Ons vermogen

Oei, dit is (weer) brisant. Ik volg de laatste tijd opnieuw de ontwikkelingen van het vrijeschoolonderwijs in Zutphen. Daar bestaat nogal wat onrust, zie ‘Meedenken’ op donderdag 10 januari en ‘Krimp’ op maandag 31 december 2012. Het is moeilijk de vinger erachter te krijgen wat er nu precies aan de hand is. Ik kan wijzen op eerdere berichtgeving hier op ‘Antroposofie in de pers’ over school ‘De Zwaan’, bijvoorbeeld op 12 november 2011. Maar ook van belang zijn ‘Toezichthouderschap’ op 7 december 2011 en zelfs ‘Bestuursperikelen’ op 3 augustus 2011. Hoe hoog het oploopt, blijkt wel uit het korte bericht ‘Onderwijsrecht’ vandaag op de website van Vrije School Nu:

‘Op verzoek van ouders heeft de initiatiefgroep contact opgenomen met een in het onderwijsrecht gespecialiseerd bureau. Op 14 januari hebben twee leden van de initiatiefgroep uitgebreid gesproken met een advocaat. Daarbij zijn onze eerdere bevindingen zoals gemeld in het NUbericht 1 en op de meedenk-avond van 10 januari, bevestigd door de advocaat. Ook heeft de advocaat gewezen op de mogelijkheid van het aantekenen van beroep tegen het besluit. De beroepstermijn hiervoor is nog niet overschreden. Ook zijn de stappen aan de orde gekomen om te komen tot verzelfstandiging van de Berkel, en wat de ouders en de MR Berkel hierin kunnen doen.’

Even tussendoor: AntroVista meldde gisteren, op basis van dit persbericht van Vrijescholen Athena, ‘Widar Vrijeschool Groningen treedt toe tot Athena’, ‘Vrijeschool Groningen gefuseerd’. In het ongedateerde persbericht staat:

‘Widar Vrijeschool (Groningen) onderdeel van Athena

Per 1 januari 2013 maakt de Widar Vrijeschool (primair onderwijs) onderdeel uit van de Stichting Vrijescholen Athena. De Vereniging Onderbouw Vrije School Groningen heeft – met instemming van de ouders en team – het bevoegd gezag van de school daarmee overgedragen aan het college van bestuur van Athena, een stichting waartoe ook nog 13 andere vrijescholen uit Noord- en Oost-Nederland behoren.

Geschiedenis

Widar Vrijeschool verzorgt onderwijs voor kinderen van 4 tot 13 jaar. De school telt ca. 220 leerlingen. De Vrije Peuterspeelgroep Doppejan en BSO De Vuurvogel is eveneens in het gebouw gevestigd.

De Vrijeschool Groningen werd in 1974 opgericht door een groep enthousiaste ouders. Na een onstuimige groei en jarenlang verdeeld te zijn geweest over verschillende locaties, werd in 1995 het gebouw aan de Merwedestraat 41 betrokken. Het gebouw is onder de bezielende leiding van architect Gerrit Korteweg en met hulp van vele ouders en vrienden van de school verbouwd tot een schoolgebouw met een herkenbaar eigen karakter. De witte steen en het gele houtwerk geven de school een moderne maar ook vriendelijke en zonnige uitstraling. De school ligt op 5 minuten loopafstand van het centrale bus- en treinstation Groningen, een belangrijke voorwaarde voor een school die zowel stedelijk als regionaal in een behoefte voorziet. Het gebouw van het voortgezet onderwijs van de Vrijeschool ligt nog geen 100 meter verderop in de straat. De eenheid van het doorlopende vrijeschoolleerplan vindt u terug in de ligging van de schoolgebouwen dicht bij elkaar in de buurt.

De Vrijeschool Groningen is vanaf het ontstaan een school met een eigen karakter, nuchter en met een open blik naar de wereld om zich heen. In het team van Widar werken ervaren leerkrachten van wie een enkeling al vanaf het begin betrokken is bij de Vrijeschool Groningen, maar ook jonge leerkrachten die met enthousiasme modern vrijeschoolonderwijs willen geven.’

Een andere, verwante ontwikkeling meldde vandaag De Stentor in ‘Veel interesse voor bovenbouw vrije school Zwolle’:

‘Een informatieavond over voortgezet vrije schoolonderwijs in Zwolle heeft maandagavond tussen de zeventig en tachtig belangstellenden getrokken.

Het betrof zowel ouders van kinderen die op reguliere basisscholen in Zwolle zitten als ouders van kinderen op een van de vrije basisscholen in Zwolle en de regio, aldus Karin Krijger van de initiatiefgroep die zich beijvert voor een vrije school-bovenbouw. Het is de bedoeling daarmee in augustus te starten onder de vlag van de Van der Capellenscholengemeenschap. Binnen twee jaar moet dan duidelijk zijn of het initiatief kan uitgroeien naar een volwaardige school. De school gaat van start als voor 1 april tenminste 24 leerlingen aangemeld zijn.

Tijdens de informatieavond bleek vooral dat ouders zich afvroegen of het wel echt vrije schoolonderwijs wordt, aldus Krijger. “Dat is zeker het geval, ook al valt de school formeel onder de Van der Capellenscholengemeenschap.”’

Ik kan u trouwens wijzen op de nieuwe website van de Stichtse Vrije School:

‘De Stichtse Vrije School is een regionale school voor voortgezet vrije schoolonderwijs. Samen met het Novalis College in Eindhoven en het Karel de Grote College in Nijmegen vormt de Stichtse Vrije School de Scholengemeenschap voor Voortgezet Vrije Schoolonderwijs, formeel een school voor mavo, havo en vwo. De school omvat het 7e tot en met 12e leerjaar van het internationale Waldorf School curicculum (1e t/m 6e leerjaar VO). De Stichtse Vrije School telt gemiddeld rond de 690 leerlingen, waarvan ongeveer 65 leerlingen op onze locatie aan de Lorentzlaan (de Tobiasstroom, LWOO). De leerlingen zijn afkomstig uit ruim veertig gemeenten in de regio Midden-Nederland. Er zijn in totaal ca. 80 leraren en 20 onderwijsondersteunende medewerkers, verdeeld over de beide locaties.

De Stichtse Vrije School is een “algemeen bijzondere” school. Met algemeen bedoelen wij dat de school openstaat voor alle leerlingen, ongeacht godsdienst, huidskleur, nationaliteit of milieu. De wijze waarop wij “bijzonder” zijn, willen we op deze website graag duidelijk maken, maar kun je ook ervaren door ons te bezoeken op open dagen of een van de vele bijzondere activiteiten die er op onze school plaatsvinden.’

En op deze conferentie zoals wordt aangekondigd op de website van de Vereniging van vrijescholen, ‘Conferentie vrijescholen VO’:

‘Na drie vakgroep congressen organiseren we een conferentie met lezingen, vak- en werkgroepen waarop ingetekend wordt. Een dag waarop de scholen de deuren sluiten en onderwijsgevenden, leidinggevenden, coördinatoren en andere taakhouders van vrijescholen v.o. in Nederland bijeenkomen in Zeist.

De conferentie vindt plaats op 14 maart 2013 tussen 10.00 en 16.30 uur op De Stichtse Vrije School in Zeist.

Thema
Sprekers
Programma
Vak- en werkgroepen
Inschrijven’

Onder ‘Thema’ lezen we:

‘Parcival periode

Een centrale lesperiode in de bovenbouw is de Parcival periode. Het Middeleeuwse verhaal over de naïeve jongeling die ver van de wereld beschermd is opgevoed, die onervaren de wereld intrekt en door schade en schande wijs wordt. Hij leert door de ervaringen en ontmoetingen die hij heeft om uiteindelijk op het juiste moment het juiste te doen. Door moedige daden, door als ridder te vechten voor het goede en onrecht te bestrijden. Door vanuit inzicht de juiste vraag te stellen die nodig is en daardoor de zieke behoeder van de graal te verlossen en zelf tot graalkoning te worden gekroond. Zo wordt hij tot de grootste ridder van zijn tijd, hij is een held in de ware zin van het woord.

Een held worden

Al onze leerlingen wens je toe een held te worden, ieder op zijn eigen individuele manier. Welke toekomst trekken ze tegemoet? Welke wereld gaan ze in? Of in welke wereld leven ze nu? Welke vaardigheden zal dat van hen vragen? Wat hebben ze nodig om de uitdagingen die op hen liggen te wachten aan te kunnen gaan? En wat zijn de kwaliteiten die zij en ook de leraren nodig hebben voor de toekomst? Eén ding is zeker, dat veel anders wordt en dat eigenlijk niets meer zeker is. Heeft dat gevolgen voor ons onderwijs?
Het algemene Parcival thema zal tijdens de conferentie centraal staan.’

En onder ‘Sprekers’ komen we deze bekenden tegen:

‘Ignaz Anderson, 25 jaar vrijeschoolleraar, nu directeur van de Iona Stichting.
Yoeri Albrecht, journalist en directeur van de Balie in Amsterdam
Désanne van Brederode, filosofe en schrijfster
Waldemar Torenstra, acteur
Frans Lutters, vrijeschoolleraar’

Werelds, niet? Maar nu weer terug naar Zutphen, want daar was iets brisants. Gisteren verscheen op de website van Gemeenschappelijke Medezeggenschapsraden dit bericht, ‘Nieuw medezeggenschapsstatuut’ (de vijf taalfouten, in zo’n kort stukje tekst notabene, heb ik er maar uitgehaald):

‘De bestuurder heeft met instemming van beide GMR-en een nieuw medezeggenschapsstatuut vastgesteld. Het statuut is geschreven door GMR-leden zelf. Het was hoog tijd voor een nieuw statuut; het oude zorgde voor verwarring en was op een aantal punten niet meer van deze tijd.

Het statuut regelt dat er medezeggenschap is op de scholen (MR) en op stichtingsniveau (GMR). Ons recht op informatie en het kunnen gebruikmaken van faciliteiten is erin vastgelegd. Hoe de leden gekozen worden staat er ook in. De bevoegdheden staan in de wet, maar zullen binnenkort ook worden uitgewerkt in een reglement.’

Okee, dat was gisteravond. Maar eergisterenavond plaatste men ‘Situatie met betrekking tot Stichting ter Ondersteuning Vrije Scholen in Zutphen e.o.’:

‘Vorig jaar hebben we laten weten dat het grootste deel van het eigen vermogen en de gebouwen die de stichting gebruikt is ondergebracht in de “Stichting ter Ondersteuning Vrije Scholen in Zutphen e.o”. Onder het oude bestuur was dat geen probleem en wellicht voordelig: deze stichting en VSNON, die het onderwijs verzorgt, hadden hetzelfde bestuur. Sinds VSNON een professioneel bestuurder heeft en een nieuwe Raad van Toezicht vinden we dat wel een probleem. Twee van de oud-bestuursleden zijn namelijk bestuurders gebleven van de Stichting ter Ondersteuning. “Onze” bestuurder en Raad van Toezicht hebben daardoor geen invloed op het daar gevoerde beleid. Mede door deze splitsing staat onze stichting onder verscherpt toezicht van de Inspectie, wegens een zwakke vermogenspositie. We willen als GMR-en dus graag dat onze bestuurder weer de zeggenschap krijgt over het eigen vermogen en het gebruik en beheer van de panden. Voorafgaand aan de overgang naar het nieuwe bestuursmodel hebben we als GMR-en (al in voorjaar 2011) ook de toezegging gekregen van het oude bestuur dat dit “uiteraard” geregeld zou worden.

De bestuurder en de Raad van Toezicht hebben (vanzelfsprekend) dezelfde wens en proberen dat ook voor elkaar te krijgen. Vorig najaar is de afspraak gemaakt tussen de voorzitter van de Stichting ter Ondersteuning, Leo Stronks, en de voorzitter van onze Raad van Toezicht, Eef Jordens, dat dit in de loop van 2012 geregeld zou worden. Tot nu toe werkt de Stichting ter Ondersteuning echter niet mee aan het nakomen van deze afspraak. We hebben als GMR-en hierover meermalen onze ongerustheid uitgesproken. De Raad van Toezicht is nog in afwachting van een laatste bericht van de Stichting ter Ondersteuning, maar is inmiddels ook juridische stappen aan het voorbereiden om de zeggenschap over wat als “ons” vermogen en “onze” gebouwen wordt beleefd terug te krijgen. We zijn daar blij mee, want het wordt hoog tijd dat er een einde komt aan deze onverkwikkelijke scheiding van wat heel hoort te zijn. Tegelijk vinden we het treurig dat het oude bestuur weigert van harte mee te werken aan het oplossen van dit administratieve probleem.

De GMR-en blijven dit dossier volgen.’

Oei, heel pijnlijk. En waarom is dit nu zo, kan iemand me dat eens uitleggen? Is het dan wel alleen een administratief probleem? Dan even heel wat anders dan deze perikelen. Op 15 december 2012 schreef ik over ‘De Hokjesman’, met meer bijzonderheden in ‘Eeuwfeest’ op 27 december 2012. Ondertussen is er een eigen website van, is de eerste aflevering uitgezonden en al bijna 23.000 keer bekeken op Uitzending gemist; overmorgen volgt deel 2, om 21.30 uur op Nederland 3. Gisteren werd deze noodkreet geplaatst op de Facebookpagina van ‘De Hokjesman’:

‘Lieve vrienden, zouden jullie ons een lol willen doen? Het is belangrijk dat het gaat rondzingen, ons programma. Daarvoor zijn Facebook maar zeker ook Twitter onontbeerlijk. Op Twitter schreef ik net aan de 180 volgelingen tot nu toe:

“Waar het om draait is dit. Als dit programma een succes wil worden dan moet het echt meer gaan rondzingen... Willen jullie alsjeblieft donderdag a.s. een beetje op de tam tam slaan? Onze dank is bij voorbaat onuitsprekelijk. Wij vermoeden dat we iets bijzonders hebben gemaakt maar vrezen de vooroordelen. Mensen denken nu eenmaal in stereotiepen. Molukkers? Vooral denken we dat veel potentiële kijkers op andere netten zitten. Mensen die überhaupt nooit op Nederland (eigenlijk net) 3 komen. Die mensen moeten onze kant op wil dit soort televisie komende tijd nog gemaakt kunnen worden. Over de achtergrond en details spoedig meer.”

Zouden jullie hier op Facebook alsjeblieft ons ook willen volgen op Twitter? Dat gaat sowieso helpen denken we. Heel veel dank. En zegt het voort! Donderdag a.s. 21:35 Nederland 3.

https://twitter.com/hokjesman’

Ter begeleiding van de eerste uitzending interviewde Hugo Hoes vorige week voor de VPRO Gids maker Michael Schaap. Het artikel geeft het nodige inzicht en is te leuk om niet hier over te nemen, hoewel het (nog) niet online staat. [Update 24 januari: inmiddels wel, waarbij gelukkig ook de prachtige foto's mooi uitkomen.] Maar dat is voor mij natuurlijk geen probleem (en voor de VPRO en de auteur hopelijk ook niet). Het kreeg de titel ‘Goed volk’:

‘Op antropologische wijze onderzocht Michael Schaap als “De hokjesman” een achttal subculturen, waaronder die van Volendammers en Molukkers, resulterend in een fraaie reeks over hechte gemeenschappen in Nederland.

Een flink project. Hard gewerkt zeker?

Michael Schaap: “Ja, al heeft Jurjen Blick, met wie ik dit samen heb gemaakt, nog harder gewerkt. Net als eindredacteur Robert Wiering. We hebben met veel plezier alles uit de kast gehaald en omdat het waarschijnlijk de laatste keer is dat we nog zo’n vette serie mogen maken.”

Hoezo?

“Series van slechts acht afleveringen worden relatief te duur. Gelukkig hebben we voor De hokjesman nog een behoorlijke vrijheid gekregen. En het is echt geworden wat we gehoopt hadden, al zal de netmanager nog wel even moeten hoesten als hij het ziet, omdat het niet echt een Nederland 3-programma is geworden. Ik heb begrepen dat je daar geen woorden van meer dan drie lettergrepen mag gebruiken. Wij wilden met een geweldige crew iets maken waar we zelf graag naar zouden kijken. Met zichtbare liefde voor het ambacht.”

Wat was het plan?

“Kijk, subculturen hebben vaak met gemeenschappelijke mode of muziek te maken en zijn altijd onderdeel van een grotere cultuur. Wij zochten gemeenschappen. Die zijn gelaagd, hebben een verleden en vaak wordt dat verleden geïdealiseerd of gemystificeerd. Er zijn ideeën over de eigen voortreffelijkheid en altijd is er sprake van wij en zij. Dat is interessant. Want wat bedoel je nu eigenlijk echt als je zegt: ik ben een Volendammer? Ik maak dit uit liefde en fascinatie voor de mens en omdat ik zelf ook verlang naar dat fijne gevoel van een groep. Zo’n warme band, al vind ik het ook doodeng. Al die geschreven en ongeschreven regels. Wanneer hoor je erbij en wanneer niet? Hoe werkt in- en uitsluiting? Sowieso is het ontzettend boeiend om te snappen waarom wij mensen zo raar doen.”

In de eerste twee afleveringen, bij Volendammers en Molukkers, krijg je een warm welkom.

“Die waren fantastisch. Bij de mariniers [aflevering 6] was het lastiger. Zij vonden mij waarschijnlijk een raar fatje en hebben me dagenlang genegeerd. De aflevering over de adel [afl. 4] bleek ook een uitermate ingewikkelde exercitie. Frappant is dat men na verschillende alleraardigste gesprekken niets meer van zich liet horen. Noch per telefoon, email of postduif. Gewone mensen zouden zeggen: ik heb er geen zin in. Maar de adel duikt onder. We hebben ook naar autonomen gezocht en daarvoor belandden we onder meer bij vrijplaats ADM in Amsterdam. Allemaal vrijbuiters zonder horloge maar met een ontzettende vergadercultuur en heel veel regeltjes. Zeker geen werkschuw tuig, wat vaak wordt gedacht, want ze maken heel veel met hun handen. En dat levert nog geld op ook. Voor die uitzending hebben we ook gefilmd in linkse boekhandel Het Fort van Sjakoo. Zij stuurden me later een boze mail met een cc naar hun advocaat omdat ze het gevoel hadden dat ik ze erin had geluisd. Zo belachelijk.”

Welke gemeenschap zit er niet in?

“De Amsterdam-Zuid-Joden. Wilden we eerst wel doen – het is mijn eigen achtertuin – maar dan zou het onherroepelijk ook over de Tweede Wereldoorlog gaan. Daar had ik geen zin in.”

Je draagt een raar pak met een strikje.

“Dat is een kopie van het pak dat Harrison Ford droeg in Raiders of the Lost Ark. Een beetje als de onderzoekers van het Meertens Instituut vroeger. Het zorgt voor een bepaald soort afstand die goed is voor een interview, terwijl het toch ook vertrouwen geeft. Daarnaast is het dragen van steeds hetzelfde pak reuze handig in de montage. Overigens droeg ik het in Volendam nog niet de hele tijd. Die aflevering werd als eerste opgenomen en toen was de kleermaker in Italië er nog mee bezig. Voor de kijker is herkenning natuurlijk ook handig.”

Vergeet je weleens datje in beeld bent?

“Nee. Ik heb zelf lang als cameraman gewerkt en weet wat de camera doet. Soms heb ik een raar hoofd. Als de cameraman mij nu over shoulder filmt, vraag ik ook altijd of hij ervoor kan zorgen dat mijn enorme neus niet steeds in beeld priemt.”

Je doet het anders goed in beeld.

“Desondanks kun je nog wel lelijk en eng overkomen, dus daar let ik wel op. Zenuwen? Nee. Ik weet mensen vaak heel snel zo in mij te zuigen dat ze de rest vergeten en alleen met mij bezig zijn. Kijkers naar De hokjesman moeten wel een beetje van mij houden. Dat is noodzakelijk, anders trekken ze het niet. Ik wilde de serie graag Eigen volk of Goed volk noemen maar dat mocht niet. De VPRO wilde per se De hokjesman als titel omdat het een associatie zou hebben met De viagraman, een film die ik eerder maakte. Raar idee natuurlijk, want het een heeft niets met het ander te maken.”

Misschien moet je een aflevering maken over de VPRO?

“Ik heb weleens serieus voorgesteld een film over Hilversum te maken om te laten zien hoe gestoord het eraan toegaat. Kreeg ik er niet door. Overal kijken we in de keuken, maar niet bij onszelf. Mocht niet. Stom hè?”

Onder de aanprijzing van het programma staan onder meer deze eerste reacties:

‘Henk Schilder zegt:
10 januari 2013 om 22:25

Net “de hokjesman” gezien op de VPRO over Volendam. Ik woon er en werk er. ben er geboren en ga er dood.

Nog nooit heb ik zo’n genuanceerd beeld gekregen over Volendam! Wat een goed programma en wat een aandacht en vooronderzoek moet hieraan zijn besteed! Een groot compliment voor de maker. Nog nooit eerder is iemdn in staat geweest Volendam zo doeltreffend in beeld te brengen.

Bedankt,
Fam. Schilder

E den Hollander zegt:
11 januari 2013 om 14:12

Wat een mooi en goed gemaakt programma

Als theatermaker heb ik veel community projecten gedaan, waarin je in korte tijd een dorp of gemeenschap probeert te leren kennen. Vanavond heb ik mensen gezien zoals ik ze zelf ontmoet heb. Met al hun tegenstrijdigheden en eigenaardigheden, met hun eigen waarde en hun eigen mening. Ik was blij verrast door het respect, de integriteit en het lef dat in de interviews en de montage getoond werd. Van mij mag dit de nieuwe trend worden, deze manier van televisie maken. Mijn complimenten aan de makers en als jullie nog een aanvulling op het team zoeken hou ik me van harte aanbevolen.

applaus.’

Tot slot heb ik nog een aankondiging, maar die moet ik even inleiden. Daarvoor ga ik langs bij de Universiteit Leiden, bij de Faculteit der Geesteswetenschappen, Instituut voor Wijsbegeerte. Daar resideert prof. dr. Hans Gerding als ‘Bijzonder hoogleraar Metafysica in de geest van de theosofie’. Hij houdt zich dus bezig met ‘Metafysica in de geest van de theosofie’:

‘De bijzondere leerstoel Metafysica in de geest van de theosofie vanwege de Stichting Proklos vertegenwoordigt binnen het academisch onderwijs de benadering en het gedachtegoed van de theosofie. De Stichting Proklos wil met de door haar onderhouden leerstoel een bijdrage leveren aan de vorming van studenten door hen in de gelegenheid te stellen zich wijsgerig te verdiepen in vragen rondom transcendentie en zingeving. De leerstoel stelt deze thema’s aan de orde in een kader waarin filosofisch onderzoek wordt aangevuld met de uitkomsten van fenomenologisch en experimenteel onderzoek op het gebied van anomale interactie en exceptionele menselijke ervaringen.

Onderzoek

In mijn werk richt ik me op een gecombineerde filosofische en wetenschappelijke verkenning van exceptionele menselijke ervaringen. Enerzijds kan filosofische reflectie op uitkomsten van wetenschappelijk onderzoek naar exceptionele ervaringen een onderbouwde bijdrage leveren aan discussies rondom belangrijke filosofische thema’s als bewustzijn en identiteit, leven en dood, subject-object relatie, en spiritualiteit. Anderzijds kan deze reflectie leiden tot het opstellen van methodologische suggesties en richtinggevende hypothesen voor experimenteel en fenomenologisch onderzoek naar deze ervaringen.

Filosofische reflectie biedt in dit werkveld niet alleen uitzicht op een mogelijke verbreding en verdieping van diagnostiek en therapie in de psychologie, maar sluit tevens aan bij de actuele maatschappelijke situatie. In onze huidige multiculturele samenleving is de groeiende vraag naar spiritualiteit gebaat bij een pluriforme en op ervaring gerichte benadering. Kortom, wat mij fascineert in dit werkveld is het onderzoek naar grenzen van menselijke ervaringsmogelijkheden, het existentiële en levensbeschouwelijke karakter daarvan, en de betekenis hiervan voor spiritualiteit in het dagelijks leven.’

Van de hand van Hans Gerding is ‘Filosofische implicaties van grensoverschrijdende ervaringen’:

‘Rede uitgesproken door prof.dr. J.L.F. Gerding, bij het aanvaarden van het ambt van bijzonder hoogleraar metafysica in de geest van de theosofie aan de Universiteit van Leiden op 4 februari 2005.
28 blz., Brochure, Universiteit van Leiden, 2005’

Maar nu blijkt het alweer tijd te zijn voor zijn ‘Afscheidscollege’:

‘Prof.dr. J.L.F. Gerding – Metafysica in de geest van de theosofie
Vrijdag 1 februari 2013, 16:00 uur
Faculteit Geesteswetenschappen
Academiegebouw, Rapenburg 73, 2311 GJ Leiden’