Marktwerking

De verwarring was nog niet groot genoeg. Ik had het er dinsdag in ‘Vaart’ over en plaatste ter voorkoming van deze verwarring een paar samenvattende artikelen. Nu was ik een paar dagen vrij, en wat gebeurde er intussen? Bij AntroVista leest u het onder ‘Nieuws over Zonnehuizen’:

‘Update 6 januari:
“Zonnehuizen gered door zorgondernemer”
NB Bovenstaand bericht lijkt van de site van De Stentor te zijn  verwijderd. Daarom voert de link nu naar een gecachte versie, zodat u het bericht kunt lezen. (7 januari)’

Inderdaad werd gisteren om zeven uur ’s ochtends op verschillende websites van Wegener (De Stentor, Eindhovens Dagblad, BN De Stem) dit bericht geplaatst, dat nu niet meer te vinden is, met de volgende inhoud:

‘De combinatie Rentray-Winter neemt de failliete stichting Zonnehuizen over. De onderhandelingen die al maanden worden gevoerd, zijn zo goed als afgerond. “We zijn zeer dichtbij een oplossing”, aldus interim-bestuurder Charles Laurey.

Jeugdinstelling Rentray en zorgondernemer Loek Winter – onder andere redder van de IJsselmeerziekenhuizen in Lelystad en Emmeloord – waren al in beeld voordat Stichting Zonnehuizen op 27 december failliet werd verklaard.

Turbulent

Dat gebeurde na een turbulente periode van een half jaar waarin Laurey als interim-bestuurder probeerde een faillissement af te wenden. In mei bleek dat de landelijke instelling op antroposofische grondslag financieel in zeer zwaar weer zat. Sindsdien verkeren de 2.300 werknemers in onzekerheid.

Soort doorstart

Volgens Laurey wordt de overname voor de cliënten een soort doorstart, waarbij de zorg en het onderwijs gewoon doorgaan. Ook de medewerkers in het “primaire proces” kunnen blijven. Zij krijgen een nieuw contract aangeboden. Of dat een contract zal zijn met behoud van de huidige rechten, kan hij niet zeggen.

Geld terughalen

De stichting Zonnehuizen heeft op de dag dat het faillissement werd uitgesproken, de voormalige bestuurder en toezichthouders aansprakelijk gesteld voor het faillissement en probeert zo geld terug te halen.

Bestuurder Frans Broekhuizen en zijn raad van toezicht werden in mei gewipt toen de financiële wanorde uitkwam. In 2010 boekte Zonnehuizen een verlies van 18 miljoen euro, het resultaat in 2011 zal volgens Laurey iets minder slecht zijn.

Reconstructie

Uit een reconstructie van dagblad de Stentor blijkt dat accountants al in 2009 waarschuwden voor de problemen. Het rapport laat zien dat er geen zicht was op de cliëntenadministratie, er nauwelijks managementinformatie was en de begroting niet inzichtelijk was.

De kwetsbaarheid van de organisatie blijkt wel uit het feit dat na het overlijden van de directeur finance & control er niemand was die financieel overzicht had.’

Deze berichten zijn echter allemaal verdwenen, en er is iets minder stelligs voor in de plaats gekomen. Alleen Raymond Korse van De Limburger in Heerlen heeft zijn bericht van gistermiddag laten staan, getiteld ‘Overname failliete stichting Zonnehuizen’:

’Jeugdzorginstelling Rentray en zorgondernemer Loek Winter nemen de failliete stichting Zonnehuizen over. De onderhandelingen die al maanden worden gevoerd, zijn zo goed als afgerond.

“We zijn dicht bij een oplossing”, aldus interim-bestuurder Charles Laurey. Beide gegadigden waren al in beeld voordat stichting Zonnehuizen op 27 december failliet werd verklaard. Volgens Laurey wordt de overname voor de cliënten een soort doorstart, de zorg en het onderwijs gaan gewoon door.

De medewerkers die directe zorg verlenen, krijgen na de overname een contract aangeboden. Of dat een contract zal zijn met behoud van de huidige rechten, kan Laurey niet zeggen. Dat ligt in handen van de nieuwe eigenaren. “Maar er zijn voldoende waarborgen en het zijn a-merken waarmee we praten, partijen die hun maatschappelijke verantwoordelijkheid nemen.”

Loek Winter bevestigt dat de gesprekken in de eindfase zitten. Op de vraag waarom hij Zonnehuizen wil overnemen, zegt hij gekscherend: “Dat vraag ik me ook af.”

Zonnehuizen heeft op de dag van het faillissement de voormalige bestuurder en toezichthouders aansprakelijk gesteld voor het faillissement en probeert zo geld terug te halen. Bestuurder Frans Broekhuizen en de raad van toezicht werden in mei gewipt toen de financiële wanorde uitkwam. In 2010 boekte Zonnehuizen 18 miljoen euro verlies, het resultaat in 2011 zal volgens Laurey iets minder slecht zijn.

Uit een reconstructie van deze krant blijkt dat accountants al in 2009 waarschuwden voor de problemen. Het rapport, in bezit van de krant, laat zien dat er geen zicht was op de cliëntenadministratie, er nauwelijks managementinformatie was en de begroting niet inzichtelijk was. In 2010 werden ondanks de gebrekkige informatie 140 mensen in vaste dienst aangenomen terwijl de productiviteit met acht miljoen euro daalde.

Onder de stichting Zonnehuizen valt onder andere ook woon- en werkgemeenschap De Corisberg in Heerlen. Daar wordt op antroposofische wijze zorg verleend aan veertig (jong-) volwassenen met een verstandelijke beperking.’

Maar u ziet dat hij het ook al iets heeft afgezwakt. Donderdagmiddag 5 januari vanaf 14.00 uur was Loek Winter te gast in het EO-radioprogramma ‘Dit is de dag’, waarover Keimpe van der Kooi op de website schreef in ‘Overname Zonnehuizen door Winter “in eindfase”’:

‘Bewoners van de failliet verklaarde Zonnehuizen kunnen volgens Loek Winter “ieder ogenblik” duidelijkheid krijgen over een eventuele overname door de zorgondernemer. Dit zei hij donderdag in Dit is de Dag.

Maandag kondigden de bonden acties aan nadat vorige week bij de 2300 medewerkers van de instelling een ontslagbrief op de mat viel. Ondernemer Loek Winter is met de curatoren in gesprek over een mogelijke overname, nadat hij eerder al succesvol de IJsselmeerziekenhuizen saneerde.

Op de vraag waarom hij de antroposofische instelling wil overnemen, krabde Winter zich achter de oren. “Dat vraag ik mij ook af. Antroposofie en geld gaan niet samen, en toch hoor ik van veel mensen dat ze enthousiast zijn over de overname. Het probleem komt eigenlijk van de overheid, dure huizen, gebouwen, etc. Zonnehuizen bestaat al 85 jaar, het is tientallen jaren goed gegaan. Het zou mooi zijn het weer op de rails te krijgen.”

“Als ik het imago heb van ‘Dollar-Loek’, dan vind ik dat prima, want ik heb voor het eerst bespreekbaar gemaakt hoeveel het eigenlijk allemaal kost in de zorg.” Winter vindt dat er efficiënter kan worden omgegaan met geld in de zorg, maar ziet marktwerking niet als het toverwoord. “Ik ben ook kritisch over marktwerking. Het lijkt een doel op zich te worden, maar het moet een middel zijn. Hoe krijg je de beste zorg? Voor een aantal typen zorg is marktwerking helemaal niet geschikt.”’

Op die website is ook het gesprek van een kwartier te beluisteren (en zelfs met beeld te bekijken). U kunt het tevens hier vinden.

Update 8 januari: Ik zal de video hier meteen ‘embedden’, dat is wel zo handig:

Het ANP maakte donderdagmiddag bekend dat “Ex-bestuur Zonnehuizen is aansprakelijk’:

‘Het huidige bestuur en raad van toezicht van de failliet verklaarde stichting Zonnehuizen hebben het voormalige bestuur en raad van toezicht juridisch aansprakelijk gesteld voor de financiële chaos.

Dat heeft interim-bestuurder Charles Laurey van de antroposofische zorginstelling donderdag laten weten. “Het is nu aan de voormalig bestuurders en toezichthouders om daarop te reageren.”

Zonnehuizen heeft een schuld van bijna 18 miljoen euro. Er loopt al een onderzoek naar mogelijk wanbeheer onder het oude bestuur.

Eind december werd het faillissement uitgesproken. Mogelijk komt er een doorstart. Zorgondernemer Loek Winter liet in november vorig jaar weten interesse te hebben in de volwassenzorg en het vastgoed van de instelling.’

Blijkbaar kon het ‘harde nieuws’ dat de Wegener-kranten vrijdag brachten niet waargemaakt worden (de onderhandelingen waren waarschijnlijk nog niet echt afgerond), zodat De Stentor ‘Gevolgen overname Zonnehuizen onbekend’ door middel van een update vandaag moest gaan melden:

‘Het is nog onduidelijk wat de nakende overname van de failliete antroposofische zorginstelling Zonnehuizen betekent voor instellingen in deze regio. Eerder deze week werd bekend dat de onderhandelingen tussen zorgondernemer Loek Winter, jeugdzorginstelling Rentray en Zonnehuizen in de afrondende fase zitten. “We zijn dichtbij een oplossing”, gaf interim-bestuurder Charles Laurey van Zonnehuizen aan.

Een woordvoerder van Rentray gaf gisteren aan nog geen licht op de zaak te kunnen werpen.

In deze regio zijn drie instellingen die onder de vlag van Zonnehuizen werken. Personeel van de Michaelshoeve in Brummen, waar kinderen en jongeren met een (licht) verstandelijke beperking wonen, wil niet reageren. Er is afgesproken dat personeel deze week niet met media praat. “Ik heb nog geen idee wat dit concreet betekent voor de Michaelshoeve”, laat een pleegouder van een bewoner van de Michaelshoeve weten. Bij observatiehuis Walewein in Borculo wil niemand reageren. Polikliniek Twee Stromen in Zutphen was gisteren niet bereikbaar voor een reactie.

De financiële problemen bij Zonnehuizen kwamen in het voorjaar van 2011 aan het licht. Over het boekjaar 2010 leed Zonnehuizen een verlies van achttien miljoen euro. Vorige week werd Zonnehuizen failliet verklaard. Rentray en Winter waren overigens ook voor het faillissement al in beeld om Zonnehuizen over te nemen. In de bijlage Spectrum een reconstructie van het eind van Zonnehuizen.’

Skipr kwam gisteren eveneens met ‘Overname Zonnehuizen zo goed als rond’:

‘De combinatie Rentray-Winter neemt de failliete stichting Zonnehuizen over. De onderhandelingen die al maanden worden gevoerd, zijn zo goed als afgerond. “We zijn zeer dichtbij een oplossing”, zegt interim-bestuurder Charles Laurey in De Stentor.

Bewoners van de failliet verklaarde Zonnehuizen kunnen volgens Loek Winter “ieder ogenblik” duidelijkheid krijgen over een eventuele overname. Dit zei hij donderdag in het radioprogramma Dit is de Dag.

Rentray-Winter

Jeugdinstelling Rentray en zorgondernemer Loek Winter, die onder meer de IJsselmeerziekenhuizen in Lelystad en Emmeloord van faillissement redde, waren al in beeld voordat Stichting Zonnehuizen op 27 december failliet werd verklaard.

Financiële chaos

Zonnehuizen heeft een schuld van bijna 18 miljoen euro en er loopt een onderzoek naar mogelijk wanbeheer onder het oude bestuur. Het huidige bestuur en raad van toezicht van Zonnehuizen hebben het voormalige bestuur en raad van toezicht juridisch aansprakelijk gesteld voor de financiële chaos. Zij proberen zo geld terug te halen.

Zorg na overname

Voor cliënten gaat de zorg en het onderwijs gewoon door bij de overname, aldus Laurey. Medewerkers in het “primaire proces” behouden hun baan. Zij krijgen een nieuw contract aangeboden. Of zij hierin hun huidige rechten behouden, kan Laurey niet zeggen.’

De overname zit er dus aan te komen, maar is nog niet officieel.

Update 23.35 uur:

Misschien doe ik er goed aan deze vragen van MEE-directeur Jan de Vries vrijdag op Skipr er meteen aan toe te voegen, ‘Overname Zonnehuizen vraagt publieke waarborgen’:

‘Skipr meldt dat de overname van de failliete zorginstelling Zonnehuizen zo goed als rond is. Voor de cliënten en medewerkers van Zonnehuizen zou dat goed nieuws zijn. Maar het feit dat het mogelijk gaat om een gedeeltelijke overname door een of meerdere BV’s van zorgondernemer Loek Winter roept wel vragen op.

Uit de melding bij de NMa blijkt dat hij vooral interesse lijkt te hebben in de volwassenenzorg en het onroerend goed van Zonnehuizen.

Splitsing

Wat betekent een splitsing van de jeugd- en volwassenenzorg voor de kwaliteit van de zorg? En wat drijft Loek Winter om te investeren in Zonnehuizen? Eerder deed hij dat ook in de in noodlijdende IJsselmeerziekenhuizen. Wat werd gepresenteerd als een “overname” was slechts een investering van 5 miljoen euro, waarmee hij gek genoeg wel de bestuurlijke zeggenschap over het ziekenhuis verwierf. Met welk belang? Het uitkeren van winst in de ziekenhuiszorg is tenslotte nog niet mogelijk. Wat is dan zijn 'verdienmodel'? Loek Winter is tenslotte geen filantroop maar ondernemer.

‘Verdienmodel’

Wanneer Loek Winter ook investeert in Zonnehuizen zou het goed zijn als het voor cliënten en medewerkers duidelijk wordt wat dan het bijbehorende “verdienmodel” is. Wordt bijvoorbeeld de onroerend goed BV daarvoor gebruikt? Transparantie over BV-constructies en geldstromen is nodig. Het gaat tenslotte over schaarse zorgmiddelen die bedoeld zijn voor kwetsbare mensen met een beperking.

Beoordelingskader belangen

En wie beoordeelt of de gekozen constructie voor Zonnehuizen in het belang is van de kwaliteit en continuïteit van zorg? De NMa? De NZa? Waarschijnlijk vooral de curator! Hier wreekt zich dat het ons ontbreekt aan een goed beoordelingskader. Een kabinetsbrief van 27 april 2011 over de continuïteit van zorg is door de Tweede Kamer nooit behandeld en het wetsvoorstel over risicodragend vermogen, of anders gezegd winstuitkeringen in de zorg, ligt nog niet bij de Kamer.

Kamervragen of debat

De aanstaande “overname” van Zonnehuizen zal vast leiden tot Kamervragen of een spoeddebat. Maar het publieke belang van de zorg vraagt dat Kabinet en Kamer zo snel mogelijk helderheid scheppen over de criteria en randvoorwaarden voor private investeringen in de zorg.

Jan de Vries, directeur MEE Nederland
www.twitter.com/jandevries_MEE’