‘You need to read this blog post by Andy Lewis on how German homeopathy and alternative medicine companies pay a journalist, Claus Fritzsche to smear academics (Edzard Ernst being perhaps his main target), critics of alternative medicine and journalists. Among the companies paying were Weleda and Wala Arzneimittel. Weleda wisely pulled out of the agreement last week, when faced with questions and criticism. Why they ever got involved is still a relevant question though. Wala — a company producing anthroposophical medicines, but also the owner of a more well-known brand of cosmetics, namely Dr Hauschka — is still involved in the deal with the journalist.
The story was first published by a newspaper in Germany and has been discussed on blogs and on facebook. I wrote a post in Swedish the other day, but Andy Lewis says it all much better in English, so head over there!’
Het betreft weliswaar de Engelse versie van de Vereniging
tegen de Kwakzalverij, maar dat doet er niet zo veel toe. Het gaat om de
geconstateerde feiten. Dus laat ik hier dat betreffende artikel van Andy Lewis
integraal volgen; het werd gisteren geplaatst en is getiteld ‘German Homeopathy Companies Pay Journalist who Smears UK Academic. Professor Edzard Ernst attacked by paid writers’:
‘A consortium of pharmaceutical companies in Germany have been paying a journalist €43,000 to run a set of web sites that denigrates an academic who has published research into their products. These companies, who make homeopathic sugar pills, were exposed in the German newspaper Süddeutsche Zeitung in an article, Schmutzige Methoden der sanften Medizin (The Dirty Tricks of Alternative Medicine.) This story has not appeared in the UK media. And it should. Because it is a scandal that directly involves the UK’s most prominent academic in Complementary and Alternative Medicine.
The newspaper accuses the companies of funding the journalist, Claus Fritzsche, to denigrate critics of homeopathy. In particular, the accusation is that Fritzsche wrote about UK academic Professor Edzard Ernst on several web sites and then linked them together in order to raise their Google ranking. Fritzsche continually attacks Ernst of being frivolous, incompetent and partisan. The newspaper said,
“It is simple to use Google to pillory someone: all it needs is a professional-looking Web page in which a person’s credibility is undermined. Then the name of the person to discredit should be mentioned in the text as often as possible. The page will be automatically ranked in the top results when someone searches for the person. For people whose credibility is their capital, such as journalists and academics, this digital character assassination is particularly devastating.” [My translation]
Edzard Ernst was the first Professor of Complementary Medicine and held the Laing Chair at the University of Exeter in South-West England. The chair was set up by Sir Maurice Laing in 1993 to provide rigorous research into alternative medicines. Laing realised that high quality research was required if various forms of alternative medicine were to become mainstream. Ernst said in an interview that Laing believed that “it was more important to conduct good research to a standard that would be acceptable even to sceptics, than to bend over backwards in an attempt to generate positive findings”.
And that is what Edzard Ernst has done over the past two decades. In particular, Ernst has pioneered and championed the idea that alternative medicine can be subject to the same rigours of evidence-based medicine as any other treatment. He has produced many systematic reviews of treatments that draw together all available evidence to assess what overall conclusions it is possible to come to. When the evidence has been positive, he has said so. But his problem has been that, for a wide range of treatments, including homeopathy, the evidence is overwhelmingly negative, non-existent, or at best, inconclusive.
This has angered many proponents of the various forms of supersitious and pseudoscientific health practices. Homeopaths in particular have been furious that Ernst has not used his Chair to promote alternative medicine. They see his results, not as scientifically objective, but as a betrayal of their beliefs. For his efforts, Ernst is continuously attacked. The Vice-Chancellor of Exeter has been written to by foaming homeopaths. His blogs for the GP magazine, Pulse, see a hoard of homeopaths turn up for every article to shout their abuse. But most worryingly, Ernst was attacked by Prince Charles when he was critical of a politicised report into the funding of alternative medicine by the NHS, insitigated by Charles, and funded by Dame Shirley Porter. Prince Charles’s principal private secretary, Sir Michael Peat, sent a letter to Exeter that almost cost him his job.
I spoke to Edzard about these revelations that homeopathy companies are funding his attackers. In particular, he noted how Fritzsche conducted an interview with him that resulted in an article that suggested Ernst had been lying about having homeopathic qualifications. The article was published in the Deutscher Zentralverein homöopathischer Ärzte (German National Association of Homeopathic Physicians) which presented Ernst as having no qualifications, of misleading people about them, and not being fit to judge homeopathy. Ernst claims that the discussion he had was misrepresented in the write-up of the interview which resulted in him looking as if he was being defensive about his qualifications.
UK Homeopaths have jumped on this with gusto in order to discredit Ernst. Of course it is nonsense. Ernst started his career in a homeopathic hospital in Germany, and is fully familiar with its claims. He was accepted into Exeter because of his skills and experiences. But to claim that he cannot speak about homeopathy because he has not formally trained in such areas is to insist that you have a degree in Invisible Imperial Textiles before mentioning the Emperor has no clothes on.
The CAM Media.Watch blog states that it is a blog for journalists to challenge the misrepresentations of alternative medicine in the media and to address “grievances”. In practice, the blog attacks, not just Ernst, but journalists who do not uncritically promote pseudoscientific therapies. When Max Rauner wrote an article in ZEIT discussing Edzard Ernst and his critics, Fritzsche attacked the piece. Ernst said to me that there were at least 31 “untruths” in that response about him.
Another contributor to Fritzsche’s blog is Harald Walach. The Süddeutsche Zeitung wrote an article about Walach and his ideas that quantum theory could come to the rescue of the problems of homeopathy. Walach is in charge of the Institute for Transcultural Health Sciences at the European University Viadrina Frankfurt (Oder), a group that researches clairvoyance and esoteric healing beliefs. His chair is endowed by homeopathy manufacturer Heel, who are also one of the companies funding the CAM Media.Watch blog.
Harald Walach is a quantum flapdoodler. That is, he writes papers trying to insert quantum theory into homeopathy. They impress homeopaths. I had an exchange of emails with him a few years ago where I was able to show he had no idea what he was talking about when it came to quantum theory. As a social scientist and postmodernist, this is not a surprise. In response to the Süddeutsche Zeitung article that was critical of Walach’s ideas and quantum theories, Walach criticised the “bad journalism” and claimed Markus Schulte had not understood his quantum flapdoodle. As he would.
As a result of the report in Süddeutsche Zeitung, a long discussion ensued on the Facebook page of one of the “sponsoring” companies. People were asking Weleda, the anthroposophical health company, why they were engaging in such questionable practices. As a result, Weleda have now pulled out of their agreement with Claus Fritzsche. Other companies appear to continue to support him. Ernst has been trying to engage with one of the largest, the Deutsche Homöopathie-Union (DHU), a subsidiary of the Schwabe Pharmaceuticals Group, but a planned meeting has been cancelled.
There is something of an irony is this scandal. Of course, people should be free to express their views in blogs and newspapers. People should even be free to be consistently wrong and absurd. But this is a clear example of where a writer is being paid by a vested interest to continue activities systematically denigrating an academic over his published work. What is ironic is that it is an axiomatic belief in homeopathic circles that people like me are paid large sums of money by pharmaceutical companies to carry out the writing and speaking that I do. It is of course nonsense. And yet here are homeopaths doing exactly what they say is so immoral and despicable about sceptics of homeopathy.
One month ago, Edzard Ernst retired from his position at Exeter. He is doing so amidst a continued attack on his integrity from all corners of the alternative medicine world. In contrast to this constant attack from vested interests and paid attackers, we should look at what what Edzard says about his own motivations and obligations:
“People mistakenly think I must be a promoter of complementary medicine – that I should have an allegiance to the camp. I don’t. My allegiance is firstly to the patient – I feel that very strongly as an ex-clinician – and secondly to science. If in the course of that I have to hurt the feelings of homeopaths I regret that, but I can’t help it.”
Ernst will continue to write and be outspoken about alternative medicine. His retirement may actually give him more freedom to do so. It is a shame there are not more academics like him. Most are highly partisan and see research as a way of validating their preferred quackery rather than a means to uncovering the truth. In this world of “quackademia”, it is the patient that will end up being misled and suffering. And if you attempt to put the truth and the patient first, you will be pilloried by the believers in pseudoscience and superstition.
Ernst says that academics of alternative medicine, must not “misunderstand the job as promoting alternative medicine”, a failing, he believes, to which all the other professors of complementary medicine that have been appointed around the world since 1993 have succumbed. “They present themselves as scientists but they are all using science as a drunk man uses a lamp post: for support and not for enlightenment,” he said. “My unit is the only one that actually understands critical assessment as it should be.”
I tweeted the other day that, “If you are researching complementary and alternative medicine (CAM) and you are not hated by the CAM world, you’re not doing it right.” This has now been accepted as Ernst’s Law. I hope it is an insight that more people will get: that alternative medicine is not medicine and it is not alternative, and if you want unbiased information about it, you do not consult with practitioners, or sadly even the vast majority of academics who specialise in CAM. They are holders of sacred truths, and critics must be squashed and to hell with the ethics of it all.’
Als je dit hebt gelezen, wil je ook graag weten wat de Süddeutsche
Zeitung schrijft in ‘Schmutzige Methoden der sanften Medizin’. Dat artikel mag
ik natuurlijk helemaal niet overnemen. Maar hoe moet je dan begrijpen wat er
aan de hand is? Hoe de zaken precies in elkaar steken? Want dit komt uit de
eerste hand. Vervelend dilemma. Zal ik het stiekem dan toch proberen? Zolang
als het duurt? Anders kom je er immers niet aan. Het artikel is van Jens
Lubbadeh en gepubliceerd op 30 juni:
‘Arzneimittelhersteller finanzieren einen Journalisten, der die Kritiker ihrer Produkte namentlich an den Netz-Pranger stellt. Bei jedem herkömmlichen Pharmakonzern wäre dies ein Skandal. Doch die Globuli-Hersteller sehen darin kein Problem, sondern einen “konstruktiven Dialog”.
Der Google-Pranger funktioniert ganz einfach: Man setzt eine professionell wirkende Webseite auf, in der die Glaubwürdigkeit einer Person untergraben wird. Dann wird der Name der anzuprangernden Person möglichst oft im Text genannt. Die Seite wird nun automatisch unter den oberen Treffern rangieren, wenn jemand nach der Person sucht. Für Menschen, deren Glaubwürdigkeit ihr Kapital ist, beispielsweise Journalisten und Wissenschaftler, ist dieser digitale Rufmord besonders verheerend.
Googelt man den Journalisten Max Rauner, erscheint als einer der ersten Treffer eine Seite des Blogs des Deutschen Zentralvereins homöopathischer Ärzte (DZVhÄ). Der Titel: “Max Rauner glänzt mit Halbwissen über Edzard Ernst”. Dem mehrfach preisgekrönten Journalisten Rauner wird in dem Beitrag schlechte Recherche und Verletzung seiner Sorgfaltspflicht als Journalist unterstellt. Rauner habe die Wahrheit für eine gute Story geopfert.
Was war Rauners vermeintliches Vergehen? Er hatte in dem Magazin Zeit Wissen ein Porträt über Edzard Ernst veröffentlicht, Professor für Alternativmedizin an der University of Exeter. Ernst erforscht Nutzen und Risiken alternativer Heilmethoden, unter anderem auch die der Homöopathie. Wie viele Forscher vor ihm auch kam er zu dem Ergebnis: Die Zuckerkügelchen wirken nicht besser als eine Scheinpille. Seitdem ist Ernst für Homöopathen ein rotes Tuch – so wie jeder, der die Zuckerkügelchen oder ihre Befürworter kritisiert.
Verantwortlich für den Beitrag über Max Rauner ist Claus Fritzsche. Kritisiert man Fritzsches Beiträge, reagiert er nach dem gleichen Muster und bastelt daraus gleich die nächste “Nachricht”: “Jens Lubbadeh kritisiert DZVhÄ.”
Fritzsche, laut seinem Impressum unter www.claus-fritzsche.de Medizin- und Wissenschaftsjournalist, betextet auch Flyer und Broschüren für Firmen. Fritzsche hat BWL mit einem Stipendium der Karstadt AG studiert und einen Abschluss als Diplom-Betriebswirt (BA). Er verfügt, wie er auf dieser Seite wirbt, über langjährige Berufserfahrung in der Vermarktung von erklärungsbedürftigen Industrieprodukten.
Für die DZVhÄ ist er offenbar für das Anschwärzen von Kritikern der Homöopathie zuständig. Jedenfalls wird seine Tätigkeit von der Homöopathie-Lobby und von Globuli-Herstellern unterstützt. Auf Anfrage bestätigten der DZVhÄ sowie mehrere Globuli-Hersteller, dass sie die teils von Fritzsche selbst angebotenen, teils von ihm als Chefredakteur verantworteten und mit Texten bestückten Blogs finanziell fördern.
Jährlich 43.000 Euro Zuwendungen von den Herstellern
Ein “Sponsoring” seines CAM-Media.Watch-Blogs durch Globuli-Hersteller gab Fritzsche im August 2011 auch offen zu, um “Transparenz” zu schaffen: “Die Unternehmen Deutsche Homöopathie-Union (DHU) und Biologische Heilmittel Heel unterstützen CAM Media.Watch finanziell.” Weitere Sponsoren sind die Firmen Staufen Pharma, WALA Heilmittel, Weleda und Hevert. 43.000 Euro erhält Fritzsche pro Jahr von diesen sechs Herstellern homöopathischer Produkte.
Arzneimittelhersteller finanzieren einen Journalisten, der die Kritiker ihrer Produkte anschwärzt – bei jedem herkömmlichen Pharmakonzern wäre dies ein Skandal. Das zeigte beispielsweise der Fall des Lobbyisten Adel Massaad, der 2006 offenbar im Auftrag mehrerer Konzerne versuchte, den damaligen Leiter des Arzneimittelprüfinstituts IQWiG, Peter Sawicki, zu diskreditieren.
Fritzsches Sponsoren sind die bekanntesten Hersteller homöopathischer Kügelchen. Marktführer ist die DHU, eine Tochterfirma des Arzneimittelherstellers Schwabe (Kytta, Prostagutt, Tebonin). In der DHU-Firmenzentrale in Karlsruhe arbeiten rund 500 Beschäftigte. Als Branchenprimus in Deutschland und Firma mit Tradition fühlt sich die DHU “auch als Wächter der Homöopathie”, wie Geschäftsführer Franz Stempfle 2010 dem Spiegel versicherte. Es geht nicht um kleine Summen: Der Gesamtumsatz aller Hersteller beträgt 400 Millionen Euro, 100 Millionen davon entfallen allein auf die DHU. Über den Gewinn schweigt sich die Firma aus.
Fritzsche selbst sieht kein Problem im Sponsoring: “Mit allen Sponsoren bestehen nahezu identische Verträge”, teilt er auf Anfrage mit, “die mich zur Einhaltung relevanter Gesetze sowie weltanschaulicher, wissenschaftlicher und politischer Neutralität verpflichten und darüber hinaus die Unabhängigkeit von Redaktion und wissenschaftlichem Beirat vertraglich absichern.” Auch Werbung für die Produkte sei ausgeschlossen.
Für ein vom Anbieter als journalistisch-redaktionell gestaltetes Angebot im Sinne des § 55 Abs. 2 RStV angesehener Blog ist aber auch der Pressekodex zu berücksichtigen. Dort heißt es: “Die Verantwortung der Presse gegenüber der Öffentlichkeit gebietet, dass redaktionelle Veröffentlichungen nicht durch private oder geschäftliche Interessen Dritter oder durch persönliche wirtschaftliche Interessen der Journalistinnen und Journalisten beeinflusst werden.” Und weiter: “Wer sich für die Verbreitung oder Unterdrückung von Nachrichten bestechen lässt, handelt unehrenhaft und berufswidrig.” Zu der Frage, wie er das mit seinem Sponsoring vereinbare, nahm Fritzsche trotz zahlreicher Mails, in denen er juristische Schritte nicht ausschloss und “Suggestivfragen” kritisierte, inhaltlich bis heute nicht Stellung.
Fritzsche betreibt noch weitere Seiten, auf denen er wissenschaftlich nicht anerkannte oder esoterische Therapien empfiehlt und Homöopathie-Kritiker anschwärzt, darunter Journalisten von Spiegel, Spiegel Online, Zeit, Süddeutsche Zeitung, Süddeutsche.de. Und natürlich immer wieder Edzard Ernst. Die Vorwürfe sind immer die gleichen: unseriöses Arbeiten, Inkompetenz, einseitige und verzerrte Darstellung von Fakten. Seine Seiten verlinkt Fritzsche untereinander, um ihr Google-Ranking zu erhöhen. Neben CAM Media.Watch gehören Fritzsche die Seiten www.psychophysik.com, www.neuraltherapie-blog.de und www.esowatch.org.
Werbung für gefährliche Therapien
Auf dem Neuraltherapie-Blog wirbt er für eine Therapie, nach der der Körper durch Injektionen von Lokalanästhetika zur Selbstheilung angeregt werden soll. Die Nebenwirkungen dieser wissenschaftlich nicht anerkannten und umstrittenen Therapie können tödlich sein. Auf der Seite Psychophysik.com beschäftigt sich Fritzsche mit esoterischen Phänomenen, unter anderem mit Geist- und Fernheilung, ferner betreibt er dort einen Homöopathie-Blog (H.Blog), in dem er ebenfalls gegen Kritiker vorgeht.
Auf diesen Seiten tauchen immer wieder dieselben Wissenschaftler auf – in verschiedenen Rollen. So interviewt Imke Plischko, die in München Neuraltherapie anbietet, auf dem Neuraltherapie-Blog Claus Fritzsche zu seinem CAM Media-Watch-Blog und sie rezensiert noch einmal Max Rauners Porträt, natürlich mit Verweis auf Fritzsches Schmähartikel auf CAM Media.Watch. Weiterer ständiger Gast auf Fritzsches Seiten: Harald Walach, der seit 2010 das umstrittene Institut für transkulturelle Gesundheitswissenschaften an der Europa-Universität Viadrina Frankfurt (Oder) leitet. Walach ist im Impressum von Fritzsches CAM Media.Watch-Blog als Mitglied des wissenschaftlichen Beirats aufgeführt.
Die Uni steht unter heftiger Kritik, weil dort Studien zur Hellseherei und Vermittlung esoterischer Heilverfahren durchgeführt werden. Unter anderem hatte ein Masterabsolvent in einem Experiment untersucht, ob ein von ihm konstruiertes Gerät neben dem Kontakt zu Außerirdischen und Verstorbenen auch Hellsehen erleichtert. Walachs Stiftungsprofessur wird finanziert von der Firma Heel, die wiederum Fritzsches CAM-Media.Watch-Blog unterstützt. Der Blog von Walachs Institut für transkulturelle Wissenschaften wiederum verweist auf CAM Media.Watch.
Netzwerk der Verisse
Fritzsche, Walach, Plischko und andere – es ist ein Netzwerk, das sich gegenseitig die Bälle zuspielt. Das belegt auch eine interne E-Mail, die der SZ vorliegt. Darin schickte Fritzsche den Entwurf seines Max-Rauner-Verrissartikels an sein Netzwerk mit der Bitte um “Prüfung von Inhalt und Stil”. Insbesondere spricht er in der E-Mail Harald Walach an, weil der “eine Menge Hintergrundwissen zu diesem Thema hat”. Auch für stilistische Anregungen sei Fritzsche dankbar. Mit journalistisch seriösem Arbeiten, das der angebliche Medizin- und Wissenschaftsjournalist Claus Fritzsche immer wieder von seinen Kollegen fordert, hat all dies nichts mehr zu tun.
Wie stehen Fritzsches Auftraggeber zu seinem Engagement? Der DZVhÄ sieht auf Anfrage keinerlei Probleme darin, Journalisten derart zu unterstützen: “Berichten Journalisten nachweislich falsch oder verzerrend über die Homöopathie”, heißt es in einer schriftlichen Stellungnahme, “dann fragen wir bei ihnen nach und berichten in unseren Medien auch darüber. Bei uns haben Journalisten die Möglichkeit, ihre Sicht der Dinge darzustellen – uns ist aber eine journalistische Tugend wichtig: Rede und Gegenrede.” Dass es zur journalistischen Tugend gehört, kein Geld von Konzernen und Vereinen für Berichterstattung anzunehmen, ist dem DZVhÄ offenbar nicht wichtig.
Auf die Frage, ob Claus Fritzsche in ihrem Auftrag homöopathiekritischen Journalisten und Wissenschaftlern einseitige und verzerrte Darstellung und schlechte Recherche vorwerfe, teilten die Firmen DHU, Heel, Weleda, Wala, Hevert in nahezu identischen Statements mit: “Wir unterstützen den konstruktiven Dialog in der Komplementärmedizin.” Niemand werde auf CAM Media.Watch an den Pranger gestellt, “die Unterstellung der Diffamierung von Personen können wir deshalb nicht nachvollziehen. Wir würden dies auch nicht unterstützen wollen.”
Journalisten zu finanzieren, so die Firmen, halte man für rechtens, weil die Finanzierung transparent sei und den Redaktionsbetrieb des Blogs CAM Media.Watch betreffe. Zudem sei die redaktionelle Unabhängigkeit gewährleistet und vertraglich geregelt. Ein Auftrag bestehe also nicht und einen wirtschaftlichen Vorteil habe man durch Fritzsches publizistische Tätigkeiten auch nicht. Stellt sich nur die Frage, wie lange die Konzerne Fritzsche noch “sponsern” würden, wenn er plötzlich auf die Idee käme, Homöopathie-Kritiker zu loben.’
Dit lijkt me niet de weg. En is ook helemaal niet nodig. Er
zijn veel betere middelen om de discussie aan te gaan. En omdat the ‘Beat’ goes
on, weer even terug naar Trouw en naar Asha ten Broeke. Zij kwam gisteren
namelijk terug op haar column van vorige week, ‘Homeopathie
is geen onschuldige tovenarij maar eerder oplichting’. Dit keer een stuk
minder scherp, maar nog altijd met dezelfde boodschap, ‘Helaas voor de homeopathie is water zeer kort van memorie’:
‘Mijn column over homeopathie van vorige week heeft heel wat losgemaakt. Honderden mensen namen de moeite om te reageren. Lezers vertelden hoe zij zelf of hun hond/huilbaby/autistische zoon/doodzieke schoondochter baat hadden gehad bij een homeopathisch middel. Voor hen een bewijs dat er meer is dan de wetenschap kan aantonen. Een zekere kracht van lichaam en geest die, mits geactiveerd door de bijzondere werking van de producten van VSM of A.Vogel, kan genezen waar de reguliere pillenfabriek het laat afweten.’
Ze gaat in op het opinieartikel van Huib van den Doel, dat
ik ook aanhaalde. Ze is geenszins overtuigd:
‘Huib van den Doel claimt in zijn stuk in Trouw bijvoorbeeld dat een homeopathisch watertje door ritmisch schudden een soort negatiefafdruk van de werkzame stof gaat bevatten, waardoor dat water zelf geneeskrachtig wordt. Het water onthoudt dus wat er ooit in heeft gezeten, en ontleent daar zijn werking aan.
Ik vroeg aan natuurkundige Yves Rezus van het onderzoeksinstituut AMOLF, waar onderzoek wordt gedaan naar dit geheugen van water, of dit kan. Een watermolecuul, zo legde hij uit, houdt zich graag vast aan zijn vier naaste buren. Zo ontstaat een structuur. Wanneer je iets oplost in water, verandert die structuur op de plek waar het opgeloste zich bevindt. De vraag: kan het water die structuur onthouden?
Ja, dat kan. Helaas voor de homeopathie is water echter zeer kort van memorie: na een miljoenste van een miljoenste seconde hebben alle moleculen elkaar weer losgelaten en is de structuur helemaal anders. Bovendien vertelt Rezus dat het onmogelijk is om met schudden de eigenschappen van de watermoleculen zelf te veranderen. Die negatiefafdruk kán niet bestaan.’
Afgelopen donderdag nam ik de hulp te baat van de
website van de KVHN, de Koninklijke Vereniging Homeopathie Nederland, waar
ik drie artikelen overnam uit het vakblad voor klassiek homeopaten van de NVKH
(Nederlandse Vereniging van Klassiek Homeopaten), Dynamis nr. 64 van december
2010. Daar werd al een aardig tegenwicht geboden, vooral in het interview met
onderzoekster Christien Klein. Maar er is een vierde artikel waar ik nog niet
aan toegekomen was:
‘Interview met Martien Brands, onderzoeker. “Bewijzen en lacunes”
Wat valt er te bewijzen? Wat is er bewezen? Wat moet nog bewezen worden? Lees meer>>’
Dat bevat zowat alles wat je als leek nog net kunt volgen.
Maar het spreekt boekdelen, lijkt mij.
‘Martien Brands is arts voor homeopathie en onderzoeker. Al decennia lang houdt hij zich bezig met wetenschappelijk onderzoek naar homeopathie. Hij heeft daar een eigen visie op die hij in dit interview met ons deelt. Hij bespreekt de validiteit van fundamenteel en klinisch onderzoek. Een diepgravend gesprek over wat er te bewijzen valt en wat er bewezen is.
Door Frans van Rooijen
Is het bewezen dat homeopathie kan werken?
Er is een heel grijs gebied. Maar dat is kleiner dan de buitenwereld denkt en dan veel homeopathische collega’s aanduiden. Men maakt vaak de indeling:
– fundamenteel onderzoek, waarbij men kijkt of homeopathie kan werken, daarbij onderscheid ik onderzoek op het gebied van celbiologie, fysische chemie en immunologie en
– klinisch onderzoek, onderzoek naar effecten van homeopathie, met als keuzes: puur klinische RCT studies (randomised clinical trials), studies met kleine groepen en studies in grote groepen (cohort studies).
Ik heb me afgevraagd: wat is het typische van homeopathie en valt dat te verbinden met andere wetenschappelijke ontwikkelingen? Want het heeft niet veel zin om homeopathie als iets heel anders dan de reguliere wetenschap te presenteren, wat meestal wordt gedaan. Voor mij is het hoofdthema: zelfherstel. Daarmee kom je automatisch op het gebied van de psycho-neuro-immunologie. Het immuunsysteem is een soort interface tussen organen en ons organisme. Het zit overal. Het is een systeem bestaande uit boodschappers enerzijds, en tegelijk ook de motor van zelfherstel anderzijds. Er circuleren allerlei stoffen zoals neurotransmitters, hormonen en cytokines, die als boodschappers functioneren in ons lichaam. Die worden weer aangestuurd aan de ene kant door wat er in onze organen gebeurt en aan de andere kant door wat er in ons zenuwstelsel gebeurt. Het zenuwstelsel neem ik dan als een soort metafoor voor ons brein en onze emoties. Daar is ook vrij veel onderzoek naar gedaan. Zo kun je het onderzoek topografisch indelen.
Analogie
Qua soorten onderzoek kun je het ook onderverdelen naar de typische aspecten van homeopathie: de hoge verdunningen (fysische chemie) en het similia principe. Dat laatste is een vorm van analogie tussen gezondheid en ziekte. Analogie komt in de natuur veel voor. Een cel werkt daar ook mee als ie uit balans is om weer in balans te komen. Er is ook een paradoxe analogie. Er zijn stoffen die in hoge dosering een effect geven dat ze met een kleine dosis kunnen opheffen. Dat is niet iets unieks voor de homeopathie, ook in de reguliere geneeskunde is dat aangetoond. Aspirines geven in hoge dosering koorts, digoxine geeft in hoge dosering aritmie, en anti-epileptica in hoge doses convulsies. Ze veroorzaken kunstmatige ziektes zoals Hahnemann dat zei. En je kunt ze gebruiken in lage doses bij natuurlijke ziektes, nl als je die klachten al hebt. Dit zie je terug in het onderzoek van Bellavite [1] naar mestcellen, waarin histamine wordt geproduceerd.
Histamine
Mestcellen maken deel uit van het immuunsysteem. Ze hebben specifieke receptoren voor igE antilichamen op hun celmembraan en kunnen daar zo een verbinding mee aangaan. Dat gebeurt bij allergische reacties zoals bij astma, hooikoorts e.d. als een mestcel in contact komt met een igE antilichaam, dan vindt degranulatie plaats. De korrel, granule, een pakketje van chemische stoffen, wordt buiten de cel geleegd. Hierbij komen stoffen als histamine vrij. Deze stof stimuleert het immuunsysteem. Te veel histamine zorgt voor een allergische reactie. (FvR)
In fysiologische toestand zorgt histamine voor een remmende feedback op z’n eigen productie. In gepotentieerde vorm kan histamine in celculturen dat proces van uitstorting en degranulatie van histamine uit de cel verminderen. Het gaat kennelijk niet om de hoeveelheid histamine, maar om het feit dat de informatie van histamine wordt over gedragen. Bellavite heeft die onderzoeken gedaan met verschillende potenties. Vanaf C15, net boven het getal van Avogadro. Er zijn dus geen moleculen meer aanwezig en toch is er informatie overdracht. Dat deel van het onderzoeksterrein is redelijk goed bewezen in vrij veel onderzoeken.
Benveniste
Benveniste [2] was een gevierd immunoloog. Hij heeft de basofiele degranulatietest, die bovengenoemde reactie vaststelt ontwikkeld. Hij heeft er voor gezorgd dat je die mestcellen waarin histamine wordt geproduceerd bij een ontstekingsreactie, kunt laten zien: door degranulatie. Degranulatie is niet alleen dat die kleine vacuolen -blaasjes in de cel- worden geleegd, maar ook dat er een actieve immuunreactie plaatsvindt, waardoor die cellen van kleur veranderen: metachromasie. Op een gegeven moment is hij in aanraking gekomen met mensen die vroegen: kunt u eens kijken of Apis in homeopathische verdunning hetzelfde kan doen als histamine. Dat deed hij o.a. met Bernard Poitevin.
In 1988 publiceerde Jacques Benveniste het onderzoek naar Apis Mellifica, omdat dat een vergelijkbare reactie kan geven als gepotentieerd anti-IgE. Bijengif geeft een enorme histamine ontlading, maar in gepotentieerde vorm zorgt Apis ervoor dat die mestcelontlading van histamine wordt afgeremd. Apis als homeopathisch geneesmiddel is analoog op dat gebied aan histamine, dat is homeopathie. De analogie tussen histamine en gepotentieerde histamine is een vorm van isopathie. Benveniste heeft Apis 30 ch gebruikt.
Er zijn een aantal onderzoeken geweest naar het effect van histamine op menselijke basofiele degranulatie.[3] Die mestcellen werden voor het onderzoek door een bepaalde bacterie geactiveerd. Er kwam een afweerreactie. Je hebt een bepaalde hoeveelheid histamine nodig om te zorgen dat die afweerreactie niet eindeloos doorgaat. Gebeurt dat wel, dan heb je een allergische reactie.
In 1993 en 1994 hebben Saint Laudy en Belon [4] over hetzelfde gepubliceerd. Zij werkten met verdunningen boven C15. Er blijkt ook bij deze verdunningen informatieoverdracht te zijn. Dan kom je op het gebied van ander fundamenteel onderzoek: hoe wordt de informatie behouden bij verdunnen en schudden? Het werken met alleen maar verdunde oplossingen is niet zinvol, want er is gebleken dat het effect afhankelijk is van het schudden.
In 1996 is er voor het eerst flow cytometrie gebruikt, in 1997 [5] ook. Flow cytometrie is een mechanische manier om cellen te tellen. Het team van Benveniste telde met de hand. Daardoor maakten ze wel eens fouten. En dat is waarop hij onder andere werd afgerekend. In 2001 is de bevestiging gekomen van Benvenistes bevindingen door Brown en Ennis.[6]
De volgende vraag is: wat gebeurt er in waterige oplossingen van bijv. histamine waardoor behoud van informatie optreedt?
Zo kom je op het terrein van de fysische chemie. Hiervoor is een geschikt model ontwikkeld door de groep van Elia [7] van de Universiteit van Napels. Elia hield het heel simpel. Hij zei: we gaan kijken wat er gebeurt als je een gepotentieerde oplossing van watermoleculen die met zwakke molecuulkrachten bij elkaar worden gehouden, kapot gaat maken. Dat kan door heel sterk geioniseerde oplossingen te gebruiken, zoals sterke zuren en basen. Die verbreken de waterstofbruggen, de “lijm” tussen de watermoleculen. Waterstofbruggen zorgen ervoor dat watermoleculen bij elkaar gaan zitten. Dat noem je clusters. Die clusters zijn al aangetoond in de fysica.
Watermoleculen zijn kleine magneetjes. Als je die door krachtig schudden heen en weer gaat bewegen tijdens het potentiëren, wordt kinetische energie opgewekt en vastgelegd als informatie in het netwerk van watermoleculen (clusters). Clusters zijn een soort matrix die die informatie vasthoudt. Elia noemt dat een supramoleculair proces. Die informatie is eerst aanwezig in de moleculen van de opgeloste stof. Door te verdunnen verdwijnen die moleculen. Door het potentiëren wordt de informatie overgebracht van het opgeloste middel (een plant, dier, mineraal etc, FvR) naar het oplosmiddel (water, alcohol, FvR). Het lastige is dat die clusters niet zichtbaar te maken zijn. Maar je kunt op natuurkundige wijze hun bestaan afleiden op een indirecte manier. Je gaat kijken wat er gebeurt als je die structuur kapot maakt. Het blijkt dan dat er warmte vrijkomt. Die kun je meten met calorometrie, een veelgebruikte natuurkundige meetmethode. Ze hebben homeopathische verdunningen en controle oplossingen met zuur-basen behandeld. En bij die homeopathische verdunningen kreeg je meer warmteontwikkeling dan bij de controlevloeistof, gedestilleerd water. Er is dus meer structuur die kapot gemaakt moet worden dan bij niet gepotentieerde oplossingen.
Kippenembryo
Een derde groep van fundamenteel onderzoek betreft de relatie tussen endocrinologie en immunologie. Daarin speelt Madeleine Bastide met haar groep een belangrijke rol. De Fransen hebben een enorme bijdrage geleverd aan dit hele verhaal. Madeleine Bastide heeft op de faculteit van Pharmacie en immunologie in Montpellier een researchlijn opgebouwd vanaf eind jaren ’80. Zij hebben vooral gekeken naar hormonen. Bursine bijvoorbeeld, getest in kippenembryos.[8] Kippenembryo’s hebben een primitieve bursa, de Bursa Fabricius. Die produceert B-cellen, immuuncellen. Als zo’n kippenembryo gestressed wordt, bijvoorbeeld door infectie met een bepaalde bacterie, dan zorgt die bursa ervoor dat die B-cellen worden geproduceerd. En die stimuleren op hun beurt de aanmaak van immuunglobulines. Als je het kippenembryo opereert en de bursa verwijdert, worden geen B-cellen geproduceerd, noch immuunglobulines. Als je bij de groep die geen bursa meer heeft gepotentieerde bursine geeft, dan blijkt dat de boodschapperfunctie toch optreedt: de hele rij van immunologische reactie, productie van immuunglobulines (Ig M, Ig G etc.) vindt alsnog plaats. En ook cortisol wordt aangemaakt als reactie op stress.
Een leek zou nu toch zeggen: Homeopathie is dus bewezen. Mag je die conclusie trekken als je de onderzoeken die je tot nu toe noemt kent?
Neen. Het hangt er van af wat je bedoelt met bewijzen. Als je bedoelt: zijn er op natuurkundig vlak bewijzen dat gepotentieerde oplossingen een biologisch effect hebben, dan zeg ik “Ja”. “De homeopathie” is nog niet helemaal bewezen. Wel zijn er argumenten om te zeggen: er is ondersteunend bewijs dat het lichaam op hoge verdunningen kan reageren en dat hoge verdunningen een effect hebben. En ook dat het analogiemodel toetsbaar is. Er zit echter nog een hele stap tussen wat er gebeurt tussen het moment dat jij een pilletje onder iemands tong legt en de processen in mestcellen, in immunologische systemen en in het doelorgaan.
Kinetiek en dynamiek
In de farmacologie heb je te maken met kinetiek en dynamiek. De kinetiek heeft te maken met de verspreiding van een stof in het lichaam. De farmaco-dynamiek kijkt naar het effect van een stof. Van de dynamiek weten we iets. Van de kinetiek weten we veel minder. Daar is, voor zover ik weet, geen homeopathisch onderzoek naar gedaan. Wel is bekend dat bij onder de tong opgeloste lactose, de boodschap die in die lactose zit, heel snel naar het immuunsysteem of orgaan gaat. De ontdekker van de snelle reactie op nitrobaat door inname onder de tong was een homeopaat. Die zocht naar een manier om bij angina pectoris zo snel mogelijk nitrobaat te laten opnemen in het lichaam. En dat gebeurt door oplossen via het mondslijmvlies dat rijk doorbloed is. Nitrobaat komt bij de bloedvaten en brengt daar een vasodilatatie teweeg. Andere reguliere geneesmiddelen die wel worden doorgeslikt, worden afgebroken door de lever en komen via maag/darm bij het doelorgaan.
Homeopathische middelen komen niet via een chemische reactie, maar via een fysisch transportmiddel, water, bij het doelorgaan. Nog niet duidelijk is hoe de interactie met het doelorgaan tot stand komt, bijv. (het ontstoken slijmvlies van) de luchtwegen. Mogelijk gebeurt dit door een beïnvloeding van circulerende immuunstoffen als interleukines. Informatietransport via water is mogelijk; effectmeting op immuunniveau is ook mogelijk. Dat informatie na potentiëren vastgehouden kan worden door een vloeistof is aangetoond. Daarna wordt het overgebracht op de drager. Die drager moet oplossen om die informatie te verspreiden. Wat dan gebeurt, is nog moeilijk meetbaar, net als veel van de dynamiek van reguliere medicijnen. Vervolgens komt die informatie bij het immuunsysteem. Er moet nog een vertaalslag gemaakt worden tussen het immuunsysteem en het klinische effect. Daar moet je een hulpwetenschap bij halen, de psychoneuro-immunologie. Daarbij kun je duidelijk laten zien dat er een boodschapper-systeem is dat de zaak bij elkaar houdt. Bij de homeopathie kun je niet afzonderlijke moleculen benoemen die effector moleculen zijn. Homeopathie werkt met 'non ponderable’ ofwel niet weegbare doses. Die kunnen dus niet met chemische methodes worden gemeten, wel met fysische. Gewicht kun je ook niet meten met een thermometer. Ik wil laten zien welke onderdelen nog bewezen moeten worden. Wat is er nu bewezen en wat nog niet. Zo zien we de gaten in de Emmentaler kaas. Het is niet zo dat “absence of evidence” gelijk is aan “evidence of absence”. Anders gezegd, als je iets niet 100 % zeker kunt bewijzen, is het niet zo dat het 100 % zeker is dat je het totaal niet kunt bewijzen.
Klinisch onderzoek
Ik onderscheid onderzoek naar
– specifieke aandoeningen: Je neemt een bepaalde ziekte en test daarop een middel, of enkele middelen.
– groepen mensen: Bij welke mensen met bepaalde kenmerken werken middelen het best?
Meta-analyse is het beoordelen van een groep onderzoeken die geselecteerd zijn op hun kwaliteit. De meta-analyse van Klaus Linde [9] uit 1997 is de beste en meest uitgebreide. Hij verzamelde alle gerandomiseerde onderzoeken naar homeopathie en vergeleek de resultaten met de methodologische kwaliteit ten aanzien van randomisatie en blindering. Er werd niet gekeken of diagnose en therapie geïndividualiseerd waren. Probleem is dan dat als je aandoeningen gaat onderzoeken, je vrij homogene groepen krijgt. Je gaat het aantal symptomen dat iemand heeft, beperken. Zo krijg je een kleinere groep mensen. Intern is je onderzoek goed. Je hebt een homogene groep, bijvoorbeeld mensen met migraine zonder andere klachten, zonder voorafgaand medicijngebruik e.d. In de dagelijkse praktijk blijken er niet zo veel mensen analoog te zijn aan de patiënten van je onderzoeksgroep. Er zijn veel individuele verschillen. Terwijl die van invloed zijn op het effect, daar ga je tenminste in de homeopathie van uit.
De conclusie van Linde et al. is dat de meerderheid van de kwalitatief goede onderzoeken positieve uitkomsten gaven van homeopathie, ook al werd het effect kleiner bij de beste trials. Alle onderzoeken hadden controlegroepen met placebo. Dat was goed. Maar per aandoening is er weinig bewijs, zeiden ze. Dat is daarna niet goed opgepakt door onderzoekers en de homeopathische gemeenschap. Dat komt ook omdat op dit moment de homeopathische gemeenschap bijna esoterisch bezig is. Men is vooral bezig om allemaal nieuwe middelen te proberen, vaak zonder provings als empirische basis en men kijkt vooral naar het psychische ontwikkelingsproces van de patiënt, zonder verbinding met de ontwikkelingspsychologie. Mede daardoor komt men nauwelijks toe aan het bij elkaar zetten van de data van de meest bekende middelen. Men zou kunnen kijken naar grotere groepen. Bijvoorbeeld wat zijn de resultaten van homeopathie bij mensen met astma.
De groep van Reilly [10] heeft dat toch gedaan? Met onderzoek naar homeopathie en allergische luchtwegklachten?
Dat is waar. Hij heeft dat gedaan met isopathie. Zij keken eerst voor welk soort allergenen de proefpersonen gevoelig waren. Daarna gaf hij hen een homeopathisch verdunde dosis van dit allergeen. Dat was dus wel individualisatie. Maar op het niveau van het agens, niet op dat van het symptomenbeeld. Toch had hij daar goede resultaten mee. Het onderzoek van Lewis naar huismijt was niet valide: hij heeft niet de allergische patronen gedifferentieerd. Je ziet wel vaker dat als de similia regel niet echt wordt gebruikt – te weinig geïndividualiseerd – dat de resultaten tegenvallen.
Homeopathie succesvol bij epidemie
Er zijn bijvoorbeeld ook studies naar diarree bij kinderen, de eerste doodsoorzaak bij jonge kinderen in de wereld. Bijv. de studie van Jennifer Jacobs.[11] Dat was een geïndividualiseerde methode. Kinderen met diarree in gebieden met een endemie werden klassiek homeopathisch behandeld (zie ook interview Christien Klein, FvR). Vijf of zes middelen konden 80% van de casuïstiek oplossen. Ik laat onderzoek naar casuïstiek buiten beschouwing. Want er is eigenlijk nog nooit onderzoek gedaan naar grotere patronen in de casuïstiek. Of variantie-analyse. Je kunt zeggen: ik heb 100 genezen Phosphor casussen. Wat zijn daarbij de voornaamste patronen van symptomen. Die kun je coderen. En daar kun je een clusteranalyse op toepassen. Dan kun je kijken wat de resultaten zijn bij mensen met bepaalde patronen. En dan de correlatie onderzoeken met al genezen mensen met analoge patronen.
In de epidemiologie maken ze altijd onderscheid tussen case control en cohort studies. Bij case control vergelijk je een interventie met een controlegroep. Dat is de basis van alle vergelijkende studies. Maar je kunt ook mensen in de loop van de tijd met zichzelf vergelijken en het verschil onderzoeken met het natuurlijke beloop.
Dat zijn eigenlijk observationele studies.
Ja, een observationele studie is een vorm van cohort studie. Je kunt een cohort, een grote groep mensen, volgen in de loop van de tijd. En die vergelijk je bijvoorbeeld in periodes. Periodes waarin de patiënt wel werd behandeld en periodes waarin hij dat niet werd. bij observationele studies geef je gewoon weer wat er gebeurt er is geen controle groep.
Eén van deze open studies is gepubliceerd door Claudia Witt et al.[12] Er zijn vierduizend patiënten gevolgd in honderd huisartsenpraktijken waar homeopathie werd toegepast. In Duitsland, Oostenrijk en nog een aantal landen. Ze hadden een ziekteverminderingsscore gesteld op een schaal van 1 tot 10. In twee jaar tijd daalde het ziekte-ervaren bij volwassenen van ruim 6 naar 3. Dit werd gehalveerd dus. En bij kinderen van ruim zes naar ruim twee. Ze hebben ook de kwaliteit van leven gemeten. Hoe jonger men was of hoe ernstiger ziek men was, hoe beter de resultaten waren. Er waren vooral chronisch zieken die al 8 jaar of langer ziek waren: vooral hoofdpijn, psychische klachten, astma en klachten van het bewegingsapparaat. Dit is dus geen gecontroleerde studie (RCT). Het laat echter gewoon zien wat de dagelijkse praktijk is. Het onderzoek is dus minder stringent (intern valide) maar meer generaliseerbaar (extern valide).
Luchtweginfecties
Dan is er de studie van Haidvogl,[13] die werd ondersteund door Schwabe. Dit ging over bovenste luchtweginfecties. In een aantal landen, Oostenrijk, Nederland, Duitsland, Rusland, Spanje, Oekraïne, Engeland en de VS werden twee groepen met elkaar vergeleken. Ruim 800 homeopathisch behandelde patiënten en ruim 700 regulier behandelden. Men keek vooral naar hoe snel mensen beter worden. Daarbij zag men nauwelijks een verschil tussen beide groepen. Binnen 14 dagen na die behandeling van acute oorziekten en ademhalingsziekten werd 86% in beide groepen beter. Met andere woorden: je kunt net zo goed homeopathie inzetten als reguliere geneeswijzen. Bij kinderen was het effect van homeopathie iets groter in de eerste week. Volwassenen werden in de eerste week sneller beter dan met allopathische middelen. Dat was significant. Dus bij acute ziekten is homeopathie prima toepasbaar. In plaats dat wij ons als beroepsgroep eens richten op dat waar we kennelijk goed in zijn, blijven we de hele tijd de kosmologie bij de homeopathie halen. Dat is boeiend. Maar om de homeopathie aan te bieden als een goed alternatief voor de reguliere zorg is dit niet handig. De gemiddelde huisarts snapt niet meer waar we mee bezig zijn. Dat is jammer want het ondergraaft de maatschappelijke positie van homeopathie en dus de toegankelijkheid voor iedereen.
CAM research
Als ik het nu zo doorneem, is er eigenlijk een heleboel. We moeten dat gewoon veel beter publiceren. In de stichting CAM research nemen we daar stappen in. We zijn bezig om een aantal groepen van CAM praktijken diagnostische gegevens te laten scoren samen met een aantal effectmetingen van het algemeen welzijn. Daarmee willen we laten zien dat effect van natuurgeneeskunde, homeopathie, antroposofie en acupunctuur in maat en getal is vast te leggen. Het draait om het gaan registreren van cases en samenwerken. Alles komt in een anonieme centrale database. Deelnemers kunnen kijken wat andere behandelaars bij bepaalde klachten doen. Men kan ook zien welke geneeswijze het beste werkt bij bijvoorbeeld de ziekte van Crohn. (zie www.camresearch.nl).
Brands noemt nog als belangrijke onderzoeken: het similia onderzoek van van Wijk, Wiegant e.a. (zie interview Christien Klein, FvR). Qua informatie onderzoek is recent nog een doorbraak te melden. ‘Het onderzoek van Montagnier et al.[14] is heel belangrijk. Hij extraheerde erfelijk materiaal vanuit menselijke lymfocyten die geïnfecteerd waren met een mycoplasma, dat is een bepaald microorganisme. Dat gingen ze verdunnen en schudden. Daarbij bleek dat bepaalde signalen afgegeven werden die ontvangen werden door een ontvangapparaat. Vervolgens konden ze dat geluid versterken en op een computer weergeven. Dat is ook waar Benveniste in zijn laatste jaren mee bezig was. Bij het onderzoek van Montagnier is er signaaluitwisseling tussen twee glasbuizen.
Wat kan de homeopathische gemeenschap doen?
Men kan geslaagde casussen gaan registreren. Bijvoorbeeld wat zijn voor mij de symptomen die ik bij deze patiënt aantrof die mij naar Phosphor wezen? Een tijdje is dat binnen de VHAN wel gebeurd. Daar hadden we dan ook bijeenkomsten over. Lex Rutten en anderen hebben zich toen erg gefocust op de “likelihood ratio”. Ze gaan voor één symptoom kijken in hoeverre dat een voorspellende waarde heeft voor een bepaald geneesmiddelbeeld. Maar in de praktijk kijk je naar patronen en dat geheel heeft een voorspellende waarde. Je zou wel kunnen onderzoeken welke patronen er voorkomen die wij belangrijk vinden bij een bepaald homeopathisch middel.
Een andere manier is onderzoek van het n=1 model per patiënt, en voor een groep het tijdserie onderzoek. Dan kun je ook recht doen aan de homeopathie. Je registreert een heleboel gegevens, daarna kun je daar trends in ontdekken. Je meet één keer per maand of per zes weken. Over een lange periode. Dan kijk je naar wat de trend is in de gezondheidstoestand die ontstaat nadat iemand in behandeling is. Dan kun je rekening houden met de verschillen tussen patiënten. Dat is voor ons als homeopaten belangrijk.
In bepaalde gevallen is homeopathie onderzoek ook goed “gerandomiseerd” te doen. Je geeft de placebo gecontroleerde groep een lactose granule zonder opgelost middel. Er zijn altijd mensen die dan gaan roepen: Ik weet niet of ik een echt middel heb gegeven en kan dan die reactie niet interpreteren. Maar laten we dat eens gewoon doen. Je kunt ook zeggen: ik hoef niet te bewijzen, maar ik wil gewoon eens kijken: hoe documenteer ik eigenlijk een therapeutisch proces? Het kan heel goed zijn dat je dan dingen ontdekt over het zogenaamde placebo-effect van homeopathie, want dat is een heel interessant gebied. Je hebt het eigenlijk over het context effect. Je vraagt iemand uit met een bepaald middel in je hoofd. Wat gebeurt er dan met iemand? Dat is heel boeiend.
Sceptici
Hoe bekijk jij de tegenkrachten, de sceptici?
Ik vind het debat in Nederland wel heel erg plat. Ik ben heel kwaad op CAM research hoogleraar Ernst en de Engelse wetenschapsjournalist Singh. Ze hebben onderzoeken die ik ken zo tendentieus weergegeven in een boek tegen CAM (titel: Bekocht of behandeld?, FvR). In het wetenschappelijk debat wordt er niet heel erg diep op de dingen ingegaan. We zouden een groep moeten vormen om het debat naar ons toe te trekken. De beroepsverenigingen doen dat aardig en beleefd en willen niet te veel stof doen opwaaien. Maar dan laat je je helemaal in de hoek zetten en dat is wat er in Engeland gebeurd is. In het debat mag je de opponent best stevig lik op stuk geven vind ik.
Dat doen zij andersom namelijk wel. In de reguliere geneeskunde zoeken de tegenstanders van homeopathie elkaar op. Die overleggen met elkaar en hebben hun netwerk. Maar in de complementaire zorg hebben wij allemaal aparte clubjes per therapie en dan ook weer apart artsen, niet-artsen. Iedereen doet zijn eigen ding. Dat is een van de grootste zwakheden van onze beweging. Vanuit de stichting CAM research werken we aan de voorbereiding van een academische werkplaats voor CAM geneeskunde. Een virtueel instituut van wetenschappers en mensen uit het veld, bedoeld om de kennis van het veld te koppelen aan wetenschappelijke kennis. Het ministerie zou het kunnen gebruiken om het beleid te “vitaliseren”.
Martien Brands is onderzoeker, klassiek homeopathisch arts in Amsterdam, vertrouwensarts in Den Haag. Doceerde homeopathie aan de VU en in Liverpool.
www.camresearch.nl
Voetnoten
[1] Immunology and Homeopathy. 2. Cells of the immune system and inflammation Paolo Bellavite1, Anita Conforti2, Francesco Pontarollo1 and Riccardo Ortolani3, Advance Access Publication 5 February 2006 eCam 2006;3(1)13–24
[2] Benveniste, J. Davenas, E. et al. “Human basophil degranulation triggered by very dilute antiserum against igE” Nature 1988; 333: 816818 doi:10.1038/333816a0
[3] Inhibition of human basophil degranulation by successive histamine dilutions: results of a European multicentre trial. Belon P, Cumps J, Ennis M, Mannaioni PF, Sainte-Laudy J, Roberfroid M, Wiegant FA. Inflamm Res. 1999 apr;
[4] Analysis of immunosuppressive activity of serial dilutions of histamine on human basophil activation by flow cytometry. Sainte-Laudy J, Belon P. Inflamm Res. 1996 Mar;45 suppl 1:s334
[5] Application of flow cytometry to the analysis of the immunosuppressive effect of histamine dilutions on human basophil activation: effect of cimetidine. Sainte-Laudy J, Belon P. Inflamm Res. 1997 Mar;46
[6] Flowcytometric analysis of basophil activation: inhibition by histamine at conventional and homeopathic concentrations. Brown V, Ennis M. Inflamm Res. 2001 Apr;50 Suppl 2:s478.
[7] The “memory of water”: an almost deciphered enigma. Dissipative structures in extremely dilute aqueous solutions. Homeopathy, 2007;96(3):163169). November 30, 2007
[8] A role for bursa fabricii and bursin in the ontogeny of the pineal biosynthetic activity in the chicken. Youbiciersimo BJ, Boudard F, Mékaouche M, Baylé Jd, Bastide M. J Pineal Res. 1996 Aug;21(1):3543.
[9] Linde K, Clausius N, Ramirez G, Melchart D, Eitel F, Hedges LV, Jonas WB (1997) Are the clinical effects of homeopathy placebo effects? A metaanalysis of placebocontrolled trials. Lancet, 350: 834843.
[10] D.T. Reilly et al., Is Homeopathy a placebo response? Controlled trial of homoeopathic potency, with pollen in hayfever as model. Lancet 1986, p.881886.
[11] Homeopathic combination remedy in the treatment of acute childhood diarrhea in Honduras. Jacobs J, Guthrie BL, Montes GA, Jacobs LE, Mickey-Colman N, Wilson AR, DiGiacomo R. J Altern Complement Med. 2006 Oct;12(8):72332
[12] Witt CM, Lüdtke R, Baur R, Willich SN (2005). Homeopathic medical practice: longterm results of a cohort study with 3,981 patiënts. BMC Public Health, 5:115.
[13] Homeopathic and conventional treatment for acute respiratory and ear complaints: a comparative study on outcome in the primary care setting. Haidvogl M, Riley DS, Heger M, Brien S, Jong M, Fischer M, Lewith GT, Jansen G, Thurneysen AE. BMC Complement Altern Med. 2007 Mar 2;7:7.
[14] Electromagnetic Signals Are Produced By Aqueous Nanostructures Derived From Bacterial DNA Sequences. Luc Montagnier, Jamal Aissa, Stephane Ferris, Jean- Luc Montagnier, Claude Lavallee Interdiscip Sci Comput Life Sci (2009) 1: 81–90
Een goede bron voor onderzoeken is www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed’
Geen opmerkingen:
Een reactie posten