Uitgangspunten

De media staan sinds vanmiddag bol van het overlijden van prins Friso. En terecht. Maar mijn bericht gaat over een ander en hier overbekend onderwerp. Want de mazelen woeden nog altijd. En het zal nog meer worden. Vandaag begonnen de scholen in de zuidelijke provincies weer. Dus “Vakantie voorbij, toename mazelen”, berichtte de NOS:

‘Het RIVM verwacht dat het aantal mazelengevallen de komende tijd verder toeneemt.
Nu in het zuiden van het land de basisscholen weer zijn begonnen, verwacht het RIVM vooral daar op korte termijn een toename. De ziekte wordt makkelijk overgedragen van kind op kind.

Versnelling

Volgens directeur Roel Coutinho van het Centrum Infectiebestrijding van het RIVM heeft de mazelenepidemie zich tijdens de vakantie sneller verspreid dan gedacht. “Het is behoorlijk doorgegaan”, zei hij in het NOS Radio 1 Journaal. Vooral in het midden van het land zijn veel mazelengevallen bekend. “De verwachting is dat als de scholen opengaan dat je juist in het zuiden wat versnelling krijgt”, zegt Coutinho. Hoe snel dat zal gaan kan het RIVM niet zeggen.

Vaccinatie

Schoolbesturen kunnen nauwelijks iets doen om een mazelenuitbraak op hun school te voorkomen, zegt Coutinho. Scholen kunnen hooguit ouders van kinderen adviseren om hun kind te laten vaccineren. Uiterlijk op 2 september zijn in heel het land de scholen weer begonnen. Eind vorige week waren bij ruim 900 kinderen de mazelen vastgesteld. Meer dan 60 kinderen moesten in het ziekenhuis worden opgenomen en dat zijn er volgens Coutinho vrij veel.’

We hoeven maar te wachten op een uitbraak bij een vrijeschool, waarvan je de gevolgen nu al kunt uittekenen: zware publicitaire en morele druk op antroposofie en antroposofen. Daar zagen we al staaltjes van de afgelopen twee weken. En dan heeft de Volkskrant zich nog niet eens in het debat gemengd, wat op zichzelf al een opmerkelijk feit is. Die krant heeft zich in het verleden niet teruggehouden om antroposofie en antroposofen scherp aan te vallen. Heel anders dan bijvoorbeeld NRC Handelsblad de afgelopen jaren. En ook Trouw besteedde vaak serieuze aandacht aan antroposofie en aanverwante gebieden, eigen aan deze krant. Nu zal volgende week donderdagavond om kwart over negen de herhaling plaatsvinden van de zevende aflevering ‘De Antroposofen’ in de achtdelige serie van ‘De Hokjesman’. Keken er in het voorjaar tussen de drie- en vierhonderdduizend mensen naar, deze zomer is dat de helft van dat aantal. Dat is echter nog altijd een respectabel aantal, en heeft wellicht een accumulerend effect: het kan dan allemaal bij elkaar komen met vervelende gevolgen.

In Trouw verschenen artikelen van antroposofenzijde die het bestaande onjuiste beeld probeerden recht te zetten en de hoognodige nuance aan te brengen, hoe moeilijk dat ook is, zoals ik donderdag 8 augustus in ‘Beweegredenen’ meldde. Op de website van de Nederlandse Vereniging van Antroposofische Zorgaanbieders (NVAZ) is intussen in dit kader eveneens een schrijven te vinden dat een tegengeluid wil laten horen, ‘Mazelenuitbraak door dr. B.Witsenburg en dr. E. Schoorel’. Dit moet ook de wetenschappelijke onderbouwing leveren die eerder wel werd genoemd, maar nog niet gegeven:

‘Mazelenuitbraak

Alle medici en niet-medici die over de huidige mazelenuitbraak in ons land hun mening geven in de media zijn het wel ongeveer eens : niet-vaccineren is onbegrijpelijk en onverantwoord. Alle wetenschappelijke inzichten zouden voor vaccineren pleiten. Is dat zo? Jaren geleden, toen mazelen nog gewoon een kinderziekte was, was de sterfte ongeveer 1 op 10.000. Natuurlijk een drama, maar was daar alles mee gezegd? Wij worden geboren met een vrijwel blanco immuniteit. Die moeten we in de eerste jaren opbouwen, om onszelf een heel leven te beschermen tegen aanvallen van buiten af, zoals bacteriën en virussen, of juist van “aanvallen” van binnenuit, zoals auto-immuunziekten als reuma of MS. Om van AIDS nog maar niet te spreken, als het volkomen falen van het immuunsysteem. Ook kanker wordt door velen gezien als een falende immuniteit.

Kan het zijn dat de traditionele kinderziekten een rol spelen bij die opbouw? In 1985 publiceerde de Deense onderzoeker Ronne [1] in de Lancet een onderzoek waaruit bleek dat mensen die 40 tot 45 jaar eerder de mazelen echt doormaakten, dus inclusief de kenmerkende rode uitslag, als volwassenen significant minder ziekten doormaakten als kanker en reuma dan mensen die de mazelen niet of niet volledig doormaakten. Er werden geen nadelige effecten gevonden voor het doormaken van mazelen. Niemand wist raad met dit onderzoek. Toch kent zelfs het spraakgebruik de mogelijke voordelen van kinderziekten: als die eenmaal voorbij zijn, dan...

Kinderziekten moet je in een breder perspectief beoordelen. Ook kinderartsen opperen de mogelijkheid dat de verdubbeling van astma in de laatste decennia met het verdwijnen van de mazelen heeft te maken. De Parsifal studie die in 2009 in Pediatrics [2] werd gepubliceerd liet zien dat kinderen die mazelen doorgemaakt hebben beduidend minder last hebben van eczeem en allergie. Los van deze wetenschappelijke argumenten staat de waarneming van vele ouders dat, toen de mazelen nog gewoon waren, kinderen vaak een grote sprong voorwaarts in hun ontwikkeling maakten na het doormaken van de mazelen.

De vraag is tevens welke rol het geven van paracetamol speelt bij het optreden van complicaties. Onderzoek uit 2009 liet zien dat kinderen die paracetamol [3] krijgen rondom vaccinatie een beduidend lagere antistoftiter hebben dan kinderen die geen paracetamol krijgen, reden om paracetamol niet meer standaard te adviseren rondom vaccinatie. Het is niet onlogisch dat het geven van paracetamol bij de mazelen ook leidt tot lagere antistofspiegels en daarmee mogelijk tot meer complicaties. De WHO [4] waarschuwt niet voor niets voor de nadelen van het gebruik van koortswerende middelen bij infecties. Het zou voor toekomstige mazelenepidemieën nuttig zijn wanneer hiernaar onderzoek zou worden verricht. Overigens biedt ook vaccinatie geen volledige bescherming: van de huidige gemelde gevallen van mazelen is 5% wél gevaccineerd. Doorgemaakte ziekte beschermt daarentegen levenslang.

Of de onderzoeksresultaten van Ronne en de Parsifal groep ook geldig zijn in een maatschappij die voor rond 90% is gevaccineerd verdient misschien nieuw onderzoek. De afweging van ouders hun kind wel of niet te vaccineren, tegen met name de mazelen, is echter niet zo onverantwoord als het lijkt.

B. Witsenburg, antroposofisch huisarts in ruste
E.P. Schoorel, antroposofisch kinderarts


[1] Rønne T, Measles virus infection without rash in childhood is related to disease in adult life, Lancet 1985 Jan 5;1(8419):1-5 

[2] Pediatrics. 2009 Mar;123(3):771-8. doi: 10.1542/peds.2008-0013. Allergic disease and atopic sensitization in children in relation to measles vaccination and measles infection. Rosenlund H, Bergström A, Alm JS, Swartz J, Scheynius A, van Hage M, Johansen K, Brunekreef B, von Mutius E, Ege MJ, Riedler J, Braun-Fahrländer C, Waser M, Pershagen G; PARSIFAL Study Group 

[3] Effect of prophylactic paracetamol administration at time of vaccination on febrile reactions and antibody responses in children: two open-label, randomised controlled trials. Prymula R, Siegrist CA, Chlibek R, Zemlickova H, Vackova M, Smetana J, Lommel P, Kaliskova E, Borys D, Schuerman L. Lancet. 2009 Oct 17;374(9698):1339-50. doi: 10.1016/S0140- 736(09)61208-3. 

[4] Eichenwald HF Fever and antipyresis Bull World Health Organ [online] 2003;81(5)2003:372-74’

Maar zou het helpen? Is dit duidelijk genoeg en biedt het voldoende tegenwicht om de stroom aan publiciteit, en vooral van onjuiste informatie te keren? We kunnen om te beginnen eens kijken naar de reacties op de ingezonden brief van Madeleen Winkler en het opinieartikel van Jaap van de Weg, anders dan die ik al aanhaalde in ‘Beweegredenen’. Ik wees daar al op de onverwachte welwillendheid van Jan Willem Nienhuys. Naast de wat domme, maar wel de aandacht trekkende aanval op antroposofen als zogenaamde esoterici, van wie vooral Madeleen Winkler die dag als kop van Jut mocht dienen, door vaste Trouw-columniste Elma Dayer in ‘Prima, die aandacht voor het esoterisch gedachtengoed’, waarbij het aantal reacties inmiddels is opgelopen tot 53. We kunnen Nienhuys verder vervolgen in de ook eerder genoemde ‘Feiten en fabels over mazelen en vaccinaties’ op de ‘Cryptocheilus Weblog. bugs in medicine’. Een van de vier weblogbeheerders daar is ‘wilmamazone’. Op augustus 9, 2013 om 8:41 am schreef zij onder meer:

‘Waar we nog geen aandacht aan hebben besteed, is dit blog van Michel Gastkemper die een kijkje geeft in de keuken van antroposofen, waaronder een hele serie over inenten/vaccineren: http://antroposofieindepers.blogspot.nl/search/label/inenten. Ik had al eerder gezien dat Gastkemper noch vies is van ons blog noch dat van Jan Willem. Zo ook gisteren in het artikel Beweegredenen’

En dan volgde:

‘Verder is daar een recent opinieartikel van Jaap van de Weg, arts en antroposoof interessant, want dat is online (nog) niet vinden:

“Het tweede mens- en wereldbeeld is dat van antroposofen. Antroposofie is een geesteswetenschap, waarin wetenschappelijke methoden gezocht en gebruikt worden om het onzichtbare te onderzoeken. Dat is ruimer dan dat antroposofie een leer is van Rudolf Steiner. Overwegingen om niet te vaccineren: Het leven op aarde is een ervaringsweg die je gaat en die op ontwikkeling is gericht. In die ontwikkeling is alles van belang, ook ziekte. Na het leven op aarde volgt een evaluatie van dat leven in de geestelijke wereld, om later met een nieuw levensplan een nieuw aardeleven aan te gaan. Reïncarnatie is dus een belangrijke bouwsteen van de antroposofie. Ervaringen van het ene leven werken door in een volgend leven: karma. Vanuit een dergelijke visie wordt genuanceerd gekeken naar wat voor risico aanvaard wordt voor het leven, en wat niet, vanuit een algemeen menselijke houding.”

eindquotes:

“Een tweede aspect van het algemene hedendaagse geloof is dat je maar één keer leeft, en dus, geniet daarvan. Ook dit is een strijdpunt tussen mensbeelden. Het maakt nogal verschil of je leeft vanuit het beeld dat er meerdere levens zijn en dat je met de consequenties van je leven, zowel positief en negatief, verbonden blijft.

De vraag of er meerdere levens zijn, is gedelegeerd naar de religie, of wordt gezien als een persoonlijke en subjectieve zaak. Wetenschappelijk gezien kun je echter ook stellen dat het hier ook om feiten gaat. Het maakt een wezenlijk verschil uit of er een leven na de dood is of niet. Maar hoe onderzoek je die feiten?

Op de achtergrond van de mazelen epidemie zie ik dus een tipje van de tegenstrijdigheid die er tussen verschillende mens- en wereldbeelden bestaat. Als we ons realiseren dat ieder mens vanuit een bepaald mensbeeld leeft, kunnen we daar dan ruimte voor maken en daarin de ontmoeting met elkaar aangaan?”

Tja...’

‘JennyJo’ (met dat prachtige tekeningetje van ‘Le petit Nicolas’ door Sempé) reageerde vervolgens op augustus 9, 2013 om 9:46 am:

‘“Wetenschappelijk gezien kun je echter ook stellen dat het hier ook om feiten gaat.”

Wat is dat voor nonsens?! We bombarderen gewoon van alles dat in ons wereldbeeld past tot feit en zeggen dan ook nog dat het wetenschappelijk is. Sorry hoor, maar dat kun je toch niet serieus nemen?’

Wat bij Jan Willem Nienhuys meteen daarop op augustus 9, 2013 om 12:40 pm deze reactie uitlokte (waarbij hij lijkt aan te geven dat hij Jaap van de Weg kent):

‘Laat ik proberen Jaap zo goed mogelijk te volgen. De veronderstelling dat er een leven na de dood is, en dat dit er bovendien ongeveer zo uitziet als de interpretatie van Jaap van het antroposofische gedachtegoed, is een veronderstelling die men ook kan formuleren als: “de veronderstelling dat Jaaps idee over het leven na de dood op een feit betrekking heeft.”

Nu, dit is een beetje een pleonasme, want iets veronderstellen betekent dat je in een redenering tijdelijk even doet alsof het een feit is. Dat doen we heel vaak in redeneringen, maar vaak met het doel om uiteindelijk juist te weerleggen dat de veronderstelling een feit is, namelijk door te laten zien dat er een absurditeit uit volgt.

Even wat echte wiskunde. Stel dat p een priemgetal is dat 2^32 + 1 deelt. De wiskundige Euler beredeneerde dat p-1 dan deelbaar moet zijn door 64. Wat kan p dan zoal zijn?

2×64+1 ? 3×64+1 ? 4×64 + 1? 7×64 + 1? 9×64 +1? 10×64 + 1 hebbes! 2^32 +1 is geen priemgetal. Hier zie je andere manier om een veronderstelling te gebruiken: je leidt er eigenschappen uit af die je helpen bij het zoeken naar iets waarvoor die veronderstelling waar is. In dit geval gaat het erom het zoeken naar delers van 2^32 + 1 te bespoedigen. Voor je aan het zoeken begint kun je nog veronderstellen dat 2^32 + 1 helemaal geen kleinere delers heeft dan 1. Als je er zeker wilt zijn dat dat ook zo is zul je (als je het niet handig aanpakt) vreselijk veel werk moeten doen.

Dus ja, strikt genomen, zo gauw je een veronderstelling maakt, heb je zolang je die veronderstelling niet weerlegd hebt een “feit”. Daar zijn mensen heel goed in, in het maken van veronderstellingen. Elk fantasieproduct (roman, film, toneelstuk, sprookje, droom) begint met een impliciete veronderstelling dat het om feiten gaat. En dan doen we even mee.

Maar het blijft een veronderstelling. Hoe kun je bewijzen dat die ook echt waar is? Dat is een heel werk. Dat werk is in het geval van de veronderstellingen van Jaap niet gedaan. De basis (het geheel van “feiten” die door die veronderstelling verklaard zou worden) is zwak, en op de keper beschouwd zitten al dat soort veronderstellingen over zielen en leven na de dood en karma vol met innerlijke tegenstrijdigheden, en bovendien zijn er ook op geen enkele manier proeven mee te doen.

Er zijn “trekkies” die zich inleven in de wereld van Star Trek. Er zijn Tolkienclubs die zich inleven in de wereld van Midden-aarde en die Gandalf en Frodo enzo spelen. Voor Harry Potter zal er ook wel zoiets zijn – in elk geval websites waar mensen ontiegelijk veel werk in stoppen. Er zijn zelfs vele Elvis-imitators. De antro’s wekken de suggestie dat ze een analoge Steiner-fanclub zijn, die zich inleven in de door Steiner geschapen droomwereld. Zij dromen natuurlijk dat ze wakker zijn, maar ik ben liever echt wakker.’

Eerder die dag, op dezelfde plek, een illustratie hoe alles door elkaar gaat lopen als je niet oppast. Want wilmamazone kwam op augustus 8, 2013 om 6:28 pm met:

‘Elma Drayer in Trouw vandaag met Prima, die aandacht voor het esoterisch gedachtengoed:

“Nu kan het best dat Yolande te Giffel geen kennis heeft van álle onfrisse ideeën die genoemde kwakzalveres uitdroeg. Bijvoorbeeld niet weet dat Uyldert in het oorlogsjaar 1941 warme woorden schreef over ‘het Germaansch kosmisch besef’. Noch dat ze tot haar laatste hoogbejaarde snik de superioriteit van het zuivere blanke ras propageerde onder wiens bezielende leiding de mensheid ooit zal terugkeren tot de Eenheid – of zoiets.

Maar bij een geïnterviewde die zo ongeveer om de andere alinea verzucht dat de buitenwereld zich te weinig verdiept in de achtergrond van haar opvattingen (‘Ik vind dat je niet moet praten over dingen waar je helemaal geen verstand van hebt’) is die onwetendheid toch wat pijnlijk.

Maar ja. Je onbegrepen voelen – ze zijn er dol op in het alternatieve circuit.”

eindquote:

“Van mij mag iedereen klagen over onbegrip. Maar klagen over onbegrip voor je onbegrijpelijke opvattingen – het blijft toch een toch een tikje curieus.”’

Dat riep de volgende reactie op bij Renate op augustus 8, 2013 om 7:43 pm:

‘Dit vond ik een juweeltje als reactie op het stuk van Elma Drayer

emiellienne:
“Nuttig hoor, dien Drayer die na zaterdag nog even komt bumperkleven op donderdag in de stijl van de ‘roddelpers’, spelen op de ‘man’. Niet wetend dat Mellie Uyldert heel veel deed voor o.a. de medische astrologie toen daar nog geen wetenschap was. Zal het wel te druk hebben met haar Heleen van Rooyen boekjes ofzo. Maar dan schoenmaker, blijf bij je leest en uit je kif over gebrek aan spirualiteit niet op dingen waar je geen kaas van gegeten hebt...”

“Medische astrologie, toen daar nog geen wetenschap was?” Over welke wetenschap heeft Emiellienne het dan? Is medische astrologie tegenwoordig dan een wetenschap? Misschien in de dromen van Emiellienne, maar ik ben nog nooit bij een arts geweest, die me eerst naar m’n sterrenbeeld vroeg, of eerst m’n horoscoop ging trekken, voor hij, of zij me medicijnen voorschreef.’

Jan Willem Nienhuys reageerde weer hierop op augustus 8, 2013 om 8:22 pm met (plus daaropvolgende commentaren):

‘Er is in Nederland een handvol artsen dat aan astrologie doet, en in mijn dorp is zelfs een NVAA-lid, tevens homeopaat die expliciet zegt aan medische astrologie te doen. In Heerenveen zit er nog een inmiddels AOW-trekkende natuurarts die ook deze richting is toegedaan.

JennyJo zegt: augustus 8, 2013 om 8:43 pm

“Medische astrologie”... Net als je denkt dat het niet gekker kan, jawel hoor, daar is-tie dan. *zucht*

wilmamazone zegt: augustus 8, 2013 om 8:57 pm

Een voorbeeld, http://www.astrologie.ws/med.htm:

“‘Medische Astrologie’ is een praktijkboek, maar wel vanuit een spiritueel-filosofische achtergrond. Het werd geschreven voor niet medische astrologen, die reeds in de praktijk werkzaam zijn of daarvoor studeren. De schrijfster, Joyce Hoen, gaf jarenlang les in medische astrologie op een academie voor natuurgeneeskunde, en heeft haar inzichten nu eindelijk in een boek neergelegd. Zelfs indien je niet geïnteresseerd zou zijn in ziekte en gezondheid, dan nog kan dit boek een waardevolle verdieping zijn voor de horoscoopduiding. Het leert je hoe naar een horoscoop te kijken indien er sprake is van medische kwesties. Het boek is inmiddels nagelezen door een arts die er erg over te spreken was. Het boek gaat echter niet uit van het principe dat astrologen in de rol van een arts kunnen kruipen, integendeel. Astrologen hebben hun eigen vak, namelijk het geven van betekenis aan horoscoopfactoren, het verkrijgen van inzicht wat tot bewustwording leidt, en het in kaart brengen van tijdcycli. In dit boek wordt het toegepast op ziekte en gezondheid.

Inhoud: het gereedschap; de filosofie van medische astrologie; het lokaliseren van een probleem in de horoscoop; astma; huidklachten/eczeem; de rol van het 8e huis; reuma; het Reckeweg model en Mars; de Maan; eetpatronen; de elementen en voeding; Anorexia Nervosa; de Guna’s, de miasma’s van Hahnemann en de astrologie; de interactie tussen Saturnus en Neptunus (Myalgische Encefalitis of CVS syndroom, verslavingen); Pluto; de chakra’s; en Pluto in Boogschutter)”

update:

Hier een boekie van Uyldert zelf: http://www.bol.com/nl/p/astrologie-3-medische-astrologie/666823645/:

“Al in het oude Griekenland werd er een verband gelegd tussen de standen van de planeten van de mens (zijn horoscoop) en zijn lichamelijke gesteldheid, van waaruit de medische astrologie zich heeft ontwikkeld. In dit boek komen veel van die samenhangen aan bod vanuit een achterliggende visie die sterk geënt is op de antroposofie en de karmagedachte. De relatie lichaam/psyche speelt een belangrijke rol. De officiële medische wetenschap stelt bij diverse verbanden (grote) vraagtekens, mede door de in hun ogen boude beweringen. Daarentegen wordt dit boek in een aantal alternatieve richtingen al jaren als handboek gebruikt. Bij elk ziektebeeld worden horoscoopvoorbeelden gegeven (die vrij klein zijn afgedrukt). Kaft in blauwtinten met eenvoudige afbeelding.

(Biblion recensie, K. Hamaker-Zondag.)”

Jan Willem Nienhuys zegt op augustus 8, 2013 om 9:04 pm:

Lees http://www.skepsis.nl/antroposofisch.html maar eens. Er zijn toch waarschijnlijk wel een paar antro-artsen die de antroposofische geneesmiddelleer ernstig nemen. Belangrijk schijnt te zijn dat je bij het voorschrijven van zulke middelen het ook allemaal aan de patiënt moet uitleggen.

wilmamazone zegt op augustus 8, 2013 om 10:15 pm:

Reactie onder het artikel van Drayer:

Lina:
“Op de site van de Nederlandse Vereniging voor Kritisch Prikken, nvkp.nl , wordt het waarom van niet vaccineren duidelijk. Daar zou eens wat meer aandacht voor moeten zijn. 08/08/13 19:33”

Doen we ’m nog maar een keer: Kritisch Prikken liegt over mazelen. Je kunt beter vragen waar ze niet over liegen bij dat clubje van hoofdzakelijk homeopaten en wat antroposofen met ieder hun eigen variant van fantasiegeneeskunde; dan ben je snel klaar.

wilmamazone zegt augustus 8, 2013 om 11:47 pm:

Quote uit het bovenstaande artikel van Drayer:

“Ook Madeleen Winkler, voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Antroposofische Artsen, legde op deze pagina’s dinsdag uit dat de kwestie héél anders ligt dan wij in de buitenwereld denken. Antroposofen hebben namelijk géén bezwaar tegen vaccineren, zoals uw krant dit weekend had geschreven. In antroposofische kring wordt juist uiterst ‘genuanceerd’ over het vraagstuk gedacht. Waarna dokter Winkler ons niettemin inpeperde hoe zegenrijk het is voor het immuunsysteem van een kind om ‘een koortsende ziekte zoals mazelen’ te doorstaan.”

Hier een artikel uit 2009, Vaccineren of niet? Antroposofische gezichtspunten, door Madeleen Winkler:

“Onze meest menselijke eigenschap is het vermogen tot ontwikkeling. Een ontwikkeling die voorbij de grenzen van geboorte en dood gaat. In de loop van hun kinderjaren leren kinderen lopen, spreken en denken. Maar niet alleen dat. Ze ontwikkelen lichamelijke afweer, hun immuunsysteem, tegen ongewenste stoffen en invloeden van buiten. Dat gebeurt door verkoudheden, maar ook door klassieke kinderziektes zoals bof, mazelen, rode hond en kinkhoest. Van nature heeft ieder mens de aanleg om die ziektes door te maken. Kijk je vanuit het gezichtspunt van karma en reïncarnatie dan is dat een mogelijkheid om een eenzijdige aanleg te vereffenen en meer mens te worden.(1)

Door onder begeleiding een ziekte goed door te maken kan het lichaam van een kind iets ‘leren’. Niet alleen ontwikkelt het immuunsysteem zich, ook de levenservaringen die we opdoen dragen bij aan onze ontwikkeling. Bij kinderen die gevaccineerd zijn, kan men extra aandacht in de opvoeding besteden aan zulke ontwikkelingsmogelijkheden. Dan kunnen ze toch iets leren van wat zij zich anders eigen zouden maken door de ziekte door te maken.

Vanuit het Rijksvaccinatieprogamma (RVP) worden aan zuigelingen vaccinaties aangeboden ter voorkoming van een aantal ziektes die ernstige complicaties kunnen hebben. Bij sommige ziektes is die kans klein tot zeer klein. Daarbij dient zich tevens de vraag aan of je door te vaccineren ook een kans kunt mislopen. Alleen de ouders kunnen uiteindelijk beslissen welk risico of kans zij voor hun kind passend vinden.

Als u uw kind de mogelijkheid wilt laten om de klassieke kinderziektes door te maken, zoekt u dan voordat uw kind ziek wordt de begeleiding door een antroposofisch, of andere complementair werkend arts (voor adressen zie http://www.nvaz.nl). Ook bij vaccinatie kan de begeleiding door een arts het verwerken van de vaccinatie ondersteunen.

Iedereen heeft zijn eigen basale lichaamstemperatuur. Wanneer ons immuunsysteem nu actief reageert op virussen van buiten dan drukken we onze eigen individuele stempel krachtig in het lichaam door koorts, dus meer warmte, te ontwikkelen. De temperatuursstijging maakt dat we meer en sneller antistoffen kunnen vormen tegen alles wat niet eigen is zoals virussen en bacteriën.

Zo maken we het lichaam weer meer van onszelf. Tijdens het herstel voelen veel mensen dat ook zo: ‘heerlijk, na de pijn, weer lekker in mijn eigen lijf zitten’. We hebben weer zin om dingen op te pakken, eventueel te veranderen. Vol goede moed stappen we weer het leven in. Hoe meer dit proces zijn natuurlijk beloop heeft kunnen hebben, hoe frisser het verloopt. Soms volgt er eerst nog een periode van ‘postvirale’ vermoeidheid. Juist door het krachtig met de eigen individualiteit ingrijpen in de lichamelijke processen, de koorts, niet te onderdrukken wordt dat voorkomen.”

Wat deze “deskundige” niet vertelt, is dat te hoge koorts wel degelijk levensgevaarlijk is, en bij een temperatuur van ong. 42 graden onherroepelijk de dood volgt, omdat eiwitten in het lichaam gaan stollen.

Aanvullende post:
http://cryptocheilus.wordpress.com/2013/07/21/feiten-en-fabels-over-mazelen-en-vaccinatie/comment-page-1/#comment-41648
en:
http://www.skepsis.nl/blog/2013/07/mazelen-2013-chronologie-van-een-epidemie/#comment-8352

“Dat men niet elk beetje koorts met koortswerende medicijnen te lijf moet gaan, zeggen niet alleen antroposofische artsen, maar alle artsen. Niettemin is het verstandig om bij hoge koorts dat wel te doen, en wel om in overleg met de huisarts de correcte dosis vast te stellen.”

Dat wil dus zeggen een normale reguliere huisarts zonder een hoop hokus-pokus. Hoge koorts kan ook het signaal zijn van een ernstige complicatie door mazelen, die mogelijk een ziekenhuisopname noodzakelijk maakt. Een fikse longontsteking gaat niet vanzelf over.’

Die laatste quote, van Jan Willem Nienhuys, laat vermoeden dat de twee divergerende opvattingen elkaar beginnen te raken. Maar dat vermoeden wordt dus ontkracht door een link in zijn eerdere reactie:

‘Lees http://www.skepsis.nl/antroposofisch.html maar eens. Er zijn toch waarschijnlijk wel een paar antro-artsen die de antroposofische geneesmiddelleer ernstig nemen. Belangrijk schijnt te zijn dat je bij het voorschrijven van zulke middelen het ook allemaal aan de patiënt moet uitleggen.’

Men kan zich er werkelijk niets bij voorstellen. Je kunt niet zeggen dat de recensent van dienst, of misschien beter: essayist van dienst, Bram de Boer, zich niet heeft ingelezen en zich geen moeite heeft getroost het te begrijpen. Maar waren de voorwaarden voor begrip ook vervuld? ‘Dr. A.A. de Boer is wiskundig econoom en publicist’ (net als Jan Willem Nienhuys overigens) staat er onder het artikel, terwijl het gaat over ‘de antroposofische geneesmiddelleer’ uit het ‘Tijdschrift Skepter, Jaargang 16, nummer 3, 2003’. Op het eind komt ook nog even het rapport Alternatieve behandelwijzen en wetenschappelijk onderzoek van de Gezondheidsraad van tien jaar daarvoor ter sprake. In de desbetreffende subgroep antroposofie bleek men te verschillen ‘van mening over, let wel, de betekenis van begrippen als oorzaak en gevolg en men vermeldt dat experimenteel onderzoek voor antroposofische artsen niet aanvaardbaar is.’ Het laatste is volgens mij niet meer waar, hoewel je kunt strijden over de toevoeging ‘experimenteel’, in ieder geval wordt wetenschappelijk onderzoek al lang niet meer afgewezen. En het zou mij verbazen als iemand nog de eerste opvatting zou willen vertolken. Maar goed, je kunt dus best stellen dat antroposofen wel wat duidelijker mogen zijn wat betreft hun actuele opvattingen. Zoals Jaap van de Weg echter al stelde, het is moeilijk om elkaars uitgangspunten te zien, laat staan te waarderen of zelfs te erkennen.

Maar laten we nog eens kijken naar de tegenargumenten van Jan Willem Nienhuys op zijn eigen Skepsis Blog in ‘Mazelen 2013: chronologie van een epidemie’. Nienhuys op 08 August 2013 om 20:06:

‘Madeleen Winkler, antroposofisch arts te Gouda en ook werkzaam als consultatiebureau-arts én voorzitter van de NVAA schrijft:

“Dat goede voeding de weerstand verhoogt, is inmiddels algemeen bekend. Daarmee wordt volgens de antroposofisch artsen echter een uiterst besmettelijke en ernstige ziekte als mazelen niet voorkomen. De drie eigenlijke gezichtspunten vanuit de antroposofische geneeskunde zijn (1) dat er geen principieel bezwaar is tegen eigentijdse methoden zoals vaccineren. (2) Dat mazelen doormaken levenslange immuniteit oplevert en (3) dat de ontwikkeling van het immuunsysteem door bijvoorbeeld een koortsende ziekte zoals mazelen leidt tot minder allergie en andere chronische ziektes.

Inmiddels is er ook een scala aan onderzoeken bekend dat laat zien dat het onderdrukken van koorts, bijvoorbeeld met paracetamol, leidt tot minder antistofvorming tegen het virus. Dit zou een reden kunnen zijn voor de toename aan complicaties bij mazelen sinds de invoering van het mazelenvaccin in 1975. Antroposofische artsen voerden altijd al een beleid waarbij koorts niet onderdrukt maar begeleid werd.

Antroposofisch artsen stimuleren ouders goed geïnformeerd een keuze te maken passend bij het individuele kind en raden oudere kinderen aan alsnog te vaccineren, omdat de kans op complicaties in volwassenheid toeneemt.”

(Nummering van mij.) Dat men niet elk beetje koorts met koortswerende medicijnen te lijf moet gaan, zeggen niet alleen antroposofische artsen, maar alle artsen. Niettemin is het verstandig om bij hoge koorts dat wel te doen, en wel om in overleg met de huisarts de correcte dosis vast te stellen.

Of er meer complicaties sinds 1976 zijn, is niet na te gaan omdat lang niet alle vaccinatieweigeraars de huisarts waarschuwen als ze ziek worden en misschien slechts één op de tien dat doet.

Over de antroposofische nuances en het nut van eens flink ziek zijn valt ook wel wat te zeggen, maar ik laat het er maar bij. Ik houd het erop dat gemuteerde veeziekten zoals pokken en mazelen (oorspronkelijk runderpest) het beste maar met vereende krachten kunnen worden uitgeroeid.

Ron Tijhaar op 08 August 2013 om 21:42:

En hoe gaat Skepsis dat dan doen? Met die vereende krachten en zo?

Jan Willem Nienhuys op 09 August 2013 om 10:03:

Het uitroeien van de pokken is al gebeurd. De mazelen kunnen ook weg. Daarvoor is nodig dat iedereen meewerkt. Dat is niet ondenkbaar want op het Amerikaanse continent komt mazelen in essentie alleen nog als import voor, hoewel een zo’n importgeval soms toch wel een paar anderen aansteekt. In Nederland hebben we te maken met heel veel import omdat in de rest van Europa minder enthousiast wordt gevaccineerd.

De individuele beslissing van antroposofen om niet te vaccineren omdat het toch zo heilzaam is voor de geestelijke ontwikkeling om eens een keer met flinke koorts te bed te liggen, of dat het heel misschien allergie voorkomt, is onnavolgbaar. De vergelijking die zich aan me opdringt is dat men een lekkend dak niet repareert omdat onder de douche staan zo hygiënisch is, en het ook goed is voor de geestelijke ontwikkeling om eens door de regen te lopen zonder hoed of paraplu.

Het is gewoon als met dijken: iedereen moet meehelpen om allen te beschermen. Zolang mazelen nog de nummer een kinderkiller is in de hele wereld is iedereen die niet meehelpt daar toch een beetje verantwoordelijk voor. Zo voel ik dat. Dat bedoelde ik.’

Dit waren niet de enige reacties op het mazelennieuws en de antroposofische benadering van deze infectieziekte. Dezelfde donderdag 8 augustus bood Bert Brussens internetkrant ‘The Post Online’ (voorheen ‘De Jaap’) ruimte aan Hein van Westerouen van Meeteren, de D66-politicus, mediator en communicatieman, met ‘Antroposofen zijn geen idioten. Twijfel is beter’:

‘“Mag ik u een Golden American aanbieden, groot van smaak, en zo zuiver als goud.” Als student sprak ik die zin tientallen keren uit op feesten en partijen. Het waren de jaren ’70 en ik was sigarettenuitdeler, een leuke bijverdienste voor het gladde koorballetje dat ik was. Bij de instructie op het hoofdkantoor van British American Tobacco Company, waar we werden gedrild in het sigarettenslijten, was ons ingeprent dat we een standaard antwoord moesten hebben op de vraag of er longkanker van roken kon komen. “Nee”, moesten we antwoorden. “Er is wetenschappelijk geen directe relatie vastgesteld tussen het roken en longkanker.” Een of andere (waarschijnlijk flink gesubsidieerde) universiteit had iets onderzocht in die richting. Dat woordje wetenschappelijk, dat deed het hem.

Inmiddels is die relatie staalhard aangetoond en is er wereldwijd een anti-rookbeleid ingezet dat de meeste sigarettenmerken flink heeft doen slinken. Het merk Peter Stuyvesant, het paspoort tot internationaal rookgenot, bestaat niet meer.

Aan deze gang van zaken moest ik denken toen een bekend TV-presentatrice onlangs op haar facebookpagina een cynische opmerking maakte over inentingen-weigeraars. Ze vindt ze “idioten”. En hun ideeën zijn minderwaardig: “Flinterdunne theorietjes op basis van een zelfverzonnen God”, schreef ze.

De like-jes vlogen in het rond en menig tv-collegaatje was het roerend met de bekende kop eens.

Ik niet.

Antroposofische zwever

Neem de straling van zendmasten en wifi. Vele jaren geleden voerde ik eens op een studentensociëteit  een openbaar debat over het onderwerp. Mijn stelling was dat de straling gezondheidsrisico’s meedragen, dat we moeten oppassen geen verhoogde kans op kanker of andere ellende te krijgen. “hahaha”, zei m’n opponent. “Jij bent een antroposofische zwever. Jouw ideeën slaan nergens op, zijn onwetenschappelijk en gestoord”. De zaal moest hard lachen en ik dacht: “We’ll see, beste man”.

Inmiddels zijn we 15 jaar verder en de World Health Organization heeft dringend gewezen op de gezondheidsrisico’s bij straling rond zendmasten en wifi.

Roken en amalgaan-vullingen

Ook het “wetenschappelijk onderzoek” dat de relatie tussen longkanker en roken tegensprak is ondermaats gebleken. En er zijn onrustbarend meer voorbeelden. Amalgaam in onze kiezen bijvoorbeeld. Zou onschuldig zijn, zei de tandarts 25 jaar geleden. De mensen die op de gezondheidsrisico’s duidden waren zweefteven en goedgelovige dwepers.

Anno 2013 krijg je geen amalgaanvullingen meer aangezien de kwikvergiftiging evident is.

Onterechte hoogmoedige aanspraak op waarheid

Afijn, ik kan zo wel even doorgaan. De “wetenschap” heeft in mijn ogen haar alleenrecht op de waarheid verspeeld. Niet alleen door de fraudes en neponderzoeken van een Diederik Stapel of andere fake-professoren, maar ook door de soms hoogmoedige aanspraak op een waarheid die in het geheel geen waarheid blijkt te zijn.

Natuurlijk moeten we waken voor de Jomanda’s. Dames of heren die “in contact staan met gene zijde” en zonder blikken of blozen verklaren dat een kankergezwel een “infectiehaardje” is. Of baardige sandaaldragers die beweren dat een boterham met gras en schapenurine goed is voor het zenuwgestel.

Maar dan….

Inenten

Met cynisme maak je alles dood. Als ik me verdiep in het inentingsverhaal dan ontdek ik een logica. OK, ik ben geen medicus. Maar het verhaal heeft charmante kanten. Want wat is een inenting? “Het is het intramusculair of subcutaan toevoegen van een ziektekiem aan een gezond organisme, opdat het organisme spontaan immuunrespons ontwikkelt. Het immuunsysteem wordt geactiveerd en er treedt tevens een geheugenrespons op door bepaalde geheugen T-cellen.

Bij volgende blootstelling aan dezelfde stof zal de geheugencel deze herkennen en direct een immuunrespons op gaan brengen in korte tijd, zodat het binnengedrongen organisme geen kans krijgt om de gastheer te infecteren en ziek te maken”, zegt www.gezondheid.nl.

Laat ons onderzoeken

De sofen en andere zwevers (refo’s bijvoorbeeld) zeggen hetzelfde, maar weigeren de imuunrespons kunstmatig te laten plaatsvinden. De kinderziekten zijn hun respons-opwekkers. De antroposoof vindt dat een kind zijn of haar weerbaarheid opbouwt door het hebben van kinderziekten. Het onderdrukken of elimineren van kinderziekten verzwakt nu juist de weerbaarheid, stelt hij.

Een verhaal dat ik kan volgen. In ieder geval zou willen onderzoeken.

Kerk der Ratio die de Wetenschap tot god heeft verheven

Hoe het ook zij: ik verbaas me keer op keer over de kerk der Ratio die de Wetenschap tot god heeft verheven. Een regelmatig falende wetenschap, mind you. Natuurlijk, we kunnen de menselijke anatomie nu door en door en we kunnen op basis van die kennis geweldige prestaties leveren in de gezondheidszorg. Mensen met nieuwe heupen en knieën, harttransplantaties, chirurgie: het grenst aan het wonderbaarlijke.

Op het terrein van immuunsystemen, weerbaarheid, infectieziekten en epidemieën tasten we echter nog in het halfduister. We kennen nauwelijks de oorzaken van kanker. We creëren resistente virussen doordat we kritiekloos en massaal gebruik maken van antibiotica. Regelmatig breken infectieziekten uit die met de grootste moeite en tegen hoge kosten tot staan gebracht worden. Medici zitten soms met de handen in het haar. Terwijl de pharma-industrie miljarden in haar zak steekt.

Geen idioten, twijfel is beter

Het getuigt van blinde hoogmoed en kleingeestigheid om antroposofen of andere natuur-genezers als “idioten”  af te doen. Twijfel is de enige houding die ten aanzien van deze denkwijzen en stromingen mogelijk is. Soms is het zweverige en bedrieglijke absurditeit, maar soms zitten de zwevers op het juiste spoor. Zoals bij de tabak, bij het amalgaam en de straling.

Ik zou de TV-kop en haar volgelingen die op Facebook zo triomfantelijk de victorie van de Ratio en de Wetenschap prediken willen manen tot meer kritisch en onderzoekend vermogen.

Over 25 jaar ziet de wereld er immers weer heel anders uit.’

Onder de aegide van Bert Brussen is dit natuurlijk een kansloze exercitie, zoals blijkt uit de 55 reacties. Hoewel Hein van Meeteren uitstekend van zich af weet te bijten, dat moet gezegd. Maar ver kom je op deze manier waarschijnlijk niet. En neem dan Simon Rozendaal vandaag op de website van Elsevier. ‘Waarom zijn antroposofen tegen vaccins en voor homeopathie?’ vraagt hij zich af. ‘Simon Rozendaal (1951) is sinds 1986 redacteur wetenschap van Elsevier’, staat erbij. Dan verwacht je niet zo’n betoog dat bol staat van de simpliciteit en gespeend is van enig dieper inzicht in wat antroposofie inhoudt (of misschien moet je dit gebrek dan juist wel verwachten):

‘Antroposofen noemen zichzelf “wijs”. Wanneer zij het mazelenvaccin weigeren, is dat kwalijker dan wanneer bevindelijk gereformeerden dat doen. Het vaccin vormt namelijk een toppunt van verlichting en beschaving.’

Er worden valse vergelijkingen gemaakt, zoals deze:

‘Waar homeopathie een totem van onwetenschappelijkheid is, vormt het vaccin een toppunt van verlichting en beschaving. Het is beschaafd omdat je onnodig lijden voorkomt. Het is verlicht omdat er een rationele redenering achter zit: door het lichaam alvast te laten wennen aan een indringer, is het voorbereid wanneer die indringers op volle sterkte aan de deur kloppen.’

Dan kom je uit op zo’n verwrongen conclusie:

‘Antroposofen echter doen alsof ze rationeel en zelfs wijs zijn (vandaar dat “sofen” in hun naam). Daarom zijn antroposofen die het mazelenvaccin weigeren erger dan bevindelijk gereformeerden die datzelfde doen.’

Hoe kun je zo’n publicitaire vloedgolf keren, dat was de uitgangsvraag. En wie doet dat, en op welke plek? Opmerkelijk dat een op feiten gebaseerde verdediging ook hier weer komt van Jan Willem Nienhuys om 14:34 (hij bedoelt met NAAV natuurlijk de NVAA, de Nederlandse Vereniging van Antroposofische Artsen. Ook leuk: hij blijft schrijven ‘Anthroposofische Vereniging in Nederland’, met die beroemde ‘h’ er nog in):

‘De beschrijving van de homeopathie klopt niet. De homeopaat richt zich grotendeels op de subjectieve klachten, en vergelijkt die dan met soortgelijke ervaringen van personen die een of ander hoogverdund spul hebben ingenomen. Maar het is wel waar dat de bedenker van de homeopathie meende dat het succes van de pokkenvaccinatie van Jenner een bewijs was voor de correctheid van het homeopathische idee. Hij snapte niet helemaal dat vaccinatie preventie is ipv genezing. Zijn tijdgenoten (ca. 1800) hadden beter in de gaten hoe het zat.

Dat antroposofen doorgaans homeopathie omarmen, lijkt me overdreven. Ongeveer 7 percent van de NAAV geeft aan iets aan homeopathie te doen, te oordelen naar hun websites en lidmaatschappen van homeopathische clubs. Het is wel zo dat typisch antroposofische middelen ook hoogverdund zijn.

Maar wat betreft “kinderziekten” menen de antroposofen dat doormaken daarvan goed is voor je karma of je geestelijke ontwikkeling of zoiets, en met het genezen daarvan houden ze zich niet bezig.

Van de 5 procent vaccinatie-weigeraars is ongeveer 1/5 “bevindelijk”, 1/10 of minder antroposofisch. Ga maar na: die strenge gereformeerde kerken hebben honderdduizenden leden, en de Anthroposofische Vereniging in Nederland maar 4000 leden. Een groot deel van de rest van de antivaxers is homeopathie-gelovig. Je hoeft maar te kijken naar Kritische Prikkers.’

Een soortgelijk geluid als van Rozendaal kwam gisteren van natuurkundige Jelmer Renema op ‘De Joop’ (die inderdaad destijds de aanleiding vormde voor het ontstaan van ‘De Jaap’), ‘De VVD kan nog wat van antroposofen leren’. Het ging eigenlijk helemaal niet om antroposofen:

‘Mijn favoriete komkommernieuwsbericht van de afgelopen week ging over Jolande te Giffel, antroposofisch moeder te Steenbergen. Zij haalde zich de woede van heel stukjesschrijvend Nederland op de hals door te beweren dat een beetje mazelen best gezond kan zijn voor een kind. Immers, kinderen die aan de mazelen overlijden waren toch al zwak, en dan kun je maar beter de “survival of the fittest” zijn werk laten doen. Verder beweerde ze dat een kind dat met een keizersnee ter wereld komt al met een achterstand begint, omdat het niet heeft “hoeven knokken”. De daad bij het woord voegend had ze haar zoon dan ook niet ingeënt.’

Maar dat het niet om antroposofen ging, maakte niet uit, de toon was immers gezet. Dit is dan de verbijsterende argumentatiefiguur van een natuurkundige:

‘Wat mevrouw te Giffel zegt is gebaseerd op het sociaal darwinisme: de notie dat de “lessen” van de evolutietheorie toegepast moeten worden op inrichting van de maatschappij. Eind negentiende eeuw, in de tijd van Steiner – de oprichter van de antroposofie – was die gedachte gemeengoed. De maatschappij was dan ook zo ingericht: haalde je het niet, dan had je pech gehad. Je was blijkbaar zwak. Tegenwoordig associëren we dit idee vooral met zijn natuurlijke uitlopers: eugenetica en de gedwongen sterilisatie- en euthanasieprogramma’s die begin 20e eeuw zeer populair waren.

Maar goed, het heeft geen zin om nog verdere woorden vuil te maken aan antroposofen. Mensen die geloven dat je een schedel onder je komposthoop moet begraven omdat dat kosmische energie focust en dat je van aardappels en tomaten kanker krijgt zijn gewoon niet goed wijs. Wat veel interessanter is, is dat we precies hetzelfde darwinistische argument telkens weer terugvinden in de politiek.’

Nee, het heeft inderdaad weinig tot geen zin om verder woorden vuil te maken aan het ontkrachten van zulke ontstellende onzin. Dat is erg goedkoop scoren. Dan heb ik toch véél liever Jan Willem Nienhuys!

.