Bedoeld is: antroposofie in de media. Maar ook: in de persbak van de wijngaard, met voeten getreden. Want antroposofie verwacht uitgewrongen te worden om tot haar werkelijke vrucht door te dringen. Deze weblog proeft de in de media verschijnende antroposofie op haar, veelal heerlijke, smaak, maar laat problemen en controverses niet onbesproken.

vrijdag 16 januari 2009

Heraarding

In de nieuwste uitgave van Motief, maandblad voor antroposofie (nr. 125 van januari 2009), kom ik verschillende teksten en uitspraken tegen die het waard zijn hier gememoreerd te worden. Zo opent het blad met het ‘Motief van Jan Diek van Mansvelt: Grensoverschrijdende wetenschap’, opgetekend door Arianne Collee:

‘Jan Diek van Mansvelt (61) – in vele hoedanigheden bekend als pleitbezorger van de biologische landbouw – is initiatiefnemer van de conferentie “Bewustzijn voorbij de grenzen”. De titel blijkt perfect van toepassing op de rode draad in Van Mansvelts leven.’

Die conferentie wordt elders op de website van de Antroposofische Vereniging als volgt nader aangekondigd:

‘Tijdens de conferentie “Bewustzijn voorbij de grenzen” op 28 februari wordt een groot aantal workshops georganiseerd. Het overkoepelende thema is: ervaringen uit de wereld van voor de geboorte en na de dood. Er zijn workshops van onder meer Jeanne Meijs, Inge van der Ploeg, Arie Bos en Willem Daub. Te gast is verder onder andere cardioloog Pim van Lommel, auteur van het boek “Eindeloos bewustzijn”. Hij spreekt over zijn onderzoekingen op het terrein van het eindeloos bewustzijn en zal een dvd tonen over bijna-dood-ervaringen bij kinderen. Voor meer informatie over deze conferentie, het volledige programma, de workshops en aanmelding zie onze agenda of ga rechtstreeks naar http://www.vupodium.nl/agenda/585/bewustzijn_voorbij_de_grenzen.html.’

Nu weer terug naar Jan Diek van Mansvelt en wat hij te zeggen heeft. Hij is directeur van de biologisch-dynamische landbouwschool Warmonderhof geweest en bijzonder hoogleraar biologische landbouw in Wageningen:

‘Biologisch is niet logisch vanuit het gangbare wetenschappelijke denken. Het reductionistisch wereldbeeld gaat ervan uit dat de werkelijkheid vanuit deeltjes verklaard kan worden. Dat deeltjesdenken is een heel sterk geloof geworden, dat je overal terugziet. Er zit een goede kant aan, want het heeft een grote rol in onze emancipatie en vrijwording gespeeld, maar de emancipatie en urbanisatie brachten ook vervreemding en ontaarding met zich mee. De biologische landbouw gaat over “heraarding”. (...)

Wetenschap moet bij uitstek grensoverschrijdend zijn. Je moet onderzoeken wat je nog niet weet, om het te weten te komen. Daar ligt een belangrijke link met Pim van Lommel, die mede de aanleiding vormt voor de conferentie. Hij doet het als gerenommeerd cardioloog goed binnen zijn paradigma, maar houdt zijn oren, ogen en hart open voor de werkelijkheid. Hij neemt de ervaringen van zijn patiënten serieus. Al liggen die ervaringen buiten zijn waarneming en begrip, hij ontkent ze niet. (...)

Van Lommel is ook geïnteresseerd in de grenzen van de kennis. Met de middelen die hem ter beschikking staan, doet hij zeer nauwkeurig onderzoek om tot een eigen oordeel te komen. Hij opent een raam in een richting waar veel meer onderzoek mogelijk zou zijn.’

Het tweede dat ik hier wil memoreren komt uit het daaropvolgende interview door Ingrid Gouda Quint met Bart Jan Krouwel, tot 1 februari directeur Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen van de Rabobank, onder de titel ‘De kredietcrisis als kans. Het roer moet om’. Krouwel laat in dit interview op een gegeven moment zien hoe hij met het bijvoeglijk naamwoord ‘antroposofisch’ in verband met de gezondheidszorg om wil gaan, of liever gezegd niet wil omgaan:

‘het vervelende is dat het woord antroposofie bij veel mensen nog een verkeerde klank heeft. Antroposofen worden toch nog vaak gezien als vreemde figuren, die er rare ideeën op nahouden. Binnenkort voer ik met mensen uit het medische veld overleg of het verstandig is als we in die sector het woord antroposofie vervangen door een ander – door duurzame gezondheidszorg. Dat klinkt meer van deze tijd. We spreken toch ook over duurzame energie en duurzame landbouw? Dus als er toch al met de antroposofie verenigbare begrippen zijn die worden betiteld als “duurzaam”, waarom zouden we dan ook niet spreken over duurzame gezondheidszorg? Ik zou het toejuichen als antroposofische werkgebieden los zouden komen van de term antroposofisch en hun inhoud aan de man zouden brengen met een benaming die algemeen maatschappelijk aanvaard is. Dan heb je meer kans dat je in bredere kring kunt uitdragen wat je wilt bereiken.’

En het derde en laatste uit dit nummer van Motief is afkomstig uit de aflevering van de rubriek ‘Leesproef’, dit keer door Marcel Seelen, die onder de titel ‘Vrijeschoolpedagogie in de wetenschap’ schrijft over twee boeken over pedagogie. Hij opent echter met een eigen observatie van de vrijeschoolbeweging, over twee gebeurtenissen die hier al eerder ter sprake zijn gekomen (namelijk op 14 november 2008 in ‘Honorering’ en op 20 oktober 2008 in ‘Vooruit’):

‘Wat maakt de vrijeschool anders dan de gewone school om de hoek? Onlangs is er in conceptvorm een stuk verschenen over de identiteit, in opdracht van de Vereniging van Vrijescholen. Daarnaast waren er op de jaarlijkse Michaëlsconferentie in Nijmegen twee gastsprekers uit universitaire kringen. Een prima initiatief, maar hoogleraar Koops uit Utrecht bekritiseerde fel het Duitse idealisme en de fasentheorie van de bioloog Haeckel en merkte fijntjes op dat we met zijn allen na de Tweede Wereldoorlog gelukkig zo verstandig waren geworden, die dwaze ideeën achter ons te laten... Hij is zo slecht thuis in de ideeën van Steiner dat hij niet doorhad daarmee ook de basis van de vrijeschoolpedagogie met een bruusk gebaar van tafel te vegen. We zoeken op de tast naar een kennelijk moeilijk te grijpen identiteit.’

9 opmerkingen:

Anoniem zei

Fijn om je hier weer actief te zien met ‘Antroposofie in de pers‘, Michel.

Heb het laatste Jonas nummer nog niet uitgebreid gelezen. De slotparagraaf genaamd ‘Over de kredietcrisis en antroposofie‘ van het artikel ‘De kredietcrisis als kans‘ bevat de alinea die in ‘Heraarding‘ wordt aangehaald. Bart jan Krouwels voorstel om de term antroposofische gezondheidszorg om te dopen in duurzame gezondheidszorg, ingegeven door de mogelijk schadelijke associatie met (wereld)vreemde antroposofen, vind ik niet sterk. Ben daar geen voorstander van. Van mij hoeft niet alles in taalkundige zin het label antroposofisch te krijgen, dat tref je bijvoorbeeld ook niet in de term 'biologisch-dynamisch' aan, maar om het bijvoeglijke naamwoord antroposofisch voortaan maar zoveel mogelijk weg te laten, omdat dat weleens de aandacht zou kunnen richten op het mogelijke feit dat iets van 'antroposofische makelij' is en van antroposofen stamt, vormt voor mij een onzuiver en vals uitgangspunt en motief. Ik begrijp de opportunistische beweegredenen van Krouwels wel, maar ze zijn volgens mij niet zo gezond en nuttig als ze lijken. Goed dat de interviewer dienaangaande met een tegenvraag/tegenopmerking kwam.

Actieve man, Jan Diek van Mansvelt. Heraarding, interessante term. Heb zijn vader gekend. Die hield ruim twintig jaar geleden op een ledenavond een mooie voordracht over een voordracht die Rudolf Steiner 86 jaar geleden in Rotterdam gehouden had: ‘Das Übersinnliche in Mensch und Welt‘, 1-11-1922; uit de cyclus ‘Erziehung zum Leven‘, GA297A. Een fijne man, antroposofisch arts, op die voordrachtsavond met gloed en vuur en veel enthousiasme voor de voordracht in kwestie van Steiner.

Goede zaak die conferentie die aangekondigd staat. Wat mij betreft zouden de prijzen die voor dat soort conferenties gerekend worden echter vaak wel wat verder omlaag mogen.

Anoniem zei

Ik leefde even in de verleden tijd, zie ik. Natuurlijk heb ik het over het laatste Motief nummer...

Anoniem zei

Het laat me toch eigenlijk niet los die oproep van Bart Jan Krouwel (en consorten?): ‘het roer moet om‘. Dit in een richting zoals hij (en wie met hem?) dat voorstelt/propageert.

Ik zou graag willen weten met welke mensen uit het medische veld hij binnenkort overleg gaat voeren over het voorstel om het woord antroposofie te gaan vervangen voor een ander woord, bijvoorbeeld iets in de trant van duurzaam. Ook ben ik geïnteresseerd in de inhoud van de gedachtewisselingen en de uitkomst van de komende gesprekken. Wil je dit nader gaan volgen Michel en daarover in 2009 hier nader over berichten? Dat zou ik zeker op prijs stellen. Wat zich hier voordoet vind ik symptomatisch en bepaald wel zorgwekkend!

Kun je de komende tijd ook aandacht besteden aan de activiteiten van de Stichting Het Drempeltheater? In april 2009, zondag 5 april om precies te zijn, zullen zij in Theater Zuidplein in Rotterdam het mysteriedrama 'Het ontwaken van de zielen' uitvoeren. Zal de komende week kijken of ik al een kaartje kan bestellen.

Theater Zuidplein kondigt het aldus aan: Het ontwaken van de zielen – Theatervoorstelling Theater Zuidplein

Anoniem zei

Ik ga even kort door de bocht: Bart Jan Krouwel is blijkbaar de weg kwijt. Dit is feitelijk gezien afstand nemen van je identiteit. Antroposofie dat zou je moeten koesteren. De verbondenheid met Rudolf Steiner trouwens ook!
Andere opmerking: de oude dokter van Mansfelt was geweldig. Hij was toen ik een kind was mijn huisarts in Rotterdam.

Anoniem zei

Ben het helemaal met je eens René en vind je opmerkingen to the point.

Dokter van Mansvelt vestigde zich later in Den Haag, maar bleef Rotterdam een warm hart toedragen. Dat toonde hij ook bij de gememoreerde voordracht.

Het kaartje voor de toneelvoorstelling Het ontwaken van de zielen
door het Drempeltheater
is besteld, heb een e-mailbevestiging binnen dat het is gereserveerd. Kosten: 35 euro. Zal het de komende week afhalen.
Datum voorstelling 5 april, aanvang 12:00 uur, Grote zaal, zitplaats rij 5, stoel 13.

Anoniem zei

Nog even: Antroposofie ... is toch ook zo'n mooi woord ... en uiteraard meer dan dat ... Anthroposophia!
Duurzaamheid ... niets mee mis natuurlijk ... maar Antroposofie draagt veel meer in zich.

Anoniem zei

Moet mezelf weer verbeteren (never ending story): het gaat natuurlijk om het januari 2009 nummer van Motief.

Heb de de opvattingen en uitlatingen van Bart Jan Krouwel eens nader onder de loep genomen. Met name zijn verwijzingen naar maatschappelijk verantwoord ondernemen (mvo) en Triple-P – People Planet Profit (bedenker van die term en het concept is John Elkington) heb ik nader bekeken, daarmee geeft Krouwel immers aan dat het roer om moet en om kan.

Krouwel legt in het interview een verband tussen maatschappelijk verantwoord ondernemen, Triple-P, antroposofie en sociale driegeleding. Omdat dit artikel nog niet niet op de website van AViN verschenen is, heb ik het tekstfragment in kwestie maar even op een nieuw aangelegde (gratis) website geplaatst.
Zie: Bart Jan Krouwel over de relatie tussen maatschappelijk verantwoord ondernemen, Triple-P, sociale driegeleding en antroposofie

Over de maatschappelijke verdiensten en capaciteiten van Krouwel wil ik geen misverstand laten bestaan, de man heeft zich in zijn carriére en beroepsleven zeer wel begaafd en doortastend getoond, onomstotelijk maatschappelijk geslaagd. Maar is hij (met zijn geestverwanten) wat betreft antroposofie en sociale driegeleding voor antroposofen als 'goegemeente' nu een gids, iemand die nieuwe wegen uitzet? Dat waag ik te betwijfelen.

Als het toch om kort door de bocht gaat, tref ik dat bijvoorbeeld aan in zijn uitspraak:
“ Sterker, ik denk dat als hij (Steiner) de antroposofie destijds ‘maatschappelijk verantwoord ondernemen‘ had genoemd, de antroposofie nu een factor van mondiaal belang zou zijn.“
Dat lijkt me meer dan kort door de bocht.

Maatschappelijk verantwoord ondernemen is me sympathieker dan neo-liberalisme en orthodox socialisme, het kan hier gaan om een goede maatschappelijke ontwikkeling, maar de verbanden die Krouwel hier legt zijn zeker wel discutabel. Ook vraag ik me af of rechtsleven, geestesleven en economisch leven als drie segmenten van de sociale driegeleding echt naadloos aansluiten op de drie P’s: People Planet Profit in de geest van maatschappelijk verantwoord ondernemen.

Misschien wordt het tijd dat Bart Jan Krouwel over dit onderwerp eens een boek of artikel gaat schrijven, waarin hij precies uit de doeken doet wat hij bedoelt en hoe hij dat verantwoordt; ook voor de 'antroposofische goegemeente'. (Over duurzame goegemeente heb ik het niet.)

Anoniem zei

Heb inmiddels een topic over dit onderwerp aangemaakt op het Dicussieplein van AViN.

Zie: Interview met Jan Bart Krouwel - Antroposofie en sociale driegeleding in de 21e eeuw

Dat discussieforum loopt tot op dit moment totaal niet, kan te maken hebben met zaken uit het verleden, en de functionaliteit voor gebruikers van dat forum laat in mijn ogen te wensen over. Toch lijkt het me wel goed dit onderwerp/thema juist ook daar neer te leggen.

Anoniem zei

Ik ben meestal kort van stof online ... de onderstaande uitspraak beschouw ik als pure speculatie ... en daar ga ik dus niet in mee. Mijn hemel 'Antroposofie', ik duidde er al eerder op, is zo veel meer. Daar hoef je geen bibliotheken vol antroposofische boeken voor gelezen te hebben. En tot besluit: de antroposofie IS een factor van mondiaal belang. En dat laatste ga ik niet toelichten :)

"Sterker, ik denk dat als hij (Steiner) de antroposofie destijds ‘maatschappelijk verantwoord ondernemen‘ had genoemd, de antroposofie nu een factor van mondiaal belang zou zijn."

Labels

Over mij

Mijn foto
(Hilversum, 1960) – – Vanaf 2016 hoofdredacteur van ‘Motief, antroposofie in Nederland’, uitgave van de Antroposofische Vereniging in Nederland (redacteur 1999-2005 en 2014-2015) – – Vanaf 2016 redacteur van Antroposofie Magazine – – Vanaf 2007 redacteur van de Stichting Rudolf Steiner Vertalingen, die de Werken en voordrachten van Rudolf Steiner in het Nederlands uitgeeft – – 2012-2014 bestuurslid van de Antroposofische Vereniging in Nederland – – 2009-2013 redacteur van ‘De Digitale Verbreding’, het door de Nederlandse Vereniging van Antroposofische Zorgaanbieders (NVAZ) uitgegeven online tijdschrift – – 2010-2012 lid hoofdredactie van ‘Stroom’, het kwartaaltijdschrift van Antroposana, de landelijke patiëntenvereniging voor antroposofische gezondheidszorg – – 1995-2006 redacteur van het ‘Tijdschrift voor Antroposofische Geneeskunst’ – – 1989-2001 redacteur van ‘de Sampo’, het tijdschrift voor heilpedagogie en sociaaltherapie, uitgegeven door het Heilpedagogisch Verbond

Mijn Facebookpagina

Translate

Volgers

Totaal aantal pageviews vanaf juni 2009

Populairste berichten van de afgelopen maand

Blogarchief

Verwante en aan te raden blogs en websites

Zoeken in deze weblog

Laatste reacties

Get this Recent Comments Widget
End of code

Gezamenlijke antroposofische agenda (in samenwerking met AntroVista)