Sinterklaas

Jeetje zeg. Niet alleen is de Sint weer in het land en merk je dat op alle vrijescholen. Ook Hugo Verbrugh is weer terug, met een nieuwe weblog. Sinds zondag blogt hij weer dagelijks dat het een lieve lust is, nu op ‘Stichting Kairos k*r – Denk mee over reïncarnatie!’ Zo schreef hij maandag in ‘Het is tijd voor een nieuw soort Staingrad-gevoel’ (hij is vast geen Stalin-aanhanger, maar om meteen diens naam te verbasteren...):

‘Een jaar of wat geleden lanceerde ik op de Vk-blog Middernachtszon die ik tussen november 2008 en augustus 2011 dagelijks schreef het “Stalingrad”-gevoel. Vanaf januari 1943 wisten alle Duitsers die nog enig benul hadden dat het fout zou aflopen – maar het duurde tot mei 1945 voordat ze bijna allemaal inzagen dat het allemaal verkeerd geweest was.

Vanaf een maand of wat geleden begin ik een nieuw variant van deze ondergangsstemming om me heen te proeven, en als aarts-melancholicus vervuld van historisch besef noem ik die variant “Stalingrad-gevoel”.’

Vandaag had hij een veel positiever getint bericht, ‘Zwarte Piet is racistisch – wie zó denkt, heeft de racist in zich zelf nog niet ontmaskerd.’ Hierin schrijft hij:

‘Het is weer Sinterklaas-en-Zwarte-Piet-tijd en het verwijt van racisme waart weer door Nederland. Het is weer tijd om even lateraal te denken.

Ik grijp terug naar oude filosofie. Daar kenden ze twee vormen van kennis. Ze noemden die epistêmê en doxa. Sinterklaas en Zwarte-Piet zijn onze eigen eigentijdse eigenheimse archetypen voor epistêmê en doxa. Ik zal het uitleggen.’

Lezers van zijn Volkskrant-weblog kennen die termen wel een beetje. Maar Verbrugh legt het dit keer wel weer mooi uit. Hij eindigt met het volgende:

‘Deze uitleg van epistêmê en doxa zal misschien enigszins theoretisch, gekunsteld, abstract óverkomen. Dat is onvermijdelijk. Mijn uitleg waaròm dit onvermijdelijk is kan daarentegen praktisch, authentiek, concreet zijn. Ik gebruik een bekend misverstand als illustratie. “In het land der blinden is éénoog koning”, wil een bekende zegswijze ons doen geloven.

Geen sprake van. In het land der blinden mag éénoog van geluk spreken wanneer hij wordt getolereerd als de dorpsgek. Hij praat over van alles dat de anderen niet zien en dat er dus voor hen niet is. Evenzo is in een wereld waarin alle kennis alleen doxa is, de geïnspireerde enkeling die de epistêmê herontdekt allerminst koning, integendeel. Hij mag van geluk spreken als hij bereikt dat af en toe een enkeling een beetje begrijpt wat hij wil zeggen.

Een eigentijds Nederlands beeld moge de combinatie van contrast en samenhang tussen beide illustreren: dat van Sinterklaas en Zwarte Piet.

Sinterklaas is oud, eerbiedwaardig, beweegt zelf niet, maar zit alleen: hoog te paard of in een grote stoel. Hij weet alles maar doet niets (behalve eventueel voorzichtig iets zeggen of vragen) en heeft alleen het goede met de mensenkinderen voor.

Zwarte Piet is het polaire tegenbeeld. Hij is jong, laagdrempelig toegankelijk, echt een mede-mens, maar je kunt hem beter te vriend houden, want hij houdt je een spiegel voor. Hij is hyperactief: hij gaat door schoorstenen (hij kan dus met het vuur omgaan! Dat kan geen enkel dier; dat is typisch menselijk), en hij deelt, als je geluk hebt, kadootjes uit of, als je minder geluk hebt, de roe. Als trouwe dienaar van Sinterklaas heeft ook Zwarte Piet in zijn rol van de uitvoerder van al dit goede het beste met iedereen voor. Maar alleen samen kunnen ze echt iets bereiken.

Sinterklaas en Zwarte Piet als eigentijdse eigenheimse archetypen heb ik niet helemaal zelf bedacht. Godfried Bomans schreef er een stukje over in “Beminde Gelovigen”. Ik copieer de aanhef:

“Wie van plan is een boek te schrijven over de evolutie van het religieus besef in Nederland, laat ons zeggen over de afgelopen vijfhonderd jaar, die kan ik een eenvoudig middel aan de hand doen. Hij moet de figuur van Sinterklaas nemen. De telkens wisselende manier, waarop deze behandeld wordt, is een aardig symbool van de godsdienstige beleving, die elke nieuwe generatie weer voor de juiste houdt. Om eens een voorbeeld te geven: de Sinterklaas, die enkele jaren geleden in Har­lingen binnenvoer, gooide opeens zijn zak in de golven. Ik zag het duidelijk op de televisie. Zo’n gebaar is tekenend voor de huidige situatie in de kerk: boete en vasten zijn afgeschaft, God is lief geworden. De verklede winkelier die hier spontaan toe overging heeft er natuurlijk niet bij nagedacht. Theologisch zal hij zwak ontwikkeld zijn en zijn daad was vermoedelijk onbewust. Maar juist zulke onbewuste handelingen zijn soms treffender dan wat in Rome na veel getob besloten wordt. Een strenge tijd levert een strenge Sinterklaas op. Wordt het Opperwezen wat milder gezien, onmiddellijk verzacht ook het beeld van de Sint. Hij strooit niet alleen, hij smijt ook zijn eigen martelwerktuigen in het water. Een enorm aantal bisschoppen in de Sint Pieter komt tot een bepaalde opvatting en onze eigen Klaas trekt daaruit zijn conclusies. Let maar eens op, over een paar jaar vaart hij Harlingen binnen met een tweede Sinterklaas naast zich, die een kleine damesmijter draagt. Die dingen hou je niet tegen, hij is de thermometer van het kerkelijk denken.”

Tot zover Bomans. Vermomd als toekomstige geschiedschrijver profeteer ik hierbij dat toekomstige generaties zullen herkennen wat ik hierboven heb samengevat.

Het verhaal over epistêmê en doxa staat in mijn opusculum Reïncarnatie? Essay over de veranderende aard van de kennis, Uitgeverij Ad. Donker Rotterdam, 2010, 108 blz / paperback / 12,5 x 20 cm / € 13,50 / ISBN 978 90 6100644 2 NUR 743’

Mooi, nu hebben we Bomans weer een keer in de kolommen van Antroposofie in de pers. De vorige keer was helemaal op het eind van ‘Downloaden’ op 3 juli 2009, nog wel in de authentieke woorden van Hans Peter van Manen. En Verbrughs weblog kan ik, als hij zo doorgaat, weer opnemen in mijn blogroll. Maar nu naar de reële Sinterklaas anno nu. Je wilt niet weten hoe vaak ik hem ben tegengekomen. Vaak ook ingebed in de andere feesten dit najaar en gecombineerd met enigszins economische activiteiten. Het begon op 10 november met ‘Welkom op de wintermarkt!’, ingezonden door ‘VictorC’:

‘Op zaterdag 19 november organiseert de vrijeschool Waterland een wintermarkt. Iedereen uit de buurt is welkom. De markt gaat open om 10.00 uur en duurt tot ongeveer 14.00 uur, de vroege vogels vinden de mooiste spullen.

Voor de kinderen zijn er leuke activiteiten. Grote mensen kunnen allerlei cadeaus vinden in de vele kraampjes, van bijzonder origineel tot goedkoop. En geniet van de zelfgebakken taart, een lekkere kop koffie... en de sfeer!

De vrijeschool Waterland is een kleinschalige basisschool. Naast rekenen, lezen, schrijven en computerles krijg je hier ook creatieve vakken. En dat zie je terug op de wintermarkt – een leuke kans om kennis te maken.

En op woensdag 23 november is er weer een open dag, van 9.00 tot 11.00 uur. Kom dan met je kind kennismaken op de basisschool of bij de kleuters. Hij/zij mag meedoen in de klassen en u kunt rondkijken, praten met de leerkrachten en informatie meenemen. Het is ervoor!

Wintermarkt: zaterdag 19 november, 10-14 uur.

Plaats: vrijeschool Waterland, Reigersbek 2-4 Purmerend, vlakbij Weidevenne.

Meer informatie: www.vswaterland.nl’

Dit stond trouwens in ‘Dichtbij Waterland’ (die is van de Telegraafgroep). In ‘Purmerend op zondag’ vond ik diezelfde dag ‘Welkom op de wintermarkt’:

‘De vrijeschool Waterland houdt zaterdag 19 november een wintermarkt met verschillende kraampjes en activiteiten. De markt duurt van 10.00 tot 14.00 uur aan de Reigersbek 2-4.

Vroege vogels vinden de mooiste spullen en voor de kinderen zijn er leuke activiteiten. “Grote mensen” kunnen allerlei cadeaus vinden in de vele kraampjes, van bijzonder origineel tot goedkoop en genieten van de zelfgebakken taart, een kop koffie en de sfeer.

De vrijeschool Waterland is een kleinschalige basisschool. Naast rekenen, lezen, schrijven en computerles krijgen kinderen hier ook creatieve vakken. Woensdag 23 november houdt de school van 9.00 tot 11.00 uur een open dag. Iedereen mag meedoen in de klassen, rondkijken en praten met de leerkrachten. Meer informatie via www.vswaterland.nl.’

Zondag 13 november meldde ‘De Weekkrant’ de ‘Herfstbazaar op de Rudolf Steiner School Breda’, ‘Ingezonden lezersartikel door: skoevoets (Breda)’:

“Herfst, herfst wat heb je te koop?”

Op zondag 20 november is er op de Rudolf Steiner School Breda, gelegen in een zijstraat van de Terheijdenseweg, een Herfstbazaar.

Een gezellige markt met verschillende activiteiten voor de kinderen en leuke marktkraampjes met allerlei mooie koopwaar voor de volwassenen (het schijnt dat Sint Nicolaas zijn inkopen hier ook doet).

De kinderen kunnen o.a. koekjes en kaarsen versieren, knutselen of een workshop keramiek volgen. Ook is peutergroep en naschoolse opvang Het Draakje geopend en daar kunnen de kinderen pepernoten bakken of naar een tafelspel kijken.

In de Grote Zaal staan marktkraampjes van o.a. Leander: kinderspeelgoed winkel uit Breda, Ekaabo: fair trade producten uit Zuid-Amerika en Afrika, Nepal Handwork, Het Kaboutertje met poppen, babyartikelen en nog veel meer.

Voor de innerlijke mens is ook ons restaurant geopend waar u met een heerlijke bak koffie of thee en een stuk gebak even bij kunt komen.

De Herfstbazaar is van 14.00 uur tot 17.00 uur. De entree is gratis en een activiteitenkaart voor de kinderen kost 6 euro per stuk. We hopen jullie allemaal te zien op onze gezellige Herfstbazaar!

Rudolf Steiner School Breda, Minckelersstraat 27 (zijstraat van de Terheijdenseweg). Voor meer informatie: www.vrijeschoolbreda.nl of bel: 076-5713646’

Gisteren volgde ‘Sintmarkt Vrije School Zaanstreek’ in ‘Dichtbij Zaanstreek’, met als ‘bron: De Zaankanter’:

‘Wijkwethouder Jeroen Olthof opent op zaterdag 19 november de sfeervolle Sintmarkt van de Vrije School Zaanstreek. Iedereen is daarbij van harte welkom! Een markt in de sfeer van de komende feestmaanden met voor elk wat wils.

Er zullen diverse soorten kramen te vinden zijn met producten gemaakt door leerlingen en ouders, van verschillende winkels uit de regio en ver daarbuiten. En er is een loterij waarmee mooie prijzen zijn te winnen. De opbrengst gaat dit jaar naar boeken voor uitbreiding van onze Schoolbibliotheek. Natuurlijk zijn voor geïnteresseerden ook schriften en studiemateriaal in te zien waarmee onze leerlingen werken. Een mooie gelegenheid om kennis te maken met Vrije School Zaanstreek!

Wanneer? Zaterdag 19 november, 10-14 uur. Waar? Galjoenstraat 111-B, 1503 AR Zaandam. Meer info www.vrijeschoolzaanstreek.nl’

‘Dichtbij Groot Alkmaar’ meldde ‘Sint Nicolaasmarkt VrijeSchool’, met als ‘bron: Nieuwsblad voor Castricum’:

‘Ouders van Vrije basisschool Adriaan Roland Holst in Bergen organiseren ook dit jaar weer een Sint Nicolaasmarkt. Ook kinderen en ouders uit Castricum dragen hun steentje bij aan deze feestelijke markt.

Geroemd om zijn goede sfeer, de overheerlijke zelfgebakken taart, vele bijzondere (handgemaakte) betaalbare cadeautjes en creatieve activiteiten voor de kinderen.

Iedereen is zaterdag (19 november) van 10 tot 15 uur welkom om de unieke sfeer op school te proeven en te genieten van al het moois. Naast kramen met lekkers, edelstenen, sieraden, vilt-en wolartikelen, natuurlijke huidverzorgingsproducten, kleding en speelgoed, is er ook informatie over het Vrije school onderwijs. Kinderen mogen grabbelen, pepernoten bakken en een heus pietendiploma halen. En voor wie dit alles nog niet genoeg is: Buiten knappert een heerlijk vuurtje waar u ouderwets kunt smullen van gepofte kastanjes. Lokatie: Adriaan Roland Holstschool Prins Hendriklaan 56-58.’

Het gaat goed, men weet steeds beter de weg naar de lokale media te vinden met korte en duidelijke berichten. Wat dacht u van ‘Dichtbij West-Friesland’? Die bracht gisteren ‘Delen met Sint Maarten’, ‘bron: Westfries Weekblad’:

‘Mooi weer, lekker fris, fraaie lampion en na afloop de kelen schor en snoepzakken vol. Zo was het in de meeste gevallen ook weer met Sint Maarten dit jaar. Al hadden de kids van de Westfriese Vrije School Parcival er dit jaar ook een ander project aan gekoppeld: duurzaamheid. Er werd geïnvesteerd in een “duurzame relatie met de buurt”.

In het kader van niet alleen snoep halen maar ook iets brengen werd de gedachte van Sint Maarten gepraktiseerd: delen wat je hebt of goed kunt met anderen. “Wij kunnen goed zingen en muziek maken, dus brengen wij een bezoek aan de bewoners van verpleeghuis Hoge Hop en de woongemeenschap voor beschermd wonen in onze buurt.”

Op de bijgaande foto wordt gezongen in de Hoge Hop.

Tot het “duurzaamheid project” behoorde ook het interviewen van buurtbewoners, ouders en voorbijgangers op en bij het schoolplein, door leerlingen van groep 8: “Wat doet u aan duurzaamheid?”’

Tot slot heb ik nog twee berichten van vandaag. Dit is uit ‘Dichtbij ’t Gooi’, ‘Sfeer proeven in het nieuwe gebouw van Vrije SchoolMichael’, ‘Ingezonden door: SannaJ’:

‘Op vrijdagavond 18 november a.s. organiseren de ouders van Vrije School Michaël in Bussum een Herfstmarkt. Een gezellige markt waarbij er volop gesnuffeld kan worden naar originele decembercadeaus voor elke portemonnee. De markt wordt voor het eerst gehouden in het nieuwe gebouw aan de Esther de Boer van Rijklaan en biedt dus ook een uitgelezen kans om de nieuwe school te bewonderen.

Traditiegetrouw wordt er binnen de Vrije School veel aandacht besteed aan de seizoensfeesten. De eindejaarsfeesten (ook wel lichtjesfeesten genoemd) vanaf Sint Maarten tot en met Kerstmis nemen daarbij een heel bijzondere plaats in. Iedere Vrije School organiseert dan ook wel een markt rond die tijd, waarin ook de achtergrondgedachte van de Vrije School rond duurzaamheid centraal staat. Vrije School Michael heeft de markt in de afgelopen twee jaar sober moeten houden vanwege de verbouwing van de school. Maar met het betrekken na de zomer van het nieuwe gebouw, is de tijd daar om weer te stralen. Dit jaar zult u dan ook een uitgebreid aanbod vinden van originele cadeau-ideeën, variërend van wollen poppen, houten speelgoed en coöperatieve gezelschapsspellen tot handgemaakte sieraden, zijden en wollen kleding en handgemaakte woningdecoratie zoals wandkleden en raamversiering. Dit alles wordt omlijst door muziek, gemaakt door de zesde klas (groep 8), die ook zal zorgen dat de inwendige mens niets te kort komt.

Nieuw dit jaar is een tweedehands afdeling voor boeken en kleding en speelgoed van natuurlijke materialen. De opbrengst van de herfstmarkt komt ten goede aan de school die daarmee haar unieke pedagogische aanpak kan blijven voortzetten. Inbreng van boeken, kleding en speelgoed voor de tweedehands afdeling is overigens nog altijd mogelijk. U deelt de opbrengst met de school, of mag de opbrengst in zijn geheel aan de school schenken. Voor meer informatie kunt u hierover contact opnemen met de organisatie via 06-55 830 896 of via mail: info@sanna.tv of freyam@xs4all.nl

Datum: vrijdag 18 november 2011

Tijd: 19.30 uur tot 22.00 uur

Plaats: Vrije School Michael, Esther de Boer van Rijklaan 24, Bussum’

En dit is een persbericht van vandaag op ‘Hardloopnieuws.nl’, ‘Zonnepanelen dankzij Stichting Zevenheuvelenloop’:

‘Nijmegen – Stichting Zevenheuvelenloop maakt de aanschaf van zonnepanelen voor de Meander Vrijeschool voor basisonderwijs mede mogelijk. Dankzij het beschikbaar stellen van de zogenaamde eigen vervoerstoeslag; een bijdrage van de Gemeente Nijmegen en Greenchoice en de opbrengst van een sponsorloop worden zonnepanelen aangeschaft. Een eerste zonnepaneel wordt aanstaande zondag voor de start van de ABN AMRO Zevenheuvelenloop door Vincent Bijl van Greenchoice symbolisch aan de directeur, de heer Gubbels van de Meander Vrijeschool uitgereikt.

Stroompunten

De Meander Vrijschool ligt aan de Groesbeekseweg nabij start en finish van de ABN AMRO Zevenheuvelenloop. Op zondag 20 november wordt deze locatie door de organisatie gebruikt om deelnemers aan de Mini Zevenheuvelenloop op te vangen en diverse stroompunten aan te sluiten.

Eigen vervoerstoeslag

De stichting Zevenheuvelenloop biedt de in totaal ruim 43.000 inschrijvers bij de ABN AMRO Zevenheuvelenloop en de Marikenloop een voordelig treinkaartje aan. Om het reizen met de trein nog meer te stimuleren, hanteert de organisatie ook een eigen vervoerstoeslag; Iedere deelnemer buiten de regio Nijmegen die besluit niet met de trein te komen, betaalt een eigen vervoerstoeslag.

Duurzame samenwerking

De stichting Zevenheuvelenloop probeert haar evenementen zo duurzaam mogelijk te organiseren. Ook sponsoren en partners worden hierbij betrokken. Uniek in 2011 is de samenwerking met Greenchoice. Deze meest duurzame energieleverancier van Nederland heeft aan alle bestaande en nieuwe klanten het inschrijfgeld teruggegeven. Afval wordt zo veel mogelijk voorkomen en zo duurzaam mogelijk verwerkt. De Dar zal onder andere papier, kleding en plastic afval gescheiden inzamelen. Daarnaast wordt deelnemers gevraagd afval te scheiden bij de zogenaamde scheidingswanden die op verschillende plekken worden geplaatst. Ook de 50.000 van gerecycled plastic gemaakte bekers op de drankposten worden door de Dar apart ingezameld en verwerkt.’

Dit heeft inderdaad niets met Sinterklaas te maken. Maar wel met vrijescholen en met vrijeschoolse activiteiten deze maand.

.