Miljonair

Het is onvermijdelijk dat deze weblog morgen miljonair wordt. Dat wil zeggen: morgen zal iemand de miljoenste pageview op zijn of haar naam zetten. Tenminste, in de telling die Blogger zelf verricht, bij mij vanaf juni 2009. Dus ruim een jaar na het begin van ‘Antroposofie in de pers’. Om maar enige betrekkelijkheid aan te geven. Niettemin blijft het totaalaantal ongelooflijk voor zo’n weblog als deze met specifieke thematiek. Hoewel, hij fungeert ook als openbaar digitaal archief, dus zo onlogisch is het dan ook weer niet.

Overigens brengt het acht-jaar-en-enkele-maanden-bestaan van deze weblog ook problemen met zich mee. Hij heeft zogezegd last van zijn ouderdom. Want niet meegegaan met zijn tijd. Enerzijds bewust, ik heb in die tijd nauwelijks iets veranderd, ook niet iets willen veranderen. Anderzijds onbewust, de verdere technische ontwikkelingen zijn voor een flink deel aan hem voorbijgegaan. Met als gevolg dat allerlei functies niet meer optimaal zijn, zoals helemaal onderaan aan de uitval flink te merken is. Ook nieuwe berichten maken gaat niet zo makkelijk meer als voorheen, een van de redenen dat het tegenwoordig maar mondjesmaat gebeurt. Het is bijna handwerk geworden. De links in overgenomen teksten die dienen als verwijzingen naar bronmateriaal breng ik bijna niet meer aan, die moet de geïnteresseerde dan maar in het originele bericht opzoeken. Waarbij een van de unieke kenmerken van ‘Antroposofie in de pers’ helaas in het slop is geraakt.

Alles goed en wel, maar hoe zit het met het nieuws? Ik maak het mezelf maar gemakkelijk door eerst naar Motief te kijken. Sinds de vorige keer in ‘Zwarte lijst’, op 6 juli, zijn er daar drie nieuwsberichten bijgekomen. Te beginnen ‘Inspectie maakt Antroz excuses’ op 30 juli:

“‘De Inspectie voor de Gezondheidszorg, vertegenwoordigd door mevrouw Jonkers en mevrouw Vos, is maandag 25 juli langs geweest voor een gesprek. Tijdens dit gesprek hebben zij hun excuses aangeboden voor de gang van zaken rondom de publicatie van de lijst zorginstellingen. Ook hebben zij toegezegd dat Antroz deze week een brief ontvangt met uitleg over het verloop.’

Zo schrijft Warande op haar website. We berichtten op 5 juli dat Antroz onterecht op de lijst van de Inspectie met slechte verpleeghuizen was terechtgekomen. Dat is nu rechtgezet. De Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) wilde dit echter niet meteen doen na publicatie, zo schreef het Algemeen Dagblad op 7 juli. De IGZ antwoordde toen alleen in algemene zin.

Drie weken later was dat anders. Warande schrijft namelijk verder in haar persbericht:

‘In deze brief gaan zij toelichten dat er zeker geen twijfels zijn over de kwaliteit van de zorg bij de vestigingen van voormalig Antroz. Plaatsing in categorie 1 is het gevolg van de peildatum vanuit de Inspectie (15 maart 2016) in combinatie met de datum, 26 mei 2016, waarop het laatste bezoek administratief is afgehandeld.

De inspectie geeft aan dat bij nader inzien plaatsing in categorie 2, vervolgtoezicht, voor Antroz aan de orde is. Deze categorie is het gevolg van het verscherpte toezicht dat bij Antroz was ingesteld en al medio 2015 is opgeheven. De Inspectie heeft daarbij het vertrouwen uitgesproken dat de organisatie zich blijft inzetten voor goede zorg. Het is voor de inspectie gebruikelijk om organisaties, na het opheffen van verscherpt toezicht, voor een langere tijd te volgen. Dat verklaart plaatsing in categorie 2.

Het was een prettig gesprek, waarin wij hebben aangegeven wat ons standpunt is. Wij betreuren het dat Antroz abusievelijk in categorie 1 is vermeld. Alle collega’s hebben hard gewerkt om de kwaliteit van zorg aan onze bewoners te verbeteren en doen dat nu nog steeds.’”

Op 11 augustus was het ‘Demeter aardappeltelers gebruiken geen koper’:

“‘Aardappelboeren gebruiken koper als bestrijdingsmiddel op biologische aardappelen. Dat bevestigt controle-organisatie Skal, die toeziet op biologische teelt in Nederland, na berichtgeving van vakblad Boerderij.’

Zo schreef De Telegraaf dinsdag 9 augustus op zijn website. ‘Boeren hebben dit jaar buitengewoon veel last van aardappelziekte phytophthora.’ Het Algemeen Dagblad dook er ook bovenop en wist te melden dat Albert Heijn strenger gaat controleren. Er zijn kamervragen over gesteld.

Voor Demeter genoeg reden om gisteren op haar website stelling te nemen. Onder de kop ‘Verbod op koper geniet groot draagvlak onder Demeter aardappeltelers’ schrijft zij:

‘Voor Demetertelers is het gebruik van koper in aardappelen totaal verboden. Er is de afgelopen weken extra gecontroleerd, hierbij zijn geen overtredingen aangetroffen. Het draagvlak om geen koper te gebruiken onder Demeter aardappeltelers blijkt groot en het afzien van koper is een bewuste keuze, ongeacht raskeuze.’

Ter verduidelijking legt men uit wat phytophtera is: ‘Een schimmelziekte die zich vooral bij warm en vochtig weer snel kan verspreiden. Hoewel de biologische EU-verordening kopergebruik toestaat, is dit middel koperoxichloride sinds 2000 in Nederland als bestrijdingsmiddel verboden vanwege de schadelijkheid op bodem- en waterleven. Het mag alleen als bladbemester in zeer lage doseringen worden toegepast.’

Het middel zou volgens Demeter zelfs totaal verboden moeten worden. De aardappelziekte legt een groter probleem bloot:

‘Voor het imago van de biologische sector is het belangrijk dat de hele bio-sector het gebruik van koper als bestrijdingsmiddel afzweert. Dat kan alleen als er meer samenwerking komt in de keten. Albert Heijn heeft inmiddels aangegeven bio-aardappels te laten onderzoeken op koperresiduen en de aardappelen waarbij koper is ingezet te weren uit de schappen. Een begrijpelijke respons, maar belangrijker is dat handel en retailers met de boeren meewerken om nieuwe resistente rassen te introduceren. Er zijn al phytopthora resistente rassen beschikbaar die dit jaar het verschil laten zien. Een seizoen als dit is een signaal aan de markt om nieuwe rassen te durven introduceren met een goed verhaal naar de consument. Demeteraardappelen worden – zover ze niet worden geëxporteerd – tot dusver alleen via de schappen van biologische speciaalzaken, biologische abonnementsystemen en huisverkoop verkocht.’

Alternatieven worden bijvoorbeeld bij het Louis Bolk Instituut ontwikkeld.”

Gisteren gevolgd door ‘Bio-succes in Rio’:

‘Dorian van Rijsselberghe won zondag 14 augustus als plankzeiler opnieuw goud bij de Olympische Spelen in Rio de Janeiro. Dat was voor de tweede keer op rij, een unieke prestatie. “Na Weymouth 2012 was de surfdude van Texel in Rio (2016) opnieuw de allerallerbeste. Als een sporter superlatieven verdient, dan zijn die deze vrijdag voor de 27-jarige Nederlander die tegenwoordig in Californië leeft”, schreef de Volkskrant op het moment dat hij al van de overwinning verzekerd was. Die moest alleen nog bevestigd worden in de ‘medalrace’ op zondag.

Daar had hij hooggeëerde toeschouwers: de complete koninklijke familie. Die hem na afloop uitnodigden op hun eigen jacht, de koning voorop, en hem uitgebreid fêteerden.

Website AGF onthulde het geheim achter het succes van Dorian: “Dorian is opgegroeid op een biologisch-dynamische boerderij op Texel.” Zijn vader Marc van Rijsselberghe is onder meer bekend van de Zilte Aardappels van Marc, een biologische aardappel geteeld op zilte grond. Dit alles was vier jaar geleden al bekend geworden.

Maar nu blijkt dat het totale zeilteam al acht jaar biologisch eet. Vader Marc legt uit: “Wij hebben hier overleg over gehad met het watersportverbond. Hierin hebben we gezegd dat als ze willen dat Dorian in het programma meegaat, we willen dat hij biologisch eten krijgt. De koks bij de Olympische Spelen in Londen en Rio hebben uiteindelijk de opdracht gekregen om biologisch te koken. We zijn hartstikke blij dat Dorian gesponsord is door Ekoplaza. Volgens mij zijn beide partijen er blij mee. Hij maakt gewoon waar wat er in hem zit.”’

Ook Antroposofie Magazine heeft allerlei nieuwe berichten. Zoals ‘De complete wortel van Joris Kollewijn’, geplaatst op 8 augustus:

‘Als je het puur fysiek bekijkt, heeft een wortel maar tien mineralen nodig om te kunnen groeien. Het lukt een gangbare boer dan ook prima om met kunstmest een grote opbrengst te genereren. Op De Lepelaar in het Noord-Hollandse Sint Maarten – waar Joris Kollewijn één van de drie ondernemers is – denken ze daar heel anders over. “Een wortel neemt veel meer mineralen uit de bodem op dan strikt noodzakelijk is voor zijn groei,” aldus Joris. “Waar de wortel die stoffen voor nodig heeft, weet ik niet. Ik ben theoretisch niet zo onderlegd maar ik heb er wel een gevoel bij. En dat gevoel vertelt mij dat ik die wortel wil stimuleren om zich zo compleet mogelijk te kunnen ontwikkelen.”

Joris is ervan overtuigd dat de gewassen net zoveel invloeden vanonder als vanboven de grond in zich opnemen. “Als ik naar mijn zoontje van drie jaar kijk, zie ik dat buitenlucht hem goed doet. Na tien minuten heeft hij al een blos op zijn wangen en krijgt hij de leukste ideeën voor een spel,” legt Joris uit. “Ik denk dat voor planten hetzelfde geldt.”

Onze reporter Annelijn Steenbruggen ging bij Joris Kollewijn op bezoek. Lees het hele interview met Joris in Antroposofie Magazine nummer 3, dat 2 september as. verschijnt.’

Van dezelfde datum is ‘SEKEM: De kunst van het dromen’:

‘Ibrahim Abouleish (79) woonde twintig jaar in Oostenrijk, toen hij in 1975 een bezoek bracht aan zijn Egypte en besloot zich in te gaan zetten voor zijn vaderland. Zijn droom: nieuwe ontwikkelingen op gang brengen op sociaal, cultureel en economisch gebied. Biodynamische landbouw – het opbouwen van een vruchtbare bodem – vormt hiervoor de basis.

In 1977 begon hij met het slaan van waterputten en het planten van bomen in een kale zandvlakte in de woestijn bij Belbes, zestig kilometer ten noordoosten van Caïro. Hij bouwde aan het visioen dat hij voor zich had gezien. Het water, de bomen, de planten en de bloemen zouden insecten, dieren en mensen aantrekken. Deze plek zou voor de bewoners in de omgeving gezonde voeding gaan bieden; en werk, medische zorg en onderwijs. Hij wist zijn toekomstbeeld met zo veel kracht aan anderen over te brengen, dat SEKEM precies die mensen aantrok die nodig waren om zijn droom te verwezenlijken.

Lees het hele artikel over SEKEM in het derde nummer van Antroposofie Magazine, dat op 2 september verschijnt.’

Onder ‘Actualiteiten’ vind ik, met als datum 15 augustus, ten eerste ‘Onze facebookpagina’:

‘Onze facebookpagina wordt door steeds meer mensen ontdekt. In een half jaar tijd hebben we al 750 “likes” ontvangen. Dat vinden we leuk! Ga ook eens kijken op onze facebookpagina. We posten elke dag een weer interessant bericht. Van onszelf, maar we signaleren ook berichten van “onze vrienden”. Deze week bijvoorbeeld een leuk zomerknutselidee: vlinders met gedroogde zomerbloemetjes!

facebook.com/antroposofiemagazine’

En ten tweede ‘Nieuwe AM verschijnt 2 september’:

‘Op vrijdag 2 september as. verschijnt het derde nummer van Antroposofie Magazine. Deze keer besteden we aandacht aan het thema ‘Levende Aarde’. Onze stelling is: Biologische voeding is niet te duur, gangbare producten zijn te goedkoop. Wij weten ons geïnspireerd door Volkert Engelsman van Eosta die in dit nummer stelt dat bedrijven eigenlijk ook de gezondheids-, ecologische en sociale kosten in hun productprijs moeten doorberekenen. Jij ook? Lees dan het hele interview met hem in AM. Verder gingen we op bezoek bij biologisch dynamische ondernemers. Wat drijft jonge mensen om hier hun vak van te maken? Natuurlijk het ondernemerschap zelf, maar vooral ook een andere kwaliteit van leven. Allemaal volgden ze de opleiding hij Warmonderhof in Dronten, hét opleidingsinstituut voor BD- landbouw in Nederland

Levensverhaal van Saskia Mees

Arianne Collee interviewde theatermaakster, actrice en papierkunstenaar Saskia Mees. Over de relatie met haar moeder en haar maatschappelijk engagement. “Mijn moeder vond dat kunst helend moest zijn, zocht altijd naar harmonie. In het theater gaat het juist over conflict en drama. Bij mij mag kunst bij wijze van spreken over poep gaan. Het gaat erom dat het mensen aanraakt, dat ze bewogen worden, dat het hen in beweging zet. Ik wil de ziel verheffen, de geest aanwakkeren.”

Medemenselijkheid bij de presidentsverkiezingen in VS

Actueel deze keer is ook een artikel over de presidentsverkiezingen in de Verenigde Staten. Hoe zou Rudolf Steiner hier vandaag de dag tegenaan kijken? Ooit hoopt hij dat Amerika ruimte zou bieden aan een meer spirituele cultuur. Hij was wars van politiek. Steiner verafschuwde alles wat naar groepsbelangen zweemde, maar zag wel kansen voor een andere samenleving, gebaseerd op solidariteit en medemenselijkheid. De Democraten en de Republikeinen zijn zo omvangrijk dat bijna het gehele spectrum aan politieke meningen en ideeën erin gehuisvest kan worden. Kan de komende president er een van het midden worden?

Duurzame verkleedkleding die de fantasie stimuleert van Madam Petit

Haar jongste zoon is op Michaëlsdag geboren. Speciaal voor hem ontwierp de veelzijdige Doortje Bruin een drakenpak. Waar ze spontaan voor haar eigen kinderen mee begon, is uitgegroeid tot een duurzame verkledinglijn onder de naam Madam Petit. Ze heeft met haar werk een missie: “Ik vind het heel fijn als kinderen met behulp van kleine dingen, zoals mijn verkleding, kunnen spelen en leren spelen. Ik hoop dat het hun fantasiespel stimuleert.”

En verder onder andere:
– Feest: het verhaal achter Sint Maarten die zijn mantel deelde met de bedelaar
– Binnenkijken bij zanger en gitarist Camiel Meiresonne van Son Mieux
– Joris Kollewijn van De Lepelaar over zijn ‘complete wortelen’
– Eet van álle levensprocessen: de schijf van zes

Geen abonnement? Vraag ernaar bij je boekhandel. Deze kan de uitgave bestellen via VMBpress.’

Op 8 augustus was in dezelfde rubriek al ‘Leerzame sinaasappelwikkel’ te lezen:

“Om kinderen insecten te leren waarderen ontwikkelde Eosta Nature & More een grappige en leerzame sinaasappelwikkel. De wikkel heeft twee oogjes. Als je de vier hoekjes van het papiertje opdraait tot pootjes, en hem over een sinaasappel drapeert, lijkt het een kevertje. Geef je hem dan voorzichtig een duwtje, dan gaat hij op een eigenwijze, grappige manier over de tafel ‘lopen’.

Eosta Nature & More wil op deze wijze kinderen meer kennis bijbrengen over de nuttige rol van insecten en andere beestjes in de biologische landbouw. In de bio-landbouw worden immers zoveel mogelijk natuurlijke vijanden ingezet om plagen te bestrijden, in plaats van giftige pesticiden. Ook het bodemleven is voor de biologische boer van cruciaal belang om de grond vruchtbaar te houden. Samenwerken met de natuur dus.

De bio-sinaasappels van de Zuid-Afrikaanse teler Blackie Swart zijn daarom deze nazomer gekleed in nieuwe wikkels met een soort lieveheersbeestje erop. In de stippen is de Duurzaamheidsbloem van Nature & More te herkennen. Op het wikkel staat het adres van een webpagina waar meer informatie is te vinden over de rol van insecten en andere kleine beestjes in de landbouw.

En dit is de website die er bij hoort”

Bij ‘Artikelen – helemaal te lezen’ staat sinds gisteren ‘Wijnranken liever niet snoeien’:

‘Kaarsrecht en kronkelloos groeien de twijgen aan een biodynamische wingerd. Ondersteuning van paal of draad is in de regel voldoende. Gewone wijnranken hebben de neiging om na de bloei in juni, uit het gareel te lopen en alle kanten op te groeien, daarom worden ze traditioneel gesnoeid. Dit hoeft in de regel bij biodynamische wijnranken niet. Hoe kan dat?

Tekst: Tjitske Brouwer MV

Snoeien wordt zo lang mogelijk uitgesteld en liever helemaal niet gedaan. Men gaat ervan uit dat de plant groeikracht en energie uit de bodem én de lucht haalt. Daarbij speelt niet alleen de fotosynthese een rol, maar ook kosmische energie. De verschillende planetenstanden hebben invloed op groeiprocessen. Het zou zonde zijn deze verbinding te verbreken. Elisabetta Foradori, wijnboerin in de Dolomieten: “Aftoppen is alsof je iemand zijn vingers eraf zou halen”.

Opmerkelijk is dat zo de groei juist minder uitbundig wordt. Een afgetopte twijg maakt in de bladoksel nieuwe twijgen aan en zo groeit nieuw blad. Dit jonge blad is rijk aan suiker, nodig voor zijn eigen groei, trekt hierdoor insecten aan, en is door zijn fragiele structuur ontvankelijk voor schimmelziektes. Wanneer de top van de wijnstok, de apex, niet gesnoeid wordt, worden er minder zijloten aangemaakt. Zo reguleert de wijnstok zelf zijn groei.

Koehoorn

Biodynamische preparaten kunnen de natuur hierbij helpen. Met name het koemest- en kwartspreparaat. Beide worden in een koehoorn bereid. Deze wordt met koemest of kwarts gevuld en rijpt een halfjaar onder de grond. Hierna wordt de hoorn opgegraven en de inhoud bewaard. Voor gebruik wordt het preparaat doorgeroerd in water waarna het wordt verneveld over land of gewas.

Het mestpreparaat stimuleert bodemleven en vruchtbaarheid en zorgt dat de hoofdwortel recht naar beneden groeit. Het kwartspreparaat harmoniseert de groei van twijgen en blad en opname van zonlicht. Het maakt de plant gevoeliger voor kosmische invloeden en weerbaarder tegen schimmelziektes. Het geeft vormende kracht waardoor de wijnstokken in de lente en vroege zomer fier en met een rechte rug staan. Na de zonnewende (21 juni) keert de kracht zich naar beneden en hebben de twijgen de neiging te buigen. Sommige wijnboeren kiezen er dan toch voor om te snoeien. Andere vlechten ze samen met het blad in zodat er bovenaan de wijnstok een dikke lange krans ontstaat.

Fruit- en bloemenaroma’s

De werking van het kwartspreparaat kun je makkelijk constateren maar is moeilijk te verklaren. Je gebruikt slechts zeven gram voor één hectare. Als je te veel gebruikt, verbrandt het blad door het zonlicht. Bij de juiste dosering heeft het niet alleen een positieve invloed op de groei van de wingerd, maar ook op de kwaliteit van de druiven en de aroma’s in de wijn. Het maakt de wijn fris, elegant en energiek en geeft meer fruit- en bloemenaroma’s. Men vermoedt dat de plant gevoeliger wordt voor pollen en geuren uit de omgeving. Zo kun je in een wijn de bloemen, kruiden en het fruit uit de omgeving ruiken die zo bijdragen aan zijn identiteit.

Magister Vini Tjitske Brouwer van Vinoblesse, Chevalier dans l’Ordre du Mérite Agricole, importeert samen met haar partner Marc Collard wijnen van individuele boeren en kleine coöperaties uit ‘klassiek Europa’. De wijnen zijn vrijwel allemaal biologisch of biodynamisch gecertificeerd.’

Bij ‘Blog. Inspiratie voor dagelijkse beslommeringen’ vinden we ook sinds gisteren ‘Kunstmatige intelligentie – door Jesse Mulder’:

‘Gedachten organiseren onze menselijke leefwereld. Maar het ene denken is het andere niet. Het soort denken dat onze menselijke leefwereld meer en meer begint te organiseren is het kunstmatige denken, artificial intelligence. Die intelligentie verschilt buitengewoon van ‘echt’ denken. Maar dat is de meeste mensen niet zo duidelijk. Je hoort vaak redenaties als de volgende: “Computers worden steeds slimmer, ze winnen het al van ons mensen met schaken (recenter ook al met Go). Straks worden computers net zo slim als mensen, dat is slechts een kwestie van tijd. En daarna komen er misschien wel supercomputers die nog veel slimmer zijn.” De meer gestudeerde versies van deze redenatie voegen dan nog getallen toe over de miezerige rekencapaciteit van de menselijke hersenen in vergelijking met die van de voorspelde supercomputer. – Maar wie zo denkt, heeft niet in de gaten dat hij daarmee iets denkt wat zo’n supercomputer nooit zal kunnen denken. En het is eigenlijk helemaal niet moeilijk om dat in te zien. Denk maar eens mee.

Stel, je programmeert een eenvoudige rekenmachine: je zorgt dat als iemand “2 + 2 =“ intoetst, er “4” op het schermpje verschijnt. Maar dat hoeft natuurlijk niet. Je kunt ‘m ook zo programmeren dat het resultaat “5” is. En nu komt het: het maakt voor de rekenmachine niets uit of er een zinnige samenhang is tussen de input en de output of niet. Terwijl dat juist de essentie is van het ‘echte’ denken waartoe wij als mensen in staat zijn. Stel, je bent al een tijdje op reis. Je weet dat je kamerplant het niet lang overleeft zonder water, en er is niemand die je plant verzorgt in jouw afwezigheid. Dus: je kamerplant is reddeloos verloren. Je kunt die conclusie trekken omdat je inziet hoe die samenhangt met de genoemde situatie.

Kunstmatige intelligentie berust daarentegen op het blind toepassen van regels – of die nou zinnig zijn of niet. We kunnen die regels nog zo vernuftig maken, meta-regels toevoegen die de regels kunnen aanpassen enz. – het blijft meer van hetzelfde. Net zoals je geen brood kunt maken van meel door er nog meer meel bij te doen, kun je van het blinde toepassen van regels geen op inzicht gebaseerd denken maken door te versnellen of er meer regels aan toe te voegen. Het krijgt hoogstens de schijn van ‘echte’ intelligentie.

Jesse Mulder is universitair docent bij de vakgroep Filosofie en Religiewetenschap. Hij promoveerde in 2014 cum laude op het thema Conceptual Realism, over de structuur van metafysisch denken. Sindsdien werkt hij als postdoc bij Informatica op project Responsible Intelligent Systems. Jesse is vader van twee dochters.’

Dat is allemaal al een heleboel. Maar daarmee is het natuurlijk niet gedaan. Wat zal ik hier nu nog aan toevoegen? In de eerste plaats het werk van Ridzerd van Dijk, dat kan niet genoeg geroemd worden. En hij doet dit wel dagelijks. Vandaag plaatste hij op zijn roemruchte weblog dit citaat van Rudolf Steiner, ‘Geestelijke invloeden’:

‘Men gelooft tegenwoordig dat geestelijke wezens en hun werkingen geen aandeel hebben in het menselijk bestel. Men houdt er niet van om van spirituele oorzaken in onze mensheidsgebeurtenissen te spreken. Wie echter bekend is met de echte gebeurtenissen die zich tegenwoordig afspelen, die weet dat psychische invloeden, geestelijke, spirituele inwerkingen vanuit de geestelijke wereld op de mens hier op het fysieke plan vandaag de dag eigenlijk in bijzonder sterke omvang uitgeoefend worden.

De mensen zijn tegenwoordig helemaal niet zeldzaam, die u kunnen vertellen – ze begrijpen alleen meestal de voorvallen in kwestie niet –, dat ze door een droom of iets op een droom gelijkend – het is echter altijd een geestelijke verschijning – tot een of andere activiteit, tot een of ander voorval gedreven zijn. Veel meer dan de materialistische mening gelooft, worden de mensen tegenwoordig door zulke psychische inwerkingen gedreven. Wie de mogelijkheid heeft deze dingen na te gaan, vindt overal zulke dingen.

Als u de literatuur van de betere dichters tegenwoordig zou nemen en een statistiek zou opstellen hoeveel gedichten ontstaan zijn op rationalistische manier, op een wijze die rationalistisch te verklaren is, en hoeveel gedichten ontstaan zijn door een ingeving, door een duidelijke spirituele invloed vanuit de geestelijke wereld, die de persoon in kwestie als een droom of iets soortgelijks heeft ervaren – dan zou u versteld staan, wat een groot percentage u zou vinden als een directe invloed uit de geestelijke wereld. Veel meer dan de mensen heden ten dage toegeven, staan ze namelijk onder de invloed van de spirituele wereld. En juist belangrijke gebeurtenissen, die door mensen voltrokken worden, gebeuren onder invloed van de geestelijke wereld.

Bron: Rudolf Steiner – GA 177 – Die spirituellen Hintergründe der äußeren Welt – Dornach, 14 oktober 1917 (bladzijde 168)

Eerder geplaatst op 13 juni 2014’

Maar er valt natuurlijk nog zo veel meer te noemen. Zoals de Leeuwarder Courant die bij monde van Wieberen Elverdink op 9 juni schreef dat ‘Kliniek voor verslaafden weg uit Ravenswoud’ gaat:

‘Nog geen drie jaar nadat Stichting Lievegoed een behandelcentrum voor verslaafden opzette in Ravenswoud, trekt die organisatie zich alweer terug.’

Behalve Lievegoed is Intermetzo nog zo’n geplaagde instelling, over beide heb ik hier eerder bericht. Een maand later, op 8 juli, schreef Tubantia namelijk ‘Intermetzo sluit locatie Rekken’:

‘Jeugdzorginstelling Intermetzo vertrekt uit Rekken. De voortzetting van het vroegere LSG-Rentray trekt zich voor het einde van het jaar geheel terug van de verschillende locaties binnen de grenzen van de vroegere Rekkense Inrichtingen.’

Als reden zou gelden:

‘Intermetzo is van plan te fuseren met collega-instelling Pluryn en bereidt zich daar op voor wat de situering van behandelcentra betreft.’

Op 18 juli meldde Skipr het vervolg hiervan in ‘Pluryn wil Intermetzo overnemen’:

‘Stichting Pluryn Hoenderloo Groep wil Stichting Intermetzo Zorg, Stichting Intermetzo tot Steun, Stichting Pro Intermetzo, LSG-Rentray Intermetzo en Stichting Zonnehuizen Onderwijs (‘Intermetzo’) overnemen. Dat meldt de Autoriteit Consument en Markt (ACM)’

Op 22 juli gevolgd door ‘Pluryn mag noodlijdend Intermetzo versneld overnemen’:

‘Pluryn mag jeugdzorgorganisatie Intermetzo overnemen. De Autoriteit Consument en Markt (ACM) heeft hiervoor per spoedbesluit toestemming gegeven, omdat faillissement voor Intermetzo dreigde.’

Op 6 augustus plaatste het weekblad ‘Das Goetheanum‘ op Facebook ‘Meilensteine zum Wegman-Film’:

‘Naturnahe Lebensweise, ökologische Landwirtschaft, Vegetarismus und Naturheilkunde sind keine Erfindung neuzeitlicher Hipster. Ita Wegman, geboren und aufgewachsen auf Java, kommt 1900 in ein Europa im technologischen Fortschrittsrausch. Sie erkennt wie viele Künstler und Intellektuelle ihrer Zeit die Schattenseiten des maschinellen Aufschwungs. In der Zeit der Lebensreformbewegungen entwickelt sie mit Rudolf Steiner die Anthroposophische Medizin.... Dem ‹höher, schneller, weiter› stellen sie die Frage nach dem Menschen in seiner Ganzheit entgegen. – Die Vorbereitungen für das Filmprojekt mit dem vorläufigen Titel ‹Heute fing damals an – Ita Wegman der Film› ist ziemlich abgeschlossen. Ende August wird ein branchenübliches Exposé versendet, bis Ende 2016 sollen der Filmstab und ein Drehplan stehen. Anfang 2017 kann hoffentlich die Finanzierung abgeschlossen werden, dazu gehören neben dem Sponsoring auch klassische Filmförderung und Senderbeteiligung.
Ruth Bamberg’

Ik geloof dat ik dit initiatief hier nog nooit heb genoemd en dat is natuurlijk een niet goed te praten omissie:

‘Das Projekt ITA WEGMAN – Der Film, Portrait einer aussergewöhnlichen Ärztin in bewegten Bildern – stellt sich auf dieser Website vor. Es bietet work-in-progress an – wie Ausblicke in Inhalte, Anliegen und Vorgehen.’

Hoewel, er vallen nu pas heel concrete dingen te melden:

‘Stand der Dinge

Im November 2013 habe ich das erste Exposé verfasst und es Filmschaffenden vorgelegt. Ganz einfach wird es nicht einen TV-Sender für Ita Wegman zu finden, völlig aussichtslos ist es aber nicht, so war die Bewertung. Ich war auf Spurensuche in Arlesheim, Ascona und Basel.

Die Raunächte 2014/15 verbrachte ich in der Casa Andrea Cristoforo am Lago Maggiore, der letzten Wirkungsstätte Ita Wegmans. Meine Recherchen gingen weiter. Gespräche mit Therapeuten, Ärzten und Eurythmisten wurden geführt, erstes Material ist entstanden.

Es folgte eine Forschungsreise in die Niederlande. Die ersten Tage des neuen Jahres 2016 waren dem Thema Ita Wegman in Zürich gewidmet.

Eine “Erfolgsstrategie” wurde entwickelt, qualitative wie quantitative Erhebungen gemacht. Die Relevanz unseres Themas abgefragt. Die Finanzierung für das Projekt ist noch nicht geschlossen, allerdings – ohne zuviel zu verraten – es kann gelingen! Wir haben verbindliche Gespräche mit Produzenten und großen Sponsoren geführt.

“Die Zahnpasta von Weleda, die Nagelpflege von Wala, der Saft von einem Demeterberieb – Produkte anthroposophisch inspirierter Unternehmen werden im Grünnahem Milieu gerne verwendet und gelten als Ausdruck eines gesellschaftlichen Bewusstseins, dass Lebensqualität mit Ressourcenschonung und ganz allgemein mit Nachhaltigkeit verbindet. … Immer mehr Menschen in meinem Umfeld interessieren sich für die Ursprünge Grüner Ideen, die ganz sicher auch in der Lebensreformbewegung liegen. Ein Film über Ita Wegmann,… könnte einen Beitrag zum besseren Verständnis dieser Ursprünge leisten.”
Olaf Möller, Staatssekretär Thüringer Ministerium für Umwelt Energie und Naturschutz

Seit dem Frühjahr 2016 schreibe ich an einem Treatment, nun sieht es so aus, als könnten die Drehvorlage noch 2016 fertiggestellt sein. Dann können Dreharbeiten beginnen.

Ruth Bamberg im Juli 2016’

Onder ‘Synopsis’ staat het volgende:

‘Heute fing damals an – Ita Wegman der Film (Arbeitstitel)

Naturnahe Lebensweise, ökologische Landwirtschaft, Vegetarismus und die Naturheilkunde sind keine Erfindung neuzeitlicher Hipster. Ita Wegman, geboren und aufgewachsen auf Java, kommt 1900 in ein Europa im technologischen Fortschrittsrausch. Sie erkennt wie viele Künstler und Intellektuelle ihrer Zeit die Schattenseiten des maschinellen Aufschwungs, ahnt und erfährt dessen mörderische Entwicklung. In der Zeit der Lebensreformbewegungen, entwickelt sie mit Rudolf Steiner die Anthroposophische Medizin. Dem “Höher, schneller, weiter” ihrer Zeit stellen sie die Frage nach dem Menschen in seiner Ganzheit entgegen: Was vermag er?

Es existieren keine Filmaufnahmen und nur wenige Fotos von Ita Wegman. Der Film inszeniert stattdessen ihre Briefe, die wie ein roter Faden durch die Ideengeschichte des 20. Jahrhunderts führen. Archivbilder zeigen das Neue vom Anfang des 20. Jahrhunderts: Naturtherapien, Genossenschaftssiedlungen, Reformschulen, Künstlergemeinschaften, Gartenstädte, biologisch wirtschaftende Höfe. Parallel dazu Bilder und Motive der Spiritualität, von der Menschwerdung im Christentum, von der Götter- und Dämonenwelt Javas und der beseelten Natur, von den heiligen, mythischen Orten der Welt.

Und: Vom Hier und Jetzt. Ita Wegmans Werk wird fortgesetzt. Schulen, Bibliotheken, Krankenhäuser fühlen sich der Anthroposophie verpflichtet. Menschen suchen vermehrt nach komplementärer Behandlung. Ita Wegman bleibt ein Beispiel für selbstbestimmte Frauen. Es führt ein Weg von ihr zu den alternativen sozialen Bewegungen seit 1960, zu den Grünen, zu Occupy Wall Street, zu den LOHAS. Zu Ibrahim Abouleish, der 1977 in seine Heimat Ägypten zurückkehrt und mit der Sekem Farm den größten Markt für biologisch-dynamische Lebensmittel außerhalb Europas aufbaut. Zur Baseler Initiative “Für ein bedingungsloses Grundeinkommen”. Deren Mitinitiator Daniel Häni sagt: “Was berechnet werden kann, wird künftig von Computern und Robotern erledigt. Für Menschen bleiben nur noch wenige traditionelle Arbeitsplätze. Wir täten gut daran, das jetzt schon zu antizipieren.”

Wir tun gut daran, den von Ita Wegman eingeschlagenen Weg weiterzugehen.

Stand Juni 2016

Eine kurze Zusammenfassung auf Englisch:’

Die samenvatting kunt u daar ter plekke vinden. En tot slot dan nog dit, als mooie uitsmijter:

‘Ita Wegman und die geistige Erneuerung der Medizin

ein Geleitwort von Prof. Peter Heusser

Ita Wegman gehört zu den bedeutendsten Ärztinnen der ersten Hälfte des 20. Jahrhunderts und ist unter diesen zweifellos die Pionierin einer geistigen Erneuerung der Medizin bezeichnet. Die Medizin hatte sich im Verlauf des 19. Jahrhunderts zunehmend auf eine fast ausschließlich naturwissenschaftliche Basis gestellt und war darin auch äußerst erfolgreich. Diese Entwicklung hat sich im 20. Jahrhundert fortgesetzt und zu den enormen technischen und pharmakologischen Errungenschaften der modernen Medizin geführt.

Die Kehrseite davon ist die Entwicklung einer materialistischen Weltanschauung in der Wissenschaft und in allen praktischen Lebensbereichen, wozu insbesondere Mediziner mit ihrem naturalistischen Menschen- und Weltbild maßgeblich beigetragen haben. Der Mensch sei nichts anderes als das Produkt physikalisch-chemischer Prozesse. “Leben” sei nichts anderes als die Folge genetisch determinierter molekularbiologischer Prozesse, “Seele” und “Geist” sei nichts reales, sondern ein Resultat neurobiologischer Mechanismen im Gehirn. Eine geistige Existenz außerhalb der physischen Lebensspanne zwischen Konzeption bzw. Geburt und Tod und sei ein Ammenmärchen.

Die Folgen dieser Auffassung für die medizinische Praxis, das Gesundheitswesen und die medizinische und gesellschaftlich relevante Ethik waren und sind enorm. Am gravierendsten waren zur Zeit Ita Wegmans die akademischen Diskussionen um die Legalisierung der Euthanasie zur Elimination des sog. “lebensunwerten Lebens”, was von der nationalsozialistisch gewordenen Medizin dann zu einer furchtbaren Kulmination getrieben wurde. Trotz dieser zur Genüge bekannten Entwicklung wird die heute aktuelle Diskussion um die medizin-ethischen Probleme an den Grenzen zwischen Leben und Tod z.T. immer noch nach denselben Denkmustern geführt, die damals prägend waren, so z.B. zur Befürwortung des ärztlich assistierten Suizids oder medizinische Nutzung von “überzähligen” menschlichen Embryonen.

Aber auch abgesehen von solchen Problemen ist die zunehmende Belastung aller Akteure des Gesundheitswesens durch die Unterordnung der medizinischen Versorgung unter rein pharmakologischen, mechanistisch-technologischen und ökonomischen Prinzipien unter Vernachlässigung der humanistischen Aspekte unübersehbar. Die Patienten fühlen sich abgesehen von der Diagnose- und Körper-bezogenen Behandlung nicht mehr umfassend wahrgenommen, und die Ärzte haben für die persönlichen psychosozialen und existenziellen Probleme ihrer Patienten kaum Zeit und sind dafür nur ungenügend ausgebildet. Die Folge ist, dass Patienten zunehmend komplementär- und alternativmedizinische Therapieformen suchen, durch die sie sich umfassender betreut fühlen. Die akademische Medizin hat das bemerkt und mit dem Konzept der “integrativen Medizin” beantwortet, welches im Einschluss wissenschaftlich untersuchter komplementärmedizinischer Verfahren in die schulmedizinischen Therapiekonzepte besteht.

Aber damit ist das Problem nicht gelöst, denn das einseitig mechanistische Denken ist dadurch noch nicht überwunden, und die komplementären oder naturheilkundlichen Verfahren werden nach wie vor unter Maßgabe dieses Denkens interpretiert. Was also wirklich nottut, ist eine fundamentale geistige Erneuerung des medizinischen Denkens und Handelns überhaupt. Es geht darum, das Leben, das Seelische und das Geistige ebenso wie die Materie als Realität ernst zu nehmen, in der Wissenschaft seinen spezifischen Gesetzen und Wirkprinzipien nach zu erforschen und in die Resultate dieser Forschung in der Praxis anzuwenden. Das war das, wofür Rudolf Steiner durch die von ihm gegründeten Geisteswissenschaft oder Anthroposophie umfassend kulturerneuernd zu wirken versuchte.

Diesem Erneuerungswerk hat Ita Wegman ihr Leben als Ärztin gewidmet und darin einen hervorragenden Platz eingenommen. Wegman ging es nicht um das, was heute “Integrative Medizin” genannt wird, obwohl sie in ihrem 1921 gegründeten Klinisch-Therapeutischen Institut in Arlesheim in der Nähe von Basel wohl als Erste pionierhaft eine Körper, Seele und Geist umfassende klinische Medizin entwickelt hat, die heute auch “integrativ” genannt wird. So hat sie schon damals auf der Grundlage der naturwissenschaftlichen Medizin gehandelt, aber neu künstlerische Therapien, Bäder und äußere Anwendungen eingeführt, eine rhythmische Massagetechnik entwickelt, sich für die Herstellung von damals z.T. neuartigen Medikamenten aus Mineralien, Pflanzen und Tiersubstanzen eingesetzt, die Patienten umfassend nach leiblichen, seelischen, geistigen, spirituellen und sozialen Gesichtspunkten untersucht und behandelt, eine Ärzte- und Pflegeausbildung ins Leben gerufen, eine medizinische Zeitschrift gegründet und ihre ärztlichen Mitarbeiter dazu angehalten, darin praktische und wissenschaftliche Artikel zu publizieren.

Ferner hat sie sich für gesunde Ernährung, die Gründung entsprechender Gaststätten und biologisch-dynamische Landwirtschaft eingesetzt sowie für eine weltweit agierende heilpädagogische Bewegung zur “Seelenpflege” geistig und körperlich behinderter Menschen, diametral entgegengesetzt dem zu Eugenik und Euthanasie neigenden akademischen Zeitgeist. Die vom Nationalsozialismus ausgehende Gefahr hat sie frühzeitig erkannt und versucht, gefährdete Menschen jüdischer oder anderer Herkunft von der Schweiz aus zu retten. So hat sie sich bis zu ihrem Tod 1943 eminent und mutig gegen die Europa beherrschenden Niedergangskräfte eingesetzt, Niedergangskräfte, die in teilweise verwandelter Form auch heute noch oder wieder neu am Werk sind. Leitend war für Ita Wegman die geisteswissenschaftliche Erweiterung der einseitig naturwissenschaftlich dominierten Lebensgebiete durch die Anthroposophie Rudolf Steiners, unter dessen Leitung damals das Goetheanum als Freie Hochschule für Geisteswissenschaft und als internationale Zentrum der anthroposophischen Bewegung in Dornach, der Nachbargemeinde von Arlesheim, aufgebaut wurde.

Steiner hat eng mit Wegman zusammengearbeitet, sie in vielen Einzelheiten beraten, mit ihr das erste Buch über geisteswissenschaftlich erweiterte Medizin geschrieben, sie 1923 zur Leiterin der Medizinischen Sektion am Goetheanum ernannt und mit ihr die erste Abteilung der Hochschule für Geisteswissenschaft geleitet. Es ist an der Zeit, dass diese hervorragende und in ihren Leistungen und Lebensimpulsen immer noch vorbildliche und aktuelle Arztpersönlichkeit einem breiten Publikum bekannt wird.

Das geplante Filmporträt von Ruth Bamberg kann meines Erachtens einen wertvollen Beitrag dazu leisten. Der Film möchte einen Bogen von den Anfängen der anthroposophisch-medizinischen Bewegung bis zur Gegenwart schlagen. Das gewählte Medium (Film Festivals, Internetportale, DVDs) kann auch die jüngere Generation erreichen. Wenn es Ruth Bamberg gelingt, eine einfühlsame wie gut recherchierte Arbeit zu Ita Wegman vorzulegen und die zentralen Impulse dieser bedeutenden Ärztin deutlich zu machen, dann wird ihr Film im Sinne, auch im Geist, von Wegmans Impulsen selbst wirken können. Denn am Beispiel dieser selbständigen Mitarbeiterin Rudolf Steiners wird dann deutlich werden, welche kulturerneuernde Kraft in der Anthroposophie enthalten ist und Anregungen dafür wecken können, wie diese Kraft von mutigen und selbständigen Persönlichkeiten zur kreativen und geistvollen Bewältigung auch neuer und zukünftiger Zivilisationsprobleme weiter entwickelt werden kann.

Prof. Dr. med. Peter Heusser Universität Witten/Herdecke’