Comeback

Het is twee máánden geleden dat ik hier een bericht geplaatst heb. Dat is schrikbarend. En ik kan niet eens beloven dat het beter wordt en niet meer zal voorkomen dat het zo lang duurt. Want hoe meer tijd ertussen ligt, hoe moeilijker het wordt er weer in te springen… Gelukkig hebben intussen verschillende websites de nieuwsvoorziening (gedeeltelijk) overgenomen. Ik heb die hier al vaker genoemd. Vrijeschoolbeweging volgt het nieuws op de voet, uiteraard over de vrijescholen, speciaal in de rubriek met de misleidende titel ‘Nieuwtjes’. Dat hoef ik hier dan niet meer te doen, behalve als er zich iets overkoepelends of landelijks voordoet. Ook AntroVista laat zich niet onbetuigd, behalve op dit onderwijsgebied (dat wel het grootste deel uitmaakt), ook op andere. De vrijeschool is booming, hetzelfde geldt voor de biodynamische landbouw. Biojournaal volgt het biologische nieuws, en neemt de biodynamie daarbij vaak mee. Dus ook dat is grotendeels gecoverd. Met de derde poot van maatschappelijk aandeel van de antroposofie, de gezondheidszorg, is het een stuk slechter gesteld, ook op het gebied van nieuwsvoorziening. Er is geen algemene website die dat volgt.

Dan zijn daar nog andere sectoren, zoals economie, kunst, religie, architectuur, media. En antroposofie in engere zin, of algemene zin. Evenals esoterie. Die gaan allemaal een stuk minder eenvoudig. En dan heb ik het nog niet over het buitenlandse antroposofische nieuws. Dus wat te doen op dit moment? Wat te volgen of weer te geven? Daar komt nog iets anders bij. De opzet van deze weblog stamt alweer van ruim zeven jaar geleden. Die is al die tijd niet veranderd. Maar de tijden zijn dat wél. Dus de vraag is of de opzet wel dezelfde moet blijven. Of dat deze weblog zijn natuurlijk einde kan gaan vinden. Het grappige is dat in het buitenland de verwante antroposofische weblogs ook allemaal op hun laatste benen lopen of inmiddels al zijn opgeheven.

Ik kreeg voor het eerst in zeven jaar een mailtje van een lezer over de tekst in de header, over ‘Antroposofie in de pers’, namelijk dat die misverstanden kan oproepen, waar staat: ‘Bedoeld is: antroposofie in de media. Maar ook: in de verdrukking. Want antroposofie is niet eenvoudig te grijpen en te begrijpen. Dat geeft snel een vertekend beeld.’ Die ‘verdrukking’ zou een verkeerde indruk wekken. En inderdaad, zo’n verdrukking speelde zeven jaar geleden misschien nog wel, maar inmiddels niet meer. De media zijn juist heel tolerant ten aanzien van antroposofie geworden, die negatieve connotatie hangt er niet meer onlosmakelijk aan. Het voorstel was dan ook om er zoiets van te maken: ‘een heleboel zaken in de maatschappij worden als vanzelfsprekend aangenomen, maar de antroposofie is een wereldbeschouwing die constant op zoek is de wereld te verbeteren en idealen op de grond te zetten. Dat dit soms problemen op kan leveren en er binnen de antroposofie ook controverses zijn wordt op deze website ook toegelicht.’ Dank Wijnand, voor het serieus nemen en meedenken! Welk alternatief het wordt heb ik nog niet besloten, dat hangt ook een beetje van de voortgang van deze weblog af.

Om eerlijk te zijn, speelt de apparatuur me ook parten. Niet alleen dat de hardware- en softwareontwikkeling zo ver is voortgeschreden dat een medium van een aantal jaren geleden onherroepelijk en hopeloos veroudert. Maar ook nieuwe apparatuur die ik zelf inmiddels tot mijn beschikking heb en gebruik voor dit medium, is zo veranderd dat het veel ingewikkelder is geworden om die oude manier van werken te handhaven. Dat is een praktisch probleem dat alleen achter de schermen optreedt, tenzij het effect ervan direct te merken valt op de weblog, maar niet minder een belemmering vormt. Kortom, een comeback is nog niet zo eenvoudig. O ja, ik moet natuurlijk niet vergeten dat ik sinds meer dan een jaar vast redactielid ben van Motief, Maandblad voor antroposofie, zodat het meeste van wat ik doe daaraan dienstbaar is en daarin vloeit, en niet in deze weblog. Bewust en onbewust werkt zoiets door. Temeer als ik wat ik daar en hier doe congruent met elkaar wil laten zijn, en niet tegengesteld. De verantwoordingen zijn verschillend, in wezen wel dezelfde, maar in hun uitwerkingen kunnen ze anders zijn en die moeten niet te veel uit elkaar lopen.

Over een mogelijke veranderende wijze van aanpak heb ik me al eerder gedachten gemaakt. Deze weblog is opgezet als leesweblog, waarin zo veel mogelijk hele teksten worden weergegeven, zodat die ook later kunnen worden teruggevonden wanneer deze niet meer op de originele websites beschikbaar zijn. Voor liefhebbers van het betere leeswerk. Zo zou historisch onderzoek makkelijker kunnen worden gemaakt. Praktisch voordeel is dat hier de ontwikkelingen in de loop der tijd vrij eenvoudig te volgen zijn; praktisch nadeel dat hier alles her en der staat, ongeordend, schots en scheef, en alleen na veel zoekwerk terug te vinden. Een alternatieve mogelijkheid is om alleen kort samen te vatten en verder met links te verwijzen, op het gevaar af dat de originele bronnen verdwijnen. Maar dat scheelt wel vrij veel werk. Ik kan wel zeggen dat ik op Facebook veelvuldig zo te werk ga, daar is dat medium ook op ingericht. Dat past me op dit moment beter. Maar om dat nu ook op deze weblog te gaan doen, dat betekent vooral dubbel werk… Daar komt nog bij dat in de mediawereld op internet de zaken ook zo zijn veranderd, dat nog heel weinig zomaar is over te nemen. Het meeste van wat van belang is verdwijnt achter een betaalmuur, zodat die teksten meer en meer, heel begrijpelijk, in hun originele vorm niet gratis toegankelijk meer zijn. Daar gaat de vrije en algemene beschikbaarheid van de bronnen!

Zo, dat is de stand van zaken op dit moment. Opnieuw de vraag: wat dan nu te doen? Ik denk dat ik lukraak er een paar dingen uitpik, die nog niet eens de belangrijkste hoeven te zijn, maar die een nieuw begin mogelijk maken. En dan vooral niet meer dan een paar dingen! Dat zal nog een kunst zijn, tijdig weer op te houden. En sneller hier weer bij aan te sluiten. Wat is dan eenvoudiger dan de berichten van Motief op de website van de Antroposofische Vereniging weer te geven? In chronologische volgorde, sinds de vorige keer op maandag 7 september in Verveling.

Congres biodynamische landbouw op 30 september
Geplaatst op maandag 21 september 2015

Op woensdag 30 september organiseren Stichting Demeter en de BD-vereniging (Vereniging voor Biologisch-Dynamische Landbouw en Voeding) een groot congres in Artis Amsterdam: ‘Microkosmos Macrokosmos. Biodynamische landbouw tussen hemel en aarde’.

Maandblad Motief bracht in september een dubbeldikke BD-special uit, onder de titel: ‘Wat koop je ervoor?’ Met daarin interviews met landbouwdeskundige Nikolai Fuchs, tuinder Peet de Krom, glastuinder Rob van Paassen, Edwin Crombags van FrieslandCampina/Ecomel, BD-melkveehouder Wytze Brandsma en oud-hoogleraar geologie Peter Westbroek. Maar ook artikelen over het internationale congres Celebrating Soil! Celebrating Life! eind juni in Amsterdam, over Estafette Odin, zorgboerderij De Vijfsprong in Vorden en BD-wijnen.

Over het BD-congres eind september schrijft de organisatie:

“De begrippen microkosmos en macrokosmos komen van de oude Griekse filosofen om de plaats van de mens in het heelal te beschrijven. Als mens staan we in het midden waarvanuit we met de modernste technieken in staat zijn ongeveer 10 tot de 35ste macht in en uit te zoomen. Waar een blik in het heelal ons veelal nederig stemt, stellen we ons richting de kleinste deeltjes veelal als overheersers op.

In de biodynamische landbouw stelt de mens/boer zich bewust als waarnemer en bemiddelaar op tussen enerzijds de kosmische krachten, zoals de seizoenen, de getijden en invloeden van andere planeten en anderzijds het aardse leven met z’n bodemrijkdom aan microben en mineralen (afkomstig uit de macrokosmos). Hoe vertaalt deze attitude zich door naar de kwaliteit van ons voedsel en ons bewustzijn?”

Sprekers: Peter Westbroek, Willem Beekman en Coen ter Berg.
Datum: woensdag 30 september, 10.30-19.45 uur
Locatie: Artis, Plantage Kerklaan 38-40, 1018 CZ Amsterdam
Het congres wordt mede mogelijke gemaakt door BD-Totaal, EkoPlaza, Kroon, Natudis, Nature & More en Odin.

Demeterlandbouw in de kijker
Geplaatst op maandag 5 oktober 2015

De biodynamische landbouw blijft zich in de kijker spelen. Natuurlijk met het grote Demetercongres op 30 september, dat wij al aankondigden. Een uitgebreid verslag van dit succesvolle congres is binnenkort te vinden op de website van Demeter. [Dit staat er ondertussen inderdaad op.]

Eerder werden cijfers van de Demeter Monitor gepresenteerd. Het bericht erover verscheen in Biojournaal, onder de titel “Biodynamische bodems beter bestand tegen klimaatschommelingen”. Er zijn in Nederland 129 boeren die samen 5845 hectare landbouwgrond biologisch-dynamisch bewerken. Dat is 10% van al het biologische landbouwareaal. In 2014 was er een toename van 512 hectare, dus een groei van 10%.

Biodynamisch gaat verder dan ‘gewoon’ biologisch. De Demetervoorwaarden vormen een aanvulling op de Europese wetgeving voor biologische landbouw. De innovatieve kracht van de biodynamisch werkende boeren op het terrein van bodemvruchtbaarheid is groot. Dit is duidelijk te zien op de website ‘Goed bodembeheer’.

Op 29 september plaatste dagblad Trouw een opinieartikel van Annelijn Steenbruggen en Loes van Loenen van Stichting BD Grondbeheer, “Uitputting bodem is stille moordenaar aards leven”. Zij betoogden dat boeren pachters van landbouwgrond moeten worden en deze duurzaam beheren. Het artikel is ook te vinden op de website van Stichting Grondbeheer.

Duitsland heeft het grootste aandeel biodynamisch gecertificeerde landbouwgrond ter wereld, bijna 70.000 hectare. Ook daar veel media-aandacht voor Demeter en BD. De gerenommeerde Frankfurter Allgemeine Zeitung publiceerde op 3 oktober twee uitvoerige artikelen over Demeter en biologisch-dynamische landbouw. Een portret van BD-boer Carsten Bauck (39), van de oudste Demeterboerderij in Duitsland met dezelfde naam: Bauckhof, op de Lüneburger Heide. En een portret van Manfred Klett (82), de onafhankelijke BD-pionier die twee decennia de internationale landbouwsectie aan het Goetheanum in Zwitserland leidde, en weer helemaal teruggekeerd is naar zijn vertrouwde Dottenfelder Hof.

Succesvolle crowdfunding voor de Hondspol
Geplaatst op woensdag 28 oktober 2015

Zorgboerderij de Hondspol in Driebergen meldt op zijn website een grote opkomst bij de informatiebijeenkomst op 14 oktober. “De crowdfunding voor het vee, machines en voorraden is gestart en er is nu al 210.000 euro binnengekomen. Dat geeft ons een enorme boost.” Ter verklaring schrijft men over de zorginstelling die de boerderij in eigendom heeft: “Stichting Lievegoed is in financiële nood, heeft een overschot aan onroerend goed en zij zijn genoodzaakt om vastgoed te verkopen. Boerderij de Hondspol heeft 30 hectare grond in eigendom en gebouwen dus dat levert een flink vermogen op.” Zie ook het bericht ‘Verkoop zorgboerderijen Lievegoed’ van 5 augustus.

“Wij willen middels crowdfunding de roerende goederen (vee, machines en voorraden) kopen voor 1 november.” Hiervoor is een eerste bedrag nodig van 250.000 euro. Het ziet er naar uit dat dit gaat lukken, er is alleen nog een laatste inspanning nodig. [Dit is inderdaad intussen gelukt.]

Want: “Stichting Lievegoed beëindigt de Bedrijven BV per 1 november. De roerende goederen worden verkocht. Maar de zorg (cliënten die wonen op de boerderij en de dagbesteding) blijft op De Hondspol en zal ergens begin 2016 verhuizen naar Nieuw Rijsenburg. De verkoop van de boerderij en de gronden zal begin 2016 plaatsvinden.”

Daarvoor is men in onderhandeling met verschillende partijen, waaronder Triodos Bank. Wat men als scenario voor zich ziet, is het volgende:

“We continueren de huidige gezonde bedrijfsvoering. Dat betekent een BD-bedrijf met antroposofische zorg op kleinschalig niveau. De cliënten hebben een verstandelijke beperking, psychische problematiek of afstand tot de arbeidsmarkt. We richten ons op cliënten met PGB basis binnen WLZ vanaf niveau drie. We zijn in gesprek met verschillende zorginstellingen over onderaannemerschap in de zorg. De onderneming krijgt inkomsten uit zorggelden en de boerderij levert inkomsten op. Wij wonen met drie families op de boerderij. We werken op een efficiënte, kleinschalige manier zonder overheadkosten die zwaar op de resultaten drukken. We zullen het gevoel van een familiebedrijf uitstralen, de gemeenschap is belangrijk en wij zijn overtuigd van het belang om verbinding met elkaar in de samenleving aan te gaan.

Concreet komen er 3 cliënten wonen op de boerderij en 16 cliënten voor dagbesteding in de veehouderij, tuin-landschapsbeheer, zuivel en winkel. De winkel zal drie dagen per week open zijn. De producten worden in de boerderijwinkel verkocht en er wordt een deel afgezet aan winkels en restaurants in de regio. De koeien leveren 300.000 liter melk waarvan de helft wordt verzuiveld in kaas en verszuivel en de andere helft gaat naar de melkfabriek. In de toekomst zullen we het wonen uitbreiden tot 6 cliënten en de dagbesteding naar 19 cliënten. Op de boerderij werken we met vrijwilligers en dit willen we in de toekomst zeker uitbreiden.”

Lectoraat Waarde(n) van vrijeschoolonderwijs
Geplaatst op woensdag 4 november 2015

Het oktobernummer van Motief is een onderwijs- en opvoedingsspecial. Dit nummer werd in een extra grote oplage verspreid en is inmiddels uitverkocht. Maar u heeft nog een andere gelegenheid om kennis te maken met onderwijs dat door antroposofie is geïnspireerd. Dr. Aziza Mayo, lector ‘Waarde(n) van vrijeschoolonderwijs’ aan Hogeschool Leiden, spreekt op woensdagmiddag 18 november om 16.00 uur haar lectorale rede uit. De titel luidt ‘Autonomie in verbondenheid’. Aanmelden om deze rede bij te wonen kan tot 16 november.

Voor Mayo is autonomie in verbondenheid de kern van waar het vrijeschoolonderwijs voor staat, vroeger en nu. In de brede maatschappelijke discussie die in deze tijd gevoerd wordt over wat goed onderwijs is, heeft het vrijeschoolonderwijs hiermee een duidelijke positie. Maar dit roept volgens haar ook vragen op “over het hoe en wat van het huidige vrijeschoolonderwijs. Bijvoorbeeld of het de leerlingen van nu voldoende ruimte biedt om hun autonomie te vormen; hoe, binnen sterk groeiende onderwijsgemeenschappen waarin steeds vroeger en breder gedifferentieerd wordt naar onderwijsniveau, zorg gedragen kan worden dat leerlingen de waarde van verbondenheid met anderen en het andere kunnen blijven ervaren; op welke wijze scholen zichtbaar en inzichtelijk kunnen maken hoe, en in welke mate, hun onderwijs bijdraagt aan de vorming van de leerling naar dit beeld van volwassenheid in de wereld.”

De bedoeling van het lectoraat Waarden en waarde van Vrijeschoolonderwijs is, om samen met (oud-)leerlingen, studenten, leerkrachten, docenten en bestuurders, dit soort vragen de komende jaren te gaan onderzoeken.

De inhoud van haar lectorale rede zal gaan over het expliciteren en met elkaar delen van onderwijsbeelden. “Een onderwijsbeeld drukt uit wat wij waardevol onderwijs vinden. Het krijgt vorm wanneer we onze kennis, ervaringen en overtuigingen over het waarom, het wat, het hoe en het waartoe onder woorden brengen; wanneer we expliciteren en onderzoeken hoe we denken, wensen en waarom dit waarom, wat, hoe en waartoe tot elkaar in relatie staan. Om de dialoog over goed vrijeschoolonderwijs zo breed mogelijk te kunnen voeren is het nodig dat de onderwijsbeelden die daartoe geschetst worden gebruik maken van taal die het specifieke van vrijeschoolonderwijs verbeeldt en verbindt met het meer algemene denken over onderwijs.”

Over Aziza Mayo meldt de website van Hogeschool Leiden:
“Aziza is opgegroeid in Bergen waar zij op de Adriaan Roland Holst (Vrije) School heeft gezeten. Na haar studie pedagogiek aan de Universiteit van Amsterdam, promoveerde ze in 2004 bij deze universiteit op onderzoek naar manieren van samenwerken tussen moeders en jonge kinderen en hoe kinderen hierdoor kennis en vaardigheden ontwikkelen. Na haar promotie werkte ze vier jaar als onderzoeker en Universitair Docent bij de afdeling Orthopedagogiek van de Universiteit Utrecht. Daar deed ze onderzoek naar taalontwikkeling bij Turkse, Marokkaanse en Nederlandse peuters en kleuters, gaf onderwijs in de Bachelor- en Masteropleidingen en was copromotor van twee promovendi.”