Werkelijkheid

De foto is snel genomen en daarom een beetje scheef uitgevallen...

Motief meldde gisteren op de website van de Antroposofische Vereniging ‘Overlijden Maarten Udo de Haes’:

‘De Christengemeenschap, beweging voor religieuze vernieuwing, maakt bekend dat haar oud-bewindsdrager en geestelijke met emeritaat Maarten Udo de Haes op 25 april in Hilversum op 77-jarige leeftijd is overleden.

In Motief nr. 191 van april was het waarschijnlijk laatste artikel van Udo de Haes verschenen onder de titel Door te vergeven raakt alles uit balans, dat wij hier online ter inzage geven: Vergeving.

In 1938 geboren op Java, Indonesië, ontving Maarten Udo de Haes in 1968 de priesterwijding, waarna hij als geestelijke werkte in Oostenrijk en Nederland. Vanaf 1978 was hij 21 jaar bewindsdrager voor Nederland en Vlaanderen. Vanaf 1983 maakte hij 24 jaar lang deel uit van de Kring van Zeven, het centrale leidingsorgaan van de internationale priesterkring. In die hoedanigheid begeleidde hij onder meer de stichting van de Christengemeenschap in Japan. Eind 2007 ging hij met emeritaat.

Maarten Udo de Haes heeft verschillende publicaties over de sacramenten in de Christengemeenschap op zijn naam staan, over de doop, de jeugdwijding en de huwelijkswijding. In 2011 verscheen zijn autobiografie Priester, goochelaar en gewoon mens.’

Op 25 april besteedde filmmaker Rüdiger Sünner op de website van Info3 in een korte necrologie aandacht aan het overlijden van auteur Gerhard Wehr, in ‘Nachruf auf Gerhard Wehr. Das geheime Buch’:

‘Am 22. April 2015 ist Gerhard Wehr gestorben. Mit seinen Werken über Mystik und esoterische Themen sowie mit seinen Biographien über große Gestalten der Geistesgeschichte wurde er weit über anthroposophische Kreise hinaus bekannt. Rüdiger Sünner erinnert sich an eine besondere Begegnung mit dem eigenständigen und originellen Forscher und Autor, der immer wieder auch in Info3 präsent gewesen ist.

Die Nachricht vom Tod Gerhard Wehrs hat mich stark berührt. Ich zähle nicht nur seit vielen Jahren zu den begeisterten Lesern seiner Bücher, sondern begegnete ihm auch persönlich, etwa zu einem Interview für meinen C. G. Jung-Film Nachtmeerfahrten und bei gemeinsamen Veranstaltungen dazu. In Erinnerung bleibt, neben dem umfassend gebildeten Geist, die zarte Gestalt und persönliche Bescheidenheit dieses bedeutenden Mystik-Forschers und Biographen. Trotz seiner innigen Verbindung zu spirituellen Strömungen im Untergrund des Abendlandes wollte Wehr nie so etwas wie ein “spiritueller Lehrer” sein. Er vertraute ganz auf die unterschwellige Wirkung des geschriebenen Wortes, auf die empathische und differenzierte Darstellung der Ideen etwa von Jakob Böhme, Meister Eckhart, Martin Buber, Rudolf Steiner, Helena Blavatsky oder C. G. Jung. Bedeutend für mich wurden vor allem sein Buch über Steiner und Jung sowie seine bis heute unübertroffene Jung-Biographie, die für die Vorbereitung meines Filmes sehr wichtig war. Wehr war nie ein Parteigänger. Mit fein nuanciertem Ton wägte er auch Problematisches etwa bei Steiner oder Jung ab, Helmut Zander nannte ihn sogar den “Vater der kritischen Steiner-Forschung”.

Eine besonders anrührende Facette erlebte ich, nachdem wir das Interview für den Jung-Film beendet hatten. Während eines Spazierganges am Ufer der idyllischen Schwarzach erzählte mir der damals fast Achtzigjährige von der schweren Demenzerkrankung seiner Frau. Meistens erkenne sie ihn nicht mehr und dämmere nur so vor sich hin. Aber es sei seine Pflicht, sie täglich in einem Heim zu besuchen, um einfach still neben ihrem Bett zu sitzen und zu warten, was komme. Dies sei vor allem deshalb hart, weil seine Frau einmal seine erste Leserin und Kritikerin gewesen war, seine Muse, seine Begleiterin auf Reisen zu den Wirkungsorten der Protagonisten seiner Bücher. Nachdem er das gesagt hatte, fing Wehr bitterlich an zu weinen. Aus dem Mystikforscher, der etwa mit Jakob Böhme wusste, dass Gott auch ein “Abgrund” ist, brach plötzlich aller Schmerz der Welt ungeschützt hervor. Dies berührte mich so, dass ich bei späteren Telefonaten einmal die Frage aufwarf, wie und ob mir in solch einer Situation wohl mein “spirituelles Wissen” weiterhelfen würde. Wehrs Frau war inzwischen verstorben und zu meinem Erstaunen nahm er meine Anregung, so etwas einmal in einer Art Autobiographie zu erörtern, interessiert auf. Er stimmte mir zu, dass ja gerade seine jetzige Lebenssituation ein wirklicher Härtetest sei, um zu prüfen, wie stark seine Spiritualität angesichts des Untröstlichen, Tragischen und Niederschmetternden überhaupt sei. Bei einem unserer letzten Gespräche meinte er, er habe mit einem solchen Manuskript begonnen, spüre aber, wie seine Kraft nachlasse. Doch allein die Bereitschaft, sich dem zu stellen, fügte meiner Bewunderung für seine Arbeit noch eine zusätzliche Note hinzu. Wehrs geheimes, nie geschriebenes Buch wird immer in meiner Imagination bleiben. Und trotz aller Trauer über den Verlust dieser besonderen Persönlichkeit macht es Freude, aus seinen anderen Texten heraus zu erahnen, wie es wohl ausgesehen hätte.’

Cosmetica- en geneesmiddelenfabrikant Wala maakt op zijn beurt een overlijden bekend:

‘Am Sonntag, 26. April 2015, ist Karl Kossmann, geboren am 1. März 1927 in Essen, nach einem ereignisreichen und arbeitsintensiven Leben in die geistige Welt zurückgekehrt.

Bis in seine letzten Lebenstage hat sich Karl Kossmann für die Belange der von ihm mitbegründeten Unternehmensstiftung (WALA Stiftung) eingesetzt und die Entwicklung der WALA begleitet. Er gehörte zu den Pionieren der WALA, die er mit kaufmännischem Geschick, unermüdlichem Arbeitswillen und wachem Humor lange Jahre leitete.

Im Jahre 1986 fällten er und Herr Dr. Heinz-Hartmut Vogel die selbstlose, visionäre Entscheidung, ihre Gesellschafteranteile vollständig in die WALA Stiftung zu überführen.

Karl Kossmann vermittelte Kunden, Partnern, Mitarbeitenden sowie Besuchern auf unnachahmliche Art Werte und Wesen des Unternehmens. Als Mitgestalter über mehr als sechs Jahrzehnte ließ er jahrelang alle neuen Mitarbeitenden intensiven Anteil an Ursprung und Geschichte der WALA nehmen. Sein großes Interesse an Menschen, auf die er offen und herzlich zugehen konnte, ließ zahllose Freundschaften und Arbeitsbeziehungen entstehen, die er nie aus den Augen verlor.

In tiefer Dankbarkeit und Verbundenheit nehmen wir Abschied von Karl Kossmann, der die WALA auch in Zukunft begleiten wird. Wir teilen die Trauer der Angehörigen und wünschen ihnen in dieser Zeit Kraft und Zuversicht.

Für die WALA Stiftung
Wolfgang Gutberlet & Herwig Judex & Dr. Marcus Roggatz & Dr. Wolfgang Schuster

Weitere Informationen:
Interview mit Karl Kossmann

Karl Kossmann, Von der Idee zur Wirklichkeit. Autobiografie. Berlin: Salumed 2007, 296 Seiten, Taschenbuch. Lizenzausgabe, € 11,– [D] ISBN 978-3-928914-14-7’

Dat interview werkt niet, maar ik heb wel een ander gevonden dat duidelijkheid schept. Namelijk dit van Jürgen Schäfer op 1 maart 2012 bij de Neue Württembergische Zeitung, ‘Mit der Wala Zeichen gesetzt’:

‘Er ist der große alte Steuermann der Wala: Karl Kossmann hat das Unternehmen Jahrzehnte geführt und vom Fluch des Kapitalismus befreit. Heute feiert der gebürtige Essener seinen 85. Geburtstag.

Nichts ist stärker als eine Idee: Dieser Satz von Wala-Gründer Dr. Rudolf Hauschka ist für Kossmann das Erfolgsgeheimnis der Eckwäldener Firma, die weltweit Naturkosmetik und Heilmittel vertreibt. Durchgesetzt hat sich Hauschkas Idee, Produkte im Einklang mit der Natur hervorzubringen. Kossmann könnte den Satz auch für sich in Anspruch nehmen. Er hat Hauschkas Erbe mit einer eigenen Idee weiterentwickelt. Und die heißt: “Dem Kapitalismus Ade zu sagen.”

Wie das geht? Der Wala-Besitz war seit 1953 auf mehrere Personen verteilt, 1962 wurde Kossmann Mitgesellschafter. Nach Hauschkas Tod 1969 plädierte er für eine Mitarbeiterbeteiligung, die akzeptiert wurde. 1986 brachten er und der Arzt Dr. Heinz-Hartmut Vogel als letzte Gesellschafter ihre Anteile in eine Unternehmensstiftung ein, die das Kapital führt – neben der produzierenden Wala GmbH. Noch heute sieht der große alte Mann in diesen Stationen sein Lebenswerk. Und es bestimmt seinen Wunsch an die Zukunft: Dass das Modell erhalten bleibe und möglichst viele Nachahmer findet. Denn noch sei es die große Ausnahme. Kossmanns Credo: “Wenn alle Firmen Stifungen wären, gäbe es die gesamten sozialen Probleme nicht.” Denn sie müssten keinen Gewinn für die Besitzer erwirtschaften.

Kossmann hat sich dabei von der Anthroposophie leiten lassen, die Rudolf Steiner entwickelte und Hauschka zum Erfolg führte. In die Wiege gelegt wurde ihm das nicht. Kossmann stammt aus einer Bergarbeiterfamilie im Ruhrpott. Mit 14 begann er eine kaufmännische Lehre bei Krupp, dem Großunternehmen und Waffenschmiede in seiner Heimatstadt Essen. Der Krieg erwischte ihn nicht mehr als Frontsoldat, aber mit der Härte von dreieinhalb Jahren Kriegsgefangenschaft in Polen. Unter dramatischen Umständen gelang ihm die Flucht.

Der Spätheimkehrer fand im zerbombten Nachkriegsdeutschland eine neue Lebensphilosophie. “Ich habe mich gefragt, warum ich all die lebensbedrohlichen Situationen überlebt habe und schließlich den Sinn in der Anthroposophie gefunden”, erzählt er. Ihm sei klar geworden, dass es sein Lebenssinn sei, etwas im Sozialen zu verwirklichen. Seine Lebensaufgabe fand er darin, den Gegensatz von Kapital und Arbeit zu überwinden.

Von Essen ins schwäbische Nest Eckwälden kam Kossmann 1952, als ein neuer kaufmännischer Leiter der Wala gesucht wurde. Damals hatte die Firma gerade mal sieben Leute, sie war ein exotischer Farbtupfer in dem Dorf mit zwölf Kleinstbauern. Der Norddeutsche hat damals “fast kein Wort verstanden”, schmunzelt er.

Kossmann führte die Wala bis Mitte der 90er-Jahre, Einfluss im Stiftungsrat behielt er bis heute. Den mächtigen Neubau am Ortseingang von Eckwälden hat er gelenkt und begleitet, er steht hinter der Weichenstellung für das künftige Werk in Bad Boll und Zell. Noch immer ist er Vorsitzender der Dr. Hauschka-Stiftung zur Förderung der Medizin, speziell der anthroposophischen. Seine Lebensgeschichte hat er vor Jahren als Buch herausgebracht: “Von der Idee zur Wirklichkeit”.’

Weer terug naar Nederland. Om precies te zijn: naar de website ‘Triodos Bank op de Reehorst. Over onze nieuwe huisvesting’. Die geeft inderdaad wat het belooft:

‘Welkom op deze website over de nieuwe huisvesting van Triodos Bank. Op deze site kunt u meer lezen over de voorgenomen plannen voor landgoed De Reehorst en het nieuwe kantoor van Triodos Bank. Ook houden we u via deze weg op de hoogte van de laatste ontwikkelingen.

Triodos Bank groeit hard en zoekt naar uitbreidingsmogelijkheden voor haar huisvesting. In december 2011 heeft Triodos Bank het landgoed De Reehorst voorwaardelijk aangekocht met als doel daar Triodos Bank Nederland en Triodos Investment Management te vestigen. Tevens heeft Triodos Bank een revitalisering van het landgoed voor ogen. De aankoop wordt definitief als de benodigde vergunningen voor de bouw van het geplande kantoorgebouw zijn verkregen. De bank streeft er naar om haar zeer duurzame kantoor in 2018 op te leveren.

De informatie op deze website zal meegroeien met de ontwikkelingen in het proces. Zo is de website momenteel gevuld met schetsontwerpen, welke we in een later stadium zullen vervangen door definitieve ontwerpen. Op het moment dat de bouw van start gaat, is deze website ook de plek waar de voortgang van de bouw gevolgd kan worden.’

Er is veel informatie te vinden. Om te beginnen deze ‘informatiebijeenkomst Triodos op Reehorst’:

‘Op 18 mei 2015 organiseert Triodos Bank een informatiebijeenkomst over haar komst naar De Reehorst. Bewoners, betrokkenen en belangstellenden zijn van harte uitgenodigd.

De bijeenkomst vindt plaats in cultuur- en congrescentrum Antropia, op loopafstand van station Driebergen-Zeist.

De markt biedt informatie over de nieuwe huisvesting van Triodos op landgoed De Reehorst. Diverse specialisten informeren de bezoekers graag over de plannen, die niet alleen de nieuwe huisvesting omvatten maar tevens een kwaliteitsimpuls voor het gehele landgoed betekenen.

Locatie: Antropia, Hoofdstraat 8, Driebergen
Aanvang: 19.00 uur
Einde: 21.00 uur

Wij hopen u op 18 mei te ontvangen. Aanmelden is niet nodig.’

Bij ‘Landgoed’ staat er:

‘Triodos Bank heeft het voornemen om zich te vestigen op een bijzonder landgoed. Daarmee krijgt de bank de komende decennia de verantwoordelijkheid voor het beheer en de ontwikkeling van het landgoed.

Passend bij de missie van Triodos Bank is een landgoedvisie opgesteld met het leidende principe dat cultuur, natuur en economie zich op De Reehorst in evenwicht met elkaar ontwikkelen. Vanuit dit principe wordt het landgoed een plek die mensen inspireert en waar zij verbinding beleven met andere mensen, met kunst en cultuur, met landbouw en de natuur.

De Reehorst heeft een rijke historie en maakt deel uit van de Stichtse Lustwarande. Deze cultuurhistorie wordt als belangrijk kenmerk van het landgoed gerespecteerd en inzichtelijk gehouden bij nieuwe ontwikkelingen. Voor veel gebruikers is het landgoed een thuis geworden. Triodos Bank heeft de intentie om zo veel mogelijk van de huidige activiteiten in stand te houden.’

Bij ‘Gebouw’ wordt vermeld:

‘Het nieuwe kantoorgebouw van Triodos Bank, dat een oppervlakte krijgt van 12.500m2, wordt optimaal ingepast in het landgoed. Hierbij zijn de bestaande natuur en cultuur-historische waarden van het landgoed belangrijke aandachtspunten. Het Triodos gebouw wordt een zeer duurzaam kantoor.

Bij aanvang van de ontwerpfase zijn diverse onderzoeken uitgevoerd op het gebied van ecologie, cultuurhistorie, archeologie, bomen, bodem, water en verkeer. De uitkomsten van deze onderzoeken zijn meegenomen in de uitwerking van het ontwerp.

Ook bij het bouwproces wordt rekening gehouden met de op het landgoed aanwezige flora en fauna. Het uiteindelijke doel is om naast het realiseren van een nieuw gebouw ook te zorgen voor een ecologische, culturele en financieel-economische stimulans voor het landgoed.’

Over ‘Omgeving’ lezen we:

‘Bij de ontwikkeling van de nieuwe huisvesting op landgoed De Reehorst wordt rekening gehouden met verschillende omgevingsfactoren.

Zo zijn de ontwikkelingen op het landgoed onderdeel van een bredere gebiedsontwikkeling waarbij het stationsgebied Driebergen-Zeist volledig wordt vernieuwd. Triodos Bank zoekt daarbij naar nauwe samenwerking met betrokken partijen om de ontwikkelingen in de omgeving en op het landgoed zo goed mogelijk op elkaar af te stemmen.

Daarnaast kent het landgoed een aantal direct omwonenden en zijn er op dit moment diverse gebruikers en bedrijfsactiviteiten op het landgoed. Andere stakeholders die onderdeel uitmaken van de directe omgeving zijn vooral maatschappelijke organisaties die een nauwe betrokkenheid hebben bij het landgoed. Met al deze stakeholders voert Triodos Bank op een open en transparante wijze de dialoog.’

Er is ook een pagina met ‘Veelgestelde vragen’:

‘» Proces en planning
» Natuur
» Gebouw
» Landgoed

Proces en planning

»Wat staat er te gebeuren op landgoed De Reehorst?

Triodos Bank groeit hard en is op zoek naar uitbreidingsmogelijkheden voor haar huisvesting. In december 2011 heeft Triodos Bank het landgoed De Reehorst voorwaardelijk aangekocht met als doel daar Triodos Bank Nederland en het internationale kantoor van Triodos Investment Management te vestigen. Triodos Bank heeft een nauwe band met de regio Driebergen/Zeist als plaats van oprichting en gebied waar veel medewerkers wonen. Daarnaast zoekt Triodos Bank vanuit duurzaamheidsoverwegingen huisvesting dichter bij het station, omdat klanten en medewerkers vanuit heel Nederland naar ons toe komen. De vestiging van Triodos Bank op landgoed De Reehorst betekent een herontwikkeling, revitalisering en kwaliteitsverbetering van dit bestaande landgoed.

»Wat is de planning van de bouwerkzaamheden?

Triodos Bank heeft landgoed De Reehorst eind 2011 voorwaardelijk aangekocht. De aankoop wordt pas definitief als de benodigde vergunningen voor de bouw van het nieuwe kantoor van Triodos zijn verkregen. In 2012 is een schetsontwerp gemaakt. We verwachten het definitief ontwerp van het nieuwe kantoor in 2015 af te ronden. Na het verkrijgen van een onherroepelijke bouwvergunning kan de bouw starten. De oplevering van het nieuwe kantoorpand staat medio 2018 gepland.

»Hoe blijf ik op de hoogte van de ontwikkelingen?

Om zo veel mogelijk mensen op de hoogte te kunnen houden van de details van onze plannen is deze website www.triodosopreehorst.nl gerealiseerd. Op het moment dat de bouw van start gaat, is deze website ook de plek waar de voortgang van de bouw gevolgd kan worden.

»Waarom bouwt Triodos Bank een nieuw kantoor, terwijl er in Nederland veel kantoren leeg staan?

Triodos Bank groeit en de huidige huisvesting wordt te klein. Daarom ontstond de noodzaak voor Triodos Bank om op zoek te gaan naar nieuwe kantoorruimte. Voorwaardelijk voor geschikte kantoorruimte is een optimale bereikbaarheid per openbaar vervoer, omdat klanten en medewerkers vanuit heel Nederland naar ons toe komen. Daarnaast is het voor Triodos Bank belangrijk dat onze nieuwe huisvesting bij uitstek uitdrukt waar wij als eigenwijze bank voor staan.

De leegstandsproblematiek en de herbestemming van leegstaande kantoorruimte heeft onze uitdrukkelijke aandacht, ook bij de kredietverlening. Wij hebben daarom actief gezocht naar mogelijkheden tot het overnemen en herontwikkelen van leegstaande kantoorruimte op of nabij een goed bereikbaar station in de regio. We hebben gezocht bij Amersfoort, Utrecht Centraal en station Driebergen-Zeist. Tot onze spijt was er geen passende ruimte beschikbaar die wij in eigendom konden verwerven. Daarom is besloten tot nieuwe huisvesting.

Oorspronkelijk was het onze bedoeling om voor geheel Triodos Bank een nieuw kantoor te bouwen. Omdat we echter geen leegstand willen laten ontstaan in onze bestaande panden in Zeist, zijn de plannen teruggebracht van ruim 20.000 m2 naar 12.500 m2. Het internationale hoofdkantoor van de bank blijft gevestigd op de huidige locatie in Zeist.

De verhuizing van Triodos Bank naar De Reehorst draagt bij aan het behoud van het landgoed. Het landgoed in zijn huidige vorm was zijn voortbestaan niet zeker, hetgeen ook is te zien aan de huidige staat van onderhoud. Triodos Bank zal de zorg voor De Reehorst voortzetten en het landgoed ontwikkelen met alle respect voor mens en milieu. Op die manier willen wij de gebruikers nu en in de toekomst een mooi en toegankelijk landgoed bieden dat recht doet aan zijn rijke historie. De huidige maatschappelijke functies van het landgoed, zoals de zorgboerderij, het cultuur- en congrescentrum, ruimte voor kunstenaars, onderzoek en onderwijs willen we daarbij handhaven.

Om de natuur op het landgoed zoveel mogelijk te ontzien kiezen wij er bewust voor om de nieuwe huisvesting zo dicht mogelijk bij de geplande infrastructurele activiteiten rond het station te plaatsen en de ecologische functie van het landgoed aan de zuidkant te versterken. Door de ecologische hoofdstructuur (EHS) daar uit te breiden komt een verbinding tot stand tussen de ecologische zones van het Kromme Rijngebied en de Heuvelrug. Dit sluit aan bij de gebiedsvisie van de Gemeente Utrechtse Heuvelrug.

»Wat gebeurt er met de huidige kantoorpanden van Triodos Bank?

Triodos Bank Nederland en Triodos Investment Management zullen gehuisvest worden op de nieuwe locatie. Om in de aanloop naar de nieuwe huisvesting de groei op te vangen, is voor Triodos Bank Nederland tijdelijke kantoorruimte gehuurd op Utrechtseweg 44. Het kantoorpand op de Utrechtseweg 60/Nieuweroordweg 1 blijft in gebruik als locatie voor het hoofdkantoor van Triodos.


Natuur

»Waarom kiest Triodos Bank ervoor om in de Ecologische Hoofd Structuur (EHS) te gaan bouwen?

De komst van Triodos Bank op het landgoed draagt bij aan de handhaving van de EHS. Onze intentie is om de EHS juist te versterken en de nieuwe huisvesting zal in lijn met die intentie ontwikkeld worden. Door de herontwikkeling van het stationsgebied zal de kop van het landgoed een intensief gebruikte zone worden. De nieuwe huisvesting van Triodos Bank zal daarom, en in lijn met de Provinciale Ruimtelijke Structuurvisie, in deze zone worden gerealiseerd. De EHS zal elders, waar het belangrijker en waardevoller is, worden versterkt.

De mogelijkheid om in de EHS te bouwen bestaat ook uitsluitend bij de gratie van het feit dat de EHS versterkt wordt. Hier zal nauwkeurig op toegezien worden in de plannen, tijdens de bouw en na ingebruikname van het nieuwe kantoor. Wij beogen de aanwezige natuur en natuurelementen met monumentale/cultuurhistorische waarde (bijv. houtopstanden, zichtlijnen) zoveel mogelijk te behouden en waar ze beperkt moeten wijken, dit ruimschoots te compenseren door aanleg van nieuwe natuur. Met de nieuwe huisvesting wil Triodos Bank een voorbeeldfunctie vervullen op het gebied van duurzaam ontwikkelen. Het landgoed in zijn totaliteit is ons vertrekpunt.

»Gaat Triodos Bank de EHS-gebieden verbinden en zo ja, hoe dan?

Ja, dat gaan we doen. We doen dit door een integraal EHS-plan samen met het infrastructuurplan te realiseren. Hiermee verbinden we het EHS-gebied ten zuiden van de A12, via de EHS op De Reehorst met het EHS-gebied ten noorden van de Hoofdstraat.

»Zal de natuur aangetast worden door de bouw van het nieuwe kantoor?

Triodos Bank beoogt de aanwezige natuur en natuurelementen met monumentale/cultuurhistorische waarde (bijv. houtopstanden, zichtlijnen) zoveel mogelijk te behouden en waar ze beperkt moeten wijken, dit ruimschoots te compenseren door aanleg van nieuwe natuur. In nauwe samenspraak met de gebouwarchitect en landschapsarchitect is de beste locatie bepaald.

»Welk aantal boommarters is er gesignaleerd en blijven ze bestaan als wij er gaan bouwen?

Er zijn kleine marterachtigen gesignaleerd zoals wezels, hermelijnen en bunzingen. Aantallen zijn niet bekend. Tijdens de bouw dient de aannemer zich aan een uitvoeringsprotocol te houden. Hierdoor wordt een negatieve impact tijdens de bouw zoveel mogelijk voorkomen.

»Wordt er tijdens de bouw en in de keuze van de aannemer rekening gehouden met de dieren?

Ja, er zijn diverse onderzoeken gedaan naar de aanwezigheid en diversiteit van fauna en hoe deze zo min mogelijk in hun huidige leefomgeving/biotoop worden verstoord. Er is ook gekeken naar mogelijkheden ter verbetering van het leefgebied van diverse diersoorten. Tijdens de bouw dient de aannemer zich aan een uitvoeringsprotocol te houden. Hierdoor wordt een negatieve impact tijdens de bouw zoveel mogelijk voorkomen.

»In hoeverre tast het nieuwe kantoor op De Reehorst de natuur aan?

In de herontwikkeling, waarbij boskap beperkt blijft tot enkele naaldbomen en kleine stroken struikgewas, zal de aanwezige avifauna wat betreft soorten niet afnemen. Doordat de herontwikkeling van het gebied leidt tot verplichte herplant van bomen en struikgewas zal in de toekomst ook weer nieuwe broedbiotoop beschikbaar zijn. De natuurinrichting zal bestaan uit een afwisseling van waterpartijen, bomenlanen, bosontwikkeling en ontwikkeling van bloemrijke graslanden.


Gebouw

»Hoe groot wordt het nieuwe kantoor van Triodos Bank?

De nieuwe huisvesting op landgoed De Reehorst zal 12.500m2 omvatten. Triodos Bank Nederland, Private Banking en Triodos Investment Management zullen gehuisvest worden op de nieuwe locatie. Het hoofdkantoor van Triodos zal blijven op de locatie op de Utrechtseweg/Nieuweroord in Zeist. Oorspronkelijk was het de bedoeling om voor geheel Triodos Bank een nieuw kantoor te bouwen. Omdat we echter geen leegstand willen laten ontstaan in onze bestaande panden in Zeist, zijn de plannen teruggebracht van ruim 20.000 m2 naar 12.500 m2.

»Het gebouw is vrij modern, is dit in afstemming met de andere gebouwen op De Reehorst?

Het gebouw is inderdaad modern. Het is de invulling van het landgoed van de 21ste eeuw. Het landgoed is 160 jaar oud en kenmerkt zich doordat in verschillende periodes door de tijd heen (gebouw)ontwikkelingen hebben plaatsgevonden passend bij de periode van die tijd. Deze “transformatiedynamiek” wordt met het kantoor van Triodos voortgezet. Het uitgangspunt in de plannen voor de bouw van een nieuw kantoor op De Reehorst is daarom niet conserveren, maar juist het toevoegen van een nieuwe tijdslaag zonder daarbij oude tijdlagen uit te vlakken.

»Het gebouw is bijna volledig van glas; is het dan bij donker weer een “lichtbak”?

In de intensiteit van het licht kan geschakeld worden. Er wordt gewerkt met bewegingsmelders, zodat bij afwezigheid van medewerkers het licht automatisch uit is.

»Hoe zit het met de vogels, die tegen het gebouw aan kunnen vliegen?

Er is rekening gehouden met vliegroutes van onder andere vleermuizen. Om die reden is er ook 10 meter afstand gehouden tot de boomkronen. Daarnaast is bij het ontwerp van het gebouw gekozen voor een volume dat is opgebouwd uit drie losse torentjes waar de vleermuizen tussendoor kunnen vliegen. Tot slot is er middels randoverstekken herkenbare textuur aangebracht, die voorkomt dat vleermuizen/vogels tegen de ramen opvliegen.

»In hoeverre kan de begane grond ook door niet-bankmedewerkers gebruikt worden?

De begane grond is het gedeelte dat (semi-)openbaar is. Op de begane grond komen in ieder geval een restaurant, een duurzame ontmoetingsplaats en enkele vergaderzalen.

»Welke (vooruitstrevende) duurzaamheidsmaatregelen worden er getroffen?

Het gebouw en het landgoed worden op zo’n manier ontwikkeld dat de Ecologische Hoofd Structuur (EHS) versterkt wordt. We streven ernaar om voor het gebouw een Breeam Outstanding Certificaat te verkrijgen. Dit is de hoogst haalbare certificering voor duurzaamheid, verdeeld over negen categorieën: management, gezondheid, energie, transport, water, materialen, afval, landgebruik en ecologie en vervuiling.

»Is er rekening gehouden met uitbreiding van het kantoor?

Uitbreiding van het kantoor is op de gekozen plek niet mogelijk. Er is rekening gehouden met de groei van de bank tot 2030.

»In hoeverre wordt autogebruik ontmoedigd en gebruik OV gestimuleerd?

De directe nabijheid van het station stimuleert gebruik te maken van OV. De parkeerplaatsen voor autogebruikers bevinden zich het verst van het kantoorgebouw.

»Waar zal de parkeergelegenheid voor Triodos Bank gerealiseerd worden op het landgoed?

De locatie van parkeergelegenheid voor onze medewerkers ligt achter het beukenbos.


Landgoed

»Is Triodos Bank van plan de “antroposofische” achtergrond van het landgoed te handhaven?

Triodos Bank is geen antroposofische bank, maar respecteert wel de historie van het landgoed.

»Blijft het landgoed opengesteld voor bezoekers?

Ja, het landgoed zal toegankelijk blijven voor bezoekers.

»Zullen de huidige gebouwen op het landgoed gesloopt worden?

Het is onze intentie om de huidige gebouwen op het landgoed te behouden. Alleen de twee houten bungalows zullen moeten wijken, omdat we op deze locatie het nieuwe kantoorgebouw willen realiseren.

»Waarom is gekozen voor landgoed De Reehorst?

Triodos Bank groeit hard en is op zoek naar uitbreidingsmogelijkheden voor haar huisvesting. Triodos Bank heeft een nauwe band met de regio Driebergen/Zeist als plaats van oprichting en gebied waar veel medewerkers wonen. Daarnaast zoekt Triodos Bank vanuit duurzaamheidsoverwegingen huisvesting dichter bij het station, omdat klanten en medewerkers vanuit heel Nederland naar ons toe komen. Verschillende opties zijn daarvoor onderzocht, bij Amersfoort, Utrecht Centraal en station Driebergen-Zeist. Landgoed De Reehorst heeft uiteindelijk de voorkeur gekregen, ook vanuit de gedachte dat op dit landgoed Triodos Bank is opgericht en om het landgoed in stand te kunnen houden.

»Wat gaat er met het landgoed gebeuren? Kunnen de partijen die nu gebruik maken van het landgoed hun activiteiten op het landgoed voortzetten?

De vestiging van Triodos Bank op landgoed De Reehorst betekent een herontwikkeling, revitalisering en kwaliteitsverbetering van dit bestaande landgoed. Het Triodoskantoor vormt hierbij een nieuwe economische drager onder het landgoed en draagt daarmee bij aan behoud en continuïteit van De Reehorst en de diverse maatschappelijke en culturele activiteiten die daar plaatsvinden.

»In hoeverre is er samenwerking met de andere functies op het landgoed?

Het Triodoskantoor vormt een nieuwe economische drager onder het landgoed en draagt daarmee bij aan behoud en continuïteit van de diverse maatschappelijke en culturele activiteiten die daar plaatsvinden. Er is geregeld overleg met alle bewoners en gebruikers op het landgoed. We streven er naar om samen met de huidige gebruikers lokale (water-, energie-, afval- en voedsel)kringlopen te sluiten en duurzame energie op te wekken.

Staat uw vraag er niet tussen? Neem dan contact met ons op via: reehorst@triodos.nl’

Via de website ‘Herinrichting Stationsgebied Driebergen-Zeist’ leren we nog meer:

‘Driebergen-Zeist krijgt een nieuw station en het gebied eromheen wordt ingrijpend verbeterd. Het stationsgebied van Driebergen-Zeist wordt een compacte OV-knoop, die veilig is en waar al het verkeer goed doorstroomt. Het aantal sporen wordt ter hoogte van het station uitgebreid naar vier en de N225 kruist straks het spoor met een tunnel. In 2019 heeft Driebergen-Zeist een mooi, veilig en gebruiksvriendelijk stationsgebied dat ingericht is op de toekomst. Meer informatie over het nieuwe station vindt u op www.prorail.nl/driebergen-zeist.’

Gisteren publiceerde Ruud Thelosen ‘Waarom vuilnismannen meer verdienen dan bankiers. Voor en tegens van meritocratie’:

‘De prikkelende stelling in de titel van dit boekje van Rutger Bregman en Jesse Frederik roept in eerste instantie ongeloof op totdat je je realiseert dat het werkwoord verdienen meerdere betekenissen heeft. De vraag “Wat verdien je” kun je op meerdere manieren beantwoorden. Letterlijk gesproken vraag je dan naar iemands inkomen of loon, maar figuurlijk gesproken vraag je naar waar iemand “recht op heeft” of rechtens toekomt. Dat zijn twee verschillende zaken die niet altijd samenvallen. Zo beschrijven de auteurs vele vormen van “onverdiend inkomen”. Dan bedoelen ze bijvoorbeeld een erfenis, of opbrengsten verworven uit de bodem, opbrengsten uit patenten en opbrengsten uit speculatie en marktmanipulatie. “Verdiend inkomen” ontstaat door arbeid te verrichten in dienst van de samenleving en waarbij waarde wordt toegevoegd of gecreëerd.

Dit essay is uitgegeven als bijdrage aan de maand van de filosofie, die gewijd is aan het thema ongelijkheid. Dat is extra in de belangstelling gekomen door het boek “Kapitaal in de 21e eeuw” van de Franse econoom Thomas Piketty. Op basis van gedegen onderzoek over een langere periode heeft hij wetenschappelijk aangetoond dat de accumulatie van kapitaal veel sneller gaat dan de groei van inkomen door arbeid. Dat leidt ertoe dat de ongelijkheid steeds verder toeneemt tussen degenen die kapitaal hebben en zij die alleen hun arbeid kunnen inzetten. Een toenemende inkomens- maar vooral ook vermogensongelijkheid is de laatste decennia wereldwijd gezien evident. Uit o.a. onderzoek van Wilkinson & Pickett is bewezen dat een toenemende inkomensongelijkheid vele negatieve maatschappelijke gevolgen heeft. Datzelfde lijkt nu ook het geval te zijn met een toenemende vermogensongelijkheid, die zelfs ook de economie zelf schaadt. Liberaal economen hebben altijd beweert dat een volledig vrije markt en ongebreideld kapitalisme juist ervoor zorgen dat de welvaart verdeeld wordt. Dat blijkt dus een mythe te zijn. Inmiddels hebben internationale organisaties als de OESO, het IMF en de Wereldbank, die altijd de mondialisering, vrijhandel en liberalisering (vrije verkeer van geld en goederen) bepleitten, toch ook de negatieve effecten van toenemende vermogensongelijkheid bevestigd. In eigen land heeft een WRR-studie de bevindingen van Piketty bevestigd. Het CBS die andere definities hanteert is veel voorzichtiger.

Het bijzondere van beide auteurs, die werken voor het digitale tijdschrift “de Correspondent” is dat ze vele historische voorbeelden aanhalen. Indrukwekkend is bijvoorbeeld de staking van vuilnismannen in New York in 1968 waar eerst om werd geschamperd totdat de gevolgen zichtbaar werden. Iedere dag kwam er 10.000 ton afval bij en dat trekt ongedierte aan en veroorzaakt een enorme stank. Uiteindelijk werd zelfs de noodtoestand uitgeroepen. Na 9 dagen kregen de stakers alsnog hun eisen voor een beter salaris ingewilligd. Inmiddels verdient een vuilnisman een respectabel jaarsalaris van $ 70.000, waarbij overwerk en andere toeslagen nog niet zijn meegerekend. Inmiddels wil iedereen wel vuilnisman worden in New York.

Een geheel andere historische gebeurtenis was een bankenstaking in Ierland in mei 1970, die uiteindelijk zes maanden duurde. In no time was 85% van de geldhoeveelheid achter slot en grendel. Tot ieders verbazing bleek het maatschappelijke leven en de economie echter niet tot stilstand gekomen. In de pubs ontstonden spontaan een nieuw soort banken waar mensen elkaar van alles leenden en op eenvoudige papiertjes leningen en schulden bijhielden. In het licht van de titel zou je op basis van deze voorbeelden dus kunnen beweren dat we vuilnismannen veel harder nodig hebben dan bankiers.

Een ander deel van het boekje wordt besteed aan de eerste liberale premier van Nederland, Pieter Cort van der Linden, die zo’n 100 jaar geleden een aantal belangrijke standpunten verkondigde waar de huidige premier Mark Rutte van zou gruwelen. Van der Linden was een groot voorstander van progressieve belastingen en vooral vermogensbelasting. Hij was ook voorstander van overheidsbanken en heeft de oprichting vande Rijkspostspaarbank bepleit, alsook een staatsverzekeringsbedrijf. Samen met zijn liberale minister Willem Treub heeft hij ook het erfrecht verandert waardoor alleen directe familie nog een deel zou kunnen erven. Tegenwoordig is de VVD een tegenstander van erfbelasting.

Auteur Bregman kennen we nog van het boekje “Gratis Geld en andere radicale ideeën”, waarin hij pleit voor invoering van een basisinkomen en flinke vermindering van de omvang van de werkweek. Zie ook http://bedrijfskunde-economie.blogspot.nl/2014/10/gratis-geld-en-andere-radicale-ideeen.html

Het bijzondere van deze auteur is dat hij als historicus ons de ogen opent en ons bevrijdt uit de waan van de dag. Wat heden ten dag bijna onmogelijk lijkt was vroeger heel gewoon. Wie heden ten dage klaagt over hoge belastingen moet eens terug gaan in de geschiedenis. In Nederland, maar ook in Groot-Brittannië en in de Verenigde Staten zijn belastingniveaus geweest van 72% en zelfs 90%. Zeker in oorlogstijd was dit het geval waardoor men dit ook wel “de dienstplicht van de rijken” noemde. We zullen samen deze inkomens- en vermogensongelijkheid moeten bestrijden en moeten echter niet wachten tot er een oorlog uitbreekt of een revolutie ontstaat. De overheid moet hierin voorop lopen en laten we hopen dat het nieuwe belastingstelsel hierin voorziet.

Anders dan in het eerste boekje laten de auteurs hier wat open eindjes liggen. Met hun weergave van verdiend en onverdiend inkomen en vermogen wordt er een academische discussie over meritocratie. Daarmee wordt bedoeld zeggenschap en inkomen naar verdienste. Die verdienste is echter niet eenduidig te berekenen. Wie moet er meer verdienen: een rechter, een arts of een hoogleraar? Veel belangrijker is het om de verschillen tussen inkomens te verkleinen en daarvoor moeten we misschien een maximum-inkomen invoeren zoals nu al voor een deel is gebeurd met de Balkenendenorm voor de publieke sector versus een wettelijk minimuminkomen.’

Heel ander nieuws vond ik gisteren in de Texelse Courant met ‘Nieuw seizoen My Beach van start’, waarin Jeroen van Hattum, ‘Journalist Texelse Courant, beginnend hardloper’ schrijft:

‘Honderd leerlingen van Vrije School Stella Maris in Den Burg gaan donderdagochtend het strand bij Paal 15 op om rommel en afval te ruimen.

Het is de start van een nieuw seizoen MyBeach, het project waarbij bezoekers van het strand wordt gevraagd het strand mee schoon te houden. Er doen langs de Nederlandse kust achttien strandpaviljoens (inclusief een surfschool en een hotel) mee aan MyBeach. Vijf daarvan bevinden zich op Texel: Paal 9, 12, 15, 17 en 28.

Ter herkenning van de campagne staan dit jaar op het strand schepen met masten waaraan de op het strand verzamelde rommel kan worden opgehangen. De masten zijn een verwijzing naar de VOC en Texel 600 jaar Stad. MyBeach is een initiatief van Stichting De Noordzee en kan op het eiland volgens de VVV rekenen op steun van Paal 17, Ecomare en de VVV. De stranden die meedoen aan het project zijn te herkennen aan informatieborden, beachflags, prullenbakken en afvalzakjes van MyBeach.

In augustus vindt er net als vorig jaar weer een Beach Cleanup Tour van Boskalis plaats waarbij in een maand tijd de gehele Noordzeekust wordt opgeruimd. Texel is vrijdag 21 en zaterdag 22 augustus aan de beurt.’

Weekblad ‹Das Goetheanum› schreef gisteren om 9:00 op Facebook over ‘Zwangsimpfungen. Keine Gesundheitsdiktatur!’

‘Unter diesem Motto wendet sich der Bürgerverband ‹Gesundheit Aktiv› gegen die angekündigte Einführung einer Impfpflicht in Deutschland, die im Rahmen der Europäischen Impfwoche vielerorts gefordert wird. Schmidt-Troschke, Geschäftsführer des Verein betont: «Eine Impfpflicht wäre eine völlig überzogene und inakzeptable Maßnahme. Die Impfquoten bei Kleinkindern liegen hierzulande für Masern bei 92 bis 96 Prozent. Viel problematischer ist es, dass Jugendliche und Erwachsene ungeschützt sind. Weil sie die Krankheit nicht durchgemacht haben, lässt der Impfschutz nach 10 bis 15 Jahren nach, übertragen Mütter keinen ‹Nestschutz› mehr auf Neugeborene.» Auch zeigen Länder wie die USA und Italien, dass sich trotz Impfpflicht die Masern nicht ausrotten ließen. Überdies fehle es an einer qualifizierten Kontrolle bei Impfkomplikationen: Sie würden meist verharmlost oder gar nicht gemeldet. Sollte es zu Gesetzesinitiativen für die Einführung einer Impfpflicht kommen, so kündigt der Verein eine breite Kampagne für den Erhalt einer individuellen Entscheidung an. Auch eine Verfassungsklage wird nicht ausgeschlossen. Schließlich handele es sich um die Verletzung des Grundrechtes auf körperliche Unversehrtheit. Gesundheit Aktiv/CC’

En er is ook weer eens een nieuwsbrief van het ‘Institut für anthroposophische Meditation’, van Anna-Katharina Dehmelt ‘in Kooperation mit Goetheanum Meditation Initiative Worldwide — Gesellschaft für Bildekräfteforschung — EnlightenNext — Public Meditation — Freies Bildungswerk Rheinland’, namelijk ‘23.04.2015 // Newsletter April 2015’. Deze gaat over:

‘Tagung “Meditation in Ost und West” – Kolloquium “Anthroposophische Meditation und akademische Meditationsforschung” – Meditation im Kino – Rezension zu “Die Chakren – Sinnesorgane der Seele” – Neue Facette von Andreas Meyer – Umschau auf Veröffentlichungen und Veranstaltungen.

Von Anna-Katharina Dehmelt und Terje Sparby.

Die Tagung “Meditation in Ost und West – Buddhismus und Anthroposophie im Gespräch” war ein festliches Ereignis der Begegnung verschiedener Meditationsansätze und vor allem der Menschen, die sie praktizieren. Viele von ihnen haben die Gelegenheit genutzt, die ihnen bisher fremdere Richtung etwas besser kennen- und verstehen zu lernen. Das hat dazu beigetragen, dass die verschiedenen Ansätze immer weniger als sich gegenseitig ausschließend und immer mehr als sich ergänzende wahrgenommen werden.

Andreas Neider hat von der Tagung in den Mitteilungen aus der anthroposophischen Arbeit berichtet und dabei gleich zur nächsten Tagung vom 26. bis 28. Februar 2016 zum Thema “Meditation in Ost und West – Ich und Nicht-Ich” eingeladen. Terje Sparby hat im Aprilheft von Die Drei berichtet und sehr differenziert die Vielfalt buddhistischer Ansätze und ihr Verhältnis zur anthroposophischen Praxis aufgezeigt (sein Bericht kann online für 3,- Euro gekauft werden), und Christoph Hueck endet seinen Bericht im Aprilheft von Info3 mit der vielleicht etwas zugespitzten Feststellung, “dass der Buddhismus auf zweieinhalb tausend Jahre Geschichte zurückblickt, während anthroposophische Meditation und Schulung nach 100 Jahren erst allmählich erschlossen wird”.

Der Bericht von Terje Sparby hat die Aufmerksamkeit des Portals “Buddhaland” erweckt. Unter den verschiedenen Diskussionsbeiträgen finden sich auch Äußerungen wie “Ich finde es interessant, wie die Anthroposophie sich verbiegen wird, um den Buddhismus zu vereinnahmen” oder “Ich sehe im Institut für anthroposophische Meditation einen Weg der Vermarktung der Anthroposophie, in dem man sich an die Achtsamkeitsbewegung anhängt, denn das Interesse an der Anthroposophie ist ja rückläufig.” Solches liest man denn doch mit Erstaunen. Immerhin zitiert dann ein aufmerksamer Leser aus dem Flyer der Tagung, dass es weniger um “das Bekräftigen von vermeintlichen Übereinstimmungen als ein deutliches Bewusstsein der Differenzen zwischen Buddhismus und Anthroposophie” gehen sollte.

In diesem Sinne hat Anna-Katharina Dehmelt in ihrem Ko-Referat zu dem Beitrag von Michael von Brück den Ausgangspunkt der anthroposophischen Meditation in der denkenden Individualität betont. Die Grundgedanken ihres Beitrages finden sich auch in ihrem Aufsatz “‘Alles in der Welt ist bewusst’. Anthroposophische Meditation als Weg zur Erforschung des Bewusstseins”.

Ebenfalls im März fand das sechste Kolloquium “Anthroposophische Meditation und akademische Meditationsforschung” im Rahmen des Instituts für anthroposophische Meditation statt. Die mitwirkenden Anthroposophen gaben je eine Kurzdarstellung zu den Gründen und Eigenarten ihrer anthroposophischen Meditationspraxis – Aufgabe war, die Besonderheit anthroposophischer Meditation durch die konkreten Erfahrungen in den Blick zu bekommen. Die verschiedenen Beiträge, die sehr individuell waren, hatten doch eine Reihe gemeinsamer Aspekte, die sich so zusammenfassen lassen: “Die bewusste Erfahrung des denkenden Ichs ist der Ausgangspunkt einer anthroposophischen Meditation. In diesem Bewusstseinsraum kann der Inhalt einer Meditation aufblühen. Im Halten und Erleben dieses aufblühenden Inhaltes entsteht Sinn, der ergriffen bzw. gestiftet wird und bis zu einer nondualen Sinn- bzw. Einheits- und Einweihungserfahrung gesteigert werden. Dabei weitet sich das Ich, und in das (denkende) Bewusstsein integrieren sich auf höherer Ebene mehr und mehr auch Fühlen und Wollen. Der eigentlichen Meditation gehen Übungen zur Erfassung des Ich selbst voraus, und die Meditation kann Grundlage werden für geistige Forschung.”

Meditation im Kino – das ist noch relativ neu, insbesondere wenn nicht nur beiläufig meditiert wird, sondern Meditation das Thema des Films ist. “Stopping – Wie man die Welt anhält – Wege zur Meditation” startete am 26. Februar in den deutschen Kinos. Der Film begleitet vier Personen zu ihren Meditationskursen, in denen sie Vipassana- und Zen-Meditation lernen, einen MBSR-Kurs nach Jon Kabat-Zinn besuchen und an den Quellhof fahren zu einem Kurs mit Thomas Mayer und Agnes Hardorp in anthroposophischer Meditation. Die Gruppe beschäftigt sich in diesem Kurs unter anderem mit einem Stein, und die Erfahrung, die Welt und den Alltag als beseelt zu erleben, wird als Besonderheit anthroposophischer Meditation deutlich. Man bekommt von den verschiedenen Ansätzen durchaus einen plastischen Eindruck, weil auch die Kurs- und Meditationshäuser und die dort jeweils Lehrenden gezeigt werden.

Während sich “Stopping” in erster Linie an Menschen wendet, die bereits ein erstes Interesse an Meditation entwickelt haben, geht “From Business to Being” davon aus, dass es “in unserer Gesellschaft eine Überinterpretation der Leistung und eine Unterbetonung des Seins” gibt, wie die Neurowissenschaftlerin Tania Singer es formuliert. “Gute Führung heisst, in sich zu ruhen”, so Rudi Ballreich, der die Entstehung des Films begleitet hat und Gesprächspartner eines der drei Protagonisten mit der Frage “Wie will ich leben und arbeiten?” ist. Dabei spielt Meditation eine Rolle, aber auch Coaching und das Nachdenken über die (Wirtschafts)-Welt. Zu Wort kommen unter anderem Friedrich Glasl, Claus Otto Scharmer, Götz Werner und Arthur Zajonc, die alle von der Anthroposophie inspiriert sind, was aber vor allem in der originellen und eigenständigen Art ihres Umgangs mit den angesprochenen Fragen zum Ausdruck kommt.

“From Business to Being” war bereits vorab vereinzelt zu sehen, zum Beispiel auf der Ost-West-Tagung im März in Stuttgart, die offizielle Premiere wird aber erst am 10. Mai auf dem Filmfest in München sein. Beide Filme wird es mittelfristig sicherlich auch als DVD geben.

Die Bildsprache der Filme ist ähnlich, neben den Menschen zeigen sie vor allem Natur: als wogenden Baum, plätschernden Bach oder beeindruckende Alpenkulisse mit stets blauem Himmel, in dem manchmal ein Vogel kreist. Bei “From Business to Being” gibt es zwischendurch gelegentliche Kamerafahrten durch Hochhauslandschaften. Wenn sich auch beide Filme bemühen, ihr Thema ruhig und achtsam anzugehen, ist man am Ende doch abgefüllt mit einer Menge an Inhalt und an Eindrücken. Man darf gespannt sein, wie sich das Medium Film für das Thema Meditation bewähren wird.

Kürzlich neu erschienen ist in der Reihe “Die kleinen Begleiter” des Rudolf Steiners Verlags die von Andreas Neider herausgegebene Zusammenstellungen “Die Chakren – Sinnesorgane der Seele”. Hier eine kleine Rezension:

Für das Wahrnehmen der uns umgebenen Welt haben wir unsere Sinnesorgane. Womit nehmen wir die tieferen Schichten der Wirklichkeit wahr, ihre Kraft, ihren Sinn, ihre Wesenhaftigkeit? Steiner hat hier zunächst zum Denken gegriffen und es in seiner “Philosophie der Freiheit” als produktives Wahrnehmungsorgan für die wahre Wirklichkeit beschrieben. Mit seiner Tätigkeit in der Theosophischen Gesellschaft hat er sich deren Ausdrucksformen für seine Anschauungen bedient und in seinem Schulungsweg-Erstling “Wie erlangt man Erkenntnisse der höheren Welten” an die östliche Anschauung von den Chakren angeknüpft. Bei ihm werden sie zu differenzierten Wahrnehmungsorganen, die auch differenziert ausgebildet werden können.

Er hat den einzelnen (nicht allen) Chakren verschiedene, zumeist ebenfalls aus der östlichen Spiritualität bekannte Übungen zugeordnet, die neben den eigentlichen Meditationen zu einer gesunden Ausbildung der Chakren beitragen. Weil sie das “neben” den eigentlichen Meditationen tun, wurden diese Übungen von Steiner und bis heute oft “Nebenübungen” genannt.

Der neue, von Andreas Neider herausgegebene Band “Die Chakren – Sinnesorgane der Seele” enthält Steiners diesbezügliche Ausführungen und noch vieles mehr. Wie schon in dem Vorgängerband “Andacht und Achtsamkeit” stellt Neider die (Neben-)Übungen zur Ausbildung der Chakren als Achtsamkeitspraxis dar, wenn auch zur buddhistischen Achtsamkeitsschulung doch starke Unterschiede bestehen.

Der Band macht deutlich, wie Steiner im weiteren Umgang mit dem Thema der Chakren immer stärker die rein seelische Wirksamkeit der Chakren betont, die es eigentlich nur im Moment ihrer Betätigung gibt. Die heute oft vorherrschende Auffassung von den Chakren als energetischen Kraftpunkten lag Steiner fern – erstaunlicherweise hat er auch da, wo man eine solche Betrachtung eigentlich erwarten könnte, nämlich bei der Begründung der anthroposophischen Medizin und insbesondere der Heileurythmie, die Chakren nicht berücksichtigt. Hinsichtlich der mit Steiners Darstellung der Chakren verbundenen Frage, wie die anthroposophische Schulung des übersinnlichen Wahrnehmens sich auf den energetischen Bereich des übenden Menschen auswirkt bzw. welche Vorkehrungen getroffen werden müssen, damit in diesem Bereich keine Probleme auftreten, enthält der interessante und aufschlussreiche Band in der Einleitung und in den Anmerkungen einige Anregungen, die aber im Moment noch auf eine gründlichere und besser verständlichere Ausarbeitung warten.

Vor allem nach seiner Trennung von der Theosophischen Gesellschaft hat Steiner von den Chakren als Sinnesorganen der Seele nur noch in Einzelfällen und vermutlich im Zusammenhang mit bestimmten Fragen aus seinem Umkreis gesprochen. Stattdessen wird in seinen Schilderungen immer mehr und in Anknüpfung an Goethe die ganze Seele mit ihrem Denken, Fühlen und Wollen zur Grundlage einer Entwicklung von Organen für übersinnliches Wahrnehmen. Die Zusammenstellung enthält Passagen, in denen sich der konzeptionelle Übergang von den Chakren zu Imagination, Inspiration und Intuition als Verwandlungsprodukten aus Denken, Fühlen und Wollen beobachten lässt. Das sind interessante Passagen, weil man darin Steiner beim Forschen quasi zuschauen kann. Sie zeigen auch, wie er die in “Wie erlangt man” angelegte Chakrenlehre – auf die er immer wieder verwiesen hat – in eine viel weiter gefasste Lehre übersinnlicher Wahrnehmung und Forschung überführt.

Im Newsletter vom Dezember 2014 haben wir von dem Kolloquium “Yoga und Anthroposophie” in Mannheim berichtet. Der Beitrag von Florian Heinzmann, in dem er sich mit dem Verhältnis zwischen Yoga und Steiners “Wie erlangt man Erkenntnisse der höheren Welten” beschäftigte, wird nun in verkürzter Form unter der Überschrift “Keine Angst vor Yoga” im Mai-Heft von Info 3 erscheinen. Ab Mitte Mai wird er auch online zugänglich sein.

Wir freuen uns, Sie auf eine neue Facette hinweisen zu können: Andreas Meyer hat sich mit den Ablenkungen beschäftigt, die beim Meditieren unvermeidlich auftreten. Vielen Dank dafür! Vom gleichen Autor stammt nun endlich auch eine Rezension des wichtigen Buches “Gehirn und menschliches Bewusstsein” von Johannes Wagemann in Die Drei 4/2015. Und zudem hat er noch eine Serie “Schritte zu innerem Wachstum” in Info 3 begonnen, deren erster Beitrag “Die Verabredung mit sich selbst betrifft” (leider nicht online).

Zum Schluss noch eine kleine Umschau auf Veröffentlichungen und Veranstaltungen (bitte werfen Sie auch einen Blick in den Veranstaltungskalender):

Die Goetheanum Meditation Initiative hat eine neue Website. Corinna Gleide hat in ihrem Aufsatz “Der Schulungsweg als Ich-Prozess” einen oft vernachlässigten Schwerpunkt gesetzt, indem sie die autobiographischen Aspekte und die Auseinandersetzung mit dem Doppelgänger stärker als sonst üblich einbezogen hat. Christoph Hueck hat mit “Geistige Wahrnehmung – Einheit von Produktivität und Empfänglichkeit” einen Monat später daran angeknüpft.

Von Fritz Hemmerich ist mit “Hervor aus dem dunklen Spiegel!” ein ganz besonderes Meditationsbüchlein erschienen. Drei längere Texte in gestalteter Sprache werden zu Grundlage einer Meditation von Karfreitag über Karsamstag zu Ostern. Doch ist damit eigentlich jeder Tag, jeder Morgen gemeint. Die Meditation wird durch Jahre im Eridanos-Zentrum auf Teneriffa praktiziert.

In “Herzdenken – Über inspiratives Erkennen” trägt Martina Maria Sam Steiners Aussagen zur Ausbildung der Inspiration zusammen, und zwar vor allem im Hinblick auf die Erziehung der Gefühle. Dabei arbeitet sie einen Grundzug heraus, der alle Übungen zur Erlangung der Inspiration kennzeichnet: “das Wegschaffen subjektiv-persönlicher, aus dem natürlichen Menschen aufsteigender Gefühlselemente einerseits und das bewusste Erzeugen und Pflegen gewissermaßen objektiver, sich aus der der Sache ergebender Gefühle andererseits.”

Das Büchlein kann auch zur Vorbereitung auf das Kolloquium “Imagination und Inspiration – Unterschiede und Übergänge” in Stuttgart 1. Mai dienen. Auch das 2nd European Summer Research Institute des Mind & Life Instituts auf der Fraueninsel im Chiemsee verspricht mit vielen namhaften Referenten – und wieder ohne anthroposophische Beteiligung – interessant zu werden.

Wenn das alles zu viel wird, gibt es auf der Sommertagung “Alltag und Meditation” in Zürich Unterstützung und Gelegenheit, um zur Ruhe zu kommen. Und das wünschen wir Ihnen unbedingt!’