Kamervragen

Het is nu pauze en wachten op de hoofdact, op zaterdag 18 september 2010 om tien voor negen ’s avonds, in het Stade de France in Parijs.

Een week geleden, vrijdag 16 september, berichte ik in ‘Malaise’ over de manier waarop de problemen van de Zonnehuizen aandacht kregen van de Volkskrant. In een update meldde ik dat die dag door de Zonnehuizen werd toegezegd om vandaag op de website openheid van zaken te geven. Dat artikel heb ik nog niet aangetroffen. Maar wel een melding op de website van de Antroposofische Vereniging afgelopen dinsdag over het ‘Herstelplan Zonnehuizen’:

‘Zonnehuizen is de afgelopen weken regelmatig zeer negatief in het nieuws geweest vanwege het dramatische verlies over 2010 en het verwachte verlies over 2011 (samen meer dan 20 miljoen).

Vorige week kregen alle personeelsleden een samenvatting van het Herstelplan Fase 1 met voorgenomen maatregelen. Om het verlies om te buigen en de vermogenspositie te versterken zijn ingrijpende bezuinigingen noodzakelijk. Volgens het plan wordt een groot aantal banen geschrapt (215 FTE), de Michaëlshoeve gesloten en afgestoten, het ziekteverzuim met 35% teruggedrongen en moeten de kosten van leveranciers en aanbestedingen met ongeveer 1 miljoen omlaag. Volgens Zonnehuizen zelf wordt vrijdag 23 september een spannende dag omdat dan belangrijke beslissingen over de toekomst van Zonnehuizen genomen zullen worden.’

In afwachting van het bericht van Zonnehuizen zelf, en in reactie op het paginagrote, verontrustende artikel in de Volkskrant, zijn er wel vandaag Kamervragen gesteld door de SP, bij monde van Renske Leijten en Nine Kooiman (de eerste is een oud-vrijescholier in Haarlem). Titel: ‘De financiële problemen van Zonnehuizen’. Het Kamerstuk heeft het nummer 2011Z18377, met de volgende inhoud:

‘Vragen van de leden Leijten en Kooiman (beiden SP) aan de staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport over de financiële problemen van Zonnehuizen (ingezonden 23 september 2011)

1

Wat is uw reactie op het artikel “Zorgconcern balanceert op de rand van de afgrond”? 1) Deelt u de mening dat dit een zorgwekkende ontwikkeling is? Wilt u uw antwoord toelichten?

2

Was u op de hoogte van de financiële problemen van Zonnehuizen? Zo ja, hoe lang?

3

Hoe is het mogelijk dat jarenlang klachten van personeel, zorgbehoevenden en ouders zijn genegeerd? Wat is de rol van de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) hierin? Wilt u uw antwoord toelichten? 3)

4

Erkent u dat de interne klachtenregeling in de zorg faalt? Deelt u de mening dat deze affaire de noodzaak van het SP-voorstel van een onafhankelijke, externe klokkenluidersregeling voor zorgpersoneel onderstreept? Zo nee, waarom niet?

5

Wat gaat u doen voor de gedupeerde kinderen en ouders die zagen dat hun 9, 10 jarige kinderen door ongekwalificeerd personeel een prikpil kregen, opgesloten en ondervoed werden? Wilt u uw antwoord toelichten?

6

Op welke wijze gaat u het verdwenen zorggeld van 20 miljoen euro terugvorderen? Bent u bereid aangifte te doen bij de FIOD? Zo nee, waarom niet?

7

Waarom kiest u voor het verder op afstand zetten van de controlerende overheid, waardoor u ruim baan biedt aan fraudeurs en zakkenvullende “ondernemers” in de zorg? Wilt u uw antwoord toelichten?

8

Wat is uw reactie op het feit dat een accountant in 2009 al aankaartte dat er financiële problemen waren, waarop het bestuur niet ingreep? Hoe verklaart u dit, en hoe is dit in de toekomst te voorkomen? Wilt u uw antwoord toelichten?

9

Zou een faillissement van de Zonnehuizen schadelijk zijn voor de continuïteit van zorg van de bewoners? Zo nee, waarom niet? Zo ja, hoe gaat u de continuïteit van de zorg waarborgen?

10

Wat zijn de gevolgen van het ontslag van 400 medewerkers voor de kwaliteit van zorg? Is de IGZ betrokken bij de sanering in relatie tot de kwaliteit van zorg? Zo neen waarom niet? 2)

11

Deelt u de mening van de heer Van Otterloo dat bestuurders kunnen spelen met collectieve gelden en zich niet bewust hoeven te zijn van de consequenties van hun gedrag? Wilt u uw antwoord toelichten? 3)

12

Vindt u het niet treurig dat de IGZ als enige positieve, de goed onderhouden kantoren van het management aantrof? Welke maatregelen gaat u treffen om de bevoorrechte positie van bestuurders te korten? Wilt u uw antwoord toelichten? 3)

13

Wat is de vertrekbonus geweest voor de bestuurder van de Raad van Toezicht?

14

Erkent u dat het vergroten van de bedrijfsrisico’s de concurrentie en het risico van vastgoed zal leiden tot meer faillissementen in de zorg? Zo nee, waarom niet? Zo ja, wordt de zorg beter van deze kapitaalvernietiging?

1) Zorgconcern balanceert op de rand van de afgrond. Financieel Dagblad, 12 september.

2) http://nos.nl/artikel/249074-tehuis-in-zeist-moet-afdelingen-sluiten.html

3) Weer zorggroep in opspraak. Volkskrant, 16 september’

Vraag 13 is nogal curieus, ‘Wat is de vertrekbonus geweest voor de bestuurder van de Raad van Toezicht?’ Je hebt namelijk de Raad van Bestuur, die na de fusie van Zonnehuizen met Bronlaak-Heimdal op 1 januari 2008 eerst uit twee mensen bestond, en sinds twee jaar (vanaf oktober 2009) uit één persoon. De Raad van Toezicht staat daarboven en, zo zegt de naam al, houdt toezicht op de Raad van Bestuur. Het roept de vraag op of Renske Leijten en Nine Kooiman wel weten waar ze het over hebben.

Update 21.00 uur:

Het is nu negen uur geweest, maar nog altijd geen enkel bericht van vandaag te bespeuren op de website van de Zonnehuizen.

Update 24 september, 9.15 uur:

Vanochtend vind ik op de website van de Zonnehuizen dit bericht, gedateerd op 23 september, ‘Stappen gezet in gesprekken met mogelijke partners’:

‘Inmiddels zijn er verdere stappen gezet in de gesprekken met mogelijke partners over een samenwerking met Zonnehuizen. Eén van de partijen is een private investeerder. De komende periode zal verder onderzocht worden hoe de manier van samenwerking eruit zou kunnen zien. De kans op een positieve afloop voor het voortbestaan van Zonnehuizen als geheel wordt hierdoor met de dag groter.

Gelet op aard van de besprekingen kunnen tot nader order geen mededelingen worden gedaan over de voortgang. Wij raden u dan ook aan deze website in de gaten te houden.

Gerry Nutters

Woordvoerder Zonnehuizen’

Waarmee we in feite nog niets weten. Moesten ze dit nu een week geleden beloven:

‘Vrijdag 23 september is een spannende dag. Dan worden namelijk belangrijke beslissingen genomen over de toekomst van Zonnehuizen.

Wij zullen daarom op 23 september een artikel over de nieuwe ontwikkelingen publiceren op deze website. Wij willen namelijk open zijn in het geven van informatie op het moment dat het kan.’

Quod non dus.

Update 24 september, 17.55 uur:

De website van tijdschrift Psy, ‘Over geestelijke gezondheidszorg en verslaving’, brengt een nieuw bericht over de Zonnehuizen. Dit tijdschrift bracht de volle omvang van de problemen als eerste naar buiten, zoals ik op 6 juni beschreef in ‘Expansiedrift’. Ook dit artikel is van redacteur Marty van Kerkhof en heeft als titel ‘Private investeerder moet Zonnehuizen redden’:

‘De antroposofische instelling Zonnehuizen kijkt tegen een tekort van meer dan 16 miljoen euro aan. Een vijfde van haar personeelsleden moet afvloeien, deels gedwongen. In een sociaal plan is dat met de vakbonden afgesproken.

De instelling zelf hult zich in stilzwijgen; volgens oud-medewerker Kees Fransen heeft het personeel een spreekverbod, en zelfs de jaarrekening over 2010 is nog niet gepubliceerd. Zonnehuizen meldt in een schriftelijke verklaring alleen dat er gesproken wordt met een “private investeerder”. Voor de rest vindt woordvoerder Gerry Nutters dat een broedende kip niet gestoord moet worden. “Gelet op de aard van de besprekingen kunnen tot nader order geen mededelingen worden gedaan.”

Ontslagen

In juni ging het nog om een tekort van 6 miljoen euro. Medio september was dit al opgelopen tot meer dan 16 miljoen euro. De Volkskrant schreef dat “door mismanagement in korte tijd 20 miljoen euro is verdwenen”. Voor de medewerkers zijn de gevolgen ingrijpend. Van rond de vierhonderd werknemers (243 fte) staat de baan op de tocht. Op een totaal van iets meer dan 1200 fte, volgens de laatst verschenen jaarrekening 2009. In eerste instantie zouden 64 fte gedwongen ontslagen worden; uiteindelijk zou get gaan om 44 fte.

Terrein verkopen

Oud-medewerker en pensionado Kees Fransen zou het niet verbazen als onder meer het terrein van Michaelshoeve in Brummen verkocht gaat worden. Fransen was tot een jaar of twee geleden werkzaam bij de antropologische woon-werkgemeenschap Overkempe in Olst. Samen met Michaelshoeve vormde Overkempe de Bellis Groep die in die tijd overgenomen is door Zonnehuizen. “Destijds liep het al heel slecht met Michaelshoeve, financieel en ook de zorg was slecht”, zegt Fransen. “Zonnehuizen had eigenlijk geen trek om Michaelshoeve over te nemen. Maar ze wilden de Bellis Groep, en daar maakte Michaelshoeve nou eenmaal deel van uit.”

OR slecht geïnformeerd

Fransen die ook in de OR van de Bellis Groep zat weet nog heel goed dat de raad – en dat gold ook voor de cliëntenraad waar hij ook in zat – slecht geïnformeerd werd. “De begroting kregen we pas halverwege het jaar te zien, na veel aandringen, en dan was die nog niet compleet.” Door de enorme expansiedrift van Zonnehuizen in die jaren – kort voor de Bellis Groep was ook het Brabantse Bronlaak overgenomen – was er geen oog voor een gezonde financiële huishouding. “Wat ook een grote impact heeft gehad”, aldus Fransen, “is dat tijdens het fusietraject plotsklaps de financieel directeur van Zonnehuizen is overleden. Er was blijkbaar niet voor gezorgd om dat verlies goed op te vangen.”’

Tsja, ‘de antropologische woon-werkgemeenschap Overkempe in Olst’... dat zullen we maar beschouwen als een slip of the pen.

.