Malaise

Nogmaals dat vervreemdende beeld dat ik ook al op zondag 11 september bij ‘Meesterschap’ had. Volgende keer komt er beweging in!

De Telegraaf meldt vanmiddag op zijn website ‘Zorggroep in opspraak’:

‘Jarenlang heeft de antroposofische zorggroep Zonnehuizen uit Zeist klachten van personeel en cliënten over de verslechterende zorg genegeerd. Dat zeggen betrokkenen bij Zonnehuizen in De Volkskrant. De toenmalige bestuurders zouden zich destijds vooral bezig gehouden hebben met fusies, overnames en vastgoedontwikkelingen. Door mismanagement is in korte tijd 20 miljoen euro verdwenen bij de instelling, die zich voornamelijk bezighoudt met jeugdzorg.

Ongekwalificeerd personeel en prikpil

Volgens vrijwilliger van adviesbureau Bobo Marion Greveling, die cliënten en verontruste ouders bijstond, was het een grote puinhoop bij de zorggroep. “Kinderen werden ’s nachts opgesloten in ongeschikte ruimtes. Er liep ongekwalificeerd personeel rond, dossiers ontbraken, er was ondervoeding en willekeur. Meisjes van 9 en 10 jaar oud die experimenteerden met seks kregen een prikpil om zwangerschappen te voorkomen”, zegt ze in de krant.’

En inderdaad, de Volkskrant heeft vandaag een paginagroot artikel geplaatst van Merijn Rengers en John Schoorl, onder de titel ‘Weer zorggroep in opspraak’ (niet op de website, alleen in de papieren of digitale krant):

‘Bij de antroposofische zorggroep Zonnehuizen verdween 20 miljoen euro. Volgens betrokkenen verslechterde de zorg bovendien ernstig. “Het was één grote puinhoop.”’

Dat artikel gaat dan verder:

‘De antroposofische zorggroep Zonnehuizen uit Zeist, die in grote financiële problemen verkeert, heeft jarenlang klachten van personeel, cliënten en ouders over verslechterende zorg genegeerd. De toenmalige bestuurders en toezichthouders waren in plaats daarvan bezig met fusies, overnames, vastgoedontwikkelingen.

Dat zeggen diverse betrokkenen bij Zonnehuizen. Deze week werd duidelijk dat er bij de zorginstelling, die zich voornamelijk bezighoudt met jeugdzorg, door mismanagement in korte tijd 20 miljoen euro is verdwenen. Een interim-bestuurder moet Zonnehuizen redden. Daarbij verdwijnen honderden banen.

“Het was één grote puinhoop bij Zonnehuizen,” zegt Marion Greveling, die als vrijwilliger van adviesbureau Bobo diverse cliënten en verontruste ouders bijstond. “Kinderen in Zeist werden ’s nachts opgesloten in ongeschikte ruimtes. Er liep ongekwalificeerd personeel rond, dossiers ontbraken, er was ondervoeding en willekeur. Meisjes van 9 of 10 jaar oud die experimenteerden met seks kregen een prikpil om zwangerschappen te voorkomen. Klagende ouders werd verteld dat zij uit de ouderlijke macht zouden worden gezet als zij met hun klacht naar buiten zouden treden.”

Greveling stapte naar de politie en de brandweer en zocht contact met andere betrokkenen. Deze zomer hadden haar acties effect. De Inspectie voor de Gezondheidszorg sloot twee afdelingen van het Klinisch Centrum voor jeugd-GGZ aan de Utrechtseweg in Zeist, in het epicentrum van de antroposofische jeugdzorg.

Interim-bestuurder Charles Laurey beaamt de financiële problemen en zegt dat er veel te laat is ingegrepen. “Er is veel te veel gefuseerd en men is het overzicht verloren. Net als bij het omgevallen zorgconcern Meavita, waar ik ook als interim heb gewerkt.”’

De Volkskrant in Telegraaf-stijl? Daar lijkt het veel op. Hier worden door twee journalisten drie dingen plompverloren met elkaar verbonden: een aangifte van misbruik in maart vorig jaar, de tijdelijke sluiting van twee afdelingen in juni dit jaar en de financiële malaise, de reorganisatie en het bijbehorende ontslag van veel medewerkers die deze week bekend werden. De twee laatste zaken heb ik hier al eerder behandeld, de eerste nog niet. Over de tijdelijke sluiting meldde ik op 31 augustus in ‘Augustusoogst’ nieuwe ontwikkelingen. Ik herhaal het hier nog maar eens, want misschien is het twee weken terug niet iedereen opgevallen:

‘Positief vervolgbezoek Inspectie aangaande Klinisch Centrum voor jeugd-GGZ 26 augustus 2011

Op 18 mei 2011 bracht de Inspectie voor de Gezondheidszorg een bezoek aan het Klinisch Centrum voor Jeugd-GGZ. Na afloop van dit bezoek complimenteerde de Inspectie de medewerkers van Zonnehuizen voor de getoonde betrokkenheid, inzet en professionaliteit. Daarnaast sprak de Inspectie zijn zorgen uit over onder andere de staat van de gebouwen, de (inhoudelijke) aansturing, de implementatie van beleid en de veiligheid. Daarop kondigde de Inspectie een 15-tal maatregelen af.’

Het rest van het persbericht van de Zonnehuizen van 26 augustus (onder de link te vinden) is als volgt:

‘De belangrijkste maatregel was de buiten gebruikstelling van de huisvesting van twee groepen en renovatie van de huisvesting van twee andere groepen. Deze maatregel heeft ertoe geleid dat de jongeren van de buiten gebruik gestelde groepen op 29 juli zijn verhuisd naar een nieuw onderkomen op hetzelfde terrein. Hierdoor blijven ze in hun vertrouwde omgeving en kunnen ze naar de Zonnehuisschool blijven gaan. Daarnaast is de renovatie van de andere twee groepen voortvarend opgepakt. De gangen, badkamers en groepskamers zijn voorzien van nieuwe vloeren. Verder worden de bestaande vloeren in de was gezet en de muren geschilderd.

De Inspectie voor de Gezondheidszorg heeft op 18 juli opnieuw een bezoek gebracht aan het Klinisch Centrum voor jeugd-GGZ. Doel van dit bezoek was een oordeel te kunnen geven over de uitvoering van de onmiddellijk te nemen maatregelen. Tijdens dit bezoek is de inspecteur op de verhuisde groepen gaan kijken om te zien of er echt niemand meer woonde. Hier waren alleen verhuisdozen en lege kamers te vinden. Eén van de jongeren heeft de inspecteur rondgeleid over het terrein en de nieuwbouw laten zien.

In een brief naar aanleiding van dit bezoek laat de inspecteur het volgende weten:

“De Inspectie heeft aangegeven dat er is voldaan aan het nemen van alle onmiddellijke maatregelen. Hij geeft aan dat er wat de buitengebruikstelling van de twee groepen betreft, met veel voortvarendheid en creativiteit gekomen is tot alternatieve huisvesting. Tijdens het bezoek heeft de inspectie kunnen waarnemen dat er zeer hard gewerkt wordt aan de oplevering van de nieuwe huisvesting. De inspectie heeft hiervoor veel waardering en wil alle medewerkers die hieraan een bijdrage hebben geleverd een compliment geven voor de getoonde flexibiliteit en de geleverde inspanningen. Hetzelfde geldt voor de medewerkers van de gerenoveerde groepen. De inspectie heeft het vertrouwen dat de veiligheid en leefbaarheid van de woonomgeving voor de desbetreffende kinderen en jongeren aanzienlijk verbeterd is.”’

Dan de eerste zaak, de aangifte van misbruik in maart vorig jaar: omdat deze door beide nieuwsmedia vandaag zo gretig wordt opgepikt en als kern van de nieuwe berichtgeving wordt gebruikt, zal ik er nu wel verslag van doen. RTV Oost meldde op vrijdag 5 maart 2010 om 16:57 uur ‘Oldenzaalse (13) loopt weg uit jeugdinstelling’:

‘Een 13-jarig meisje uit Oldenzaal is weggelopen uit jeugdinstelling Zonnehuizen in Zeist. Ze wil niet meer terug vanwege misstanden binnen de instelling. De Oldenzaalse is ondergedoken.

Het meisje zegt dat ze is gedwongen tot seksuele handelingen, is geslagen door personeel en tegen haar wil is opgesloten. Nadat ze in januari van de trap viel, heeft de instelling geen dokter ingeschakeld. Twee weken later, tijdens een bezoek aan haar ouders, werd ze door de huisarts van de familie alsnog naar het ziekenhuis gestuurd. Daar werd een gebroken teen en een gebroken middenvoetsbeentje vastgesteld. Bij de jurist die de familie bijstaat, zijn meer klachten binnengekomen over jeugdinstelling Zonnehuizen. Tegen de instelling is een kort geding aangespannen om het Oldenzaalse meisje uit Zonnehuizen te laten plaatsen. Wanneer dat kort geding dient, is nog niet bekend. Instelling Zonnehuizen wil niet reageren op de beschuldigingen.’

Dezelfde avond kwam ook RTV Utrecht met een bericht, ‘Klacht over misbruik in internaat in Zeist’:

‘Een 13-jarig meisje zegt in jeugdinstelling Zonnehuizen in Zeist van seksueel misbruikt te zijn. Ook zou ze zijn geslagen. Het meisje uit Oldenzaal is weggelopen uit de instelling en zit op dit moment ondergedoken. De verklaringen van het meisje staan niet op zichzelf. Er zouden meer bewoners hun beklag hebben gedaan over misstanden binnen de instelling. De politie wil nog niet reageren.’

RTV Oost meldde op maandag 8 maart 2010 om 16:29 uur ‘Intern onderzoek Zonnehuizen mogelijk misbruik’:

‘Jeugdinstelling Zonnehuizen in Zeist start een intern onderzoek naar mogelijk seksueel misbruik en mishandeling van een 14-jarig meisje uit Oldenzaal dat in de instelling verbleef.

Het meisje is vorige week na een bezoek aan haar ouders niet meer teruggekeerd naar Zonnehuizen vanwege vermeende misstanden binnen de instelling. De Oldenzaalse is op een onbekende plek ondergedoken. Zonnehuizen zegt dat er geen klachten zijn binnengekomen over misbruik of mishandeling, maar doet een intern onderzoek om elke twijfel uit te sluiten. Zonnehuizen heeft de Inspecteur voor de Gezondheidszorg op de hoogte gebracht en bij de Zedenpolitie Zeist een officiële melding gemaakt. Het Openbaar Ministerie in Almelo doet onderzoek naar de verblijfplaats van het meisje. Het OM doet dat omdat het ouderlijk gezag over het meisje bij jeugdzorg ligt en niet bij de mensen waar ze nu verblijft.’

Diezelfde avond kwam ook RTV Utrecht ermee, ‘Zonnehuizen verbaasd over beschuldiging’:

‘Bij Jeugdinstelling Zonnehuizen in Zeist is met verbazing gereageerd op de verhalen over misbruik en mishandeling binnen de muren van de instelling. De ouders van een meisje van 13 zeggen dat hun dochter in Zeist is opgesloten, misbruikt en geslagen. Het meisje zelf zit op dit moment ondergedoken. Er zouden nog twee slachtoffers zijn, waaronder één uit Wijk bij Duurstede.

De instelling wil niet voor de camera reageren en geeft aan dat er een intern onderzoek is gestart. Het Openbaar Ministerie heeft de ouders van het meisje inmiddels uitgenodigd om hun verhaal te komen doen over de situatie in Zeist.

Bekijk hieronder de reportage van verslaggever Martin de Wit.

Zonnehuizen verbaasd over beschuldiging misbruik’

Precies een week later, maandag 15 maart 2010 om 10:21 uur, berichtte RTV Utrecht ‘Vermist meisje uit Zonnehuizen terecht’:

‘Het meisje dat beweert dat ze seksueel is misbruikt in jeugdinstelling Zonnehuizen in Zeist is terecht. De 13-jarige uit Oldenzaal liep anderhalve week geleden uit de instelling weg en dook onder. Volgens de politie is zij afgelopen donderdag overgedragen aan Bureau Jeugdzorg. Onduidelijk is waar en bij wie ze ondergedoken heeft gezeten. Het meisje verblijft voorlopig op een geheim adres. Ook haar ouders weten niet waar ze is ondergebracht.’

Anderhalf uur later volgde RTV Oost met ‘Inspectie beslist in zaak Oldenzaals meisje’:

‘De Inspectie voor de Gezondheidszorg beslist over vier weken of er een onderzoek wordt ingesteld naar de mogelijke mishandeling van een 14-jarig meisje uit Oldenzaal in jeugdzorginstelling Zonnehuizen in Zeist.

Dat schrijft de Inspectie in een brief aan de jurist die de familie van het meisje bijstaat. De Oldenzaalse dook begin maart onder omdat ze niet meer terug wilde naar Zonnehuizen. Ze zou er zijn geslagen door personeel en zijn opgesloten. Ook zou een medebewoonster haar hebben gedwongen tot seksuele handelingen. Na een gesprek met politie en justitie is de Oldenzaalse vorige week door jeugdzorg ondergebracht op een geheim adres. Ook de ouders weten niet waar hun dochter is. Ze mogen tegen hun zin geen contact met haar hebben.’

Twee dagen later kwam RTV Oost erop terug in ‘Oldenzalers doen aangifte van misbruik’:

‘De ouders van een Oldenzaals meisje hebben bij de politie in Utrecht aangifte gedaan tegen jeugdinstelling Zonnehuizen in Zeist.

Er is aangifte gedaan van mishandeling door het personeel van de jeugdinstelling en seksueel misbruik door een medebewoonster. Het Oldenzaalse meisje dook enkele weken geleden onder omdat ze niet terug wilde naar de instelling. Ze wordt binnenkort gehoord door de Utrechtse politie. De Inspectie voor de Gezondheidszorg beslist over vier weken of er een onderzoek wordt ingesteld naar Zonnehuizen. Het meisje is inmiddels ondergebracht bij een andere instelling. Haar ouders durfden woensdag pas aangifte te doen, omdat ze niet terug hoeft naar Zonnehuizen.’

Weer een dag later, op donderdag 18 maart 2010, kwam De Telegraaf met ‘Aangifte misbruik Zonnehuizen’:

‘De ouders van een Oldenzaals meisje hebben bij de politie in Utrecht aangifte gedaan tegen jeugdinstelling Zonnehuizen in Zeist, wegens mishandeling door het personeel en seksueel misbruik door een medebewoonster. Het meisje is inmiddels ondergebracht bij een andere instelling, meldt RTV Oost. Haar ouders durfden woensdag pas aangifte te doen, omdat ze niet terug hoeft naar Zonnehuizen. De Inspectie voor de Gezondheidszorg beslist over vier weken of een onderzoek wordt ingesteld naar de jeugdinstelling.’

Ook andere media deden verslag van de gebeurtenissen, onder andere ‘Hart van Nederland’. ‘Klik’, het tijdschrift en de website over de verstandelijk gehandicaptenzorg, meldde op 22 maart 2010 ‘Mishandeling Zonnehuizen’:

‘De ouders van een voormalige bewoonster van jeugdinstelling Zonnehuizen in Zeist hebben aangifte gedaan van mishandeling door personeel en seksueel misbruik door een medebewoonster. Het slachtoffer is volgens Rtv Oost enkele weken geleden ondergedoken, omdat ze niet terug wilde naar Zonnehuizen. Ze is inmiddels ondergebracht bij een andere instelling. De politie van Utrecht zal het meisje binnenkort horen, en de Inspectie beslist later of er een onderzoek komt naar de situatie bij Zonnehuizen.’

Ik heb op internet gezocht of er inderdaad een onderzoek is geweest en wat dan daar is uitgekomen, maar ik heb er verder niets meer over kunnen vinden. Dat is vervelend, want nu blijft het overal op internet in de lucht hangen. Wat wél te vinden is, zijn nogal particuliere uitingen van mensen die zeggen ernstig getroffen te zijn door wanprestaties van de Zonnehuizen. Maar het is moeilijk te bepalen hoe hoog de betrouwbaarheidswaarde van zulke berichten is. Zo vind ik op een weblog getiteld ‘Onmacht’ een bericht van 17 juni getiteld ‘Zonnehuizen Zeist deels gesloten’, dat van persbureau Novum afkomstig is, over de tijdelijke sluiting die hier al ter sprake kwam. Er direct onder staat dit ‘commentaar onmacht’:

‘Mevrouw Greveling heeft verheugd gereageerd op het bericht dat Zonnehuizen Zeist deels gesloten is. Vorig jaar heeft zij een meisje geholpen dat gevlucht was uit het tehuis na mishandeling, opsluiting en misbruik. Onder valse voorwendselen van het OM is het meisje uiteindelijk terug gekomen en door jeugdzorg weer in Zonnehuizen Zeist gestopt. De mensen reageerden destijds negatief, het was toch zo erg allemaal niet? Zo erg was het dus wel!’

Zonnehuizen is ook onderwerp van een ander bericht van vorig jaar van deze weblogger, op 22 maart 2010, met als titel ‘Sektes’. Dezelfde ‘onmacht’ probeert aannemelijk te maken dat Zonnehuizen een sekte is. Daar komen alle mogelijke reacties op, en niet altijd de fijnzinnigste, vaak van hetzelfde gehalte als de reacties bij RTV Utrecht (niet bij RTV Oost overigens, daar gaat men er blijkbaar anders mee om). Het destijds in het nieuws zijnde misbruik zal de aanleiding tot dit bericht zijn. Je wordt er echter niet veel wijzer van hoe het echt zit. Daarnaast zijn bepaalde getuigeverslagen schrikbarend. Zou het allemaal goed door Justitie uitgezocht zijn? Ik weet het nu niet en moet dat aannemen.

Waarop baseert de Volkskrant zich eigenlijk vandaag? Op die Marion Greveling dus, de ‘vrijwilliger van adviesbureau Bobo’. Op internet vind ik dit bericht van 15 juni 2007 van Omroep Brabant, ‘Adviesbureau Bobo vreest sluiting’:

‘Marion Greveling van Adviesbureau Bobo in Zwolle vreest sluiting van haar bureau. Er is steeds meer kritiek op de manier waarop haar eenmansbedrijfje te werk gaat in de Heerlense kleuterseks-affaire. Volgens critici is ze opruiend bezig in plaats van beschermend. Ook heeft Greveling nooit een opleiding gevolgd tot professioneel adviseur.

Adviesbureau Bobo heeft van het schoolbestuur tot donderdag de tijd om met bewijzen te komen in deze zaak. Greveling heeft tegen Omroep Brabant gezegd dat ze dit niet van plan is, omdat het om vertrouwelijke informatie gaat.’

Gek dat dit niet in het artikel in de Volkskrant staat, lijkt me toch wel relevante informatie. Maar goed, het kan waar zijn dat zij de Inspectie deze zomer ertoe heeft aangezet om nader onderzoek te doen. ‘IGZ bracht een bezoek aan het tehuis na klachten over de locatie’, meldde ik op vrijdag 17 juni in ‘Verwaarlozing’. Welke bronnen gebruiken Merijn Rengers en John Schoorl nog meer? Zij benaderden ‘Kees Fransen, die twee jaar geleden in de OR zat van de door Zonnehuizen overgenomen antroposofische Michaelshoeve in Brummen en de woon-werkgemeenschap in Olst’. Hij was daar volgens mij pottenbakker. Hij is uitgesproken negatief; maar dat weet iedereen die zijn website weleens heeft bezocht. Alleen is die momenteel nog niet helemaal in orde, omdat www.web-log.nl nog altijd bezig is te migreren naar www.weblog.nl; Volkskrant-webloggers hebben daar ook nog steeds last van. Ik neem trouwens aan dat ook deze website van hem is, het heeft zo dezelfde ductus: 

‘Dit is de weblog van de AARDEWERKPLAATS van Overkempe.’

Verder wordt in de Volkskrant opgevoerd ‘Gerrit Jan van Otterloo, die meewerkte aan de sanering van twee andere grote zorgconcerns die aan mismanagement ten onder gingen – Philadelphia en Meavita’. Maar die debiteert slechts algemeenheden over inhalige bestuurders, niet specifiek over de Zonnehuizen. Tot slot wordt ook wat ‘bronnen rond de instelling’ zeggen aangehaald:

‘“De afgelopen jaren is steeds gebleken dat cijfers een moeilijk begrip waren voor de directie. Ze deden maar wat. De voormalig directeur Frans Broekhuizen gaf zelf als verklaring dat hij ‘te lief’ zou zijn geweest.”

En dat terwijl de problemen al jaren bekend waren, zo zegt ook Sengul Sözen van Abvakabo FNV. “Al in 2009 liet een accountant aan Broekhuizen weten dat het niet goed ging, maar hij deed niets. Behalve financieel was ook de zorg een chaos. Pas nu, vele maanden later, is er een herstelplan. Veel en veel te laat. En wat het ergste is: de raad van toezicht liet het allemaal gebeuren.”’

Het laatste woord krijgt ‘Interimmer Laurey’, maar die zegt alleen iets over de financiële positie en het vastgoed, zoals hij ook elders heeft gedaan. Net alsof hij helemaal niet om commentaar gevraagd is op wat er nu allemaal aan akeligheden over slechte zorg en misbruik in het artikel terecht is gekomen. Nee, de Volkskrant maakt hiermee geen beste beurt. Het is allemaal met de haren erbij gesleept en heel suggestief. Niets wordt echt hard gemaakt, door middel van journalistieke methodes van hoor en wederhoor. Alsof men alleen op internet wat heeft opgezocht, en dan nog slecht ook. Dan is zelfs De Telegraaf nog beter.

Update 18.15 uur:

Vandaag verscheen er een nieuw bericht op de website van de Zonnehuizen, getiteld ‘Zonnehuizen knokt voor voortbestaan en continuering zorg’:

‘Door de medewerkers van Zonnehuizen en verscheidene externe partijen wordt deze dagen hard geknokt voor het voortbestaan van Zonnehuizen en het continueren van de zorg die we bieden. Dat gebeurt via een herstelplan dat vraagt om een samenspel van veel verschillende (externe) partijen. Het is daardoor een delicaat proces waaraan met volle overtuiging, inzet en betrokkenheid wordt gewerkt.

Om dit proces niet te verstoren, kunnen op dit moment over de voortgang nog geen mededelingen worden gedaan. Vrijdag 23 september is een spannende dag. Dan worden namelijk belangrijke beslissingen genomen over de toekomst van Zonnehuizen.

Wij zullen daarom op 23 september een artikel over de nieuwe ontwikkelingen publiceren op deze website. Wij willen namelijk open zijn in het geven van informatie op het moment dat het kan.

Gerry Nutters

Woordvoerder Zonnehuizen’