Wat wél werkt

Cyprus beheerst nog steeds het nieuws. Het kwam zondag in ‘Belastingontwijking’ ook al even ter sprake. Vandaag plaatste Frans Wuijts dit op zijn Facebookpagina:

‘1997 (wie schreef dit?): “De Europese Monetaire Unie is een nog nooit vertoonde exercitie. Overal is aan een monetaire unie (de invoering van één munt voor een bepaald gebied) een proces van langdurige staatsvorming voorafgegaan. Pas nadat de staat volledig was en centraal werd bestuurd werd er overgegaan op één munt.

De reden voor deze langdurige processen is dat er een minimum aan convergentie tussen de regionale economieën nodig is om het met één munt te kunnen stellen, (wil althans de rijkdom van het rijkste gebied niet weglekken naar de minder rijkere gebieden). De EMU gaat, als de elite van de EU zijn zin krijgt, van start zonder dat de economieën van de lidstaten in voldoende mate op elkaar aansluiten, zonder breed draagvlak onder de bevolkingen en zonder een volwaardige centrale staat. De kans dat dit project ontspoort is dus niet gering.

Het EMU-project is bovenal een project van de eurocratische elites in de landen van de lidstaten: los van het volk, politiek weinig geprononceerd en bepaald door technocratische criteria. Niets en niemand controleert de eurocratische elites, zij gaan hun gang alsof Europa hun persoonlijke eigendom is. Dat is niet zo en eens zullen zij daar, tot schade en schande van henzelf, maar ook tot die van de bevolkingen van de lidstaten, achter komen. Dan kan het puinruimen beginnen.”’

Heeft u geraden wie dit schreef? Er volgde al gauw een reactie van een bekende:

‘John Wervenbos: Uit Fortuyns boekwerk Zielloos Europa? Ja het neemt steeds griezeliger vormen aan in my opinion. Keihard voorgeschreven discipline, rücksichtlose (en hypocriete) indeling van “good and bad guy states” en opgelegd en afgedwongen “geduld”. Ja heus, werkloosheid bijvoorbeeld zal in diverse EU staten na pijnlijke maar noodzakelijke hervormingen smelten als sneeuw voor de zon. Yeah right. Kanonnenvlees. Morgen brengen, zeggen ze dan onder andere hier in Rotterdam.
Zielloos Europa (Boek) door Pim Fortuyn | Literatuurplein.nl Utrecht, 1997 ISBN: 90-229-8352-8

Frans Wuijts: Klopt John. Pim Fortuyn in dat boek.’

Uitgeverij Christofoor kondigde gisteren ‘Otto Scharmer in Nederland’ aan:

‘Op 18 april 2013 organiseert “Het Eerste Huis” in co-creatie met “De Baak” een leiderschapsdag met o.a. Otto Scharmer.

Otto Scharmer is de hele dag te gast bij Het Eerste Huis en de Baak. Samen met de Amerikaanse leiderschaps-coach Alan Seale leidt hij een evenement over leiderschap “from the field”. Wees er snel bij, want de belangstelling is groot. Scharmer en Seale brengen, elk op hun eigen manier, een leiderschaps-aanpak die fundamenteel anders is.

Beiden werken met het idee dat het startpunt van handelen verschuift van de leider naar diens omgeving. Niet de leider bepaalt wat er gebeurt, de omgeving, het (werk)veld geeft zelf aan waar kansen en behoeften liggen. De leider neemt waar wat zich voor hem ontvouwt en past daar zijn handelen op aan.

Toen Otto Scharmer’s boek ‘Theory U’ verscheen, lag er een basis voor een wezenlijk andere aanpak van uitdagingen in organisaties. Leiderschap gaat in Scharmer’s visie niet primair over handelen maar over zijn. Alan Seale werkt al bijna zijn hele carrière volgens dat uitgangspunt. Seale ontwikkelde een leiderschapsaanpak die snel en eenvoudig tot die kern komt. Zijn boek “Wat wél werkt” staat vol met praktische toepassingen om zo te werken.
Voor meer informatie en aanmelden...

Komend najaar verschijnt bij onze uitgeverij de vertaling van zijn nieuwste boek: “Leading from the emerging future”’

Anita Zijlstra schreef gisteren in De Telegraaf over deze ‘Goedgekeurde super’:

‘Met 62 supermarkten is EkoPlaza de eerste keten die het EKO-Keurmerk mag voeren. Het keurmerk is gebaseerd op het aandeel biologische producten, dat minimaal 90 procent van het totale assortiment moet zijn, en een aantoonbaar duurzame bedrijfsvoering.

In Bussum is onlangs het certificaat uitgereikt aan EkoPlaza Formulemanager Geert-Jan Smits, die ruim vier maanden geleden met het certificeringtraject startte. Smits: “Nu het is gelukt, zijn de filialen geïnspireerd om nieuwe stappen te zetten in hun streven om biologisch eten verder bereikbaar te maken. Als biologische supermarkt willen we een veilige haven voor onze klanten zijn. Dat heeft nu een officiële status gekregen.”

De volgende doelstelling is om van een assortiment met 90 procent biologische producten naar 100 procent te gaan. “Daar zijn we inmiddels druk mee bezig”, aldus Smits. In drie van de vier versgroepen is het aanbod overigens al helemaal biologisch. Om het duurzaamheidbeleid te optimaliseren, is EkoPlaza onlangs een academie gestart om medewerkers de kans te geven zich verder te specialiseren op het gebied van veilige en biologische voeding.

De stichting EKO-Keurmerk rapporteerde dat EkoPlaza ook voldoet aan alle duurzaamheideisen voor de inkoop van vis- en non-food producten. Voor voorzitter Suzanne van der Pijll is de certificering van winkels een belangrijke ontwikkeling die de stichting weer dichter bij haar doel brengt: duurzame ontwikkeling van biologische landbouw en voeding. “Als landelijke keten zal EkoPlaza hopelijk ook andere retailbedrijven inspireren. Goed voorbeeld doet volgen!”’

In navolging van wat ik zondag ook al meldde, komt ‘Weblog Zwolle’ vandaag met ‘Vrije School voor voortgezet onderwijs van start’:

‘Per 1 augustus 2013 start de Vrije School VO in Zwolle. Daarmee heeft Zwolle ook voortgezet onderwijs dat werkt vanuit de beginselen van het vrijeschoolonderwijs. De Vrije School VO (VS-VO) heeft inmiddels genoeg leerlingen om met een klas te starten. Met de start van de vrije school VO is een lang gekoesterde wens van veel ouders in Zwolle en omgeving in vervulling gegaan. Zwolle was wat dat betreft een blanco vlek op de kaart.

In overleg met de Vrije School Michael in Zwolle wordt een doorlopende leerlijn opgezet van klas 1 tot klas 8. “Een doorlopende leerlijn voor de leeftijd van 6 tot 14 jaar is binnen het vrijeschoolonderwijs heel belangrijk”, vertelt Karin Krijger, de coördinator voor het VS-VO. “Samen met de expertise van de basisschool en de goede banden met het Parcival College in Groningen die al een bloeiende VS-VO school hebben opgebouwd, kunnen we het echte vrijeschoolonderwijs ontwikkelen. Want dat is wat we willen.” Rene Leber, directeur Van der Capellen Sg, waaronder de vrijeschool-vo valt, vult aan: “De leerlingen van de vrijeschool-vo krijgen een eigen plek, maar kunnen wel gebruik maken van alle voorzieningen van Van der Capellen. Ze mogen bijvoorbeeld deelnemen aan het schoolorkest, de sporttoernooien en theatervoorzieningen. Maar ook de uitstekende zorgstructuur die we hebben staat ter beschikking voor de leerlingen van de vrijeschool . Zo kunnen we de vrijeschool optimaal inrichten en goed zorgen voor de leerlingen.”

Ook Arend-Henk Huzen, schoolleider van de basisschool Michaël, is enthousiast: “Hoe passend bij het vrijeschoolonderwijs dat ouders aan de wieg staan van dit initiatief! Dat het vrijeschoolonderwijs door ouders gewaardeerd wordt blijkt ook uit de forse groei die VS Michaël de laatste twee jaren doormaakt. Samenwerking tussen beide Vrije Scholen is uiteraard vanzelfsprekend. Graag biedt onze school haar kwaliteiten aan om van VS-VO een authentieke, echte Vrije School te maken”. Het vrijeschoolonderwijs kenmerkt zich door aandacht voor hoofd, hart en handen. Dit uit zich in een ruim aanbod aan kunstzinnige vakken (bijvoorbeeld tekenen, muziek en drama), naast de leervakken zoals talen of wiskunde.

De vrijeschool VO heeft instroom vanuit stad en regio. “We hebben nu naast Zwolle al aanmeldingen uit Kampen, IJsselmuiden, Harderwijk, Emmeloord en Meppel”, aldus Karin Krijger. De leerlingen komen zowel van reguliere scholen als van vrije basisscholen. Rene Leber vult aan: “Voor de ouders en leerlingen die graag kiezen voor het vrijeschool VO is Zwolle een hele uitkomst. Anders moeten ze dagelijks naar Zutphen of Groningen reizen. Gelukkig hoeft dat nu niet meer.” Leerlingen kunnen nog steeds worden aangemeld via www.vrijeschoolvozwolle.nl.

Vrijescholen doen het landelijk gezien heel goed. Het landelijk beeld toont een sterke gemiddelde stijging van het leerlingenaantal van vrijescholen voor voortgezet onderwijs. Schoolleiders en ouders geven als redenen voor de groei dat er behoefte is aan veilige en kleinschalige scholen. Ook is voor ouders de afgelopen jaren een stuk inzichtelijker geworden dat vrijescholen voldoen aan de actuele kwaliteits- en resultaatseisen die door de Inspectie van het Onderwijs worden gesteld.’

Ook uit Den Haag komen opmerkelijke berichten. Zo was zaterdag op de website van de vrijeschool aldaar te lezen dat ‘Nieuwe brugklassen bijna vol’ zijn:

‘Voor vwo en havo-vwo-leerlingen is geen plaats meer. Ook niet voor vmbo-leerlingen met LWOO. Er zijn alleen nog enkele plaatsen in de brugklassen voor vmbo-t/havo leerlingen.

Plaatsing wordt bepaald op volgorde van binnenkomst, behalve op maandag 25 maart 2013 in het geval van overaanmeldingen. Dan geldt dat de aanmeldingen van 25 maart worden behandeld alsof ze gelijktijdig zijn binnengekomen. Er vindt onmiddellijk na de eerste dag een loting plaats om de volgorde van binnenkomst te bepalen. Uiterlijk dinsdagochtend 26 maart voor 10.00 uur krijgen de desbetreffende ouders bericht over de uitslag van de loting.’

Ander actueel nieuws bracht de Iona Stichting dit weekend meteen al met ‘Jaarvergadering 2013’:

‘De jaarvergadering van de Iona Stichting vond plaats op 22 maart in Amsterdam. Naast een toelichting op het jaarverslag over 2012 werd bijzondere aandacht besteed aan het terugtreden van Michiel ter Horst als voorzitter. Dankzij zijn grote inzet voor de stichting is hij tot erebestuurslid benoemd. Désanne van Brederode heeft de rol van voorzitter overgenomen.’

In het kielzog daarvan en van wat ik twee weken geleden, op dinsdag 12 maart in ‘Praatjes’, aankaartte, merkte ik dat de website van de Netwerkuniversiteit nu ‘Lievegoed Academisch Netwerk’ heet. Onder de datum van 21 maart worden daar namelijk ‘Wijzigingen website’ gemeld:

‘In verband met de overdracht van de Stichting Prof. Dr. Bernard Lievegoed Fonds aan de Iona Stichting wordt de informatie op deze website gewijzigd. Dit neemt enige tijd in beslag, waardoor de inhoud op sommige punten niet actueel is. Gestreefd wordt om begin april de website bijgewerkt te hebben.’

Sinds gisteren wordt er ook gewag gemaakt van een ‘Bijeenkomst 19 april 2013’:

‘In het persbericht dat u op 8 februari jl. heeft ontvangen, heeft u kunnen lezen dat het Prof. Dr. Bernard Lievegoedfonds is overgedragen aan de Iona Stichting. De Netwerkuniversiteit valt nu met de nieuwe naam Lievegoed Academisch Netwerk onder het Fonds op Naam: Lievegoed Fonds voor de Wetenschap. De Iona Stichting heeft voor deze activiteit een curatorium benoemd. Dit curatorium zal onder verantwoordelijkheid van het Iona bestuur opereren.

Wij zijn verheugd u als leden te kunnen uitnodigen voor een eerste bijeenkomst in dit jaar. Op vrijdag 19 april aanstaande heten we u ’s middags welkom in Utrecht. Op deze middag zullen we stilstaan bij de overdracht en hebben we Machteld Huber bereid gevonden om over haar promotie onderzoek in te leiden.

Programma 19 april 13:30-17:30 uur in de Zuilenzaal van het Polmans huis: Hoek Jansdam & Keistraat in Utrecht.

13:30 uur Ontvangst met koffie en thee
14:00 uur Welkom door Jaap Sijmons
14:10 uur Machteld Huber. Onderzoekstitel: Towards a conceptual framework relating to “Health as the ability to adapt and to self-manage.”
Referent: Klaas van Egmond
15:00 uur Korte theepauze
15:15 uur Dialoog met de zaal
Moderator: Klaas van Egmond
16:15 uur Algemene toelichting bij de overdracht van het bestuur van het Lievegoedfonds aan de Iona Stichting
Bert Vroon en Jaap Sijmons
Vooruitblik op de activiteiten en gesprek
17:00 uur Afsluiting met drankje

Voor eventuele vragen kunt u contact opnemen met het secretariaat van de Iona Stichting: 020-6233353 of via iona@iona.nl.
Schrijf u hier in:’

Dezelfde Bert Vroon komen we tegen op de website van de Nederlandse Vereniging van Antroposofische Zorgaanbieders, NVAZ, waar onder ‘nieuws’ deze ‘Vooraankondiging Algemene Leden Vergaderingen NVAZ’ verstopt staat:

‘– donderdag 25 april 2013.
– woensdag 12 juni 2013.

Geachte leden van de NVAZ,

Op donderdag 25 april en woensdag 12 juni a.s. houdt de NVAZ haar Algemene Ledenvergadering. Het bestuur van de NVAZ vraagt u deze data alvast in uw agenda te reserveren.

Voor beide data geldt:
Aanvang: 18.30 uur; vooraf (18.00 uur) is een maaltijd beschikbaar.
Locatie: NVAZ vergaderaccommodatie gebouw Lenteleven (Edith Maryonzaal), Utrechtseweg 62 te Zeist (2e verdieping).

Agenda ALV 25 april o.a.:

– Vaststelling jaarverslag en jaarrekening NVAZ 2012.
– Inleiding door Ed Taylor: “Hoe komt Urtica/De Vijfsprong gezond woelige tijden door?”
Ed is bekend van zijn boek over Rudolf Steiner en van zijn publiciteit op TV over zijn betrokkenheid op de antroposofie. Maar Ed leidt ook een (kleinere) institutionele zorgaanbieder. Waar collega-instellingen omvielen of moesten fuseren gaat Ed met Urtica/De Vijfsprong onverdroten en ontspannen door. Hoe doet hij dat?
– Eerste indrukken Jan Huisman over de toekomst van de NVAZ.

Agenda ALV 12 juni o.a.:

– Bespreking Jan Huisman over de toekomst van de NVAZ.
– Een inhoudelijk onderwerp zal daarnaast nog geagendeerd worden.

Met vriendelijke groet, namens het bestuur van de NVAZ,
Bert Vroon, voorzitter.’

Meteen daaronder vinden we dit opmerkelijke bericht ‘directeur de seizoenen uitgeroepen tot young global leader’:

‘Download bijlagen: 130313_Persbericht_DeSeizoenen_YGL.pdf’

Dit persbericht blijkt al van 14 maart te zijn en is getiteld ‘World Economic Forum roept directeur DeSeizoenen uit tot Young Global Leader’:

‘Het World Economic Forum heeft Philipp Jan Flach, mede-oprichter en algemeen directeur van DeSeizoenen, uitgeroepen tot Young Global Leader voor zijn rol en leiderschap in de gezondheidszorg, in het bijzonder de zorg voor verstandelijk gehandicapten.

Het World Economic Forum (WEF) is een voorname internationale organisatie “committed to improving the state of the world”. Het WEF is bekend van de jaarlijkse bijeenkomst in Davos, waar politici, zakenmensen, journalisten en wetenschappers vanuit de hele wereld bij elkaar komen. Elk jaar nomineert het WEF een select gezelschap van jonge leiders voor het Young Global Leadership Forum.

Philipp Jan Flach: “Ik ben verrast en ook wel vereerd met deze verkiezing. Persoonlijk lijkt het me leuk en interessant om met zo’n diverse groep mensen van over de hele wereld contact te hebben en in discussie te gaan. Verder is het vooral een eer die het hele team toekomt – het team dat de doorstart van het failliete Zonnehuizen heeft vormgegeven en dat de vernieuwende stappen zet in de curatieve en langdurige zorg.”

Philipp Jan is algemeen directeur bij DeSeizoenen, een gehandicaptenzorgorganisatie. Daarvoor was hij directeur bij ziekenhuisorganisatie MC Groep. Philipp Jan is arts en bedrijfskundige en deed onderzoek naar de organisatie van de (Nederlandse) gezondheidszorg op Harvard. Over vernieuwende stappen in de zorg zegt Philipp Jan:

“In de zorg worden belemmerende paradigma’s te lang vastgehouden. Ons doel is die te doorbreken – niet middels onderzoek of theorie, maar echt in de dagelijkse praktijk. Zo lijkt op macro-niveau betere kwaliteit en betere dienstverlening in de gezondheidszorg hand in hand te gaan met hogere kosten. Wij geloven dat goede zorg en dienstverlening voor lagere kosten mogelijk zijn, door onder meer standaardisering van processen, rationalisering van de dienstverlening en het verminderen van de overhead. We brengen dat nu in de praktijk bij de MC Groep en bij DeSeizoenen.

Een ander voorbeeld is de vraag naar kleinschalige woon-zorgvormen in de langdurige zorg, die op gespannen voet lijkt te staan met de drang naar schaalvergroting. Wij geloven dat beide samen kunnen gaan – dat zelfs beide noodzakelijk zijn: Grotere schaal is nodig daar waar het gaat om de zorgadministratie en -financiën, de inkoop, de systemen en processen op het gebied van kwaliteit en veiligheid, en om vanuit kracht met zorgkantoren en zorgverzekeraars zaken te doen. Echter, de zorg draait om de cliënt/patiënt, en daar zijn kleinschaligheid en de menselijke maat essentieel om in te spelen op individuele verschillen tussen cliënten, om autonomie terug te brengen bij de werkvloer en om verspilling in de zorg tegen te gaan. In dat kader hebben wij een franchise-formule opgezet, waarbij kleinschalige zorgorganisaties ‘zichzelf kunnen blijven’ en voor ondersteunende dienstverlening gebruik maken van ons gezamenlijk service center, toepasselijk genaamd ‘Care Shared Services’.

Een derde voorbeeld is het concept ‘dagbesteding’ bij verstandelijk gehandicapten, terwijl de mensen net als u en ik graag iets nuttigs doen. Vanuit de achtergrond in de sociaal-therapie spreken wij niet over ‘dagbesteding’, maar hebben we het over ‘werk’. Werk betekent dat onze cliënten zich moeten inspannen en enige discipline moeten opbrengen, dat ze iets doen waar ze trots op kunnen zijn, en waar ze voor gewaardeerd worden - mogelijk zelfs doordat klanten voor hun producten willen betalen. Cliënten voelen zich goed, de zorg wordt beter, en de exploitatie van de woon-werkgemeenschap gaat er op vooruit.”

DeSeizoenen is een zorgorganisatie actief op het gebied van zorg, leven en werken voor cliënten met een verstandelijke beperking, meervoudige handicaps en/of gedragsproblematiek. De zorg wordt geboden vanuit een antroposofische mensvisie, waarbij ontplooiing en welbevinden van cliënten centraal staan. DeSeizoenen is actief in Bosch & Duin (Stichting Hermes Huis), Eindhoven (Gennep), Heerlen (Corisberg), Loenen/Zutphen (Verdandi), Olst (Overkempe) en Oploo (Bronlaak), Roggel (Elivagar).’

Skipr besteedde er op dezelfde dag ook aandacht aan, en voegde er over het World Economic Forum (WEF) aan toe:

‘Het WEF is een internationale organisatie die ernaar streeft de staat van de wereld te verbeteren. Het WEF is bekend van de jaarlijkse bijeenkomst in Davos waar politici, zakenmensen, journalisten en wetenschappers vanuit de hele wereld bij elkaar komen. Elk jaar nomineert het WEF een select gezelschap van jonge leiders voor het Young Global Leadership Forum.’

Meteen zondag plaatste Sebastian Jüngel op de website van het Goetheanum dit verslag van de jaarvergadering van de Algemene Antroposofische Vereniging op vrijdag, zaterdag en zondag. Bijzonder actueel dus! De titel is niet bijster origineel, ‘Jahrestreffen mit Generalversammlung: Anthroposophische Gesellschaft als Mitgliedergesellschaft’.

‘Von 22. bis 24. März 2013 fand am Goetheanum das Jahrestreffen der Allgemeinen Anthroposophischen Gesellschaft statt. Mit Joan Sleigh ist erstmals die Südhemisphäre im Vorstand am Goetheanum vertreten. Dass die Versammlung mit einer Mitgliedergruppe vorbereitet wurde, war ein weiterer Schritt, die Allgemeine Anthroposophische Gesellschaft als Mitgliedergesellschaft zu gestalten.

Als Novum bereitete der Vorstand am Goetheanum seit Herbst 2012 mit einer Gruppe von Mitgliedern das Jahrestreffen vor, um ihm “mehr Substanz, mehr Begegnungsraum, mehr Stimmung” zu geben, wie es Paul Mackay beim offenen Plenum im Vorfeld des Jahrestreffens beschrieb. Das führte unter anderem dazu, dass – neben mehr Zeit für Aussprache und Beiträge aus ferneren und näheren Ländern – Mitglieder im Goetheanum ihre Initiativen präsentierten und 45-minütige Pauseneinheiten großzügigere Gelegenheiten für Begegnung und Austausch schufen.

Der Einfluss der Mitglieder ist auch dadurch gewachsen, dass sie 2011 erstmals über einzelne Vorstandsmitglieder abstimmten, ob sie ihre Arbeit fortsetzen sollten oder nicht. In diesem Jahr stand die Verlängerung der Tätigkeit von Seija Zimmermann an. Sie wurde in geheimer Wahl mit 334 Stimmen, 33 Gegenstimmen und 28 Enthaltungen bestätigt. Weitere Veränderungen im Vorstand sind seine Erweiterung durch die Lehrerin Joan Sleigh aus Südafrika und damit erstmals eine Vertreterin aus der Südhemisphäre sowie der Rücktritt von Sergej Prokofieff aus gesundheitlichen Gründen.

Als Motivation für die neu gegriffene Versammlung führten einzelne Mitglieder an, dass sie mehr von den anderen Mitglieder erfahren möchten, gerade auch aus den einzelnen Ländern, in denen anthroposophisch gearbeitet wird. Auch sei für die Gestaltung der Generalversammlung, die Teil des Jahrestreffens war, jeweils die dem Leben entsprechende Form zu finden. Ein mehrfach geäußerter Wunsch war, dass die Anthroposophische Gesellschaft aktiv dazu beitragen solle, dass die Aufgaben angesichts der Nöte der Zeit tatkräftig angegangen werden.

Der Antrag von Moritz Christoph, eine offene Leitbildgruppe zum Umgang mit Geld innerhalb der Anthroposophischen Gesellschaft zu bilden, wurde von ihm für die Zeit eines Jahres zurückgestellt, um auf diese Weise zu ermitteln, ob sich an dieser Fragestellung Interessierte finden.

Herbert Holliger zog seinen Antrag auf Änderung der Statuten zur Regelung außerordentlicher Generalversammlungen im Vertrauen auf das zukünftige Handeln des Vorstands zurück, nachdem der Vorstand in einer Erklärung zuhanden des Protokolls festhielt, dass er im den Antrag auslösenden Fall formal ungenügend gehandelt und kommuniziert habe, die bisherige Regelung aber für ausreichend halte.

Zu Wort kamen auch die Vertreter der Anliegen, das Haus Haldeck als Wohn- und Arbeitsstätte für Kunststudierende zu erhalten und sich als Mitglieder mit Fragen und Initiativen stärker einzubringen und Gehör beim Vorstand zu finden.

Der Vorstand wurde einstimmig entlastet.’

Er waart weer eens een petitie rond: ‘Ik ben voor keuzevrijheid in de zorg!’ Ik krijg hem van verschillende kanten toegestuurd. Dus maar weer eens uitgezocht hoe het zit, want ik wil altijd graag weten waar iets vandaan komt. Zo kwam de tekst van de petitie tot mij:

‘Momenteel behandelt de Tweede Kamer een voorstel van de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport om artikel 13 van de Zorgverzekeringswet (Zvw) aan te passen. Het is niet zomaar een aanpassing. De vrije keuze van een zorgverlener is een mensenrecht. En deze aanpassing van de wet zorgt ervoor dat patiënten geen vrije keuze van behandelaar meer hebben in de basisverzekering. Door de aanpassing van de wet krijgen zorgverzekeraars de mogelijkheid om patiënten geen vergoeding te betalen als zij kiezen voor een zorgverlener die geen afspraken heeft met de zorgverzekeraar.

Dit kabinet heeft aangegeven in het regeerakkoord dat zij het artikel 13 uit de Zorgverzekeringswet wil schrappen. In de basisverzekering is er dan geen restitutiepolis meer. Hierdoor komt de keuze voor zorgaanbieder volledig bij de zorgverzekeraar te liggen. Patiënten kiezen hun zorgverlener in de eerste lijn juist op basis van vertrouwen en nabijheid. Ik hoop dat U die keuzevrijheid wilt behouden. Artikel 13 van de ZvW heeft niet alleen invloed op uw tandartskeuzevrijheid maar ook op uw keuze voor huisarts, fysiotherapeut en ziekenhuis.

Daarom roepen wij alle patiënten van Nederland op om de petitie (pdf) te tekenen en duidelijk te maken dat zij voor keuzevrijheid in de zorg zijn. Wilt u hier aan meewerken? Dan kunt u online de petitie ondertekenen.

https://nmt.wufoo.com/forms/petitie-keuzevrijheid-in-de-zorg/’

Ik vond hierover op internet onder 11 maart dit bericht:

‘De Nederlandse Maatschappij ter bevordering van Tandheelkunde (NMT) roept patiënten en zorgverleners op om de petitie “Ik ben voor keuzevrijheid in de zorg” te ondertekenen.

Verzekeraar schrijft zorgverlener voor

Momenteel behandelt de Tweede Kamer een voorstel van de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport om artikel 13 van de Zorgverzekeringswet aan te passen. Door de aanpassing van de wet krijgen zorgverzekeraars de mogelijkheid om patiënten geen vergoeding te betalen als zij kiezen voor een zorgverlener die geen afspraken heeft met de zorgverzekeraar.

Vrije keuze voor zorgverlener is een mensenrecht

De voorzitter van de NMT, Rob Barnasconi vindt het niet zomaar een aanpassing. “De vrije keuze van een zorgverlener is een mensenrecht. En deze aanpassing van de wet zorgt ervoor dat patiënten geen vrije keuze van behandelaar meer hebben in de basisverzekering. Patiënten kiezen hun zorgverlener in de eerste lijn juist op basis van vertrouwen en nabijheid.”

Met de petitie wil de branchevereniging de politiek een duidelijk signaal geven tegen de wijziging. De petitie kan bij veel tandartspraktijken en online worden ingezien en ondertekend.’

Al op 26 februari schreef de NMT over ‘Ophef over aanpassing van art. 13 Zvw’:

‘In brede kring is ophef ontstaan over de voorgestelde aanpassing van art. 13 van de Zorgverzekeringswet (Zvw). Dit artikel regelt dat zorgverzekeraars verplicht zijn een bepaalde vergoeding te geven aan verzekerden die naar een niet-gecontracteerde zorgaanbieder gaan.

De minister van VWS wil nu de verplichting voor zorgverzekeraars schrappen om een bepaald percentage te vergoeden als een verzekerde naar een niet-gecontracteerde zorgaanbieder gaat. Als het voorstel doorgaat, kunnen zorgverzekeraars ervoor kiezen die zorg niet te vergoeden.

Een aantal zaken is belangrijk om in het oog te houden:

Het gaat alleen om de Basisverzekering.

Hoewel er een Kamermeerderheid is, is het maar de vraag of het zoals nu wordt voorgesteld doorgaat. Belangrijke stakeholders hebben grote bezwaren tegen de voorgestelde wijziging. Dit geldt onder andere voor de patiëntenorganisaties, de koepels van zorgaanbieders maar ook de zorgverzekeraars.

Het stuit ook op praktische en uitvoeringsproblemen;. Mocht dit doorgaan dan moeten zorgverzekeraars voordat hun polis op de mat valt (dit is uiterlijk 15 november) voldoende zorgaanbieders hebben gecontracteerd en voor de verzekerde moet duidelijk zien wie dat zijn. Dat houdt in dat men nu al bezig zou moeten zijn met contractering voor 2014.

Ook als de wetswijziging doorgaat, moeten zorgverzekeraars voor de basisverzekering aan hun zorgplicht voldoen, en daarvoor voldoende contracten gesloten hebben.’

Ook Skipr besteedde op vrijdag 22 maart aandacht aan de petitie met ‘NMT start petitie voor behoud keuzevrijheid’:

‘De Nederlandse Maatschappij tot bevordering der Tandheelkunde (NMT) start een online petitie gericht op het behoud van de keuzevrijheid, meer in het bijzonder het recht van patiënt om zelf een zorgverlener te kiezen.

Volgens de NMT betekent aanpassing van artikel 13 van de Zorgverzekeringswet grote invloed op de keuzevrijheid van patiënten. “Het regeerakkoord spreekt zelfs over het schrappen van artikel 13”, stelt de NMT. “Dit heeft grote gevolgen voor de keuzevrijheid van patiënten. De zorgverzekeraar bepaalt dan immers welke zorgverlener je mag bezoeken.”

Oproep

Samen andere beroeps- en brancheorganisaties waaronder ActiZ, KNGF, KNMP, KNOV en LVE maakt de NMT zich sterk om de wetswijziging van tafel te krijgen. Om de oproep aan politiek Den Haag kracht bij te zetten, is de NMT samen met de beroepsorganisatie van fysiotherapeuten KNGF gestart met de petitie “Ja, ik ben voor keuzevrijheid in de zorg!” Zowel zorgverleners als patiënten kunnen die petitie ondertekenen. Volgens de NMT zijn er online al ruim vijfduizend handtekeningen binnen. De resultaten van handtekeningenacties in de praktijken volgen nog.’

Op zondag 24 maart kwam mijn vervolgbrief over Bernard Lievegoed aan Jelle van der Meulen op de daarvoor in het leven geroepen weblog te staan. Ik berichtte het laatst over deze briefwisseling op dinsdag 12 maart in ‘Praatjes’. Blijkens de titel wordt ditmaal de ‘Gevoelstemperatuur’ gepeild:

‘Beste Jelle,

Je bevestigt dus dat we allemaal deel van het probleem zijn. Dat probleem hebben we geformuleerd als: de antroposofische beweging bevindt zich in een maatschappelijk isolement. Hieraan hebben we de vraag gekoppeld: waarom is dat zo? Dit probleem hield Bernard Lievegoed bezig, waarop hij tot aan het eind van zijn leven een oplossing zocht. En die toen ook min of meer vond, zoals uiteengezet in zijn (en tegelijk ook jouw, jij hebt dit boek tenslotte uit zijn mond opgetekend) Over de redding van de ziel.

Wat we volgens jou in je vorige brief niet moeten doen, is Steiner als grondlegger van de antroposofie nemen als de eeuwig de waarheid sprekende allesweter, perfect en zonder fouten. En in het spoor van Lievegoed niet de waarheid boven de wil tot het goede plaatsen. Kort gezegd: denken is niet hetzelfde als doen. Gelukkig voeg je er wel aan toe: “Het blijft echter waar dat handelingen alleen dan op langere termijn vruchtbaar zijn, wanneer zij gepaard gaan met een streven naar geestelijk begrip.”

Dat zijn allemaal grote woorden, fikse beweringen, reuzenstappen met zevenmijlslaarzen. Ze roepen bij mij meteen allerlei vragen op. Mijn zorg erbij is hoe we uit een theoretisch vaarwater kunnen blijven. Want dat begrijp ik wel uit je brief: tot in het oneindige kunnen we intelligent strijden over dit en over dat. Maar de hamvraag is en blijft, zeker in de optiek van Lievegoed: zet het ook zoden aan de dijk? Het mooie van Lievegoed is dat hij zijn idealen een concrete vorm wist te geven, een succesvolle vorm ook, die aansloeg en relevant bleek voor het maatschappelijke leven. Niks maatschappelijk isolement zogezegd. Een schoolvoorbeeld voor de antroposofische beweging?

Maar ik wil eerst een misverstand uit de weg ruimen. In het begin van je vorige brief schrijf je: “Belangrijk is uiteraard je bezig te houden met wat Steiner allemaal heeft gezegd, maar heeft hij, zoals jij jezelf kennelijk voorhoudt, inderdaad alles gezegd?” Ahum, maar dat is niet wat ik mezelf voorhoudt. Ik stelde wat anders op het eind van mijn laatste brief, namelijk deze vragen: “Want in de antroposofie en in wat Steiner aan zaken aan het licht heeft gebracht, zit toch eigenlijk alles al? Daar heb je toch niet nog iets naast nodig? Wat ontbreekt er dan eigenlijk?”

Dat was meer bedoeld in de zin van: in een klein kiemend plantje zit alles toch eigenlijk al. De hele plant met zijn lange stengel, bladeren, bloemen, vruchten. Die moeten alleen nog allemaal tevoorschijn komen. Dat gebeurt als de voorwaarden ervoor aanwezig zijn: vruchtbare grond, voldoende water en een goede afwisseling tussen dagelijks zonlicht en nachtelijk duister. Dan is het gek als je zegt dat er een bepaalde struik of boom ontbreekt, omdat je die niet ontwaart bij dat kiemende plantje.

Overigens had Ridzerd van Dijk uit Friesland nog geen twee weken geleden op zijn onvolprezen “De grote Rudolf Steiner Citatensite” een pracht bijdrage aan onze discussie, waarschijnlijk zonder zich hiervan bewust te zijn. Onder de titel “De waarheid heeft verschillende vormen” citeerde hij Steiner als volgt:

“Er is geen absolute waarheid; elke waarheid heeft haar missie in een bepaalde tijd. En als we nu van antroposofie spreken, dan weten we dat, als we worden wedergeboren, we iets anders horen en in geheel andere wijze tot elkaar zullen staan. Kijken we terug in tijden dat wij wellicht al eens samen zijn geweest in een of ander gebied in het noorden van Europa, waar mensen zich rond de Druïdepriester verzamelden, die hen de waarheid in de vorm van mythen en sagen vertelde. Zouden we daarbij niet toegehoord hebben en zouden onze zielen niet daardoor gevormd zijn, dan zouden we niet begrijpen wat de antroposofie ons tegenwoordig in een andere vorm weer als waarheid brengt. En als we weer komen zullen, zal in andere vorm gesproken worden, in een hogere vorm. De waarheid ontwikkelt zich zoals alles in de wereld. Zij is de vorm van de goddelijke geest, maar de goddelijke geest heeft vele vormen. Doordringen we ons met dit karakter van de waarheid, dan zullen we een heel andere verhouding tot haar winnen. We zullen onszelf zeggen: Weliswaar leven we in de waarheid, maar zij kan verschillende vormen hebben.

Bron: Rudolf Steiner – GA 95 – Vor dem Tore der Theosophie – Stuttgart 1 september 1906 (bladzijde 109)”

Ik bedoel maar. Steiner heeft het gezegd! – Terug naar mijn vragen. Ik kan naar duidelijkere omschrijvingen vragen: wat is bedoeld met “de antroposofische beweging”, wat is precies “een maatschappelijk isolement”? En hoe weet je op een gegeven moment dat je “de wil tot het goede” doet? Daarnaast komt er bij mij een andere behoefte op door deze zin van jou: “Met de open vraag naar de aard en de werking van het kwaad is de Europese cultuur in de postmoderne tijd aangekomen, lees bijvoorbeeld Hannah Arendt, Walter Benjamin, Michel Foucault...” Ik moet bekennen dat ik geen van deze drie schrijvers zelf gelezen heb, geen enkel werk van hen (Walter Benjamin is in feite zelfs een nieuwe naam voor mij). Dus als je daar iets meer over zou willen vertellen, graag!

Hiermee komt meteen een probleem naar voren, laten we zeggen een typisch antroposofisch probleem: dat ik niet op de hoogte ben van deze drie prominenten, maar wel thuis in Steiner. In die vijfendertig jaar dat ik me nu met Steiner bezighoud, heb ik vooral op hem gestudeerd om hem beter te gaan begrijpen. En op de geschiedenis van de antroposofie in de twintigste eeuw. Maar daarmee heb ik een heel aantal dingen van later tijd, van mensen die meer mijn eigen tijdgenoten zijn, gemist. Dat is niet erg best. Ik troost me met de gedachte dat ik, naast algemene geschiedenis, zeker wel geïnteresseerd ben in hedendaagse culturele, politieke, maatschappelijke ontwikkelingen en het nieuws en de achtergronden daarvan graag volg. Maar is dat genoeg?

Hoe dan ook, dat is mijn vertrekpunt. Net als dat ik vooral gericht ben op het begrijpen van de zaken. Pas als ik iets enigszins begrepen heb, er een gevoel voor heb gekregen, kan ik ook bewust en adequaat handelen. Zo voelt het tenminste voor mij. Daarom vond ik Over de redding van de ziel ook zo’n mooi en goed boek. Dat gaf mij inzicht in een aantal zaken. En wat bijna nog belangrijker was: het deed dat in alle openheid. Het beschreef de historische wordingsgang van drie verschillende sterke persoonlijkheden die zeer krachtdadig initiatieven hadden ontplooid. Het meest bijzondere daaraan was dat de beschouwing hiervan niet beperkt bleef tot één leven. Nee, consequent werd die initiatiefkracht gezocht en vervolgd door een opeenvolgende reeks van levens op aarde, die met naam en toenaam genoemd werden.

We schrijven precies twintig jaar geleden, toen kwam dit boek uit. Dat was een mijlpaal, want niet eerder was dit zo openlijk gedaan, het noemen van die reeks van levens, van die biografieën. Er werd werkelijk iets opengedaan, wat voordien gesloten was. Ik weet zeker dat dit te maken had met een andere publicatie, die kort tevoren verschenen was. Op basis daarvan was dit mogelijk geworden. Ik doel op de drie delen die Emanuel Zeylmans schreef over Ita Wegman. Het eerste deel, het belangrijkste wat dit aangaat, verscheen najaar 1990, de twee andere delen twee jaar later. Daardoor kon Lievegoed met recht schrijven over een van de drie krachtpatsers die hij in het vizier had, omdat die lange tijd was omgeven door onduidelijke en oncontroleerbare verhalen. Die mist was nu opgetrokken.

Maar er waren dus nog twee andere figuren. Daar wist Lievegoed echter ook wel weg mee. Dat vond ik frappant; hij had zich terdege in hen verdiept, en kon daardoor een heel aannemelijk beeld schetsen van deze andere twee protagonisten. Hij ontwarde hierdoor een vlechtwerk van onduidelijkheden, waar weinig mensen tot dan toe helderheid in hadden kunnen verschaffen. Deze ontvlechting was werkelijk als een ontknoping, in ieder geval voor mij, en daarmee een van de aantrekkelijkste kanten van dit boek. Alles rustig en kraakhelder op een rij, heerlijk!

Dit was echter nog maar de ene helft van het boek, de andere helft ging vooral over welke betekenis dit alles had (of zou kunnen hebben) voor antroposofen. Of hetzelfde ook de betekenis voor de antroposofie (in tegenstelling tot die voor antroposofen) gold, waag ik te betwijfelen. Mij was in ieder geval wel duidelijk dat je een affiniteit zou kunnen hebben met een van de drie gevolgde personen (“individualiteiten” zou ik nu in antroposofisch jargon moeten schrijven), of ook alleen maar met een of enkele van de vele levens die in die reeksen ter sprake kwamen. Dat leek mij ook het meest aannemelijk, en het meest vruchtbaar, dat je kijkt met welke levens je je verwant voelt en nagaat welke plek die dan in die doorgaande verhalen inneemt. Een hulp bij je eigen positiebepaling zogezegd. Maar die niet verengen tot één incarnatiereeks; dat leek me te beperkt, het leven zit veel ingewikkelder, en rijker, in elkaar.

Ik ga het nu niet hebben over welke discussies ontstonden naar aanleiding van dit boek; die waren merendeels van een andere aard, waarbij de vraag is hoe vruchtbaar dat was. Enkele reageerders hier hebben dat ook al in hun commentaren aangestipt. Waar ik nu naartoe wil, is het maken van een vergelijking tussen de stand van twintig jaar geleden, zoals ik die net aanduidde, en de huidige stand. Welke ontwikkelingen hebben intussen plaatsgevonden, waarin zijn we sindsdien verder gekomen, waarin nauwelijks en waarin niet? Ik bedoel dan in de eerste plaats ontwikkelingen in de “antroposofische beweging”, inclusief de aanhalingstekens die ik eerder aanbracht. Maar daarbij hoeft het niet beperkt te blijven. Een “maatschappelijk isolement” kent immers twee grootheden: het isolement, en de maatschappij. En beide kunnen evolueren.

Kortom: wat is er intussen gebeurd dat een hulp kan zijn om te begrijpen waar we nú staan? Of anders geformuleerd: hoe heeft Bernard Lievegoed in die twintig jaar voortgeleefd? Niet alleen bij ons, die hem min of meer kennen, maar ook in het maatschappelijke veld, bij mensen die hem mogelijk niet kennen of gekend hebben?

Omdat deze brief al langer is geworden dan mijn vorige en die van jou, wil ik het nu hierbij laten en het stokje aan jou overdragen, om te horen hoe jij een en ander ziet. En daarbij te hopen op een verwerkelijkt, of nog te verwerkelijken, doe-karakter, en het niet alleen te laten bij een denkactiviteit. Hoewel... volgens mij is echt nieuw en creatief gedachten denken wel degelijk een daad die vernieuwingen in de wereld mogelijk maakt en zelfs tot stand kan brengen.

Met een hartelijke groet uit een nog steeds bovenmatig koud Rotterdam (vanmiddag, een paar dagen na het begin van de lente, enkele graden boven nul, terwijl de gevoelstemperatuur zeker vijf tot tien graden lager is, vriesweer dus; over de nachten begin ik dan maar niet eens),

Michel

PS. Wie nu in dit boek geïnteresseerd is geraakt en het graag wil gaan lezen en geen exemplaar kan bemachtigen (het is niet meer verkrijgbaar, alleen tweedehands) of niet gewoon zelf snel bij de hand heeft, kan het hier op internet vinden. Vraag me niet of dit legaal is of niet, want dat is mij niet bekend.’

In aansluiting hierop wil ik weer eens een keer buurten bij de ‘Vrije School Alumni’ op LinkedIn, wat ik in het verleden vaker heb gedaan, maar de laatste tijd niet meer. Initiatiefnemer Sander Louis bleek een maand geleden een overbekend onderwerp te zijn gestart, dat hier ook uitgebreid aan de orde is geweest. Aanvankelijk langzaam op gang komend, werd de discussie allengs frequenter gevoerd en daarmee ook interessanter. Ik laat die daarom hier graag volgen, zodat u er ook deelgenoot van kan worden (hoewel die gewoon openbaar is, maar u zult het vast niet allemaal bijhouden). Titel ‘Kijktip: De Hokjesman bij de antroposofen’.

‘Sander Louis: Voor wie het nog niet gezien heeft: Michaël Schaap, presentator van het onvolprezen TV-programma De Hokjesman, was op bezoek bij de antroposofen. Een absolute aanrader! Aflevering 7: De antroposofen Gefascineerd door de heersende hokjesgeest gaat programmamaker Michael Schaap op veldonderzoek binnen de leefwereld van aansprekende Nederlandse subculturen. Hoe verhouden mensen binnen een hechte gemeenschap zich tot elkaar en... – 1 month ago

Eg Sneek: Inderdaad, Sander, een aanrader. Als ik voor mijzelf spreek, vind ik vooral de verschillende mensen interessant, hoe zij over antroposofie denken, daar zijn heel verschillende houdingen in aan te nemen. Dat maakt deze documentaire boeiend. – 1 month ago

Paul Muis: Interessante aflevering vanuit verschillende invalshoeken bezien met hier en daar wat sensatiezucht. Met name het stuk volkenkunde vond ik een erg hoog Volkskrant-gehalte. – 26 days ago 

Anne Marie Aldershof: Ik heb er met plezier naar gekeken. – 26 days ago 

Sander Louis: Wat ik onder andere zo treffend vond is dat Schaap & co die twee uitersten zo mooi in beeld hebben gebracht. Die ietwat dweperige maar ook wel vertederende “hardcore believer”, wiens levenstaak het is om het gedachtengoed van zijn vader in ere te houden, die vond ik wel aandoenlijk. Echter die hooghartige bestuurder in dat kille mortuarium a.k.a Goetheanum, die viel wat mij betreft wel erg door de mand toen hij zich “slechts vaag” iets kon herinneren van de ophef over het vermeende racisme. Hij was zelf notabene betrokken bij dat Baarda-rapport waar Floris Schreve, die ook een mooie bijrol had, zo uitgebreid over heeft geschreven.

Enfin, die twee uitersten dus, dat vond ik wel treffend, want dat komt overeen met mijn eigen ervaring als vrijescholier. Maar ik zeg er voor de zekerheid meteen bij dat tussen die twee uitersten ook heel veel vriendelijke, goedwillende en intelligente mensen te vinden binnen het curieuze hokje dat antroposofie heet. – 26 days ago

Eg Sneek: Wat kunnen mensen verschillen. Dat kom je in het gewone leven toch ook wel tegen, dat maakt deze documentaire zo menselijk. Het slot vond ik ook wel geestig, je kon het werk terzijde leggen en je eigen weg gaan, of je kon het opnieuw lezen, en nog eens lezen en nog eens. Dat laatste heb ik ook wel zien gebeuren, studiegroepjes die voordrachten van zin voor zin probeerden te snappen.

Als ik nu achteraf de zaak bekijk, ben ik meer iemand die er kennis van heeft genomen, maar daar dan zelf een eigen weg in heeft weten te maken, met eigen vindingen en eigen conclusies. Ik vond de toon van de documentaire ook heel plezierig, ook Floris Schreve kon zijn verhaal kwijt. In de discussies op deze plek op Linkedin was de toon toch vaak wat grimmig, fel, ik zal er zelf wel aan hebben bijgedragen.

Waarom kwam Ramon niet voor in deze documentaire? Hij moet toch bekend zijn geweest bij de programmamakers? – 25 days ago

Melle Bos: Prachtige aflevering, en zeker het begin een feest der herkenning. Het viel me op dat ik en ons gezin vrij onbewust veel van de zaken van de zaken die een antroposoof maken af kunnen vinken. Maar ook opvallend hoeveel moeite mensen toch hebben zichzelf antroposoof te noemen. Blijkbaar ligt er toch een behoorlijk taboe op de term. – 25 days ago 

Eg Sneek: Dat was mij ook opgevallen, hoeveel mensen in de documentaire niet willen of kunnen beamen dat ze antroposoof zijn. Wanneer ben je een antroposoof? Dat is een goeie vraag. Moet je dan al die honderden, duizenden voordrachten van Steiner gelezen hebben? Het woord “antroposofie” houdt misschien zoveel in, dat kun je als mens bijna niet “behappen”. Aan de andere kant kan het begrip “antroposofie” ook beperkend werken. Neem bijvoorbeeld het boek van Leo de la Houssaye over “Naar een nieuwe sterrenwijsheid”, uitgegeven in 2011, dat volgt exakt wat Steiner over dat onderwerp gezegd heeft, en meer ook niet. Misschien kun je deze schrijver een “antroposoof” noemen. En... er is zoveel meer over te zeggen. Dat willen vasthouden aan een planetentypologie dat uitgaat van maar 7 planeten, dat is toch niet van deze tijd. De la Houssaye noemt het “geesteswetenschappelijke sterrenwijsheid'”. Het onderzoeksmateriaal in het boek vind ik niet overtuigend. Dus, wanneer ben je een antroposoof?, is en blijft een vraag waar je niet zo een, twee, drie “ja” op kunt of wilt zeggen. – 25 days ago

Ramon De Jonghe: “Waarom kwam Ramon niet voor in deze documentaire?” Omdat het programma over Nederlanders gaat en ik in België woon en de Belgische nationaliteit heb. – 21 days ago

Ramon De Jonghe: De aandoenlijke BD-boer Erik van Ipenburg in het antroposofisch tijdschrift Dynamisch Perspectief: http://www.bdvereniging.nl/dynamischperspectief/dp200405.pdf. Een tijdschrift over natuurgeesten en elementenwezens, met daarin een verwijzing naar de “natuurwetenschappelijke sectie” van het Goetheanum. Dat is geen tegenstelling, maar een oneigenlijk gebruik van het woord natuurwetenschappelijk. Over die andere acteur in de Hokjesman, de vleesgeworden Mister Burns, vind je hier nog wat informatie: http://vlaamsekraai.tumblr.com/post/43836143015/paul-mckay-a-man-in-the-process-of-becoming – 22 days ago

Liesbeth Brinkman: Ik heb de uitzending ook gezien. Zeker interessant, maar ik vond het wel weer een karikatuur van de werkelijkheid. Blijkbaar blijft het moeilijk om “de buitenwereld” de nuance te laten ervaren. – 19 days ago

Sander Louis: Tja de nuance, die sneuvelt vaak als eerste op de montagetafel bij tv-documentaires. Toch vond ik juist deze uitzending behoorlijk genuanceerd. “Het had (voor de antroposofen) allemaal veel erger gekund”, schreef de hokjesman op twitter. Dat denk ik eerlijk gezegd ook. – 18 days ago 

Eg Sneek: “Eerst zien en dan geloven”. Dat verhaal van die BD-boer in het tijdschrift Dynamisch Perspectief, dat is echt interessant. Zeer de moeite waard om eens te lezen. Dat Ramon daarmee op de “proppen” komt, verbaast mij niks. Want in andere discussielijnen gaf Ramon al blijk van zijn “ongeloof” in zaken als “etherlichamen” en “astraallichamen”. Dat hele verhaal van die boer over “vormkrachten in de natuur”, dat gaat er bij Ramon “niet in”. En dat is allemaal zó “wezenlijk”. Die boer ziet ze echt niet “vliegen”. Dat is pure waarneming. Ik hoop toch echt dat Ramon “het” eens gaat “zien”, zodat hij erin kan gaan geloven, en misschien wordt het dan ook nog eens “wetenschap”. Natuurwetenschappelijk is niks anders dan “wetenschap hebben van de NATUUR”, en die natuur is méér dan een “hoeveelheid stoffen bij elkaar”. – 16 days ago

Ramon De Jonghe: “(...) Ik hoop toch echt dat Ramon ‘het’ eens gaat ‘zien’, zodat hij erin kan gaan geloven, en misschien wordt het dan ook nog eens ‘wetenschap’. (...)”

Ik heb geen behoefte aan missionarissen die geloof willen slijten. En al helemaal niet als ze daar ook nog eens wetenschap van willen maken. Als ik ooit van plan zou zijn om een of andere pijnlijke werkelijkheid te ontvluchten, zal dat zeker niet gebeuren door antroposoof te worden, waanbeelden te omhelzen, en in een sekte te stappen. :-) – 15 days ago

Eg Sneek: Wie is hier de missionaris? Jij komt aanzetten met dat artikel over de BD-boer. Dat ik mij daarover positiever uit dan jij, maakt van mij nog geen missionaris. Ik ken mensen die soortgelijke ervaringen hebben als die BD-boer. En dat zijn geen antroposofen, waarmee ik maar wil zeggen dat de inhoud van genoemd artikel niet voorbehouden is aan antroposofen. “Vormkrachten” zijn van alle tijden. Daar verandert niemand wat aan. Dat jij dat een “waanbeeld” vindt, zegt meer iets over jou. Vind ik prima hoor, je mag van mij denken wat je wil. – 15 days ago

herma reeskamp: Het probleem met Steiner is het herdefiniëren van termen voor eigen gebruik, die elders op een andere manier gebruikt worden. Daardoor ontstaat veel spraakverwarring en kan men ook als antroposoof niet helder denken en in gesprek zijn met de z.g. buitenwereld. Zo bedoelt Steiner volgens mij met wetenschap: datgene wat uit meditatief inzicht gewonnen is en niet wat men middels de normale wetenschap onderzoekt, meet, telt, herhaalt en valideert. Yogi’s en andere meditatoren beschouwen hun kennis van de eigen geest OOK als een wetenschap. Steiner doet het zo voorkomen dat de geestes wetenschap net zo te onderzoeken zou zijn als de natuurwetenschap. Ja en nee, je kunt met meditatie ook methodisch te werk gaan en zeker is er in grote lijnen iets gemeenschappelijks met andere meditatoren, een wetmatigheid van de geest die men traint. Maar zaken als herhaling, consensual validation, falsificatie en paradigma shift...?

En dan het allerbelangrijkste: alles wat je van andere leren overneemt, of van andere autoren, dat dient zorgvuldig in een referentielijst te worden vermeld. Wel de inhouden en boekwerken van andere religies bestuderen en gebruiken, maar zo doen alsof alles uit de eigen ervaring ontsproten is, dat snap ik dus niet. Misschien was het ooit wel gezegd ergens, maar de volgelingen van zo een leraar zitten nu met een heel geïdealiseerd beeld, namelijk dat alles uitsluitend van Steiner afkomstig is. Het een sluit het ander niet uit: Eigen ervaring van de leraar, naast het zoeken naar methoden in andere leren en teksten. De transparantie waar iets vandaan komt ontbreekt en dat maakt onzelfstandig denkende studenten, ook in de esoterische leer. Dat is dan juist NIET wetenschappelijk, want daartoe moet je meerdere bronnen bestuderen en aan de hand daarvan een EIGEN begrip en lijn uitzetten, die je dan vervolgens ook zelf uitwerkt en onderzoekt, met eigen conclusies. Slecht 1 bron bestuderen en daarin geloven zonder vergelijkend warenonderzoek leidt niet tot een gezonde manier van denken. Dan zit je alleen maar te herhalen wat je gelezen hebt van iemand anders. Dat deed Steiner nu net zelf NIET, hij was breed georiënteerd en zette zich bij tijden heel heftig af tegen iets.

Het praktische opvolgen van raadgevingen in een werkgebied is wel weer iets waar je persoonlijk je eigen ervaring mee kunt opbouwen. Je kunt het al doende uitproberen en zo je inzicht staven. De boer was authentiek voor mij, of ik het nu zelf zo kan onderschrijven of niet, dat doet er niet toe. Ik ben geen boer en heb het niet zo onderzocht en in de praktijk gebracht. Dus niet passend om er een oordeel over te hebben. Ook dat is wetenschap: Niet te snel een oordeel hebben! Een open geest houden. – 8 days ago

Eg Sneek: “...Eigen ervaring van de leraar, naast het zoeken naar methoden in andere leren en teksten...”

Vooral de “eigen ervaring” mag niet ontbreken, in welke onderwerp van studie dan ook, anders blijft alles theorie. Dat artikel in het blad van de BD-vereniging, waarin de boer Erik van Ipenburg uitgebreid aan het woord komt, spreekt ook over een duidelijk “eigen ervaring”.

“...De ervaringen die ik heb met de preparaten is dat de vorming van de aar van de Keltische spelt zich steeds beter ondervult, een mooiere korrel, een voller gewas en de kiemkracht neemt toe. Door het gebruik van de preparaten schud je de elementenwezens wakker en worden ze actief, wat ten goede komt aan de plant...”

Ik twijfel daar geen moment aan. Het komt heel echt over. Toch zou ik dat zelf willen onderzoeken en een eigen ervaring ermee willen opbouwen, voor ik deze zaken zou onderschrijven. Maar ook ik ben geen boer. Mijn werkterrein was en is het gebied van de beeldende kunsten. Als bovenbouwleraar bekend met de planetentypologie, heb ik dat terrein met eigen ervaringen verder weten uit te bouwen. Ik heb het wel eens eerder genoemd in deze discussies. Ik onderscheid ervaringen “uit eerste, tweede en derde hand”, waarbij de ervaringen uit “eerste hand” ( de eigen ervaringen) nooit mogen ontbreken, als je iets beweert. Iets beweren alleen gebaseerd op “derde hands” ervaringen (boeken) is niks waard. – 8 days ago

herma reeskamp: Helemaal mee eens, wetenschap is doen en onderzoeken, ook als het over jezelf gaat als geesteswetenschap. En soms zie je dan na verloop van tijd hoe je het verkeerde dacht... en iets anders beters tegenkomt in je ervaring... Iedere keer als we niet vinden wat we zochten, wordt het pas echt interessant! Daar leeft ook de exoterische wetenschap van. Dat zijn de creatieve momenten.

Interessant die planetentypologie, als gewezen euritmiste weet ik er wel iets van (de kwaliteiten). Ik had lang geleden een moeder, ook eurythmiste, die componeerde in de planetenscala’s van de oude Grieken... maakte daarmee choreografieën en voerde die uit. Ze deed wat ze zelf interessant vond om zich in te verdiepen en had een hekel aan alles wat schools was.

Wat betreft de biol.- dynamische landbouw, de natuurgeesten, elementen, reïncarnatie... ik vind het de moeite waard om het leven kwalitatief te verdiepen met zulke “werkhypothesen” en er als mens in te groeien gedurende lange ervaring. Daardoor heb ik respect voor die boer! Het is volslagen overbodig om een mening te hebben over zaken waar je niets van weet, dat zegt meer over de behoefte aan hokjes in de eigen geest dan over het onderwerp.

Door dat programma van de Hokjesman werd ik geconfronteerd met het feit dat ik inderdaad helemaal nooit een antroposoof geworden ben. In de zin van alles wat Steiner ooit gezegd of geschreven heeft accepteren. Ik heb er alleen uitgehaald wat ik toen nodig had om mezelf te ontwikkelen (zeker de moeite waard!). Sommige uitspraken van Steiner vond en vind ik nog steeds beperkt en tendentieus. Andere onderwerpen zoals die rassentheorie hebben me nooit geboeid. Na mijn opleiding ben ik verder gegaan, op zoek naar de levende bronnen voor meditatie. Toch ken ik een goed stuk antroposofie uit ervaringskennis van mijn eurythmiejaren.

Nu terugblikkend: Er zijn veel stagnaties ontstaan door die insider-outsider mentaliteit, door Steiners taalgebruik, door her her-coinen van woorden, af en toe een babylonische spraakverwarring, vooral over het IK, over wetenschap, over esoterie, over de ontwikkeling op het meditatiepad. Veel mensen denken nog steeds echt dat Steiner een heel andere ontwikkeling voor mensen uitgestippeld heeft. Hoe meer ik me er in verdiep, hoe meer ik zie dat hij gewoon nam wat al aanwezig was in deze wereld (zonder dit duidelijk te vermelden), soms termen letterlijk overnam, soms een nieuw woord er voor creëerde, w.s. oprecht dacht dat hij er iets heel anders mee deed... Net zoals met zijn rassentheorie destijds was hij afhankelijk van de soort kennis die men in zijn tijd had, van oude vertaalde teksten en bronnen, hij zette zich paradoxalerwijze af van leren waar hij wel van alles uithaalde (oosterse systemen)... Er was toen niet zo veel bekend en vertaald als nu. En toch gelooft men dat hij het allemaal uit helderziendheid had. Ik denk: hij heeft bestaande bronnen “aangevuld”, maar soms ook echt iets nieuws en origineels geschapen. En misschien soms klopt iets nu niet meer vanuit ons huidige perspectief. Sorry, ik ben te lang van stof. Maar vond de hokjesman een heel goed beeld geven van de stand van zaken, de problematiek waar ik me nu al jaren in verdiep... als een soort ervaringsdeskundige... – 7 days ago

Roger Kokos: Sorry dat ik zo laat inhaak, maar een erg goed in elkaar gezette aflevering van de hokjesman. Erg luchtig en helemaal binnen de huidige vorm van entertainment. Wel met redelijke hoor en wederhoor. Enigszins vooropgezette mening, waar de blijkbaar niet te vinden antroposofen (zeer humoristisch in beeld gebracht) zich heerlijk aan conformeren. Super zo een BD boer die met zijn enkels in de klei, als een ware apostel, zijn niets vermoedende bezoekers kennis laat maken met de wikken en weeën van Demeter. Zijn moeder die enigszins onthutst uitlegt dat het voor alles heeft gewerkt, behalve voor de mensen; net waar het wel om ging. Ook heerlijk hoe in 3 zinnen het fenomeen euritmie wordt uitgelegd. Tja en dan dat wetenschappelijke stukje... daar gaan we denk ik nooit uitkomen.

Wel frappant dat alle ervaringsdeskundigen, inclusief de als ahriman afgeschilderde criticus, eigenlijk het in grote lijnen blijkbaar helemaal niet zo gek vinden. En er blijkbaar ook niet alleen maar slechter van zijn geworden. En allemaal vervolgens hun eigen weg zoeken = lees missie geslaagd. Ik ben ooit wel een echte antroposoof tegengekomen, die zijn blijkbaar erg schaars, Dr Lievegoed... of blijkt dat nu ook niet een echte te zijn geweest? – 7 days ago

herma reeskamp: Lievegoed, of echte antroposofen... men herhaalt steeds opnieuw wat Steiner heeft geleerd, gezegd, geschreven, legt het uit... Bijna niets nieuws wordt er aan ontwikkeld of toegevoegd. In mijn tijd (rond eind jaren ’60/begin ’70) zei men in Dornach: Wij zijn de bewaarders... Onuitgesproken: voor de komende generaties die er dan mee verder kunnen. Het nieuwe lijkt me inderdaad wat er op individueel niveau mee gedaan wordt.

Inmiddels zijn wij overstelpt met vele spirituele leren, tradities en leraren. Als een soort vloedgolf zijn al die destijds nog niet gekende (ruim 100 jaar geleden toen Steiner begon met zijn leraarschap binnen de theosophische vereniging en ook nog niet zo duidelijk in de jaren ’60 aanwezige) leren over de hele wereld uitgestroomd. O.m. de diaspora van de Tibetanen na de Chinese invasie. Dat is de situatie. Wat destijds nog bijna niemand zelf kon inzien, waar Steiner uit putte, dat is nu als een grote zee om de antroposofie heen. Al die begrippen als karma, reïncarnatie, akasha (overigens volgens de boeddhistische leer heeft Blavatski daar een verkeerd begrip van gevormd, hetwelk weer door Steiner is overgenomen... weer zo een term die een andere en niet geheel “juiste” invulling kreeg) enzovoort.

Daardoor is de antroposofie nu eerder een eiland waarop een stukje kennis geconsolideerd is, gebaseerd op de beginjaren van de theosofische vereniging en later de antroposofische vereniging een ruime eeuw geleden, nu te midden van alle originele bronnen waaruit de theosofen en antroposofen ooit putten. Door historische ontwikkelingen is wat ooit afgesloten was, geheim, nu openbaar en voor een ieder toegankelijk. Je kunt zelf vergelijken waar de inhouden van de antroposofie vandaan komen, welke ideeën van Blavatski Steiner voortzette en nader uitwerkte.

Het ging hier eerder over religie. Blavatski propageerde dat het wezenlijke van alle religies vereend moest worden in een supra leer. Ook Steiner en enkelen van zijn eerste kring in Berlijn streefden na om de kennis van hinduïsme en boeddhisme te integreren in het Christendom... maar dan als een geesteswetenschap, soort religie nieuwe stijl. Dit werd de Christengemeenschap voor de religieus voelenden en in Dornach de esotherische KLAS... voor de meditatie-wetenschappers/beoefenaars. Als alle verbinden met spirituele ervaring religie is, dan was het toch religie eerder dan wetenschap (die ten onrechte geclaimde term, waarbij men zich niet houdt aan alle regels van het wetenschappelijk bedrijf). De Christengemeenschap werd niet toegelaten tot het verbond van Christelijke kerken in Duitsland, terwijl ze dat wel graag wilden... Omdat al die ander religies er in verwerkt zijn en ze daardoor niet zuiver Christelijk zijn. De wetenschappelijke tak van de antroposofie – 6 days ago

herma reeskamp: (sorry ik deed iets verkeerd) ...die realiseren zich niet dat je dat geen wetenschap kunt noemen. Mindere goden hebben hun doctorstitel moeten inleveren door het gebruiken van andermans werken zonder eerlijke vermelding... Maar in die tijd, in feite zoiets als de koloniale tijd, kon men als westerse Christelijke cultuur rustig van andere leren nemen... Wij waren in staat om alles te begrijpen en in te voegen in iets nieuws... Opmerkelijk dat zich nooit iemand daaraan gestoord heeft. Vooral de oorspronkelijke leren hoor je er niet over, behalve dat men zo een begrip als akasha dan wel corrigeert... Omdat ze weten dat er in het westen een verkeerd idee over heerst (vanuit de eigenlijke betekenis in hun leer). – 6 days ago

Eg Sneek: “...men herhaalt steeds opnieuw wat Steiner heeft geleerd, gezegd, geschreven, legt het uit... bijna niets wordt er aan ontwikkeld of toegevoegd...”

Ik kan dat moeilijk beamen voor al die werkgebieden en inhouden die zijn terug te voeren op Steiner. Maar als ik mijn eigen specialisme neem, de planetentypologie, heb ik me vaak “blauw” geregerd, als er weer eens iemand kwam opdagen in een lerarenvergadering, die het moest hebben over de 7 planeten, en al die publikaties daarover, waarvan “Naar een nieuwe sterrenwijsheid” van Leo de la Houssaye een nieuw voorbeeld is. Al deze sprekers en schrijvers blijven het maar herhalen en herkauwen, zonder echt eigen onderzoek te verrichten. Ik vind het geschriftje van Max Stibbe over mensentypen uit 1948 nog redelijk origineel, maar daarna vind je alleen maar herhalingen. Goed, de fenomenologische beschrijvingen van Julius zijn ook nog “pareltjes”, maar daarna houdt het op. In de jaren zeventig waren er zgn. “planetenweekenden” in de Haarlemse vrije school, met Rinke Visser en andere kopstukken. Daar heb ik mijn eerste vragen gesteld, waar nooit echt antwoord op kwam.

Al dit soort ervaringen hebben mij gemaakt tot een onafhankelijk onderzoeker, en “val ik van verbazing van mijn stoel” als ik zo’n boekje van De la Houssaye zie. Hoe kan men dat nou nog steeds blijven volhouden, anno 2013, het werken met 7 planeten. Voor wie het interesseert, mijn onderzoek is uitgebreid te lezen op http://www.astroarts.punt.nl. Het geeft inzicht in het werken met 10 planeten. Het geeft een nieuw zicht op mikro- en makrokosmische verbanden, in met name de prenatale ontwikkeling van een mens. Het geeft zelfs een nieuw zicht op kunst. – 6 days ago

herma reeskamp: Ja, zo wordt een bepaalde frustratie over een zekere ingeslapenheid en het niet meer kunnen stellen van vragen en alles maar, zoals het in het Duits heet, “aus der alte Leierkasten” herhalen... uiteindelijk tot de motor om het zelf te gaan uitzoeken. En kom je zelf tot interessante ontdekkingen! Iedereen die maar een beetje iets wist heeft het mij afgeraden, maar ik ploeg gestaag door... ook als het Goetheanum nergens antwoord op geeft. Ik kom er zelf wel achter. Helmut Zander ondernam zo een poging om alles uit te spitten, behalve de kern van de esoterische leer. Uit respect liet hij dat rusten, vermeldde slechts dat hij niets heeft kunnen vinden.

Ik kan er niet omheen. Na jaren boeddhistische studie en meditatie, nam ik die Klasse ter hand, geïnteresseerd in hoeverre dat een echt andere ontwikkeling beoogt. Verbijsterd moest ik constateren dat Steiner de boeddhistische leer had verwerkt in lessen. Dan ga je vanzelf vragen stellen: hoe kan dat nou??? Waar heeft hij dit vandaan gehaald, ergens in de theosofische tijd? Wie kende hij, wie was eventueel zijn leraar daarin, of heeft hij het zich helemaal zelf eigen gemaakt?? Sommige termen letterlijk overgenomen, sommige “vertaald” in iets anders. En dan ook dat stuk genialiteit, waar hij blijkt weldegelijk een “meester” te zijn on top of the subject, wat weer respect afdwingt... Het is niet alleen maar overgeschreven. Hij heeft er iets aan toegevoegd, het als basis gebruikt. En zo sol je dan verder met je vragen. Hij MOET door een of andere bron met dat materiaal in aanraking geweest zijn.

Het is meestal toch zo dat een meester doorgeeft aan zijn leerlingen de methode waardoor hij zelf die ervaringen/inzichten verwierf. Als hij die ervaringen/inzichten al eerst had, waar dan vandaan en waarom koos hij dan het boeddhisme als systeem? Vond hij het alleen maar een goed vehikel? Nee, want daarvoor gaat hij er inhoudelijk te diep in zonder er van af te wijken. Van Dornach geen enkele reactie, of men weet het niet, of men wil niet. Sindsdien heb ik wel de connectie/bron van kennis over die teksten gevonden, in een persoon, niet de onderlinge verhouding tussen Steiner en die persoonlijkheid als drager van al die kennis. Een deel van mijn vragen heb ik kunnen objectiveren. Vandaar mijn irritatie over gebrek aan transparantie en bronnen opgeven waarop je iets baseert. En zit ik hier te spuien in de hoop dat iemand anders wel meer weet dan ik, van dit onderwerp. – 5 days ago

Eg Sneek: Sander doet met dit onderwerp de Hokjesman nog eens over. Ik vind de Hokjesman, deel 2, wel zo interessant. – 5 days ago

herma reeskamp: Ja, wat is nu de kern, het kenmerkende van die antroposofie. Is het gebonden aan de persoonlijkheid van Steiner, of aan de Vereniging? Of: Een spirituele levensfilosofie die verdieping biedt als je er in duikt, in je eigen werkgebied?... In de esoterische leer wordt aangeraden een leraar net zo lang te onderzoeken en uit te testen tot je er van overtuigd bent dat hij echt een goede gids is, helemaal betrouwbaar als persoon en ook helemaal duidelijk dat zijn methode doortimmerd is (dat doe je o.m. door je te realiseren hoeveel meesters in een bepaalde lijn van opvolging meester-leerling er waren door de eeuwen heen, die er allemaal via die weg gekomen zijn, dus zal het wel een beproefde methode zijn)... Hoe kun je dat doen in de antroposofie als er geen openheid van zaken is? Steiner gebruikt alles, zingt zich tegelijkertijd los van alle tradities en is een a.h.w. losstaand fenomeen...

Ik heb langere tijd gecorrespondeerd met een professor in USA, die dezelfde uitzoekerij deed over een ander standaardwerk, namelijk Occult Science (Die Geheimwissenschaft in Umriss), wat een bewerking schijnt te zijn van Blavatski’s occult science, wat weer een weergave was van een Tibetaanse tekst, iets met een oudere vorm van de Kalachakra (die vandaag de dag in verkorte vorm gebruikt wordt)... Alleen men (de theosofen) zoekt tot op de dag van vandaag naar die tekst... en dat is heel raar dat die niet te lokaliseren valt, want de Tibetanen zijn erg secuur met al hun heilige teksten. Ik las een boekbespreking op Amazon USA, waar iemand ook al uitriep: die hele Occult Science (van Steiner) is Tibetan buddhism! “science fiction” werd het ook genoemd. Blavatski heeft erg onder vuur gelegen, vanaf het moment dat de echte vertalingen door oriëntalisten begonnen, nu een ruime eeuw terug... Toen bleek dat veel van haar opvattingen over het boeddhisme niet correct waren. Ze maakte er een potje van volgens de scolars... Dus Steiner werd gewaarschuwd over het zomaar vrijelijk over boeddhisme of de ideeën van Blavatski spreken, omdat het reputatieschade zou opleveren.

Hij had zelf dus directe toegang tot de vertalingen van een gerenommeerd Tibetoloog, professor die werkte en vertaalde op de universiteit in Berlijn, die toetrad tot Steiners eerste kring. Mogelijk heeft Steiner zijn bronnen in het Boedhisme dus stil gehouden om niet eenzelfde lot als Blavatski te ondergaan, die zelfs ontmaskerd werd als frauduleus (door een wetenschappelijke onderzoekscommissie)... En inderdaad heeft ze ook rare dingen uitgehaald (deze laatste zin is een hypothese van mij). Hier was ik gebleven met mijn eigen onderzoek. Zoiets als “het best bewaarde geheim van de antroposofie” (mijn info gehaald van internet, publicaties Christengemeenschap, Zander, links over theosofen, rondmailen, vragen stellen etc. uiteindelijk tekstueel: de vertaling van termen uit boeddhisme naar het Duits zijn dezelfde termen die Steiner gebruikt, is opvallend want deze vertaling wordt niet elders, door andere vertalers van originele Tibetaanse teksten, zo gehanteerd. Dus Steiner gebruikt deze bron, daar hij zelf geen pali, hindi, sanskrit, tibetaans etc kon lezen. 1+1=2). Ik hou er over op, tijd voor anderen. – 4 days ago’