Bedoeld is: antroposofie in de media. Maar ook: in de persbak van de wijngaard, met voeten getreden. Want antroposofie verwacht uitgewrongen te worden om tot haar werkelijke vrucht door te dringen. Deze weblog proeft de in de media verschijnende antroposofie op haar, veelal heerlijke, smaak, maar laat problemen en controverses niet onbesproken.

zondag 14 maart 2010

Lerarenprobleem

Begin dit jaar nam ik me voor regelmatig over de vrijescholen te berichten. Het lukt vrij aardig om me daar aan te houden, al zeg ik het zelf. Maar eenvoudig is het niet om kwalitatief goed nieuws over de vrijeschoolbeweging te vergaren. Zo open is die beweging nou toch ook weer niet. De Vereniging van vrijescholen bijvoorbeeld verstrekt vooral nieuwsaankondigingen over congressen en symposia, en dat is nou meestal niet het meest interessante. Zo waren er gisteren maar liefst twee bijeenkomsten georganiseerd:

‘Landelijke bijeenkomst kleuterleid(st)ers op 13 maart. Op 13 maart zal in Zeist de jaarlijks terugkerende bijeenkomst voor kleuterleid(st)ers worden georganiseerd.

Themadag vakgroep Religieuze Oriëntatie op 13 maart. Op 13 maart zal opnieuw een themadag plaatsvinden voor leraren, georganiseerd door de vakgroep voor Religieuze Oriëntatie.’

Als bijzonderheid werd bij de eerste vermeld:

‘Elke tweede zaterdag van maart vindt de landelijke bijeenkomst plaats. Meer informatie over het programma, aanmelden en kosten treft u binnenkort op deze website. De dag begint om 09.30 uur en duurt tot 16.00 uur.’

En elders op de website is dit onder meer te vinden:

‘Dit jaar zal voor de derde keer de jaarlijkse studiedag voor kleuterleid(st)ers worden gehouden. Het thema voor de komende drie jaren is “Lopen, spreken, denken”, met dit jaar de nadruk op “lopen, bewegen”. In 2011 hopen wij het thema “spreken” uit te werken en in 2012 het thema “denken”. Onlangs is de vooraankondiging voor deze dag aan alle scholen gestuurd.’

Bij de tweede bijeenkomst bleek het te gaan om het thema ‘De Triniteit en het leraarschap’:

‘Door met de Grondsteenspreuk, zoals Rudolf Steiner deze tijdens de Kerstbijeenkomst 1923 formuleerde, te werken, is een mogelijkheid gegeven om concreet te werken met de Triniteit.’

En in het verschiet deze maand ligt:

‘Themadag 26 maart Stichting Cursus Rudolf Steiner Pedagogie. In Driebergen wordt op vrijdag 26 maart van 15.00-20.00 uur de themadag “Pasen, pinksteren, St. Jan en de zomer” georganiseerd.’

De bijzonderheden hierbij zijn:

‘De themadag is bedoeld voor hen die beroepshalve bezig zijn met kinderen van 0 tot 7 jaar zoals kleuterleid(st)ers, peuterleid(st)ers, leid(st)ers in de kinderopvang, (gast)ouders en overige geïnteresseerden. Klik hier omvoor meer informatie over het programma, werkgroepen, aanmelding en betaling.’

Dan is er ook nog een:

‘Vakgroepcongres voortgezet vrijeschoolonderwijs

Hoe laat jij de idealen van de vrije school in jouw werk terugkomen? Waarom geef jij les op jouw specifieke manier? We nodigen je van harte uit stil te staan bij deze elementaire vragen – en de drukte van alledag even te laten. Het vakgroepcongres op wil leraren van de vrijeschool een moment bieden voor vakinhoudelijke verdieping, ontmoeting met vakgenoten, en uitwisseling van ervaring en lesmateriaal. Zo kunnen wij elkaar inspireren door elkaars schoenen te passen.’

De titel luidt dan ook: ‘Schoenen passen’; het congres vindt plaats op 25 maart 2010, 9.30 tot 16.30 uur. – Dit zijn dan de bijeenkomsten waarbij de Vereniging voor vrijescholen is betrokken. Op de website van het Rudolf Steiner College in Rotterdam lees ik verder nog over:

‘Zaterdag 27 maart Studiedag Kind & Ik in onze school
Over de morele ontwikkeling van kinderen van 0-18 jaar
Inspiratie- en studiedag voor opvoeders (ouders, leerkrachten, hulpverleners e.a.)
Zaterdag 27 maart 2010, 09.30-17.30 uur
kosten: € 85,00 euro volledig verzorgd, incl. hapje/drankje na afloop

Hoe ontwikkelen kinderen een morele houding?
Jeugd harder aanpakken? De kranten staan er vol van. We worden overspoeld met negatieve berichten over “de jeugd van tegenwoordig”. Er moet weer besef van deugden, normen en waarden komen. Hoe ontwikkelen kinderen een morele houding? Deze vraag wacht op nieuwe inzichten en antwoorden. Wie moet waar iets aan doen? Waar ligt de basis van de morele ontwikkeling? Wijzen met het vingertje? Moraliseren? Straffen? Of kan het anders? En hoe doe je dat dan?
Op de studiedag gaan wij met deze vragen aan de slag onder leiding van deskundige en inspirerende mensen, te weten: Christie Amons- Lievegoed, Jeanne Meijs, Marcel de Leuw en vele anderen.
Nieuwsgierig? Voor meer info & inschrijvingen: www.hensinitiatieven.nl

En misschien wordt er ter lande nog wel meer georganiseerd; daar ligt het dus niet aan. In het kader van de nieuwsvoorziening heb ik nog twee kleine regionale berichtjes voor u, en twee interessante persberichten uit Duitsland, van de ‘Bund der freien Waldorfschulen’. Het eerste regionale berichtje gaat over ‘Bomen planten op Landgoed Meer en Bos’:

‘Op maandag 15 maart planten 120 kinderen uit Den Haag een nieuw stuk bos op Landgoed Meer en Bos in hun woonplaats. Leerlingen van de vrije school Wonnebald geven het startsein om het bos op het landgoed uit te breiden na de noodzakelijke kap van een deel van het bos voor de bouw van een verzorgingstehuis. “Ik ben blij dat we een nieuw stukje natuur gaan maken in Den Haag. Het prachtige Landgoed Meer en Bos wordt hierdoor in ere hersteld. Deze boomplantactie is een prachtige start van de Haagse Bomenweek”, aldus wethouder Rabin Baldewsingh (Leefbaarheid).

Om 13.00 uur start de feestelijke opening op Landgoed Meer en Bos ter hoogte van het oude sportveld op de kruising van de Machiel Vrijenhoeklaan en de Muurbloemweg in Den Haag. Wethouder Rabin Baldewsingh en Michiel Houtzagers, directeur Stichting Het Zuid-Hollands Landschap, zullen samen de schep ter hand nemen en de eerste boom planten. De leerlingen zullen dit voorbeeld volgen. Deze plantactie is een initiatief van de gemeente Den Haag, Stichting elemenTree en het Zuid-Hollands Landschap.

Er moeten nog veel meer bomen worden geplant. Daarom zijn op 15 maart ook alle kinderen uit het stadsdeel tussen 15.30-17.00 uur welkom om ook een boom te komen planten. Onder begeleiding van ouders, verzorgers, opa of oma kunnen kinderen een concrete bijdrage leveren aan een nieuw stukje natuur voor de toekomst. Het planten van een boom is een bijzondere ervaring en voor veel kinderen leuk en spannend om te doen. Kinderen die een boom planten krijgen een goodiebag en er wordt gezorgd voor wat lekkers.’

Iets soortgelijks wordt bericht over ‘Leerlingen planten dertig bomen in de Amsterdamse Buurt’:

‘De 54ste Nationale Boomfeestdag vindt woensdag 17 maart plaats. Ook in Haarlem is er deze dag extra aandacht voor het groen in de stad. Leerlingen van de Rudolf Steinerschool planten dertig bomen in de Poelpolderstraat en de Vooruitgangstraat. Wethouder Maarten Divendal geeft het startsein.

Haarlem doet al tientallen jaren mee aan de landelijke Boomfeestdag. Dit jaar is de Amsterdamse Buurt aan de beurt. De Poelpolderstraat en de Vooruitgangstraat hebben onlangs nieuwe trottoirs en een nieuw wegdek gekregen. Om deze herinrichting af te maken, planten leerlingen uit klas 5 van de Rudolf Steinerschool nu dertig bomen: Essen, Berken, Sierperen, Iepen en een Beuk.

Voorafgaand aan de Boomfeestdag kregen de leerlingen op 10 maart een bomenles van een hovenier en een educatief medewerker. Met deze speciale les en het planten van de bomen wil het Haarlemse Natuur- en Milieucentrum Ter Kleef de kinderen leren hoe belangrijk bomen zijn voor mens en milieu. De Booomfeestdag wordt feestelijk afgesloten met het onthullen van een herinneringsbordje.

En dan de meer internationale berichtgeving. Het eerste persbericht is getiteld ‘Nicht nur abgerundete Ecken und sanfte Linien: Neuer Bildband widerlegt gängige Vorurteile zum Waldorfschulbau’:

‘Stuttgart, 4. März 2010. Waldorfschulbauten werden in der Öffentlichkeit mit einem bestimmten Bild in Verbindung gebracht: abgerundete Ecken, pastellfarbene Raumgestaltung und die Verwendung von Naturmaterialen gelten als “typisch Waldorf”. Diese Vorstellung wird von einem Bildband korrigiert, der jetzt als Heft 69/70 der Zeitschrift “Mensch und Architektur” erschienen ist. “Waldorfschulbau im Wandel” ist sein Titel, herausgegeben wird er von der Pädagogischen Forschungsstelle im Bund der Freien Waldorfschulen.

Das Buch zeigt, welche Formenvielfalt in der Bautätigkeit der Waldorfschulen vor allem seit der Jahrtausendwende entstanden ist. Für die Autoren des Hefts wird hier ein bewusster Bruch mit dem früheren Waldorfstil deutlich. Kennzeichnete die klassische Waldorfschule der achtziger Jahre ein eher schützend-behütender Baustil, so dominieren heute lichtdurchflutete, transparente Raumgestaltungen und filigrane Holzständerkonstruktionen.

Charakteristisch für die Bautätigkeit der Waldorfschule insgesamt ist die Suche nach den inneren Zusammenhängen zwischen Architektur und Pädagogik – ein Thema, das im gegenwärtigen staatlichen Schulbau gerade neu entdeckt wird. So machte auch der bekannte Bildungsautor Reinhard Kahl im März 2009 mit einer Tagung in Münster unter dem Titel “Der dritte Pädagoge” auf diese Thematik aufmerksam. (Link: http://www.adz-netzwerk.de/Konvent-Muenster)

Der Begründer der Waldorfschule, Rudolf Steiner hat selbst nie ein Gebäude für eine Schule entworfen oder gebaut oder dazu Hinweise hinterlassen. Nur eine Gesprächsnotiz von ihm ist zum Thema überliefert: “Ein Schulbau ist ein künstlerisch gestalteter Utilitaritätsbau.” So setzten die Architekten bei der Frage an, wie der Raum Körper, Seele, Geist und Ich des Menschen angemessen ansprechen kann. Dabei legten sie die Angaben von Rudolf Steiner zu den Wesensgliedern des Menschen zugrunde.

Ein Aufsatz in dem Buch ist den Waldorfschulbauten in aller Welt gewidmet. Auch hier zeigt sich eine Tendenz zur Umnutzung bereits vorhandener Bauten, die vom Autor des Beitrags als oft origineller und phantasiereicher als die Neubauten beschrieben werden. Waldorfschulbauten belegen, wie Menschen Sozialprozesse künstlerisch gestalten können. “Die Waldorfschule lebt” – und ihre Architektur erzählt vielfältig davon – das könnte das Motto dieser eindrucksvollen Publikation sein.

Über den Bund der Freien Waldorfschulen e.V.

Die deutschen Waldorfschulen haben sich zu einem Bund der Freien Waldorfschulen e.V. mit Sitz in Stuttgart zusammengeschlossen. Die föderative Vereinigung lässt die Autonomie der einzelnen Waldorfschule unangetastet, nimmt aber gemeinsame Aufgaben und Interessen wahr. Korporative Mitglieder sind derzeit 217 Waldorf- und Rudolf-Steiner-Schulen sowie elf Seminare/Hochschulen für Waldorfpädagogik. Daneben gibt es rund 1.900 persönliche Mitglieder.

Die erste Waldorfschule wurde 1919 in Stuttgart eröffnet. Nach 90 Jahren Waldorfpädagogik gibt es heute weltweit über 1.000 Waldorfschulen sowie 2.000 Kindergärten und Förder-Einrichtungen in allen Erdteilen, darunter auch in Israel, Südafrika und Ostasien.’

Bij het persbericht zijn drie voorbeelden met foto’s (waarschijnlijk uit het boek, al staat dit er niet bij) gevoegd, namelijk van

‘Freie Waldorfschule Greifswald
Umnutzung einer Kaserne
Fertigstellung einzelne Bauabschnitte 2000/2004/2007
Architekten: Ardes-Planbüro, Hans-Georg Meyer, Greifswald

Freie Waldorfschule Prien
Klassentrakt und Sporthalle
Fertigstellung 2004
Architekten: Peter Schorr, Vachendorf; Klaus Helbich, Rosenheim

Freie Waldorfschule Freiburg-St.Georgen
Erweiterungsbau für Unterstufe, Hort, Eurythmieräume und Festsaal
Fertigstellung 2008
Architekten: Lederer + Ragnasdóttir + Oei, Stuttgart’

Meer over de situatie van het Duitse vrijeschoollandschap ervaren wij in dit nieuwste persbericht, ‘didacta 2010 vom 16. bis 20. März: Bund der Freien Waldorfschulen startet bundesweite Kampagne zur Lehrergewinnung’:

‘Stuttgart, 12.03.2010. Der Bedarf an “guten Lehrern” ist allgegenwärtig und schließt die Waldorfschulen nicht aus. In den nächsten zehn Jahren wird allein an Waldorfschulen jede vierte Lehrkraft das Pensionsalter erreicht haben. Wie die Kultusministerkonferenz schätzt, fehlen an deutschen Schulen im Jahr 2015 rund 100.000 Lehrer – Tendenz steigend. Daher startet der Bund der Freien Waldorfschulen pünktlich zur diesjährigen Bildungsmesse “didacta” vom 16. bis 20. März eine bundesweit angelegte Kampagne zur Lehrergewinnung.

Ein Thema, das derzeit nicht nur die Waldorfschulen bewegt, ist der Mangel an “guten Lehrern”. Deshalb geht es dem Bund der Freien Waldorfschulen bei der diesjährigen Bildungsmesse “didacta” nicht nur darum, zu zeigen, wie eine fruchtbare Zusammenarbeit von Eltern, Kindergärten und Schulen aussehen kann. Die Messe bildet gleichzeitig den Auftakt einer groß angelegten Kampagne, mit der neue Lehrer für die Waldorfschulen gewonnen werden sollen.

“Was wir suchen, sind Menschen, die für ihre Schüler gleichzeitig Impulsgeber und Mentoren, kritische Instanz und Begleiter auf ihrer ‘Entdeckungsreise’ durch die Schulzeit sind”, erklärt Peter Augustin, Pressesprecher des Bundes der Freien Waldorfschulen. „Dabei sind nicht nur fachliche Kompetenzen gefragt. Auch die eigene Persönlichkeit und aktives Engagement spielen eine wichtige Rolle bei diesem Beruf.”

Der Lehrplan der Waldorfschule ist ein Rahmenlehrplan, der sich an den Entwicklungsstufen des Kindes orientiert. Schon ab der ersten Klasse erlernen die Kinder Fremdsprachen, in den ersten Schuljahren ist “bildhafter” Unterricht ein wesentliches Prinzip. Die Inhalte werden so behandelt, dass die Schüler Dinge verstehen und erleben lernen. Später eignen sich die Kinder wissenschaftliche Kenntnisse an und erlernen die Gesetzmäßigkeiten der modernen Naturwissenschaften. Dabei legen Waldorfschulen Wert darauf, dass die Schüler selbst forschend tätig werden, ihre Wahrnehmung trainieren und eigenständig schlussfolgern lernen.

Angehende Waldorflehrer müssen mindestens das Abitur, die fachgebundene Hochschulreife oder einen vergleichbaren Abschluss nachweisen. Sie benötigen eine staatliche Unterrichtsgenehmigung, die je nach Bundesland an unterschiedliche Voraussetzungen gebunden ist. Darüber hinaus müssen Waldorflehrer eine waldorfpädagogische Qualifikation nachweisen. “In Deutschland gibt es zehn Waldorflehrerseminare und mehr als vierzig Berufsbegleitende Ausbildungskurse” sagt Augustin über die Vielfalt der Möglichkeiten. “Je nachdem, welchen Studienabschluss Interessierte an einem der Waldorfseminare anstreben, wird zusätzlich ein Fach-, Hochschul- oder Lehramtsstudium oder eine abgeschlossene Berufsausbildung vorausgesetzt.” Wer sich für den Beruf des Waldorflehrers interessiert, muss also nicht zwingend ein Lehramtsstudium absolviert haben. Auch Quereinsteiger, die bislang keine Berührung mit der Waldorfpädagogik hatten, sich aber fachlich und pädagogisch eignen, sind potenzielle Waldorflehrer.

Wer mehr über den Beruf des Waldorflehrers erfahren möchte und sich eine pädagogische Laufbahn als Lehrer vorstellen kann, der sollte den Bund der Freien Waldorfschulen bei der “didacta” in Halle 7, Stand A 38 besuchen. Hier bekommen Interessierte nicht nur alle Informationen rund um das Thema “Lehrer werden”, sondern erfahren auch mehr über die Waldorfwelt sowie über wissenschaftliche Arbeiten der Pädagogischen Forschungsstelle. Zudem zeigen der Bund der Freien Waldorfschulen und die Vereinigung der Waldorfkindergärten im Rahmen einer Sonderschau zum Thema “Waldorfpädagogik aktuell” vom 17. bis 20. März jeweils um 16 Uhr, wie Eltern, Kindergärten und Schulen sinnvoll zusammenarbeiten und wie die Kinder davon profitieren können. In der Veranstaltungsreihe “Das Tagesgespräch” – täglich um 13 Uhr – finden Gespräche mit Prominenten über ihre Bildungserfahrungen und -vorstellungen und offene Diskussionsrunden zu aktuellen Bildungsthemen statt.

Das Programm der Sonderschaufläche finden Sie hier. Weiterführende Informationen sowie aktuelle Stellenangebote stehen im Internet unter www.bildung-fuers-leben.de zur Verfügung.’

Hieruit leren we dat het lerarenprobleem geen specifiek Nederlandse situatie is, maar zich ook bij onze oosterburen afspeelt.

1 opmerking:

Jan Kant zei

Michel, met aandacht heb ik je blog over de financieele cijfers, achter de meest duurzame banken van Nederland -en Triodos zelfs vd wereld- gelezen. HoogsteRente.nl, heeft onlangs een onderzoek uitgevoerd onder 1000 respondenten. Hieruit blijkt dat de duurzaamheidstrend zich doorzet. Goed nieuws dus voor ASN en Triodos die beide richting 1 miljoen klanten gaan.

Labels

Over mij

Mijn foto
(Hilversum, 1960) – – Vanaf 2016 hoofdredacteur van ‘Motief, antroposofie in Nederland’, uitgave van de Antroposofische Vereniging in Nederland (redacteur 1999-2005 en 2014-2015) – – Vanaf 2016 redacteur van Antroposofie Magazine – – Vanaf 2007 redacteur van de Stichting Rudolf Steiner Vertalingen, die de Werken en voordrachten van Rudolf Steiner in het Nederlands uitgeeft – – 2012-2014 bestuurslid van de Antroposofische Vereniging in Nederland – – 2009-2013 redacteur van ‘De Digitale Verbreding’, het door de Nederlandse Vereniging van Antroposofische Zorgaanbieders (NVAZ) uitgegeven online tijdschrift – – 2010-2012 lid hoofdredactie van ‘Stroom’, het kwartaaltijdschrift van Antroposana, de landelijke patiëntenvereniging voor antroposofische gezondheidszorg – – 1995-2006 redacteur van het ‘Tijdschrift voor Antroposofische Geneeskunst’ – – 1989-2001 redacteur van ‘de Sampo’, het tijdschrift voor heilpedagogie en sociaaltherapie, uitgegeven door het Heilpedagogisch Verbond

Mijn Facebookpagina

Translate

Volgers

Totaal aantal pageviews vanaf juni 2009

Populairste berichten van de afgelopen maand

Blogarchief

Verwante en aan te raden blogs en websites

Zoeken in deze weblog

Laatste reacties

Get this Recent Comments Widget
End of code

Gezamenlijke antroposofische agenda (in samenwerking met AntroVista)