Vaart

We beginnen vandaag nou eens niet met de Zonnehuizen. Maar met Triodos Bank. Afgelopen vrijdag 30 december 2011 publiceerde Yoshi Tuk op de website ‘Marketingfacts’ zijn artikel ‘Organisaties met een verhaal: Ze bestaan!’

‘Enkele weken geleden presenteerde ik namens Buzzcapture een onderzoek naar financiële instellingen in ons land. In dit onderzoek focussen we ons op de positiviteit. Welke financials worden in online en sociale media gewaardeerd en precies wat waardeert men dan? Uitkomst was dat de duurzame banken ASN Bank en Triodos Bank met kop en schouders boven iedereen uitstaken. Geen andere financiële instelling behaalde zulke goede resultaten. Exclusief neutrale berichtgeving, berichten zonder mening, was maar liefst 86% van de uitingen positief van aard. Dat is een percentage waar veel anderen likkebaardend naar zullen kijken. Hoe behaal je zo’n goed resultaat en nog belangrijker, hoe houd je het vast? Met deze vraag reisde ik onlangs af naar Zeist waar de duurzame Triodos Bank is gevestigd. Ik sprak hier met manager online activiteiten Wout van den Dool en hoofd marketing Hadewych Kuiper...

Gigant in wording?

Bij binnenkomst voel je het, binnen Triodos Bank hangt een gemoedelijke sfeer. Geen zuidas maar eerder een authentiek klein familiebedrijf. Schijn of niet, je denkt aan hechte banden en een ons kent ons sfeer. Met al het goede en vooral vele nieuws rondom duurzame banken, zo won Triodos Bank in 2009 bijvoorbeeld de Sustainable Bank of the Year award van FT, zou je bijna vergeten dat het maar een dwerg in bankenland is. Waar ING een kleine 10 miljoen klanten bedient staat Triodos Bank paraat voor een fractie hiervan. Over 2010 groeide de bank met zo’n 18% naar 285.000 klanten. De giganten van ons land liggen hier nog niet wakker van. Of toch wel?

Waar we vroeger wat lacherig deden over de natuurwinkel op de hoek en een geitenwollen sokken bank zien we een kentering in dit beeld. Duurzaam is tegenwoordig namelijk hartstikke hip. Bewust leven is een must, en met een knoepert van een financiële crisis zijn ook de investeringen van je bank van belang. Uit ons onderzoek kwam met name een verandering in gevoel naar voren. Klanten zijn namelijk weer trots op hun bank. Ze dragen de keuze actief uit via sociale media en dat is voor deze branche betrekkelijk vernieuwend. Als het belang van je investeringen toeneemt en consumenten verandering eisen kan het niet anders dan dat ook de grotere banken overstag zullen gaan. Beleid wordt aangepast om de klant te behagen.

Onderscheidend vermogen

Verliezen deze duurzame banken hiermee niet ook het onderscheidend vermogen?

“Als alle andere banken ons beleid overnemen hebben we ons doel bereikt. In principe kunnen we onszelf daarna opheffen...” wordt gekscherend opgemerkt.

De praktijk is natuurlijk heel erg anders. Vandaag de dag geldt in feite dat “duurzame bank” de lading niet langer dekt, er wordt bewust veel verder gekeken.

“Ook wij zouden in kunnen spelen op de hype. We kiezen hier bewust niet voor. We bieden geen iPads of hogere rentes aan om exponentieel te groeien. Ons onderscheidend vermogen kenmerkt zich door een duidelijke visie. Een visie op mens en maatschappij”.

Deze visie zien we terug in de externe communicatie. In plaats van in te spelen op het onderbuikgevoel van veel consumenten en te communiceren dat er niet wordt geïnvesteerd in wapens wordt gewezen op hetgeen waar ze juist wel in investeren. Door middel van investeringen de samenleving positief veranderen. Zo kijkt Triodos Bank verder dan alleen “groen” en investeert het ook in kunst en cultuur, zorg en andere positieve initiatieven bij jou in de buurt.

Community om “u” tegen te zeggen

Dat klinkt natuurlijk geweldig. Een groeiende bank met tevreden klanten die meer dan graag jouw filosofie online ondersteunen en uitdragen. Is het dan niet des te vreemder dat online delen nauwelijks wordt gestimuleerd en dat de bank zelf niet deelneemt aan het gesprek?

“Natuurlijk zijn we ons binnen Triodos Bank bewust van de impact van online discussies. Ook wij kunnen op den duur niet om het leveren van webcare heen. Maar prioriteit heeft het niet. Wat we veel belangrijker vinden is telefonische service zonder wachtrij en diensten die zich kwalitatief en met een visie onderscheiden. Met de beperkte resources zetten we daar op dit moment op in. We vertrouwen op onze community.”

Terwijl online en sociale media bij uitstek geschikt zijn om na te gaan wat klanten van je verlangen houdt dit ze binnen deze bank minder bezig.

“We zouden een platform op kunnen richten waar we klanten vragen mee te denken over de toekomst. 70% van de klanten kan menen dat we moeten investeren in kernenergie, maar eerlijk is eerlijk, we varen toch onze eigen koers.”

Ideaal

Een onoplettende lezer zou dit laatste als arrogant kunnen bestempelen. Is de wens van de klant niet een belangrijk onderdeel van je beleid? Ik zie het als een kracht. Triodos Bank is een organisatie met een verhaal, een droom die ze najagen welke belangrijker is dan snelle groei. Iedere beslissing wordt afgestemd op deze droom. Uit eigen ervaring weet ik dat je als bedrijf nog zo’n sluitende begroting of goed bedrijfsplan kunt presenteren, wanneer het maatschappelijk niet vernieuwend is kun je een investering vergeten.

In plaats van het veelgehoorde “denk vanuit de klant!” denkt Triodos Bank eigenwijs andersom. “Wij willen maatschappelijk iets bereiken en dat is onze belangrijkste leidraad”.

Je kunt zeggen vreemd, ik noem het moedig. Een organisatie met een verhaal, waar vind je ze nog?

Meer weten? Directievoorzitter Peter Blom werd onlangs geïnterviewd voor Profiel. Deze uitzending geeft een interessante kijk op de geschiedenis van de bank.

Meer van deze auteur
– Organisaties met een verhaal: Ze bestaan! 30 december 2011, Yoshi Tuk
– Sinterklaas leeft, behalve onder retailers 5 december 2011, Yoshi Tuk
– HEMA: Foutje of slimme zet? 4 november 2011, Yoshi Tuk
– Online reputatiemanagement: A license to operate 25 oktober 2011, Yoshi Tuk
– Webcare is geen hogere wiskunde 13 oktober 2011, Yoshi Tuk’

Maar hierna kunnen we er echt niet onderuit: Zonnehuizen in het nieuws. Vandaag drie artikelen. Niet met erg veel nieuwe feiten (afgezien van enkele details), maar wel goede samenvattingen van de stand tot nu toe. En dat is ook wel handig, want met al die verwarrende berichtgeving moet de lijn wel vastgehouden kunnen worden. Eerst het Eindhovens Dagblad vanochtend met ‘Loek Winter biedt op Zonnehuizen’:

‘Ondernemer Loek Winter maakt werk van het overnemen van het onderdeel volwassenzorg en het vastgoed van de failliete zorginstelling Zonnehuizen.

Hij heeft dit eerder al aangekondigd. De eigenaar van onder meer de IJsselmeerziekenhuizen heeft op de laatste dag van 2011 bij de Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa) melding gedaan van zijn voornemen.

De NMa houdt de aanvraag tot eind deze week in beraad. Tot dan kunnen belanghebbenden bezwaar indienen tegen de overname.

Zonnehuizen, een zorginstelling op antroposofische grondslag voor volwassenen en jongeren met verstandelijke beperkingen of gedragsproblemen, is eind december failliet verklaard. De instelling verkeerde als gevolg van wanbeleid in grote financiële moeilijkheden.

Salaris

Uitkeringsinstantie UWV heeft na het faillissement de salarisbetaling van de 2300 personeelsleden overgenomen. Het personeel kreeg het salaris over december slechts gedeeltelijk overgemaakt.

Zonnehuizen exploiteert in deze regio instellingen in Eindhoven, Nuenen en Veldhoven. Dat gaat om zorginstellingen voor zowel volwassenen als jongeren. Jeugdzorgverlener LSG-Rentray is partner in de jeugdactiviteiten van Zonnehuizen.

Prijskaartje

Winter heeft eerder geprobeerd het Sint Jans Gasthuis in Weert – dat ook bezocht wordt door inwoners van Budel en omgeving – over te nemen. De onderhandelingen liepen uiteindelijk stuk op het prijskaartje.

Zie ook:
– Deel salaris personeel Zonnehuizen
– Schuldvraag niet eerste zorg voor Zonnehuizen
– Personeel Zonnehuizen zoekt steun in Den Haag
– Winter wil Zonnehuizen overnemen
– Zonnehuizen verkoopt deel vastgoed’

Merkwaardig dat deze laatste vermelding – de mislukte poging van Loek Winter in 2009 om het Sint Jans Gasthuis in Weert over te nemen – vanmiddag bij het artikel is weggehaald. Het volgende artikel staat op de website van het tijdschrift Psy, dat zelf in zijn bestaan wordt bedreigd (lees bijvoorbeeld ‘OR GGZ Nederland wijst opheffen Psy af’ van 8 december 2011). Hanneke Ettekoven schreef vandaag over ‘Ontslagbrief voor 2300 medewerkers van Zonnehuizen’:

‘Zonnehuizen, de antroposofische instelling voor kinder- en jeugdpsychiatrie, is failliet. De 2300 werknemers van de instelling kregen direct na kerst een ontslagbrief thuis. Abvakabo FNV-bestuurder Sengul Sozen vindt het onbegrijpelijk dat de politiek niets doet.

“Als de banken failliet gaan, heeft iedereen slapeloze nachten”, zegt Sozen. “Maar gaat de zorg failliet, dan doet de overheid helemaal niets.” De Abvakabo FNV-bestuurder heeft maandag aan het eind van de middag net één van de bijeenkomsten voor de vakbondsleden van Zonnehuizen achter de rug. “De opkomst was gigantisch: we hebben ruim honderd mensen te woord gestaan. En hun actiebereidheid is onvoorstelbaar. Voor het actiecomité dat we vandaag gevormd hebben, hebben 35 werknemers zich opgegeven. Zo’n groot comité heb ik als vakbond-bestuurder nog nooit gehad.”

Zorgen over onrust

Volgens Sozen heeft de curator van Zonnehuizen maandagmorgen haar zorgen geuit over de onrust die er heerst onder het personeel van de instelling. “De rek is er uit en iedereen vraagt zich af hoe het zo ver heeft kunnen komen. Waarom heeft de overheid niet ingegrepen toen het nog kon?” In het Psy-bericht Zonnehuizen op rand van faillissement is te lezen dat staatssecretaris Veldhuijzen van Zanten de overheid niet liet ingrijpen omdat dat volgens haar de taak is van zorgverzekeraars, de banken en de medewerkers.

Onderhandelingen in vergaand stadium

Alle 2300 werknemers van Zonnehuizen hebben direct na kerst een ontslagbrief ontvangen. “De meeste mensen hebben een opzegtermijn van zes weken en kunnen nu dus nog vijf weken aan de slag”, vertelt de vakbond-bestuurder. “Het UWV betaalt nu dan wel de salarissen, maar iedereen weet dat de tijd dringt.” Er wordt momenteel gezocht naar een overnamepartner voor Zonnehuizen. Sozen zegt dat de onderhandelingen in een vergaand stadium zijn. Over hoeveel personeel er eventueel mee kan, is nog niets bekend. Als er aanstaande maandag niet meer duidelijkheid is, gaan de comités van vakbondsleden actie voeren. Over de aard van de acties kan Sozen nog niets zeggen.

18 miljoen euro schuld

In het voorjaar van 2011 werd duidelijk dat Zonnehuizen in grote financiële problemen verkeerde. In korte tijd hadden er twee fusies plaatsgevonden die geen voordelen opleverden. Daarnaast liep de instelling fors achter op het gebied van ict en waren de veranderingen in de Zorgverzekeringswet en de zorgzwaartepakketten (Awbz) niet goed verwerkt. Tegen het oude bestuur van Zonnehuizen loopt een onderzoek naar wanbeheer. De schuld van de instelling is 18 miljoen euro. (HE)

Lees ook het Abvakabo FNV-bericht Zorginstelling De Zonnehuizen failliet

Lees ook de berichten Ontslaggolf dreigt voor Zonnehuizen, Private investeerder moet Zonnehuizen redden en Petitie gestart om Zonnehuizen te redden’

De laatste en meest uitvoerige in de reeks vandaag, is ‘Zorgmarkt’. Die baseert zich dan ook op een hele serie bronnen: ‘Zonnehuizen; De Stentor; Trouw; SP; de Volkskrant; FD; Zorgvisie; NMa; Abvakabo’. Alleen Antroposofie in de pers ontbreekt... De titel van het artikel is ‘Zonnehuizen failliet (update) – Loek Winter maakt vaart’:

‘De rechtbank heeft het faillissement van Stichting Zonnehuizen uitgesproken. Charles Laurey, de bestuurder a.i., en de bewindvoerder hadden hierom verzocht. De rechtbank heeft bewindvoerder mr. Marie-José Cools nu als curator aangesteld. Zorgondernemer Loek Winter heeft inmiddels bij de NMa melding gedaan dat zijn maatschappij de volwassenzorg van de Zonnehuizen wil overnemen.

Een faillissement is noodzakelijk omdat daardoor de salarissen van medewerkers voor de maand januari zeker zijn gesteld doordat het UWV deze salarisbetaling overneemt.

De 2300 medewerkers hebben op 29 december hun ontslagbrief gekregen. De meeste personeelsleden hebben een opzegtermijn van zes weken, waarin ze moeten blijven zorgen voor de ongeveer 3400 cliënten van de landelijk opererende organisatie. Naar verwachting zullen de meeste medewerkers die werkzaam zijn in de directe zorg en onderwijs grotendeels in dienst kunnen treden bij de partij die de zorg en/of onderwijs overneemt. Hierdoor blijven de cliënten de zorg en onderwijs ontvangen door voor hen bekende medewerkers.

Continuering zorg en onderwijs

De zorg en het onderwijs gaan door. De zorgkantoren en zorgverzekeraars continueren de betaling van de zorg voor de komende periode. De zorg blijft uitgevoerd worden door de voor cliënten en voor u bekende medewerkers. Ook het onderwijs wordt voortgezet door de voor de kinderen vertrouwde leerkrachten. Momenteel voert de curator intensief overleg met mogelijke overnamepartners. Er zijn, volgens Charles Laurey en Marie-José Cools, meerdere betrouwbare partijen die de zorg en onderwijs, of een deel daarvan, willen overnemen. Belangrijke uitgangspunten in de gesprekken met deze partijen zijn de garantie van continuïteit van kwaliteit van zorg en onderwijs vanuit een antroposofische identiteit.

Overname door Loek Winter

Zorgondernemer Loek Winter heeft inmiddels twee nieuwe bv’s opgericht: Zonnehuizen Centra B.V. en Zonnehuizen Centra OG B.V., beide 100%-dochtervennootschappen van Wimog B.V., dat weer onderdeel is van de Winter Top Holding B.V. Op 30 december 2011 heeft hij aan de Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa) meegedeeld dat de twee nieuwe bv’s een deel van de Stichting Zonnehuizen willen overnemen. Het gaat hierbij om de bestaande activiteiten (activa en passiva) van Zonnehuizen op het gebied van zorg- en dienstverlening aan volwassenen met een verstandelijke beperking en/of gedragsproblematiek. Winter wil vaart maken, want hij heeft ontheffing gevraagd van artikel 40 in de Mededingingswet waarin is bepaald dat er geen concentratie mag plaatsvinden binnen vier weken na melding.

Acties

De onrust onder de medewerkers van Zonnehuizen groeit. De bonden bereiden acties voor. Interim-bestuurder Laurey verzekert dat personeel financieel niet de dupe zal worden van het faillissement. Volgens Laurey hoeven medewerkers zich geen zorg te maken over hun inkomen. “Dat is allemaal geregeld met het UWV”, zegt hij tegen Zorgvisie. Alleen de overuren die zijn gemaakt voordat de surseance van betaling eind november werd aangevraagd, vormen volgens hem een pijnpunt. Die moeten worden betaald uit de opbrengsten van de verkoop van de boedel. Werknemers zijn daarbij een van de schuldeisende partijen.

FNV-bestuurder Sengul Sozen: “De bewindvoerder van De Zonnehuizen onderhandelt op dit moment met toekomstige overnamekandidaten. We hebben de bewindvoerder ook meegegeven dat de arbeidsvoorwaarden van medewerkers in de onderhandelingen moeten worden meegenomen, zodat de toekomstige eigenaar gaat werken met vaste contracten en gelijke arbeidsvoorwaarden aan die van De Zonnehuizen. Dat is een proces waar Abvakabo FNV en de medewerkers nog wel wat druk en invloed op kunnen uitoefenen.”

Cliëntenraden willen zelfstandig verder

De cliëntenraden van zowel Overkempe in Olst als van Verdandi/Helios in Loenen/Zutphen hebben laten weten dat ze het liefst zelfstandig verder gaan. “Belangrijk is dat de voor Overkempe gedefinieerde kernwaarden in lijn liggen met de opvattingen van de betreffende instelling”, aldus de familievereniging van Overkempe op haar website. “Het zorgkantoor heeft zich positief uitgelaten over deze interesse en mogelijkheden voor Overkempe.” De cliëntenraad heeft er bij de bewindvoerder en bestuurder op aangedrongen dit alternatief serieus te onderzoeken. “Er worden nog gesprekken gevoerd met overnamekandidaten. De bewindvoerder en het bestuur lijken een voorkeur te hebben om Zonnehuizen in z’n geheel bij een andere partij onder te brengen. We hebben geen argumenten gehoord waarom dit vanuit de kwaliteit van zorg de beste oplossing zou zijn.” Hetzelfde geldt voor de instellingen in Loenen en Zutphen, al wordt daar ook gedacht aan een eventuele samenwerking met de JP van den Bent stichting.

Overuren en hypotheek

De 2.300 personeelsleden krijgen de overuren die de afgelopen tijd zijn gemaakt niet of slechts gedeeltelijk uitbetaald. Zij moeten die uren claimen bij de curator. Hetzelfde geldt voor diverse kleine ondernemers, zoals schilders en onderhoudsbedrijven, die nog tienduizenden euro’s van Zonnehuizen te goed hebben. Ook stichtingen die aan de antroposofische instelling zijn gerelateerd, moeten afwachten of zij nog iets terugzien van de bedragen die zij aan de Zonnehuizen hebben uitgeleend. Een consortium van banken onder leiding van ABN Amro blijkt begin juli al zijn financiële belangen bij de Zonnehuizen te hebben veiliggesteld door een hypotheek van 70 miljoen euro in te schrijven op het gehele bezit van de zorggroep. Dat bezit omvat kapitale panden en terreinen, onder meer in de regio Zeist.

Achtergrond

Bij de instelling is in een paar jaar tijd door slecht beleid van de bestuurders, onder wie Frans Broekhuizen en Ivon ten Brummelhuis, een financieel tekort van 18 miljoen euro ontstaan. Charles Laurey heeft onlangs aan de voormalige bestuurders gevraagd of ze willen erkennen dat ze fouten hebben gemaakt, en of ze daaraan consequenties willen verbinden. Daar is tot op heden nog geen antwoord op gekomen, zegt woordvoerder Gerry Nutters in Trouw. “We onderzoeken nu of we juridische stappen nemen tegen hen.” Er loopt al een onderzoek naar mogelijk wanbeheer onder het oude bestuur.

De instelling beheert zes huizen voor volwassenen en 14 kinder- en jeugdinstellingen. Er werken honderden mensen.

Tweede Kamer

SP-Kamerlid Renske Leijten wil dat staatssecretaris Veldhuijzen van Zanten voorkomt dat verzorgenden en bewoners van zorginstelling Zonnehuizen de rekening gepresenteerd krijgen na wanbeleid van het bestuur. Dit stelt zij naar aanleiding van het door de rechter uitgesproken faillissement van Zonnehuizen. Het personeel heeft te horen gekregen dat ze ontslag krijgt. Tegelijkertijd is er een geheimzinnige “serieuze kandidaat” om de zorg over te nemen. Leijten: “Het personeel zorgt voor de kwaliteit van de zorg en voor de continuïteit daarvan. De staatssecretaris moet ervoor zorgen dat wie de zorg van Zonnehuizen ook overneemt, dat het personeel niet opnieuw hoeft te solliciteren. Zij mogen geen opgebouwde arbeidsrechten verliezen.”

Leijten wil niet dat het personeel en de bewoners de dupe worden van de kwalijke praktijken van de ex-bestuurders. “Nu is het zaak dat bewoners niet gedwongen hoeven te verhuizen en dat de zorgverleners hun salaris en opgebouwde rechten kunnen houden. De staatssecretaris mag de betrokkenen die geen schuld hebben aan de verdwenen miljoenen niet in de kou laten staan!”

Leijten vroeg eerder aan staatssecretaris Veldhuijzen van Zanten om een faillissement te voorkomen, zodat zorgbehoevenden hun vaste verzorgers en hulpverleners konden behouden. Een meerderheid in de Tweede Kamer steunde de SP niet. Ook het verzoek de verkoop van (delen van) Zonnehuizen in openheid te laten plaatsvinden, kon niet op een meerderheid rekenen.

Zie ook: “Zorg Zonnehuizen in gevaar”.’