Al op 21 oktober meldde de instelling zelf op zijn website ‘Lievegoed sluit 34 klinische plaatsen’:
‘Op 1 januari 2015 zal Lievegoed 34 klinische plaatsen sluiten. Met de ombuiging gaan ook 27 fte arbeidsplaatsen verloren.
Deze maatregel vloeit voort uit een voortdurende druk vanuit overheid en verzekeraars om te transformeren van klinische naar ambulante zorg. De klinische plaatsen slokken een groot deel van het beschikbare DBC budget op. Dit gaat ten koste van die cliënten die met een ambulante vorm geholpen kunnen worden. Ook werken verzekeraars met gemiddelde DBC prijzen, die vereisen een sturing op de balans tussen de hoeveelheid dure en minder dure behandelingen.
Lievegoed wil de ruimte die ontstaat gebruiken om de ambulante dienstverlening steviger neer te zetten. De ambulante zorg wordt in diverse varianten op diverse locaties aangeboden, van licht tot intensief en gecombineerd met kortdurende klinische opnames. Er blijven nog 48 klinische plaatsen over bij Lievegoed die vooral ingezet zullen worden voor crisisopvang, stabilisatie, diagnostiek en detox. Een klinische opname zien wij als een kortstondige onderbreking van een ambulant proces.
Met deze maatregelen willen wij alle betrokkenen een vertrouwenwekkend beeld geven van de toekomst van Lievegoed in een nieuwe jas.
Over Lievegoed
Lievegoed is een bijzondere zorgorganisatie. Binnen de antroposofische zorg kijken we niet alleen naar iemands probleem of beperking, maar vooral ook naar wat iemand wel kan. We kijken naar het gezonde in de mens. Daarnaast hechten we veel waarde aan een gezonde omgeving, zingeving en het samen zijn en samen doen. Onze zorg is regulier waar het moet en antroposofisch waar het kan. Wij zijn er voor mensen met psychiatrische problemen, verslavingsproblematiek of een verstandelijke beperking. Aan hen bieden we behandeling, begeleiding, woonvoorziening en dagbesteding. Op onze eigen bijzondere manier.’
‘De Nieuwsbode Zeist’ voegde hier een week
later, op 29 oktober, ‘Witte Hull schrapt alle 16 bedden’
aan toe:
‘Verslavingskliniek Witte Hull aan de Krakelingweg schrapt alle 16 “bedden” per 31 december. Dat is een direct gevolg van bezuinigingen van overheid en verzekeraars, zegt woordvoerder Jannie Bosscher van Lievegoed in Bilthoven.
Witte Hull maakt deel uit van die organisatie voor geestelijke gezondheidszorg. Lievegoed schrapt in totaal 34 klinische plaatsen. Daarmee verdwijnen ook 27 arbeidsplaatsen. “De overheid wil dat steeds meer mensen met een verslaving of psychische klachten ambulant worden geholpen. De verzekeraar betaalt steeds minder voor een behandeling met verblijf. We zullen het aanbod ambulante behandelingen in Zeist uitbreiden.” De organisatie behoudt 48 bedden, onder andere voor crisisopvang.’
‘Op 1 oktober meldde Lievegoed “Amarant Groep draagt twee zorglocaties aan Lievegoed over”. Lees meer’
Meer nieuws ben ik er nog niet over tegengekomen. Een ander
schrikbarend bericht betreft de veelgeplaagde Zonnehuizen in Zeist,
tegenwoordig ‘Intermetzo’ geheten. Op 29 oktober meldde RTV Utrecht op zijn
website ‘Honderd ontslagen bij zorginstelling Intermetzo’:
‘Ruim honderd werknemers van Intermetzo hebben te horen gekregen dat hun functie volgend jaar overbodig wordt. Volgens de zorginstelling wordt er alles aan gedaan om gedwongen ontslagen te voorkomen.
Intermetzo is een zorginstelling voor jongeren, met locaties in onder meer Zeist en Maarsbergen. Volgens Intermetzodirecteur Mariëtte Vos is het onduidelijk of er volgend jaar voldoende werk is. Dat heeft te maken met de overgang van de taken van jeugdzorg van overheid naar gemeenten.
“Als volgend jaar de zorg minder is dan kun je het je niet veroorloven om met te veel personeel te blijven werken. Langer wachten is onverantwoord”, zegt Vos over de maatregelen.
De komende tijd wordt bekeken of medewerkers intern een andere functie kunnen krijgen. Als dat niet lukt gaat de zorginstelling uitkijken naar ander werk. Medewerkers krijgen geen baangarantie. Per 1 april vervallen de functies.’
Diezelfde dag meldde Omroep Gelderland ‘Jeugdzorginstelling Intermetzo moet mogelijk banen schrappen’:
‘Medewerkers van jeugdzorginstelling Intermetzo in Rekken verliezen mogelijk hun baan. Zoals het er nu naar uitziet, gaan er 39 fulltime banen verloren door de nieuwe Jeugdzorg wet. Door die nieuwe wet worden gemeenten verantwoordelijk voor de financiering van Jeugdzorg. Daardoor wordt er in die sector flink bezuinigd.
Afgelopen maandag is het personeel geïnformeerd. Er zijn gesprekken gevoerd met de medewerkers die “beoogd boventallig” zijn. Dat wil zeggen dat deze medewerkers per 1 april 2015 hun baan verliezen, als de plannen zoals die er nu liggen doorgaan.
“We moeten kiezen”
Intermetzo zegt dat ze een strategische keus moet maken aan wie ze nog zorg wil bieden. “Wij concentreren ons op specialistische jeugdzorg. Omdat we minder geld beschikbaar hebben vanaf 1 januari 2015, zullen onze andere activiteiten krimpen”, zegt een woordvoerder. Op dit moment biedt Intermetzo ook nog zorg in wijk- en buurtteams. Die activiteiten gaan dus in de toekomst vervallen.
De instelling zegt er alles aan te doen om zo veel mogelijk mensen hun baan te laten behouden. “We proberen om het personeel intern door te laten schuiven en op die manier ontslagen te voorkomen”. De woordvoerder benadrukt dat er nog veel onduidelijk is bij de overgang naar de nieuwe wet. “Daarom houden we 1 april 2015 aan, zodat we eerst in het voorjaar rustig kunnen kijken hoe we deze nieuwe situatie het beste kunnen aanpakken.”’
Ook hierover heb ik sindsdien geen verder nieuws meer
vernomen. Ook niet op de website van LSG-Rentray. Ander droevig bericht betreft ‘Bewust Zijn Magazine’. Op de website
staat ‘Het magazine stopt...’
‘Het is een lastige tijd voor magazines: adverteerders zoeken andere wegen; lezers kiezen voor losse nummers en verzenden wordt steeds duurder. BewustZijn wil verder en is benieuwd naar de kans die in deze crisis verscholen ligt.
Vanaf januari 2015 komt alvast de maandelijkse nieuwsbrief BewustZijn Online uit. Stuur ons een mailtje met “BewustZijn Online” en je komt op onze mailinglist. Je ontvangt dan de vertrouwde, maar ook nieuwe columns, nieuws, besprekingen en meer. Ondertussen staan we open voor dat wat zich aan wil dienen. We laten ons verrassen!
Simone Thomasse, hoofdredacteur
Onno van Lith, uitgever’
Ik berichtte over het begin ervan op 8 september 2008 in ‘Primeur’. Het kwam ook op 23 juli 2011 voorbij in ‘Leylijnen’. En nu dus het einde. Overigens staat verderop
te lezen over ‘Vruchtbare Aarde – overname abonnementen’:
‘Helaas moesten wij stoppen met ons magazine BewustZijn. Maar een geluk was dat de uitgever van Vruchtbare Aarde – het blad dat wij inhoudelijk het dichtst bij ons blad vonden liggen – bereid was onze abonnementsverplichtingen over te nemen. Alle abonnees ontvangen daarom – tot wederopzegging – Vruchtbare Aarde voor de nummers die ze nog van BewustZijn magazine tegoed zouden hebben. Wil je een abonnement nemen op Vruchtbare Aarde, klik dan op de cover hiernaast.
De Bewuste Leesmap – Deze is níet gestopt!
Af en toe vragen mensen of de Bewuste Leesmap – met het stoppen van BewustZijn magazine – ook gestopt is. Dat is zeker niet het geval! Natuurlijk, wij zitten er zelf niet meer in, maar 18 andere tijdschriften wel. Bovendien is het tijdschrift Bres toegetreden, waarmee ons plaatsje is ingenomen. Een hele mooie leesmap (die niet retour hoeft: iedere maand ontvang je dus 6 tijdschriften voor € 10 die je mag houden) voor leestafels van sauna’s, praktijkruimtes, wachtkamers, spirituele centra, noem maar op! Voor meer informatie en bestellen: www.bewusteleesmap.nl
In de Bewuste Leesmap zitten de volgende tijdschriften: Boeddha Magazine, VolZin, Onkruid, The Optimist (voorheen Ode), Vruchtbare Aarde, Change, Educare, Roots, Bres, Genoeg, InZicht, Seizoener, Salt, Spiegelbeeld, ParaVisie, Medisch Dossier, Yoga en Koorddanser.’
Hoofdredacteur Bart Hommersen van Vruchtbare Aarde schreef
begin november op zijn website:
‘De HERFST-editie 3-2014 van Vruchtbare Aarde is op 6 november verschenen. Een greep uit de inhoud: Jens Würster – arts in een homeopathische kliniek in Zwitserland: “Kungfu helpt me in evenwicht te blijven” – Beeldend kunstenaar Yoyo van der Kooi over leven en dood: “Nù doen wat je het leukste vindt” – Wil Uitgeest put inspiratie uit de lichtkunst van James Turrell – H.C. Moolenburgh over de lessen van een kauwtje – Marjet Maks over Wonen in Andalusië – Frans Olofsen ziet zijn spiegelbeeld in het Teylers Museum – Ingmar Bergmans meesterlijke versie van Mozarts Toverfluit. – Jubileumartikelen VA 20-30 jaar: Venetië: Oerbeeld van een stad – Biologische theeavonturen in China – Het geheim van de blauwe bloem. Meer info over deze editie klik hier». En: klik hier voor de nieuwsbrief » En klik hier voor VA’s filmwebwinkel »’
Ons interesseert in de eerste plaats ‘Vruchtbare Aarde 20 - 30 jaar’:
‘Vruchtbare Aarde staat eind 2014 precies twintig jaar op eigen benen. Dertig jaar geleden verscheen de allereerste editie in het nieuwe A4-formaat. De afgelopen twintig, dertig jaar heeft Vruchtbare Aarde mensen aan het woord proberen te laten die ons als redactie naar het puntje van onze stoel trokken. Bijzondere mensen met een breed blikveld en een vermogen in samenhangen te denken. In deze en een klein aantal volgende edities laten we u kennismaken met een selectie van de allermooiste parels uit het rijke VA-archief, teruggebracht tot hun meest schitterende kern.’
Even verderop schrijft Hommersen:
‘Beste lezer,
De 20-30-jaar serie waarvan u in deze editie 3-2014 de eerste vier voorbeelden ziet, beoogt artikelen naar boven te halen uit het rijke VA-archief die op het moment van schrijven een bijzondere betekenis hadden, maar die betekenis ook hebben behouden. Hebt u, lezer, wellicht uw eigen favorieten? Zijn er artikelen waar u graag een ingekorte versie van terug zou willen zien? Misschien weet u het jaar niet meer of herinnert u zich wellicht alleen nog een enkel trefwoord... Niet erg. Wij gaan voor u op zoek. Geef uw suggestie hier aan ons door.’
Op 26 november konden we bij de ‘Pedagogische wetenschappen
en Onderwijskunde’ van de Universiteit Groningen lezen ‘Suzanne Houwen en Astrid van Zon winnen Han Nakken Prijs 2014’:
‘De Han Nakken Prijzen 2014 wordt op 11 december a.s. uitgereikt aan Suzanne Houwen en Astrid van Zon. De prijzen worden iedere twee jaar toegekend door het Research Centre on Profound and Multiple Disabilities van de Rijksuniversiteit Groningen aan de beste wetenschappelijke prestatie en de opmerkelijkste praktijkprestatie op het gebied van personen met Zeer Ernstige Verstandelijke en Meervoudige Beperkingen (ZEVMB). De Han Nakken Prijs bestaat uit een wetenschappelijke en een praktijkprijs.
Bewegingsgeoriënteerde interventies
Suzanne Houwen, Universitair Docent bij de afdeling Orthopedagogiek van de Rijksuniversiteit Groningen, krijgt de wetenschappelijke prijs voor haar artikel A systematic review of the effects of motor interventions to improve motor, cognitive, and/or social functioning in people with severe or profound intellectual disabilities, gepubliceerd in Research in Developmental Disabilities (35, 2014, 2093-2116). Suzanne Houwen – eerste auteur, naast Annette van der Putten en Carla Vlaskamp – laat in haar zeer gedegen review zien dat de bewegingsgeoriënteerde interventies bij deze doelgroep een positief effect hebben op vooral het motorisch functioneren, gebruik makend van behaviouristische technieken al dan niet in combinatie met ondersteunende technologie. Het onderzoek toont ook aan dat het ondersteuningsaanbod aan personen met (Z)EVMB gekenmerkt wordt door passiviteit en weinig (motorische) stimulering. Zij pleit, gelet op de genoemde effecten, voor het structureel invoeren van motorische activering. Het onderzoek maakt echter ook duidelijk dat de vraag naar het effect van motorische activering op het cognitief en sociaal functioneren nog om een antwoord (en dus verder onderzoek) vraagt.
Warmteondersteuning bij kinderen met ernstige meervoudige beperkingen
Astrid van Zon, medeoprichtster en directeur van Rozemarijn in Haarlem, wint de praktijkprijs voor haar boek Warmte vergt jaren groei. De effecten van warmteondersteuning bij kinderen met ernstige meervoudige beperkingen (uitgegeven door de Raphaëlstichting). Het boek is het resultaat van een meerjarig onderzoekstraject, aan de hand van case-studies, op het kinderdagcentrum Rozemarijn, een onderdeel van de Raphaëlstichting. Het op Rozemarijn ontwikkelde therapeutisch leerprogramma is gericht op het verbeteren van het lichamelijk en psychisch welbevinden, mede door ondersteuning van de lichamelijke warmte. Het programma leidde tot kleine veranderingen in het welbevinden van de onderzochte kinderen (bijvoorbeeld: vitaler, een langere spanningsboog, meer betrokken op de omgeving).
Uitreiking
De prijzen worden 11 december a.s. uitgereikt na de Han Nakken Lezing in de Senaatskamer van het Academiegebouw van de Rijksuniversiteit Groningen door juryvoorzitter prof.dr. A.J.J.M. (Wied) Ruijssenaars. De prijswinnaars zullen tijdens de uitreiking een korte inhoudelijke toelichting geven over hun inzending. Aan elke prijs is een geldbedrag van € 2500 verbonden.
Han Nakken Lezing
De Han Nakken Lezing 2014 wordt dit jaar gehouden door prof.dr. Hugo Heymans (emeritus hoogleraar Kindergeneeskunde aan de Universiteit van Amsterdam).’
De bewuste publicatie van Astrid van Zon werd hier op 31
maart voorgesteld in ‘Heklaantje’ en kwam terug op 15 mei in ‘Stormram’. Zijzelf was blij verrast toen de uitslag bekend werd, zo laat zij op de website van Rozemarijn weten:
‘Dit is een geweldige erkenning voor de medewerkers die dit werk dag-in-dag-uit doen.’Aan dezelfde Groningse universiteit verdedigde op 27 november Katharina Brandt haar proefschrift ‘Marie von Sivers – Ihr emanzipativer Lebensentwurf und ihre Verbindung mit Rudolf Steiner vor dem Hintergrund des Modells der Kameradschaftsehe’, zoals AntroVista op 20 november wist te melden. Op de website van de Rijksuniversiteit Groningen lezen we hierover:
‘Met behulp van populaire voorvoegsels, zoals bijvoorbeeld vrijeschoolpedagogiek, antroposofische geneesmiddelen (Weleda) en “biodynamische” landbouw (Demeter) geniet de antroposofie als religieuze stroming brede maatschappelijke erkenning, zelfs buiten de eigen ideologische grenzen. Vooral Rudolf Steiner (1861-1925) staat als grondlegger van de antroposofische beweging in het middelpunt van de belangstelling, met een goeroestatus voor zijn aanhangers. In dit proefschrift gaat het echter om Marie von Sivers (1867-1948), Steiners tweede echtgenote. Terwijl in de antroposofische literatuur vaak wordt gesuggereerd dat de relatie tussen Rudolf en Marie gekenmerkt werd door een principiële asymmetrie, wordt in de geboden analyses aangetoond dat er bij deze aanname sprake is van een onjuiste constructie.
Bezield door een emancipatoir elan was het Maries nadrukkelijke doel om gelijkwaardig naast een man te kunnen werken. Verder zocht zij – opgeleid als toneelactrice – een forum voor de realisatie van haar idealen als kunstenares. De samenwerking met Rudolf verschafte haar een eigen omgeving voor het realiseren van haar doelen. Grote invloed had ze door de ontwikkeling van een karakteristieke voordrachtsstijl, die tot op de dag van vandaag toonaangevend is in de antroposofische toneelwereld. Verder legde zij de basis voor de ontwikkeling van de antroposofische toneelkunst “Eurythmie”.
De bewuste en door Rudolf opgeëiste invloed door Marie weerspiegelt hun als kameraadschappelijk te definiëren relatie. Deze is in dezelfde tijd terug te vinden in het model van het vriendenhuwelijk, dat door Max (1864-1920) en Marianne (1870-1954) Weber werd gepropageerd. De samenwerking met Rudolf was voor Marie een middel. Op basis van haar eigen doelstellingen gaf zij de antroposofische beweging impulsen die ten dele nog steeds van invloed zijn. Tegelijkertijd ontstond tijdens haar samenwerking met Rudolf haar eigen levenswerk dat zijn oorsprong vond in de ontmoeting met hem.
Volledige dissertatie’
Wel merkwaardig dat deze promotie plaatsvond bij de
faculteit ‘Godgeleerdheid en
Godsdienstwetenschap’, maar misschien moet dat wel als je antroposofie betitelt als religieuze stroming... wat deze natuurlijk niet is. Over de promovenda vinden we meer op de website
onder de datum van 26 oktober 2012, ‘08 Katharina R. Brandt – Marie Steiner-von Sivers. On Theosophy & Antroposophy’:
‘The position of Marie Steiner-von Sivers within the Anthroposophical Society (Die Position der Marie Steiner-von Sivers innerhalb der Anthroposophischen Gesellschaft)
In 1900 the actress and artistic reciter Marie von Sivers (1867-1948) met Rudolf Steiner (1861-1925) amongst the members of the Theosophical Society in Berlin. Soon she decided to work together with the scholar. In 1900 Steiner was appointed as general secretary of the German Section of the Theosophical Society. He made it a condition that Marie von Sivers became his partner. Together they fonded their own Anthroposophical Society in 1913.
Most people that are concerned with Anthroposophy today, think that Marie von Sivers was merely Steiner’s assistant who admird him. This is not true. Marie von Sivers, who eventually became Steiner’s wife in 1914 pointed out that is was her husband’s progressive attitude towards sexual politics that encouraged her to work with him. She had hoped to enter an equal professional relationship with a man in a leading position.
Rudolf Steiner took an active interest in the Women’s Liberation Movement at the turn of the century. While writing his most substantial philosophical work The philosophy of freedom (Die Philosophie der Freiheit), which came out in 1894, he intensely corresponded with Rosa Mayreder (1858-1938), the most prominent figure of the Women’s Liberation Movement in Austria. The exchange inspired him to work on a special chapter, in which he displays a very progressive attitude concerning the position of women in society.
When he became the general secretary of the German Section of the Theosophical Society in 1902, he entered an environment, in which not only the leadership was female, but crucial questions of the Women’s Liberation Movement and a critical way of thinking about the relationship between the sexes were present. Like other occult groups of Steiner’s time, the Theosophical Society addressed many issues women were concerned with. Furthermore the occult scene anticipated some of the ultimate goals women desperately desired. For example women could function in high positions within some occult groups, which was the case with the Theosophical Society. Though Steiner eventually grew apart from this intellectual environment he had been stimulated by the prominent female leaders.
Nevertheless, the Anthroposophical Society is often considered narrow-minded in terms of sexual politics. The recent literature in particular accuses the Waldorf-School-Pedagogy, that was introduced by Steiner in 1919, of being regressive. While Marie Steiner-von Sivers serves as a point of connection with the Women’s Liberation Movement at the turn of the century, my project offers a new approach to the subject. On the one hand her biography constitutes an example of an emancipated woman. On the other hand she contributes something to the development of an occult movement. This might be a chance to reintegrate the Anthroposophical Movement into a broader context beyond the boundaries of exclusive occult groups.
More information
Promotor
Prof. dr. J.N. Bremmer
Supervisor
Dr. K. von Stuckrad
Curriculum Vitae
Name: Katharina Revenda Brandt
Date of Birth: 21st June 1977
Place of Birth: Bremen, Germany
Nationality: German
Education
2004-2008: PhD Religious Studies, Groningen University
1997-2004: Religious Studies, Bremen University (Germany)
1996-1997: Special education, Hamburg University (Germany)
1989-1996: Gymnasium, Rotenburg/Wümme (Germany)’
Op de website van Uitgeverij Boekschap lees ik over ‘Bevlogen & belast: Over het wel en wee van opgroeien met idealen’:
‘De ouders van Candia Boeke hadden geld afgezworen en streefden naar bezitloosheid; daarom breide Candia haar eigen badpak. Dick Woudenberg herinnert zich hoe overdag de lamp aan moest omdat NSB-posters het licht in de kamer wegnamen. Reinout van Asbeck wisselde dagelijks van outfit, omdat hij noch op de vrije school, noch op de hockeyclub uit de toon wilde vallen.
Wat betekenen deze ervaringen voor kinderen? Is een idealistische opvoeding een lust of een last, of van allebei een beetje? Paulien Bom sprak met acht kinderen van bevlogen ouders over hun jeugd, hun opvoeding en de sporen uit het verleden die vandaag nog terug te vinden zijn. Hoe kijken ze terug op hun vormende jaren? Wat kunnen wij leren van hun ervaringen? Wordt het weer tijd om kinderen vergezichten en idealen mee te geven?
Van pacifisme tot milieubewustzijn
De acht verhalen in het boek geven elk een intiem en boeiend beeld van het opgroeien in een van idealisme doordesemd gezin. Ook klinkt het veranderende tijdsbeeld erin door: van de sterk door de oorlog bepaalde idealen van pacifisme en wereldvrede tot milieubewustzijn en transcendente meditatie.
Bom rondt haar boek af met een heldere, genuanceerde analyse van de kracht én de valkuilen van een idealistische opvoeding. Nu het pragmatisme van de afgelopen decennia weer ter discussie wordt gesteld en veel mensen op zoek zijn naar nieuwe idealen, levert dit boek een waardevolle bijdrage aan de discussie. Voor (bevlogen) ouders van nu, professionals en iedereen die behoefte heeft te reflecteren op zijn eigen bevlogen jeugd.
Eigen ervaring
Paulien Bom heeft jarenlang als verpleegkundige op consultatiebureaus gewerkt. Daarnaast heeft ze altijd geschreven. Die combinatie leverde al een aantal succesvolle boeken op. Ook bij Bevlogen & belast speelt haar eigen ervaring een rol: ze is zelf opgegroeid in een antroposofisch gezin en kent de dilemma’s van een idealistische opvoeding van binnenuit.
Meer over Paulien Bom op paulienbom.nl
Paperback, 168 pagina’s
Verkoopprijs: € 16,95
Verzendkosten: € 3,00 extra’
Op de website van ‘PgUp Tekst’:
‘PgUp Tekst is een collectief van drie hoogopgeleide, allround tekstschrijvers/eindredacteuren. Wij halen elke deadline, zijn analytisch sterk en hebben jarenlange ervaring met uiteenlopende communicatieprojecten. Onze opdrachtgevers komen uit onderwijs, zorg, overheid, wetenschap, non-profit, bedrijfsleven en uitgeversbranche. PgUp zorgt voor teksten die correct, duidelijk en doelgericht zijn.’
lees ik over hetzelfde boek ‘Bevlogen en belast’:
‘Wij aten vroeger thuis geen snoep en dronken geen cola. We keken nauwelijks tv. Onze muffe auto werd alleen in de zomervakantie gebruikt, en dan moest de hele buurt helpen duwen. We droegen bloemetjesbroeken die mijn moeder zelf maakte. En mijn moeder werkte ook nog eens bijna fulltime, wat in die tijd nog bijzonderder was dan nu. Dus ja, wij waren anders.
Later leerde ik veel mensen zoals wij kennen. Zo veel, dat ik begreep dat we ook weer niet zó anders waren. Maar toch: in onze kleine Zaanse kring weken we af van de norm. Een beetje ongemakkelijk was dat wel, af en toe.
Volgende week komt er een boek uit – Bevlogen en belast – over kinderen uit écht afwijkende gezinnen. Paulien Bom interviewde acht kinderen van idealistische ouders: wereldverbeteraars, NSB’ers, antroposofen, macrobioten, transcendente mediteerders – de radicalere types dus. Nu is Paulien Bom toevallig mijn schoonmoeder, dus het is niet heel verrassend dat ze mij vroeg haar boek te redigeren (en ook niet dat ik hier nu een blog over schrijf). Het was een van de leukste klussen waar ik het afgelopen jaar aan heb gewerkt. Niet in de laatste plaats omdat de verhalen, stuk voor stuk veel bijzonderder dan mijn eigen geschiedenis, toch heel herkenbaar waren.
Dat is niet vanzelfsprekend, want bij dit soort onderwerpen ligt de karikatuur altijd op de loer. Als we ons niet direct met de personages kunnen identificeren, neemt de fascinatie voor het bizarre – de platte sensatiezucht – makkelijk de overhand. Hoe kun je in godsnaam geld afzweren? En waarom zou je de hele dag in de keuken quinoa en gierst gaan staan koken? Daarom werkt het zo goed dat hier niet de idealisten zelf aan het woord komen, maar hun kinderen. Die werden tenslotte ook maar opgezadeld met de idealen van hun ouders. In zekere zin geldt dat natuurlijk voor ons allemaal.
Schaamte voor je ouders, de wens erbij te horen, het gevoel anders te zijn: het is de universele problematiek van opgroeiende kinderen. Kinderen met idealistische ouders krijgen de uitvergrote variant van die problematiek voor hun kiezen. Dus terwijl ik met mijn schoonmoeder overlegde over spelling, structuur en grammatica, liet ik me ondertussen weemoedig in beslag nemen door al die verhalen over mijn jeugd – maar dan in het kwadraat.’
Op zaterdagochtend 8 november was Paulien Bom acht minuten
lang te beluisteren in de TROS Nieuwsshow, ‘Bevlogen
& belast, over het wel een wee van een opgroeien met idealen’:
‘Zelf is zij afkomstig uit een idealistisch nest. Haar ouders waren antroposofen en dus was er aan overtuiging en idealen geen gebrek in haar jeugd. Toch heeft oud consultatiebureau-verpleegkundige en schrijver Pauline Bom zo haar bedenkingen bij een idealistische opvoeding. In haar zojuist verschenen boek: “Bevlogen & belast” vraagt zij zich af wat nu juist de kracht en wat de valkuilen zijn van opvoeden met idealen.’
Op de website van de Antroposofische Vereniging is te lezen
over een ‘Geslaagd symposium Iona Stichting in de Kunsthal’:
‘In het kader van de tentoonstelling “Rudolf Steiner – de Alchemie van het alledaagse” in de Rotterdamse Kunsthal vond op 17 november een symposium plaats, dat georganiseerd werd door de Iona Stichting. Deelnemers konden luisteren naar interessante voordrachten van uiteenlopende sprekers, zoals professor Walter Kugler, filosofe Christine Gruwez en kunstenaar Claudy Jongstra en genieten van euritmie-opvoeringen.
Natuurlijk was er ook gelegenheid voor het bezoeken van de tentoonstelling, onder leiding van enkele deskundige rondleiders die uitleg gaven over bijvoorbeeld de architectuur van het Goetheanum, kleurentherapie, euritmie en het beeld “de Mensheidsrepresentant”. De inspirerende voordracht waarmee schrijfster en filosofe Désanne van Brederode, voorzitter van de Iona Stichting, dit symposium opende, is nu online terug te lezen. Tevens vindt u hier de tekst die werd voorgedragen tijdens de euritmie-opvoering bij de start van het symposium.’
Het symposium ‘De omvorming van het alledaagse tot kunst’
kondigde ik op 10 en 17 oktober aan in ‘Kinderliteratuur’ en ‘Marketing’. Het hele programma is nog na te lezen op de website van de Iona Stichting. In ‘De
Nieuwsbode Zeist’ stond op 29 oktober ‘Van Houten stopt na 35
jaar als huisarts in Zeist’:
‘Dokter Van Houten gaat met pensioen. De 64-jarige huisarts vindt dat hij zijn werk niet meer zo kan doen als hij het graag zou willen. “Het werk is steeds zwaarder, drukker en meer geworden, en mijn energie is beperkt.” Hij stopt bij Widar Gezondheidscentrum in Zeist, en als arts in de verslaafdenzorg bij Arta.
Op zijn eigen stoel spreekt “dokter Douwe” op een van zijn laatste werkdagen zijn zorgen uit, over de nieuwe manier waarop de zorg na 1 januari 2015 wordt georganiseerd. En hij vertelt wat over zijn loopbaan. Een beetje ongemakkelijk; de dokter die altijd luistert en klaar staat met raad en daad moet nu zelf wat zeggen. “De assistente heeft de krant gebeld.”
Widar Gezondheidscentrum is in 1975 opgericht in Zeist. Douwe van Houten werkt er sinds 1979, en hij heeft ervan genoten. “Het bijzondere aan het huisartsenwerk is dat je mensen goed kent, en langdurig, vaak tientallen jaren, met ze meeleeft. Je ziet samenhangen en verbanden. Vanuit de antroposofische achtergrond ga je op zoek naar iemands ontwikkelingsmogelijkheid. Als huisarts heb je bij uitstek de mogelijk om een persoonlijke band op te bouwen. Dat is een heel grote verrijking van je leven, maar maakt het tegelijkertijd ook lastig om afscheid te nemen.”
In de beginperiode als huisarts in Zeist begeleidde hij ook zwangeren, deed bevallingen, en was hij net als zijn collega’s vaak bij nacht en ontij op pad om huisbezoeken af te leggen. Widar groeide en veranderde door de jaren heen, deels met de trend mee. Bevallingen behoorden niet langer tot het werkgebied van de huisarts.
Consultatiebureau
Wel organiseerde Widar een eigen consultatiebureau dat naast het reguliere consultatiebureau functioneert. Er kwamen praktijkondersteuners, de organisatie werd groter en ingewikkelder en de administratieve taken namen alsmaar toe. De website kwam, en kreeg een patiëntenportaal met mogelijkheid voor e-consult. “Voor mij is dit het allermooiste vak dat er is. Ik heb er ontzettend van genoten dat ik mijn werk zo dicht bij de mensen heb kunnen doen.”
Dokter Smitsman
Hij benadrukt hoe blij hij is, met zijn opvolger, Nienke Smitsman. “Het is wonderwel gelukt om iemand te vinden die in het team past. Ik ben er erg blij mee; zij brengt nieuwe deskundigheid en energie in.”
Geen verplichtingen
Van Houten is er aan toe om een nieuwe stap te zetten: “Geen verplichtingen meer. En ik hoef me ook niet boos te maken over de veranderingen die er aan komen, in de zorg. Ik maak me daar grote zorgen over. Het zijn geen verbeteringen, maar bezuinigingen. Wat de ouderenzorg betreft; er moeten in Nederland 800 bejaardenhuizen sluiten. Ik denk dat er straks veel bejaarden zijn die onvoldoende zorg zullen krijgen. De overgang van zorgtaken van rijk naar gemeenten gaat veel te snel.”
Jeugdzorg
Ook wat de veranderingen in de jeugdzorg aangaat, heeft Van Houten zijn bedenkingen. “Als huisarts kom je mensen tegen met kinderen die andere zorgen nodig hebben. Die ouders weten absoluut niet waar ze aan toe zijn, terwijl het in januari geregeld moet zijn.”
De verslavingszorg wordt ook uitgekleed; zorg in een instelling wordt vervangen door goedkopere ambulante zorg. “Verslaafden zullen vaker dakloos worden, of blijven, en niet van hun verslaving afkomen.”
Zwakkeren
De gevolgen van de verandering in organisatie van zorgtaken, van rijk naar gemeenten, worden volgens Van Houten afgewenteld op de zwakken in de samenleving. “Ouderen, gehandicapten, verslaafden en kinderen betalen de rekening.”
Of het de gewenste bezuiniging oplevert? “De bejaardenzorg is een probleem, maar waarom moet het allemaal zo snel veranderen. We weten al jarenlang dat deze situatie op ons afkomt. De vergrijzing legt zo wel een heel grote druk op de huisartsen. Ik hoop dat ze het aankunnen. De druk wordt zo wel heel erg groot. De grote kosten worden gemaakt in de ziekenhuiszorg. Daar valt veel te winnen. Er worden veel onderzoeken dubbel gedaan, en dat gaat ongebreideld door. In die sector is veel meer winst te behalen. Een bejaarde die een been breekt en in het ziekenhuis terecht komt, kost veel meer dan een heel jaar thuiszorg.”
Receptie
Op vrijdag 31 oktober van 15.00 tot 18.00 uur is er een afscheids- en kennismakingsreceptie in het Beauforthuis, Woudenbergseweg 70 in Austerlitz. Naast Douwe van Houten neemt ook zijn collega huisarts Karen van der Lande afscheid van Widar. Zij werkte 10 jaar in de praktijk. Vanaf 1 november neemt dr. Nienke Smitsman het werk over; op de receptie kunt u met haar kennismaken.
Afscheidscadeau
Wie wil bijdragen aan het afscheidscadeau voor dokter Van Houten, kan helpen bij de aanschaf van zonnepanelen. Die komen op het dak van Widar. Het eventuele rendement moet in een fonds worden gestort, dat gebruikt zou kunnen worden voor patiënten die bepaalde therapieën nodig hebben en deze niet kunnen betalen. Hiervoor is een rekeningnummer beschikbaar: NL35 INGB 0007833304 tnv: M. Ottow / O. de Boer, Zeist, onder vermelding van: cadeau Douwe.’
De ‘Summer Foundation’ schreef op 4 december op zijn website
‘Franse biologische wijnboer schuldig bevonden’:
‘In maart van dit jaar schreven wij over de Franse wijnboer Emmanuel Giboulot die weigerde zijn wijnvelden met pesticiden te behandelen ter voorkoming van de verspreiding van een druivenziekte veroorzaakt door een schadelijk insect. Giboulot riskeerde met zijn weigering zes maanden gevangenisstraf. Is de Franse wijnboer toch gezwicht?
Giboulot hanteert op zijn wijngaard in Bourgondië de biologisch-dynamische landbouwmethode. In de biologisch-dynamische landbouw gaat men ervan uit dat hemellichamen invloed uitoefenen op de groei van de gewassen. Centraal staat het versterken van de “natuurlijke groei” door middel van aandacht voor de bodemvruchtbaarheid, en vreemde elementen dienen te worden vermeden.
Hoewel de Franse wijnboer zich gesteund wist door veertigduizend sympathisanten die een petitie ondertekenden om het Franse ministerie van Landbouw op andere gedachten te brengen, hing Giboulot een gevangenisstraf van een half jaar en een boete van maximaal 30.000 Euro boven het hoofd.
Het gerechtshof gaf Giboulot uiteindelijk een boete van Euro 1.000, waarvan de helft werd kwijtgescholden. Giboulot denkt erover in beroep te gaan.
Er is nog geen remedie voor de bacteriologische druivenziekte die jonge wijnranken doodt en de opbrengst van oudere vermindert.
Ons artikel uit maart 2014 leest u hier: Franse wijnboer weigert gebruik pesticiden.
Bron: FRANCE 24 with AFP’
Ik had dit bericht op 12 april in ‘Terugkeer’. De Belgische Knack schreef echter op 4 december
precies het tegenovergestelde in ‘Franse bio-wijnboer in beroep vrijgesproken, weigerde insecticide te gebruiken’:
‘In een zaak die de Franse wijnwereld, en ook buitenlandse wijndrinkers, bezighield, is bio-wijnboer Emmanuel Giboulot in beroep vrijgesproken. Hij weigerde preventief insectide te gebruiken tegen een ziekte die in zijn departement nog niet was opgedoken.
Emmanuel Giboulot riskeerde in eerste instantie 6 maanden gevangenis en 30.000 euro boete, de rechter veroordeelde hem in april tot “slechts” 1.000 euro boete, de helft met uitstel, en geen gevangenis.
Toch ging de wijnboer in beroep. Hij kreeg gelijk van het Hof van Beroep in Dijon. “Mensen worden zich er steeds meer van bewust dat het belangrijk is het gebruik van pesticiden te beperken, wat me hoop geeft voor de toekomst van de landbouw”, zo zei hij na de vrijspraak aan de krant Le Monde.
Volgens zijn advocaat was de rechtbank het ermee eens dat het ministerie van Landbouw geen hoogdringende reden had om in dit geval het gebruik van insecticiden op te leggen.
Bladspringers
In juni 2013 had de prefect opgelegd dat bijna alle wijngaarden van Côte-d’Or, een Frans departement in de Bourgognestreek, moesten behandeld worden tegen dwergcicaden ofte bladspringers. Deze insecten zijn soms drager van een bacterie die de wijnblaadjes aantast. De bacterie is erg besmettelijk en kan leiden tot de verwoesting van hele wijngaarden.
De ziekte is sinds 1949 in Frankrijk aanwezig en ongeveer de helft van de wijngaarden zijn onderworpen aan de verplichte bestrijding van de bacterie (en het insect). Die verplichting is volgens Le Monde deels Frans en deels Europees.
“Goede” insecten gaan ook dood
Giboulot, die over 10 hectaren “bio-dynamische” chardonnay- en pinot noir-druiven teelt, weigerde zijn ranken preventief tegen de ziekte te behandelen. De ziekte was op het moment van de verplichting nergens in het departement gesignaleerd. “Het insectide (Pyrevert, red.), ook al is het toegelaten voor biolandbouw, is niet selectief : het zou de bladspringers gedood hebben maar ook de insecten waarop ik steun om het ecosysteem in mijn wijngaard te regelen”, verklaarde de beklaagde volgens Le Monde tijdens zijn proces in eerste aanleg.
De overheid argumenteerde dat de wijnziekte in 2011 en 2012 wel het buurdepartement Saône-et-Loire had getroffen. Er zitten 15 maanden tussen besmetting en uitbraak van de ziekte, en volgens specialisten die de overheid raadpleegde, maakte dat ook van Côte d’Or in 2013 een gevarenzone.
Het geval kreeg veel aandacht in de media, ook buiten Frankrijk. Giboulot werd door actiegroepen gesteund, zijn Facebookpagina barstte van de likes (130.000). Een hem ondersteunende petitie werd door 540.000 mensen getekend.
“Halve waarheden”
Hij denkt dat er dit jaar minder gevallen van opgelegd insecticidegebruik zijn omdat zijn zaak zo’n ruchtbaarheid heeft gekregen. De traditionele organisaties van wijnboeren zijn minder enthousiast. Tijdens het proces in eerste aanleg hekelden ze de “halve waarheden” van Giboulet. Ze wezen erop dat zij, “zoals iedereen”, het gebruik van insectiden tot een minimum willen beperken maar dat er tot dusver geen alternatief bestaat in de strijd tegen deze “virulente ziekte”.
Dat laatste hoopt Giboulot te verhelpen. Hij werkt aan een alternatief, natuurlijk middel, gebaseerd op olie van de nîm-boom (alomtegenwoordig in India).
Pesticide in de wijn
Naar aanleiding van deze zaak publiceerde de New York Times een editoriaal. De krant toonde zich bezorgd over de aanwezigheid van verdelgingsmiddelen in Franse wijn. In 90 procent van de Franse wijnen, aldus een recente studie, worden resten van pesticiden teruggevonden. Ook in enkele Franse biowijnen werden pesticiden aangetroffen. Biologische wijnbouwers mogen sowieso geen chemische pesticiden gebruiken. Toch wordt er een zekere marge ingebouwd omdat er contaminatie door omgevingsfactoren, zoals pesticiden op naburige niet-bio percelen, mogelijk is. Wanneer een biowijn de lage wettelijk vastgelegde maximum waarde overschrijdt, mag die niet meer onder het biolabel op de markt gebracht worden.
(RR)’
Op 17 november schreef ‘Demeter Nederland’
op Facebook:
‘Tijdens de Demeter International Assembly in Frankrijk dit jaar bleek ook dat de Franse wijnboeren heel direct positieve resultaten ondervinden van het gebruik van de BD preparaten. Er zijn zelfs veel meer wijnboeren die preparaten gebruiken dan dat er gecertificeerde Demeter Franse wijnboeren zijn! Mooi dat deze inspiratie via een Masterclass ook naar Nederland komt.
Bruno Weiller geeft Masterclass BD-wijn
Biojournaal.nl is hét branchemedium voor de biologische sector’
De link verwees naar dit artikel van dezelfde dag:
‘Bruno Weiller is specialist in bio-dynamie. Hij is wijnmaker in Corbières, hij is docent en hij adviseert wijndomeinen over bio-dynamie. Zijn kennis is ingeroepen onder andere bij de gereputeerde domeinen Domaine de la Romanée Conti, Zind-Humbrecht en Chateau Pontet-Canet. Hij doceert aan de Ecole du vin et des terroirs in Puligny Montrachet in Bourgogne: L’école.
Sinds 2011 heeft hij zijn eigen domein “Les Promesses de la Terre”. Dat transformeert hij samen met zijn vrouw in een biologisch-dynamisch landbouwbedrijf. Dat betekent dat het zo veel mogelijk zelfvoorzienend is. Op 7 hectaren wijngaarden maakt hij zuivere wijn: Domaine Promesses de la Terre.
Afgelopen week heeft Bruno Weiller op uitnodiging van Pierre Ache Wijnen een Masterclass biologisch-dynamische wijn gegeven. Dit deed hij bij Buitenplaats Vaeshartelt in Maastricht.
In de Masterclass heeft Bruno de basis van de bio-dynamie uitgelegd. Naast het biologisch werken wil men kort gezegd de levendigheid van bodem en plant versterken door gebruik te maken van de kosmische invloeden. Met name de planeten in ons zonnestelsel hebben invloed op het leven op aarde, volgens grondlegger Rudolf Steiner. Deze heeft een aantal planten benoemd die de functies van de planeten versterken. Daarom werkt men in de wijngaard en in de compost met plantenextracten – de zogenaamde preparaten – en sproeit men thee van planten.
Volgens de wijnmakers die er mee werken is het effect dat de bodem en de plant levenskracht bevatten. Dat levert gezonde druiven op en wijnen die zuiver zijn en levenskracht bezitten. Goed gemaakt biologisch-dynamische wijnen zijn daardoor lang van smaak en doordrinkbaar.
Voor meer info over de wijnen van Domaine Promesses de la Terre en Bruno Weiller: pierreachewijnen@versatel.nl.’
Op 12 september moest ik in ‘Meenemen’ ernstig nieuws delen:
‘Een 43-jarige bewoonster van Bronlaak in Oploo wordt verdacht van poging tot doodslag op een van haar verzorgers. De vrouw is cliënt van de zorginstelling en zou de orthopedagoge de keel hebben dichtgeknepen.’
De directie van DeSeizoenen meldt inmiddels in ‘Bronlaak – Nog geen uitspraak in rechtszaak tegen bewoonster Bronlaak’:
‘Afgelopen dinsdag 25 november jl. heeft bij de rechtbank van Den Bosch de 2e zitting plaatsgevonden tegen een bewoonster van Bronlaak. Naar aanleiding van 2 ernstige agressie incidenten heeft het Openbaar Ministerie poging tot doodslag ten laste gelegd en één jaar voorwaardelijke detentie geëist. Hierbij heeft het OM aangegeven dat daadwerkelijke gevangenisstraf gezien de beperkingen van de bewoonster niet de bedoeling is. Deze eis is gesteld om doorplaatsing naar een tijdelijke behandelsetting te bewerkstelligen. Op 9 december doet de rechtbank uitspraak.
Ondertussen is Bronlaak bezig om samen met de familie van deze bewoonster en het Centrum voor Consultatie en Expertise een nieuwe definitief passende woonomgeving te vinden waar beter aan de zorgvraag van de bewoonster kan worden voldaan.
Directie DeSeizoenen’
Op de website van het Euritmie Impresariaat lezen we over ‘Boek Fonds’:
‘Ondanks dat het boek “100 jaar euritmie in Nederland” over het algemeen goed is ontvangen vinden velen de aanschafprijs te hoog. Kennelijk schrikt de prijs € 47,- af. Om te voorkomen dat de schrijver met 1.400 onverkochte boeken blijft zitten is het Boek Fonds opgericht om de verkoop te stimuleren.
Inzicht in de cijfers
Bij verkoop voor € 47,00 blijft na aftrek van 6% BTW € 44,34 over. De productiekosten van het boek bedroegen bij een oplage van 2.000 stuks € 35.000 (netto). Daardoor zijn de kosten voor het Euritmie Impresariaat Nederland € 17,50 per boek. Het verschil € 26,84 is bestemd voor de schrijver Imke Jelle van Dam, die gedurende 7 jaar circa 2.000 dagen heeft besteed aan onderzoek, schrijven en drukklaar maken, in de laatste twee jaar volcontinue. Per dag komt dit gemiddeld neer op een honorarium van een kleine € 27.
Boek Fonds
Als verdere verkoop van het boek zou stokken zou dit inhouden dat het werk van onderzoeker/schrijver niet gehonoreerd kan worden. Om uit de impasse te komen is een volkomen nieuw verkoopsysteem in het leven geroepen. Op initiatief van het Euritmie Impresariaat Nederland het Boek Fonds opgericht. Belangstellenden mogen zelf de hoogte van het aankoopbedrag vaststellen, met een minimum van € 20,00 (inclusief 6% BTW). Vanuit het Boek Fonds wordt het verschil met de winkelprijs bijgepast. In onderstaande grafiek wordt de stand bijgehouden.
Vindt u het boek meer waard?
100 dagen na aankoop krijgt de klant een e-mail met de vraag of men na lezing het boek meer waard vindt dan wat men ervoor betaald heeft. Dit biedt de mogelijkheid een aanvullend bedrag over te maken. Dit geld komt weer ten goede van het Boek Fonds, zodat ook anderen in de gelegenheid zijn het boek via deze regeling aan te schaffen.
Over de streep?
Wilt u via het Boek Fonds een boek aanschaffen, neem dan contact op met info@euritmie.nl, noem de voorgestelde aanschafprijs en vermeldt naam/adres/woonplaats-gegevens. In geval van verzending wordt het bedrag met € 2,50 verhoogd (de werkelijke kosten voor verzending zijn € 7.50).
Actuele stand (25 november 2014)
In oktober 2014 is dankzij een schenking van € 500 het Boek Fonds mogelijk gemaakt. Op 17 november hebben 3 klanten gezamenlijk voor € 60 een beroep gedaan op het Boek Fonds. Wie volgt?’
Dan meldt landelijke patiëntenvereniging sinds een week of
twee op zijn website (en vandaag ook AntroVista) over ‘De Antroposanapolis: speciaal voor u!’
‘Speciaal voor onze leden bieden wij een collectieve zorgverzekering via Avéro Achmea: de nieuwe Antroposanapolis. U kunt deze zorgverzekering met een gunstige premie alleen afsluiten als u lid bent van Antroposana.
Klik hier voor de nieuwe Antroposanapolis
Wat krijgt u vergoed?
– artsen die lid zijn van de vereniging voor integrale geneeskunde, antroposofische artsen en homeopathisch artsen
– antroposofische therapieën, zoals: euritmie, fysiotherapie, psychotherapie en kunstzinnige therapie op doorverwijzing van een arts
– antroposofische en homeopathische geneesmiddelen op voorschrift
– € 50 extra vergoeding voor geneesmiddelen of voor eerste consulten die buiten de dekking vallen
– 10% korting op zowel de basis- als de aanvullende verzekering
– het lidmaatschap van Antroposana wordt afhankelijk van uw pakket vergoed
Lees de voorwaarden
Zoals bij elke zorgverzekering, horen ook bij de nieuwe Antroposanapolis strikte voorwaarden. Lees daarom voordat u de verzekering afsluit de polisvoorwaarden goed door. U ziet daar de exacte vergoedingen.
Heeft u de Antroposanapolis en heeft u een vraag?
Voor vragen over uw declaraties kunt u terecht bij onze adviseur. Flexis Groep, telefoonnummer 020 62 60 628. Vraag naar Marlies Nolting of René van Uitert. Of mail naar antroposanapolis@flexisgroep.nl.’
AntroVista bericht hier vandaag over:
‘Het jaarlijkse vergelijken en overwegen van zorgverzekeringen is weer aanstaande. Tot 1 januari heeft u tijd om alles duidelijk te krijgen en kunt u overstappen. Patiëntenvereniging Antroposana presenteert een nieuwe ziektekostenverzekering. In opvolging van de collectieve polis bij de Amersfoortse, wordt nu de Antroposanapolis bij Avéro aanbevolen: www.antroposanapolis.nl
Andere aanbieders vindt u o.a. via deze vergelijkingssite: www.zorgwijzer.nl/~antroposofisch’
Op 29 juli 2013 had ik in ‘Beboeten’ een Duitstalig artikel van Marc Desaules, voorzitter van de
Antroposofische Vereniging in Zwitserland, met argumenten tegen het
basisinkomen. Op de website van Driegonaal verscheen hiervan onlangs een
Nederlandse vertaling, ‘De juiste prijs (in plaats van het basisinkomen)’:
‘Al enkele jaren wordt er gediscussieerd over het basisinkomen: een inkomen voor iedereen, los van werk of (ander) inkomen. In dit artikel brengt Marc Desaules een nieuw element binnen in deze discussie: een economie waarin de dingen de juiste prijs dragen komt veel beter tegemoet aan wat men met het basisinkomen wil bewerken.
Marc Desaules
We leven in een tijdperk van lage prijzen. Hoe minder we voor iets betalen, hoe beter – dit is niet alleen een wijdverbreide opvatting maar leeft ook zo in de moderne economische wetenschap. De enorme neerwaartse druk op prijzen bewerkt dat er weinig geld is om degenen die werken te betalen. Gevolg is dat het gebrek aan inkomen onvermijdelijk tot schulden leidt, die overal toenemen en uitgroeien tot een fenomeen dat nog nauwelijks onder controle gehouden kan worden. Deze neerwaartse spiraal heeft tot het punt geleid waarop regeringen alleen nog door verdere geldinjecties de dingen door kunnen laten gaan. Geld heeft niet alleen een waarde op zichzelf gekregen, maar is iets geworden dat verwant lijkt aan een kunstmatige bron van leven. Geld ketent individuele mensen ook steeds sterker aan hun egoïsme en drijft hen nog verder in de strijd om het bestaan.
Er is een grote urgentie om te handelen, maar hoe? Sommigen zoeken het antwoord in het idee van een onvoorwaardelijk basisinkomen, als een bescherming tegen een allesvernietigende situatie. Zij beredeneren dat de garantie van een basisinkomen een sociale verzekering zou vormen, omdat de onvoorwaardelijkheid van het basisinkomen het individu vrij zou stellen van de noodzaak om te werken.[1] Op het eerste gezicht lijken deze perspectieven aansprekend, maar zijn ze dat ook werkelijk?
Wanneer we ze preciezer gaan bekijken zien we een andere werkelijkheid opdoemen: een onvoorwaardelijk basisinkomen raakt niet de kern van het probleem. De economie blijft onberoerd en gaat onveranderd verder, gebaseerd op het idee van de strijd om het bestaan waarin iedereen tegen elkaar blijft strijden. Verder verslechtert het de situatie door ieders houding ten opzichte van werk te vergiftigen, waarmee tegelijkertijd aan de menselijke waardigheid een belangrijke mogelijkheid zich uit te drukken wordt ontnomen. En ten slotte leidt een regelmatig inkomen dat iedereen in de schoot geworpen wordt tot een totale afhankelijkheid van dat inkomen, vergelijkbaar met de afhankelijkheid van een kudde tot zijn herder.
We hebben geen inkomensprobleem
De vraag is, wat het alternatief is voor een onvoorwaardelijk basisinkomen? Beter gezegd, waar kunnen we beginnen met het opbouwen van een economisch leven dat ieder individu een waardig inkomen verzekert? Het is noodzakelijk dat we tot de kern van de zaak komen. Dan zullen we allereerst zien dat het fundamentele probleem niet dat van het inkomen is, maar een probleem van het uitgeven, versterkt door een evenzeer fundamenteel probleem wat betreft het geld. Ten tweede zullen we zien dat we een gezonde verhouding tot werk moeten gaan ontwikkelen. Zowel het probleem van het uitgeven als onze houding ten opzichte van werk zijn sterk gerelateerd aan onze conventionele economische manier van denken en doen – het is ongemakkelijk dat toe te moeten geven en moeilijk om uit te spreken.
Maar laten we deze twee aspecten toch nader bekijken. Bij het uitgeven speelt de prijs natuurlijk een centrale rol. Iedereen let op de prijs voordat hij iets aanschaft – dat spreekt voor zich. Maar met welk bewustzijn doen we dat? Met voorbijgaan aan onze conventionele manier van denken stellen we ons nu een wereld voor (we laten de vraag of dat reëel is even achterwege) waarin de prijs van elke waar zodanig is dat de individuele mens die de waar geproduceerd heeft “als tegenprestatie voor het resultaat van zijn inspanning een bedrag ontvangt dat voldoende is om hem in staat te stellen het geheel van zijn behoeften, inclusief die van degenen die van hem afhankelijk zijn, te bevredigen totdat hij een volgend zelfde product gemaakt heeft”.[2] Deze “juiste prijs” wordt niet vastgesteld door de koper, de consument, maar uitsluitend door de verkoper, de producent. En de beslissende factor in het bepalen van de prijs wordt niet gevormd door de kosten die met de productie zijn verbonden maar door de toekomstige behoeften van de producent.
De gevolgen van het begrijpen van de juiste prijs op deze manier zijn immens: door zijn eigen behoeften te vervullen garandeert de consument, met elke transactie opnieuw, de vervulling van de behoeften van allen die bij de productie betrokken waren – al hun behoeften, niet slechts hun primaire behoeften. Dit zou niet alleen plaatselijk het geval zijn, maar geldt ook wereldwijd, voor alle mensen, wáár zij ook werkzaam zijn. Door elke transactie opnieuw, zou het hanteren van de juiste prijs een genezend effect hebben dat het hele economische organisme zou dynamiseren. Tegelijkertijd zou het wereldwijd rechtvaardigheid voortbrengen. Dit begrip van de juiste prijs is gebaseerd op economische en te berekenen inzichten; niet op een externe moraal, een ethische houding of afgedwongen ‘liefdadigheid’. Individuen zullen misschien in moreel opzicht groeien, als gevolg van het hanteren van de juiste prijs, maar dat kan nooit de voorwaarde zijn om de juiste prijs te introduceren.
Een beslissend aspect van het hanteren van de juiste prijs is zijn oriëntatie op de toekomst, want het is de juiste prijs die een inkomen garandeert dat voorziet in toekomstige behoeften. Op geen enkele manier is inkomen een beloning voor een prestatie uit het verleden; inkomen is een tegemoetkoming voor de voortgaande kosten van levensonderhoud voor de producent. Er is slechts inkomen en werk. Maar ze zijn niet met elkaar verbonden. Inkomen kan ook niet afgemeten worden in termen van werk, want de facto worden werk en inkomen van elkaar gescheiden door de logica van de tijd. Eerst is er het inkomen, het werk volgt. Het hanteren van de juiste prijs is zodoende zowel het begin als de weg naar de scheiding van werk en inkomen, hetgeen zowel werkelijk sociaal is als in overeenstemming met een groter doel. Bovendien, wanneer het inkomen door het hanteren van de juiste prijs in alle toekomstige behoeften voorziet, legt het ook de basis voor de creativiteit en ontwikkeling van ieder individu, door wiens vaardigheden in de behoeften van zijn medemensen wordt voorzien.
Er is echter een probleem: geld is onvermijdelijk verbonden met elke transactie en hiermee verschijnt een verborgen en nauwelijks te pakken probleem waarvoor we nu de moed moeten hebben om het onder ogen te zien. In de afgelopen twee eeuwen is geld steeds duidelijker losgeraakt van de echte economie en tijdens dit proces verwierf het een waarde in en van zichzelf. Deze situatie berust op drie alomtegenwoordige praktijken: de aankoop van grond (in plaats van het recht op alleengebruik), het hanteren van materieel onderpand bij leningen (in plaats van het hanteren van “persoonlijk krediet”) en de gerichtheid op het beheersen van inflatie op monetair gebied (in plaats van het stimuleren van het hanteren van de juiste prijs). Deze drie gewoonten werken in economische zin vernietigend en hebben invloed op elke transactie die waar dan ook ter wereld plaatsvindt. Het ontbreekt hier aan de ruimte om dit nader te onderzoeken, maar laat het voor dit moment volstaan om te stellen dat deze drie gewoonten hindernissen zijn voor elke stap die gezet wordt om werkelijke economische processen te verbeteren.
Werk als de behoeder van de menselijke waardigheid
De onvoorwaardelijkheid van het basisinkomen benadrukt de rechten van het individu en maakt hem vrij van aanspraken die de gemeenschap op hem doet – tegelijkertijd zondert het individu zich af van die gemeenschap. Maar het plaatst ook werk in een verkeerd licht. Werk heeft niets te maken met dat soort van vrijheid; het heeft te maken met karma. Werk verschijnt waar de betrokkenheid van het individu raakt aan de erkenning van de ander; het betekent een verbinding, een link, een ontmoeting tussen een punt en de periferie. Werk is waar een mens zijn individuele bestemming ontvouwt door de behoeften van anderen te erkennen. Het werk dat je verricht komt tegemoet aan de behoeften van anderen; je eigen behoeften worden op hun beurt vervuld door het werk van anderen: “... de gedachte dat zo- en zoveel mensen werken opdat daarmee een minimale basis voor het levensonderhoud gelegd is – is onverbrekelijk verbonden met een andere gedachte, namelijk dat men de gemeenschap weer terug moet geven, niet in geld maar in werk, wat een ander aan werk voor jou verricht heeft. Pas wanneer mensen zich verplicht zullen voelen de hoeveelheid werk die voor hen verricht is ook weer in de vorm van werk terug te geven, pas dan leeft er werkelijke interesse voor de medemens. Dat de ene mens de ander geld geeft, betekent slechts dat men de ander aan de leiband heeft, dat men hem als een slaaf kan leiden en dwingen voor zich te werken.”[3] Alleen door werk leren we om terug te geven wat we hebben ontvangen door het werken van anderen. Op dit punt wordt in de diepste en meest menselijke zin ervaarbaar hoe wij verwant zijn met onze medemens. Door werk betreden we de sfeer van het recht – iets dat nooit met geld gekocht kan worden. Rechten komen voort uit het feit dat je in een gemeenschap thuishoort, zoals ook verplichtingen. Werk is ook een dergelijke verplichting: “(...) natuurlijk is ieder mens door zijn sociale situatie gedwongen tot werk en we hebben slechts de keuze tussen werken en van honger omkomen.”[4] Dit is krachtig maar consequent uitgedrukt. Een van de belangrijkste geheimen van het menselijk bestaan is verbonden met werk: het inzetten van de wil. De moderne beschaving doet er veel aan om de wil te verlammen, te verzwakken of zelfs de verbinding tussen het “Ik” van de mens en zijn aardse wil te verbreken. Dit gaat om niets minder dan de menselijke waardigheid en vanuit dit gezichtspunt kan werk worden gezien als de behoeder van de menselijke waardigheid. Vanuit ditzelfde gezichtspunt is het onvoorwaardelijke van het idee van het basisinkomen zowel ernstig als gevaarlijk; het streven naar een voldoende inkomen bedreigt de menselijke waardigheid.
Het onvoorwaardelijke basisinkomen en het hanteren van de juiste prijs staan recht tegenover elkaar als het gaat om het streven naar een redelijk inkomen. Met het basisinkomen worden de basisbehoeften gedekt door een periodieke geldinjectie; het hanteren van de juiste prijs betekent dat producenten een prijs ontvangen die al hun behoeften dekt. Met het oog op het egoïsme richt het basisinkomen zich op het eigen inkomen, preciezer gezegd op het geld dat nodig is om de eigen basisbehoeften te dekken, ongeacht de vraag waar dit geld vandaan komt. Het hanteren van de juiste prijs richt zich op de medemens, op het uitgeven van geld – om precies te zijn op de behoeften van allen die onzichtbaar achter elk product staan. En zo bevordert het ook het gezonde functioneren van het sociale organisme en dat is weer de primaire noodzakelijke voorwaarde voor inkomen.
In verbinding met het onderwerp van dit artikel moeten we het egoïsme nog wat nader bekijken. Zoals bekend kan de spirituele wereld niet op een veilige manier worden betreden zonder een passende voorbereiding. Dat houdt in onze tijd in dat de mens zijn egoïsme moet opleiden. Iedere stap voorbij de drempel van de spirituele wereld die is gemotiveerd door persoonlijke belangen, door een egoïsme dat niet is verruimd zodat het de hele wereld en alle mensen omvat, voorkomt een werkelijke ontmoeting met de werkelijkheid van de spirituele wereld: een dergelijke stap leidt alleen tot illusoire beelden en weerspiegelingen van persoonlijke wensen, die natuurlijk wel mooi en waar lijken te zijn.
Met het moderne economische leven betreden we een andere wereld. In veel opzichten lijkt deze wereld een weerspiegeling van de spirituele wereld te zijn. In geen van deze twee werelden is plaats voor egoïsme: “[Egoïsme] in het economische leven zou met wortel en tak moeten worden uitgeroeid”[5] want het vervalst de prijzen en geeft hen een illusoir karakter. Maar eigenbelang leidt ook tot “ellende, armoede en ontberingen” voor de mensheid.[6]
De enige begaanbare weg die ik zie om onze toekomst ter hand te nemen is door het hanteren van de juiste prijs. De eerste stap op die weg is om dit fundamentele concept uit Rudolf Steiners economische theorie – de juiste prijs met alle consequenties van dien – voor ieder toegankelijk en begrijpelijk te maken. De tweede stap is om associatieve netwerken te vormen – niet te groot en niet te klein en alle met elkaar verbonden – om prijzen waar te nemen en te evalueren en om op die manier stap voor stap bewustzijn voor de juiste prijs te ontwikkelen. Dit zou resulteren in een fluctuerend, gedifferentieerd wereldomspannend landschap van juiste prijzen. Zo leren we samen het economisch leven te beheersen, het economisch leven van de mensheid...
Noten
[1]: [CHB] In dit artikel wordt gesproken over “werk” en niet over “arbeid” om op het menselijke aspect gericht te blijven en niet in een economische categorie verstrikt te raken.
[2]: Zie Rudolf Steiners voordracht van 29 juli 1922, GA 340, Wereldeconomie, Rotterdam 1986. Deze formule van Rudolf Steiner is net zo geldig en volledig als de stelling van Pythagoras.
[3]: Rudolf Steiner, voordracht van 30 november 1919, GA 186, waarin Rudolf Steiner beschrijft hoe werk alleen kan worden geruild voor werk en hoe geld nooit een vervanging van werk kan zijn.
[4]: Rudolf Steiner, voordracht van 30 mei 1919, GA 337a. Uittreksel van een antwoord van Rudolf Steiner op de vraag: “Is het denkbaar dat werk verplicht wordt?”
[5]: 26 juli 1922, GA 340, Wereldeconomie
[6]: “... alle menselijke ellende [is] alleen maar het gevolg van het egoïsme... ellende, armoede en nood zullen [zich] noodzakelijkerwijs voordoen als die gemeenschap op een of andere manier op egoïsme is gebaseerd.” GA 34 (opgenomen in Verbeter de wereld, Assen 2009).
Marc Desaules leeft in Zwitserland en was (mede-)oprichter van verschillende initiatieven zoals een biologisch-dynamische boerderij, een restaurant, een hotel en een pensioenfonds, waar hij zich o.m. richtte op de vormgeving en de financiën. Zie ook: www.aubier.ch.
Hij is auteur van A human response to globalisation – Discovering associative economics (Associative Economics Institute, Canterbury/Neuchâtel 2003)
Vertaald door Gesien Broekhuijsen en John Hogervorst
Dit artikel verscheen in Driegonaal, jrg 33, nr 1/2’
Tot slot nog het volgende van Perun Boeken, dat op de
website daar helaas vrijwel onleesbaar is. Het staat op de pagina met ‘Nieuws’:
‘Verhoging verzend- en portokosten
Vanwege de sterk gestegen verzend- en portokosten ziet Perun Boeken zich helaas genoodzaakt deze kosten voor een groter deel door te berekenen dan in het verleden het geval was. Met ingang van 1 november zal voor bestellingen onder de € 20 een bedrag van € 2 aan verzend- en portokosten in rekening worden gebracht. Voor bestellingen boven de € 20 komen de verzend- en portokosten voor rekening van Perun Boeken. Dit geldt voor verzending binnen Nederland. Voor verzending naar het buitenland zullen de volledige kosten in rekening worden gebracht, ongeacht de hoogte van de bestelling.
Nieuw! Boek over leven en werk van Sergej Prokofieff met daarin opgenomen de herdenkingsrede van Peter Selg en Jaap Sijmons’ verslag van Prokofieffs uitvaart
Ton Jansen / Peter Selg, Op de bres voor de waarheid. Het levenswerk van Sergej O. Prokofieff
Naar aanleiding van het recente overlijden van Sergej Prokofieff schreef vertaler en uitgever Ton Jansen een korte schets van zijn leven, aangevuld met persoonlijke herinneringen aan deze grote persoonlijkheid en een beschouwing over de betekenis van zijn werk. Verder zijn diverse bijdragen van derden opgenomen, zoals o.a. de herdenkingsrede van Peter Selg en het verslag dat Jaap Sijmons van Prokofieffs uitvaart maakte. Met diverse afbeeldingen van Sergej Prokofieff als kind, jongeman en volwassene. Een beeld van een onvergetelijk mens!
Boekgegevens:
Auteur: Ton Jansen
Mede-auteur: Peter Selg
Aantal pagina’s: 160
Paperback (genaaid)
Prijs: € 16,50
ISBN 978-90-76921-31-0
Nieuw! Sergej Prokofieff, Wat is antroposofie?
In dit kleine maar opmerkelijke boekje geeft Sergej Prokofieff een zeer persoonlijk maar tegelijk volkomen objectief antwoord op de vraag “Wat is antroposofie?” Daarbij laat hij – in een uiterst korte en kernachtige beschouwing – zien dat de antroposofie in haar diepste wezen een opstandingswetenschap is, die direct uit het Mysterie van Golgotha voortvloeit. Zij is een moderne, wetenschappelijk veantwoorde weg, waarop de mens de werkelijkheid van de Opstanding kan leren kennen en meebeleven. Dankzij het feit dat hij zelf in de geest voor het Mysterie van Golgotha heeft gestaan kon Rudolf Steiner deze weg voor alle mensne van onze tijd ontsluiten.
Boekgegevens:
Auteur: Sergej O. Prokofieff
Vertaler: Sari van Panhuys
Redactie: Ton Jansen
Aantal pagina’s: 48
Paperback (genaaid)
Prijs: € 9,50
ISBN 978-90-76921-30-3
Nelle Amons, De benauwenis van je gekwetste ik
Recensie van het boek “De spirituele betekenis van vergeving” in het orgaan van de Christengemeenschap. In Beweging, Michael 2014, pag. 31-32 Lezen
Nieuw! In het kader van de herdenking van het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog, honderd jaar geleden, verschijnt bij Perun Boeken:
Ton Jansen, “De Balkan is geen oorlog waard! Raspoetin, Rusland en de Eerste Wereldoorlog. De moordaanslag van 12 juli 1914”
Aantal pagina’s: 144
Paperback, geĭllustreerd
Prijs: € 14,90
ISBN 978-90-76921-29-7
Boek bekijken – Bestellen – Interview met auteur in Bergse Bode – Recensie Hans Andriessen
Nieuw! Sergej O. Prokofieff, Het mysterie van de Opstanding in het licht van de antroposofie
Op 15 juni a.s. is na een lange en intensieven periode van voorbereiding Sergej Prokofieffs belangrijke boek over Het mysterie van de Opstanding in het licht van de antroposofie verschenen. De duitse uitgave hiervan werd in 2008 gepubliceerd. In dit boek gaat Prokofieff diep op de betekenis van het Mysterie van Golgotha in, op basis van hetgeen Rudolf Steiner ons hierover heeft meegedeeld. In drie grote hoofdstukken bespreekt Prokofieff achtereenvolgens het verband tussen het Mysterie van Golgotha en de geestelijke communie; de betekenis van Pasen, Hemelvaart en Pinksteren in het licht van de antroposofie; en de betrekking tussen de Opstanding en het binnenste van de aarde. Vooral dit laatste hoofdstuk is zeer opmerkelijk, want hierin bespreekt Prokofieff met name Christus’ afdaling naar het binnenste van de aarde op Stille Zaterdag, een onderwerp waarover tot nu toe nog maar heel weinig is gezegd, ook niet door de bestaande gelofsrichtingen. In de twee bijlagen staat Prokofieff ten slotte uitvoerig stil bij het fenomeen van de stigmatisatie, dit onder andere naar aanleiding van de belevingen van Anna Katharina Emmerich, Therese Neumann en – in onze tijd – Judith von Halle. Deze bijlagen hebben in de duitstalige landen heel wat stof doen opwaaien en onder andere tot soms zeer felle reacties in Das Goetheanum geleid, alsmede tot diverse boekpublicaties, onder andere van Peter Tradowski, Judith von Halle, Helmut Kiene en last but not least van Prokofieff zelf, namelijk zijn boekje “Tijdreizen”, dat begin 2013 verscheen.
Auteur: Sergej O. Prokofieff
Vertaling: Ton Jansen
Aantal pagina’s: 288
Gebonden uitgave
Prijs: € 24,90
ISBN 978-90-76921-28-0’
.
