Bedoeld is: antroposofie in de media. Maar ook: in de persbak van de wijngaard, met voeten getreden. Want antroposofie verwacht uitgewrongen te worden om tot haar werkelijke vrucht door te dringen. Deze weblog proeft de in de media verschijnende antroposofie op haar, veelal heerlijke, smaak, maar laat problemen en controverses niet onbesproken.

dinsdag 19 februari 2013

Bezielen

Je denkt wel eens wat mensen toch bezielt. Ze halen de gekste dingen uit om maar dit of dat te kunnen zeggen, beweren of aantonen. Ik heb er hier een paar regelmatig op bezoek. Altijd weer probeer ik er op een redelijke manier mee te praten, maar dat is meestal vergeefse moeite. Als antroposoof kunnen je de gekste dingen worden verweten. Nu De Hokjesman in aantocht is, dat wil zeggen de aflevering waarin hij de antroposofen bezoekt en daar een eerlijk beeld van wil krijgen, aanstaande donderdagavond – en hij zal ze heus niet in de armen vallen, daar hoef je niet bang voor te zijn, maar hen wel met een al of niet meewarige glimlach op zijn gezicht bezien, dat verwacht ik tenminste, en hen toch in hun waarde laten, want een instant-begrip kun je nu ook weer niet verlangen – laten een paar van die ons bekende mensen weer in alle toonaarden van zich horen. Meestal met niet veel goeds in de zin. Tenminste niet ten aanzien van de antroposofie en antroposofen. Want dat zijn de meest idiote, belachelijke, stompzinnige mensen die er bestaan. In hun optiek dan. Ik zal een paar van die uitingen hier documenteren, om te laten zien hoe ver dat gaat. Ieder kan zelf wel beoordelen of dat hout snijdt, of niet toch een béétje overtrokken is.

Afgelopen zaterdag 16 februari had ik het in ‘Speelveld’ voor het laatst over De Hokjesman, met daarin de tekst voor de aankomende uitzending. Die is inmiddels ook op de website van De Hokjesman geplaatst, als ‘Aflevering 7: De antroposofen’. Maar er is ook een ander officieel persbericht over deze uitzending, en dat luidt:
‘Onze hokjesman onderzoekt deze week de opmerkelijke combinatie van wetenschap en mystiek van de antroposofen. Gebaseerd op de leer van Rudolf Steiner (1861-1925), kent de antroposofie toepassingen op veel terreinen: vrije schoolpedagogie, kunstzinnige therapieën, geneeskunde en biologische landbouw. De aanhangers worstelen echter met hun overtuigingen, zowel onderling als met de non-believers.

Michael Schaap gaat op bezoek bij de Vrije school en spreekt met aanhangers en afvalligen. Geen boeken, geen cijfers, wel mandenvlechten, touwknopen, verhalen en metaforen. Wat heeft dit hen gebracht?

De antroposofie gaat er vanuit dat de reguliere wetenschap veel te beperkt is, omdat die enkel uitgaat van empirie en deductie. Nee, er is ook een geesteswereld waar de wetenschappelijke wetten niet gelden. Antroposofen proberen een verklarend systeem te vinden voor de opkomst en ondergang van volken, rassen en beschavingen; want de mens en zijn ontwikkeling staan centraal. Kan de theorie van Steiner over rassen, die in 1996 nog leidde tot een kleine rel op de Vrije School, los gezien worden van de moderne antroposofie?

Samen met de biologisch dynamische boer Erik, bezoekt hij het bedevaartsoord van de antroposofen: het Goetheanum in Zwitserland. Boer Erik ziet in Steiner veel overeenkomsten met zijn eigen vader: als biologisch dynamische boer in de Achterhoek was hij een onbegrepen buitenstaander. Ook spreekt Michael Schaap hier met Baron Paul Mackay, oprichter van de Triodosbank en voorzitter van de “Vorstand”, het hoogste orgaan binnen de antroposofische gemeenschap. Heeft Steiner altijd gelijk?’
Oei, dat is al een blunder van formaat. Want Paul Mackay behoort juist niet tot de oprichters van Triodos Bank, hoe graag sommige mensen die link ook zouden leggen. Hij was een van de eerste directeuren, ja, maar dat is toch iets anders. En voorzitter van het hoofdbestuur van de Algemene Antroposofische Vereniging is hij ook al niet. Er is daar in dat bestuur geen functie van voorzitter; het is een in letterlijke zin collegiaal bestuur. Nou, dan ga je met zo’n persbericht al lekker onderuit. Merk op: de tekst op de website van De Hokjesman is beter en bevat deze missers niet. En ook deze zinsnede daar is beter geformuleerd:
‘En zo is de antroposoof bereid het bestaan te aanvaarden van geesten, onzichtbare wezens; van klein tot groot, van bos tot heelal. En dat alles om te pogen een verklarend systeem te vinden voor de opkomst en ondergang van volken, rassen en beschavingen; want de mens en zijn ontwikkeling staan centraal.’
Goed, wat schrijven anderen nu over deze aflevering? Op de website van De Hokjesman zien we Floris Schreve in beeld. Floris kennen we, hij heeft hier ook duchtig meegedaan met verschillende discussies. En hij heeft een zeker recht van spreken, als oud-vrijescholier die ver na afloop van zijn schooltijd Steiner eens is gaan bestuderen en daar dingen tegenkwam die hij niet ziet zitten. Nou, dat kan natuurlijk. Ik herinner me vooral zijn uiteenzetting over de indianen; ik vond dat hij daar wel een punt had. Maar Floris wil ook nog wel eens doordraven en kan dan bijna niet meer stoppen, zoals blijkt op zijn weblog. Gisteren plaatste hij een bericht met de titel ‘Antroposofie en racisme 7: De Hokjesman (Michaël Schaap, VPRO) van 21-2-’13…Antroposofen’, alsof racisme in deze uitzending centraal staat. Maar dat is een oud en al gepasseerd station; wie daar nu mee komt aanzetten bewijst nog ergens in de vorige eeuw te leven. In Nederland is dat in ieder geval een uitgemaakte en uitgekauwde zaak. Ik heb al vaker verwezen naar dit oude bericht van zeker twaalf jaar geleden op de website van de Antroposofische Vereniging: ‘Vermeend racisme’. Daar is toch geen woord Spaans bij. Ik zal het hier nog maar eens een keer laten volgen, want iedereen lijkt het vergeten.
‘Onderzoek “Antroposofie en het vraagstuk van de rassen”

door Gerard Kerkvliet

Rudolf Steiner verklaard tegenstander van antisemitisme en nationalisme

Ongeveer tien jaar geleden is er een fel debat geweest over vermeend racisme in de antroposofie. Aanleiding hiervoor waren beschuldigende publicaties over een rassenleer bij Rudolf Steiner en het doorwerken hiervan in het onderwijs op vrijescholen. Het bestuur van de Antroposofische Vereniging in Nederland heeft in 1997 een diepgaand en onafhankelijk onderzoek naar deze beschuldigingen laten instellen. Dit onderzoek naar het onderwerp “Antroposofie en het vraagstuk van de rassen” werd uitgevoerd door een wetenschappelijke commissie onder voorzitterschap van de jurist dr. Th.A. van Baarda. Vanwege regelmatige vragen over dit onderwerp is hieraan een afzonderlijk thema gewijd. De tekst is geautoriseerd door het bestuur van de AVIN.

Geen racisme of rassenleer
Relevante citaten
Vrijeschoolonderwijs
Visie Steiner kosmopolitisch
Vertekend beeld van Steiner
Annotaties

Geen racisme of rassenleer

De commissie bracht in april 2000 haar eindrapport uit. Zij concludeerde dat er in het werk van Rudolf Steiner (1861-1925) géén sprake is van een rassenleer noch van uitspraken die zijn gedaan met het oogmerk om personen of groepen te beledigen wegens ras en die daarom racistisch genoemd kunnen worden. De commissie beklemtoonde dat het antroposofisch mensbeeld van Rudolf Steiner juist is gebaseerd op de gelijkwaardigheid van alle individuen en niet op de vermeende superioreit van het ene ras boven het andere.

De commissie kon de inhoud van het werk van Steiner niet toetsen aan de moderne Nederlandse antidiscriminatie wetgeving. Zijn werk is immers bijna een eeuw geleden ontstaan en kan evenmin als ander historische literatuur naar hedendaagse juridische maatstaven worden beoordeeld. Daarom heeft de commissie zich de vraag gesteld hoe de toetsing zou uitvallen indien iemand heden ten dage in het openbaar de onderzochte uitspraken zou hebben gedaan. Zouden deze uitlatingen, wanneer men ze anno 2000 tot een eigen standpunt maakt en in het openbaar uitdraagt, schending van het discriminatieverbod kunnen betekenen?

Relevante citaten

In totaal heeft de commissie op deze manier 245 relevante citaten uit het 89.000 pagina’s tellende verzameld werk van Steiner onderzocht. Op die manier beoordeeld bevat het werk volgens de commissie een klein aantal uitspraken die naar de huidige maatstaven een discriminerend karakter dragen of die als discriminerend kunnen worden ervaren. Zestien van de 245 onderzochte uitspraken zouden – wanneer ze in deze tijd op eigen gezag in het openbaar worden uitgedragen – strafbaar zijn wegens discriminatie, meent de commissie. De verantwoordelijkheid voor het in het heden tot een eigen standpunt maken van opvattingen van Steiner, ligt uiteraard bij thans levende auteurs en sprekers.

Vrijeschoolonderwijs

Wat het vrijeschoolonderwijs betreft concludeerde de commissie – in lijn met een eerder oordeel van de Onderwijsinspectie – dat er al evenmin sprake was van racisme. Wél werd in het verleden het gebruik geconstateerd van stereotypen in het vak volkenkunde, die discriminatie in de hand kunnen werken en die voorkomen moeten worden. De vrijescholen hebben hiertegen in 1995 maatregelen genomen, in 1998 aangevuld met een eigen non-discriminatiecode en een onafhankelijke codecommissie om de naleving ervan te toetsen.

Visie Steiner kosmopolitisch

Volgens de commissie zijn suggesties alsof racisme inherent zou zijn aan de antroposofie of dat Steiner in conceptueel opzicht een van de wegbereiders zou zijn geweest van de holocaust, categorisch onjuist gebleken. Vanaf 1900 heeft Steiner zich duidelijk uitgesproken over de gevaren van het antisemitisme. In de maatschappijvisie van Steiner staat een kosmopolitisch streven centraal naar één mensheid zonder onderscheid naar ras of volk. Dit wordt in het eindrapport toegelicht aan de hand van een apart hoofdstuk over de staatkundige en volkenrechtelijke opvattingen van Rudolf Steiner.

De commissie betreurt het dat in het racisme-debat de maatschappijvisie van Steiner altijd buiten beschouwing blijft. Aan het eind van de 19e eeuw is volgens Steiner een nieuw tijdperk begonnen. Een van de belangrijkste kenmerken van dit nieuwe tijdperk is het kosmopolitische element; het streven om boven nationalistische tendensen en het onderscheiden van rassen uit te komen. Mede daarom zette Steiner zich, als reactie op de Eerste Wereldoorlog, actief in voor een nieuwe maatschappijvisie, de zogeheten “sociale driegeleding”. Essentieel in die maatschappijvisie is het accent dat Steiner legt op de vrijheid van het individu, dat zich steeds meer moet losmaken van oude vormen van groepsgebondenheid.

Vertekend beeld van Steiner

Het bestuur van de Antroposofische Vereniging in Nederland betreurt het dat de publieke discussie over Steiner en zijn opvattingen, is gevoerd op basis van zeer onvolledige informatie en dat voornoemde aspecten hierin nooit zijn betrokken. Daardoor heeft de kritiek zich vrijwel geheel toegespitst op een zeer beperkt aantal afzonderlijke uitspraken. Uit hun context gehaald en los van Steiner’s politiek-staatkundige visie, heeft dat bijgedragen tot een eenzijdig, onderbelicht en soms zelfs geheel vertekend beeld van zijn opvattingen en intenties.

De oorzaak daarvan legt het bestuur niet alleen en uitsluitend bij de critici in het debat. Uit het feit dat een onderzoek naar dit thema in het verzameld werk van Steiner nodig was en uiteindelijk tot deze omvang is uitgegroeid, mag worden afgeleid dat ook de antroposofische beweging in haar geheel, de Antroposofische Vereniging niet uitgezonderd, debet is geweest aan het optreden van gebreken in het betreffende kennisdomein.

Annotaties

Het bestuur heeft de conclusies en aanbevelingen doen toekomen aan antroposofische uitgeverijen en andere organisaties die in Nederland of daarbuiten verantwoordelijk zijn voor of actief betrokken zijn bij de verspreiding van het verzameld werk van Rudolf Steiner. Hierbij is met nadruk verzocht om de aanbevelingen van de commissie tot annotatie van een aantal citaten op te volgen.

Het rapport van de onderzoekscommissie “Antroposofie en het vraagstuk van de rassen” is een openbare uitgave van de Antroposofische Vereniging (ISBN 9080559318). Het verscheen in 2000. Er zijn nog exemplaren verkrijgbaar. Prijs inclusief verzendkosten 27,50. Na overmaking van dit bedrag op postgiro 9716 t.n.v. de Antroposofische Vereniging o.v.v. “Eindrapport” wordt het rapport toegezonden.’
Bij zijn bericht heeft Floris Schreve een grote foto opgenomen, dezelfde die ook op de website van het programma staat:
‘Ikzelf met “de Hokjesman” (Michaël Schaap) tijdens de opnames.
Meer volgt direct na de uitzending’
voegt hij er omineus aan toe. En wat zijn eigen kruistocht tegen ‘Antroposofie en racisme’ betreft, waar hij al vijf lange berichten aan heeft gewijd, schrijft hij direct bovenaan:
‘Deel 6, dat vooral (maar niet uitsluitend) hierover zal gaan, verschijnt zeer binnenkort op dit blog, nog voor de uitzending’
We zullen zien. Nu is er nog een andere, hier bekende criticus, maar die is beduidend boosaardiger van karakter. Want als je ziet wat hij allemaal beweert, moet je jezelf intussen wel een crimineel gaan voelen... Leest u maar mee met het bericht van Ramon De Jonghe gisteren op zijn website, ‘Hokjesman: antroposofen’.
‘“We must worm our way through... [I]n order to do what we want to do, at least, it is necessary to talk with the people, not because we want to, but because we have to, and inwardly make fools of them.”

(Rudolf Steiner, Conferences with Teachers of the Waldorf School in Stuttgart, vol.1, 1919 to 1920, Steiner schools Fellowship Publications, 1986, p. 125)

In de documentairereeks “De Hokjesman” gaat Michael Schaap, gefascineerd door de heersende hokjesgeest op veldonderzoek binnen de leefwereld van aansprekende Nederlandse subculturen. Donderdag 21 februari om 21.30h komen antroposofen, de volgelingen van Rudolf Steiner, aan bod.

Op de website van de Hokjesman staat het programma aangekondigd en wie zien we daar naast de Hokjesman staan? Niemand minder dan Floris Schreve, hier vooral bekend van zijn vlijmscherpe analyses van het racistisch en discriminerend antroposofisch gedachtegoed.

Floris had eerder via zijn facebookpagina al aangekondigd dat hij in dat programma zit, maar niet dat hij als uithangbord zou gaan dienen:

“Ik weet niet wat er uiteindelijk allemaal in komt, maar het gaat vooral over Steiners rassentheorieën en dan vooral hoe hij tegen de indianen en de zwarte medemens aankeek.

‘Im Neger wird da drinnen fortwährend richtig gekocht, und dasjenige, was dieses Feuer schürt, das ist das Hinterhirn’ (ong. ‘Ín de neger wordt voortdurend gekookt en het vuurtje, dat wordt aangewakkerd door zijn achterhersenen’, dat heeft ie echt gezegd).

Verder ook nog over hoe belangrijk het is dat je kinderen mazelen krijgen en dat inenten daarom zo slecht is. Heel verkeerd dat er daardoor ook nauwelijks nog mazelen voorkomen. Maar gelukkig, je kunt je kind nog altijd naar een mazelenhaard in Engeland sturen (daar werd een keer voor geadverteerd op een antroposofische website). Dat laat ik oa aan de orde komen.”

We weten dat wanneer Floris iets aan de orde laat komen hij dat grondig doet. Hoe goed zijn analyses van het antroposofisch gedachtegoed zijn, blijkt alleen al uit de manier waarop hij het Van Baarda Rapport onder handen neemt. Dat rapport, opgesteld door een onafhankelijke commissie (uitsluitend bestaande uit antroposofen) die moest onderzoeken waar Steiner zich racistisch en/of discriminerend had uitgelaten, wordt vanwege de mildheid van de geformuleerde conclusies te pas en te onpas uit de kast gehaald wanneer de kwestie antroposofie en racisme op de publieke agenda staat. Floris legt de vinger echter op de wonde: hij bespreekt enkele door de Commissie Van Baarda zo goed als buiten beschouwing gelaten voordrachten van Rudolf Steiner die bol staan van racisme en discriminatie – en ontkracht daarmee in grote mate de voor de antroposofie al te gunstig uitvallende conclusies van het Van Baarda Rapport.

Wie het al gek vind hoe binnen de antroposofische gemeenschap over kinderziekten zoals mazelen of over de andersgekleurde medemens wordt gedacht, zal waarschijnlijk van zijn stoel vallen wanneer hij verneemt waarop antroposofen zich nog beroepen. Volgt u even mee?

Steiner beweerde allerlei te zien wat met het gewone oog niet waar te nemen is. (Ik zie, ik zie, wat jij niet ziet?). Waaruit bestonden zijn “imaginaties” dan zoal? Bij nader inzicht blijken die een breed spectrum te beslaan en niet zelden hebben ze veel weg van de beschrijvingen van iemand die geëxperimenteerd heeft met het eten van bepaalde zwamachtigen. Wat Steiner zoal aan “realiteiten” waarnam, was niet gering:
Duistere machten of demonen die zich, wanneer moeder de vrouw niet vaak genoeg het stof afneemt, in huis nestelen;
kabouters die (de Zeven Dwergen?) in de diepten van de aarde in diamantmijnen werken;
– elfen en gnomen;
– de uit Perzische overleveringen afkomstige kwade geest Ahriman, de lelijke duivel die zich bedient van het schrift om de mens in zijn macht te krijgen;
– zijn alter ego Lucifer, de knappe verleidelijke duivel;
– als tegengewicht ook engelen, aartsengelen en nog enkele toonladders hogere engelen;
– het zonnewezen Christus dat van de ene Jezus op de andere overging (want er waren er volgens Steiner twee);
– het mythologische verzonken continent Atlantis en zijn aan de zondvloed ontsnapte Ariërs, de meest ontwikkelde soort op aarde die onze huidige cultuur bepaalt[6];
het blanke of Arische ras, dat alleen maar voordelen heeft ten opzichte van andere rassen;
– de van de mens afkomstige aap;
– probleemkinderen waarvan de oorzaak van hun probleem in een rekenfout in de kosmos moet worden gezocht;
– en de ridders van Koning Arthur die Steiner begin 20ste eeuw te paard op de heuvels van Groot-Brittannië zag galopperen.

Het zijn maar enkele van zijn denkbeelden. De ziener toverde er nog talloze andere uit zijn hoge hoed.

Wie nu denkt of meent te beweren dat deze imaginaties misschien door de beste man bedoeld zijn als beeldspraak, komt van een kale kermis thuis. Hij nam deze zaken niet alleen voor waar, maar beweerde ook het over realiteiten te hebben. Voorbeelden waarbij hij engelen, geesten, gnomen, enz. als realiteiten aanduidde, zijn te vinden in meerdere van zijn publicaties. Bekende door Steiner vaak aangehaalde uitspraken wanneer hij het over zijn bovenzinnelijke waarnemingen en imaginaties had, zijn onder andere: “dit zijn gewoon feiten”, “dit zijn wetmatigheden” en “het is nu eenmaal een waarheid”.

Antroposofie in het maatschappelijk veld

Ideologie en maatschappij

Antroposofische monitor
Waarop men zich beroept
Indoctrinatie
Kinderen als speelveld voor ideologische doelen
Ahriman: antroposofische duivel
Sociaal vraagstuk steinerschool
Ook misbruik in steinerscholen
Seksueel misbruik
Oud-leerlingen en ouders vertellen

Antroposofie versus wetenschap

Pseudowetenschap
Mazelen
Hype Hype Hoer@: mazelen
Gevaarlijke cell-phones
Kinderen een gekeurd oor aannaaien

Racisme

Racismedebat
Tussen occultisme en fascisme
Antroposofie en fascisme
Rassenleer, Ariërdom en mensheidsevolutie in de antroposofie en het gedachtegoed van Rudolf Steiner (F. Schreve 2008 )
Wortelrassen, onderrassen en rassen (F. Schreve 2009)
Duidelijk rassenleer – een weerlegging van de conclusies van het Rapport Van Baarda (F. Schreve 2009)

Verwante artikels

Antroposofie en fascisme
Tussen occultisme en fascisme
Nieuwe aanklacht racisme
Nou, is dit boosaardig of niet? Dit kun je toch geen neutrale, objectieve berichtgeving meer noemen. Het is geen wonder dat ik deze website van De Jonghe zo veel mogelijk links laat liggen, want hier lusten de honden geen brood van. Alles wordt in het werk gesteld om een maar zo negatief en slecht mogelijk beeld van Steiner en de antroposofie te creëren en deze met alle slechts in de wereld in verband te brengen. Voor deze ene keer maak ik een uitzondering en plaats ik het hier allemaal onverkort, om te laten zien hoe ver dit gaat. Wat mensen toch bezielt om zo van leer te trekken. Alsof antroposofie supergevaarlijk is voor nuchtere, weldenkende mensen. En dat deze dan daarom totaal belachelijk gemaakt moet worden. Merkwaardig dat het zulke dingen in mensen oproept.
.

32 opmerkingen:

cheese curve zei

Ik dacht eerder dat mensen zoals Schreve en Verachtert (de Jonge) de antroposofie schade aan zouden kunnen doen. Maar ik ben van mening veranderd, ze ridiculiseren de zaak namelijk dermate, dat mensen met een serieuze vraagstelling betreffende antroposofie wel zullen inzien welk vlees ze in de kuip hebben. En ze zullen ook wel de wegen vinden om zich objectief te informeren. Er zullen ook wel wat meelopers zijn natuurlijk,maar dat is niet te voorkomen. Ik moet denken aan een boek dat de theoloog Verkuyl over de antroposofie schreef. Ik leende het boek uit aan iemand met gezond scepcisme. De reactie op het boek was: het boek is dermate overdreven en ongeloofwaardig,dat ik nu de behoefte heb om me serieus met het thema te gaan uiteenzetten. Dus deze mensen die zo vreselijk overdrijven bereiken eigenlijk daardoor het tegendeel. Ze blijken veel meer over hun eigen voorstellingen te schrijven,die ze vervolgens ook bestrijden dan over waar het objectief werkelijk om gaat. Een goed verstaander zal dat inzien.

John Wervenbos zei

Goed gezegd Kees. Ik denk dat het flink bekeken gaat worden door antroposofen deze week. Begreep gisterenavond bij AViN Rotterdam dat de uitzending aangekondigd staat in het de laatste Motief nummer, maandblad voor leden van de Antroposofische Vereniging in Nederland (AViN).

Anoniem zei

Ik heb me ook vaak afgevraagd wat mensen toch bezield om zo van leer te trekken. Je zou toch zeggen: als men een of ander geloof of wereldbeschouwing niet ziet zitten, dan bemoei je je er verder toch niet mee? Maar het gaat hier om personen die er echt wel wat van gelezen hebben en er ook wel wat van afweten.
Dan kan ik niet begrijpen dat ze dan tot zo'n afbrekend kunnen komen. Misschien is het werkelijk wel zo dat antroposofie voor sommigen of misschien wel velen supergevaarlijk is. Men is er onbewust bang voor en van daaruit gaan ze van alles in het werk van Steiner zoeken om het af te kunnen doen als fantastische verzinsels.
Het lijkt dan of ze er heel wat van af weten, maar ze hebben alleen maar dingen gezocht die ze kunnen gebruiken om het af te breken en belachelijk te maken.

Anoniem zei

Hoi Michel,

Je hebt mijn artikel overgenomen, maar er zelf een stukje aan toegevoegd? Verwante artikels is geen onderdeel van mijn artikel. Bij het kopiëren had je dat kunnen zien, want dan zitten die icoontjes van sociale media en printen ertussen.

Je schrijft dat het een blunder is te beweren dat Paul Mackay oprichter van de Triodos Bank is. Nochtans zegt Paul het zelf in de krant.

'De oprichting van Triodos Bank lag een beetje in mijn levensloop besloten.'

En ook op de website van het Goetheanum is het te lezen.

(...) Von 1977 bis 2012 war er im anthroposophischen Bankwesen tätig, u.a. als Mitbegründer und Direktor der Triodos Bank, Niederlande, später im Vorstand - bis März 2012 Aufsichtsratsvorsitzender - der GLS Bank, Deutschland. Seit März 2012 ist Paul Mackay Verwaltungsratspräsident der Weleda AG, Arlesheim (Schweiz).(...)

http://www.goetheanum.org/Vorstand.131.0.html

De Triodos Bank is overigens een interessant onderwerp waarover ik - buiten dat stuk over de kwakzalverbank - nog niet zoveel heb geschreven, maar waarover ik wel graag wat meer zou willen schrijven. Info is dus altijd welkom.

Michel Gastkemper zei

Interessant, Ramon. Wil de echte oprichter van Triodos Bank opstaan... Wanneer ben je een oprichter? Trouw laat Paul Mackay in 1997 inderdaad zeggen:
‘Na een “rijpingsproces” van tweeëneenhalf jaar kreeg ik met Rudolf Mees het idee voor een ideële bank. In 1980 was het zover.’
Maar lees ik dit achtergrondartikel van Albert Hollander uit november 2003, dan zijn er echt maar vier initiatiefnemers: Lex Bos en Adriaan Déking Dura, en later Dieter Brüll en Rudolf Mees. ‘We zijn met zijn vieren begonnen’, zegt Lex Bos daarin. En even verderop:
‘In die vroege periode opereerden wij vanuit een stichting en kreeg ik de ingeving van de naam Triodos (drie wegen) die goed weergaf vanuit welke achtergrond wij werkten. Begin jaren zeventig hebben wij een krediet garantiefonds opgericht.’
Maar misschien is een oprichter niet hetzelfde als een initiatiefnemer?

John Wervenbos zei

Voor meer over Rudolf Mees in dit verband zie: Rudolf Mees (Het Financieele Dagblad, 9-10-2010)

cheese curve zei

weet je wat zo leuk is aan Ramon de Jonghe (een andere achternaam is Verachtert) dat hij zijn medewerking heeft verleend aan een belgisch tijdschrift
mysterieblad

dat blad -het mysterieblad- houdt zich namelijk bezig met allerlei onderwerpen waar bijv. zijn compaan in het spijkers op laag water zoeken: Floris Schreve heel veel moeite mee lijkt te hebben, zoals kabouters, ufo's etc. Drunvalo Melchisedek over Atlantis , graancirkels etc.

in dit geval is Atlantis natuurlijk extra interessant(;-)

Maar ja, dat tijdschrift is al weer een paar jaar geleden. Mogelijk is Ramon nu bezig om zijn jeugdzonden te verwerken (;-)


cheese curve zei

sorry dan de link maar zo;


http://www.decirkelvzw.be/pdf/Mysterieblad1.2.pdf

http://www.decirkelvzw.be/pdf/Mysterieblad_2_1.pdf

John Wervenbos zei

Ja ja... Maar even een muziekje tussendoor: Eurythmics - Missionary Man

Frans zei

@Michel
Het gaat inderdaad om deze vier mensen die je noemt als echte oprichters. In de 70-er jaren had Lex Bos gedurende enkele jaren zijn 'Centrum voor Sociale Ontwikkeling' en organiseerde daarmee in o.a. het koetshuis van de Reehorst zijn programma over Mens- en maatschappijbeelden. Daaraan nam ik toentertijd deel. Ook kwamen we wel bijeen in de Warmonderhof in Kerk Avezaath en ik herinner mij dat tegelijkertijd daar ook een keer de voorbereidingsgroep voor de Triodosbank vergaderde. Daarbij was ook wijlen Nico Kollewijn betrokken, als ik me goed herinner. Eind jaren '70 (1977/78?) bij de voorbereiding van de oprichting van de Michaëlschool Vrije School Leeuwarden zijn we met enkele mensen op bezoek geweest bij Adriaan Déking Dura op de Reehorst om met hem en Rudolf Mees een startlening te bespreken dan wel borgstellingen of achterborgstellingen. Dat was in de tijd net voorafgaande aan de oprichting van de bank toen er nog sprake was van de Stichting Triodos en het borgstellingsfonds, waarvan ik de naam niet meer weet.
Bart-Jan Krouwel was vanaf de start de eerste directeur, ik meen een tijdje samen met Schukking. Ook Jan Saal was mee-leidend in de beginjaren. Vrij snel kwam ook Paul Mackay toen in beeld en in functie.
Het gaat er mij in het geval van de Triodosbank niet niet zozeer om om exact te achterhalen bij wie de eerste ‘oprichter’ of ‘medeoprichter (‘Mitbegründer) in persoon is geweest. Er waren diverse mensen op de één of andere manier gedurende langere of kortere tijd bij het initiatief betrokken, waaronder met name de genoemde vier. Dat waren de dragende mensen. En wat er in verschillende kranten of tijdschriften heeft gestaan, is voor rekening van ………..

Michel Gastkemper zei

Ja Kees, het hart van een mens kent vele geheimen...

John Wervenbos zei

Van deze webpagina mag Ramon de Jonghe ook een scribd webpagina aanmaken en verspreiden. Evenals die van op het weblog van Ridzerd van Dijk: Attentie: Morgenavond De Hokjesman (De Grote Rudolf Steiner Citatensite, 20-2-2013)

Anoniem zei

Bedankt voor de info. Ik ga er binnenkort nog wel een keer achteraan hoe het precies zit. Ik ben volop bezig met de achtergrondinformatie over Triodos te verzamelen en ik zou ook graag wat mensen interviewen die van de hoed en de rand weten. Iedere suggestie is welkom.

@Kromme Kees

Niet zo'n lange tenen omdat je je te sterk identificeert met mijn teksten. :-)



pieter ha witvliet zei

Niet alles, maar wel heeeeel veeeeel over Ramon de Jonghe(a.c)

steinerscholen.com gefocust

Anoniem zei

@John

Ik kan niet alles wat ik tegenkom uploaden, maar sommige zaken vind ik dermate interessant dat ik heb besloten ze op Scribd te plaatsen.

Ik vind bijvoorbeeld de discussie over Atlantis van vorige week op de blog van Ridzerd van Dijk - waaraan Michel, Kees en Frans deelnamen - zo typisch antroposofisch dat ik die in ingekorte versie heb gepubliceerd.

Anoniem zei

@Pieter

Ik zou het toch willen weten: heb je nu wel of niet een foto van me op je nachtkastje staan? Want je droomt blijkbaar van me. :-)

En waarschijnlijk jij niet alleen.




John Wervenbos zei

Het promofilmpje van de uitzending in kwestie staat inmiddels op internet: De Hokjesman - Promo 7 - De antroposofen (Maar 33 seconden.)

cheese curve zei

@Ramona,wat heb je me een mooie functie toegedacht op je resume ivm Atlantis,thx! Ik beschouw het als een opwaardering van mijn huidige functie en zal derhalve bij mijn baas maar wat opslag gaan vragen.

pieter ha witvliet zei

@de Jonghe:
Sterker nog: in de hogere websferen zijn wij innig verbonden. Als dat niet karmisch is...
Ik moet nog te vaak je vrijeschoolbroddelwerkjes rechtbreien, maar laat ik nu eens van de gelegenheid gebruik maken je een compliment te geven over dit artikel (scroll naar het einde)
(Jammer dat je het van je site verwijderd hebt)

Anoniem zei

@Pieter

Die link die je geeft, leidt naar het afgesloten deel van je blog en is dus niet toegankelijk zonder wachtwoord.

Bedoel je dat conceptartikel waarin je het opneemt voor Daan van Bemmelen die door een oud-leerling wordt beschuldigd van pedofilie?

pieter ha witvliet zei

@de Jonghe:
Het ging om dit artikel.

cheese curve zei

Laat ik nu gedacht hebben dat de link die zpieter in eerste instantie aangaf met de toevoeging scroll naar het einde,juist bewust zo functioneel bedacht was immers het was een compliment aan Ramona begreep ik;)

Anoniem zei

De homofobe Kees Kromme ziet nadat hij eerder Floris Schreve al had bedacht met een vrouwelijke naam,in mij blijkbaar ook een homoseksueel.

Waarschijnlijk makkelijker om daar een vijand in te zien?

Is dat dus waarvoor het Werk- en studiecentrum voor antroposofie, waar Kees werkzaam is, voor staat?

Benieuwd wat Michel Gastkemper ervan vindt dat Kees Kromme (met zijn homofoob gedrag) door de Antroposofische Vereniging - waar Michel bestuurder is - wordt aangeprezen op haar website.

pieter ha witvliet zei

@de Jonghe
Niet zo lang geleden werd ik door Lichte uitgemaakt voor 'crimineel'.
Niemand van de regelmatige reageerders hier, kwam met de simpele mededeling dat dit 'ondermaats' is en dat we dit liever op deze blog niet hebben.
Er zullen allerlei motieven zijn waarom men niet reageerde. Ook jouw reactie was er geen die een beetje ethiek uitstraalde.
Ik roep hier de lezers wel om op een fatsoenlijke en respectvolle manier met elkaar om te gaan, al mag het er in de discussies wat mij betreft fel aan toegaan.

pieter ha witvliet zei

om en op even van plaats verwisselen

Anoniem zei

Lichtes uitspraken zijn voor zijn rekening.

Wat ik zelf vind, is dat wat jij een tijdje geleden deed - op het internet aanwijzingen geven hoe mensen me kunnen vinden - crimineel gedrag is.

(...) Internet is een publieke plaats waar gegevens van het privéleven van het slachtoffer gepubliceerd worden. Iedereen krijgt toegang tot deze gegevens. De gevolgen voor het slachtoffer zijn niet in te schatten. Dit kan gevolgen hebben voor het sociale leven van het slachtoffer(...)

Je wist van me dat ik al bedreigingen vanuit de antroposofische gemeenschap had gehad en dat ik mijn kinderen daarom buiten de discussie wilde houden en toch heb je in die richting gewerkt.

Ik zal binnenkort de stukken uit het proces verbaal citeren waarin jij wordt genoemd.

pieter ha witvliet zei

Je dwaalt nu wel erg af.En je overdrijft schromelijk: aanwijzingen geven? Alsof ik ingewikkelde formules heb uitgelegd. Ik bevestigde slechts wat iedereen al lang weet en doet: als je naar iets op zoek bent, google je.
Als je je schuilnaam zo belangrijk vindt, had er dan een gezocht die niet te achterhalen is. Vóór ik deze gebruikte, stond die al lang en breed op internet; daar heb ik part noch deel aan.

cheese curve zei

Haha,Ramon,ik zou homofoob zijn omdat ik geschreven heb dat jij rugdekking van Floris Schreven gekregen hebt bij het debat inzake vermeend racisme. Zelf geef je daar toe dat je eigenlijk de ballen verstand van die materie hebt en dat je blij bent dat Floris je er mee kan helpen,immers jouw terrein is meer de vrije school en Atlantis en Floris is specialist in racisme zaken. Overigens is Floris al lang uit de kast gekomen,hij maakt er zeker geen geheim van waar zijn voorkeuren liggen op zijn website. Moet Michel mij nu excommuniceren?;) omdat hij jou antiracistische rugdekking geeft?

Anoniem zei

@ Kees

Dat je dat van die rugdekking zei was me zelfs nog niet opgevallen.

Het zijn zaken in de aard van 'Floris wordt nog wel eens een échte heer' en meer van die ongein.

cheese curve zei

@Ramon,dan moet je dat door jou gerefereerde blogje nog maar eens goed doorlezen,dat van die echte heer was een uitpraak van Alfrik en ik herhaalde dat alleen maar. Nu weet ik zeker dat Alfrik het woord heer op een heel andere manier bedoeld heeft dan in homofobe interpretatie door jou gezien wordt, een echte heer namelijk vertoond een bepaald gedrag en dat gedrag miste bij de passages waar Floris op een misselijk makende manier ivm het lied flamme empor zinspelingen op de man Alfrik maakte,ik durf het hier niet eens te refereren,zo onbetamelijk is En was het.

Anoniem zei

Ik heb hierboven al een link gegeven naar dat draadje, Kees.

Het is die discussie waarin jij en Pieter Witvliet (Alfrik) beweren dat het beter is niet met critici in gesprek te gaan, maar het over hun karakter te gaan hebben.

cheese curve zei

@Ramon ik hoop toch wel dat je het verschil tussen iemands karakter en iemands werkwijze karakteriseren kent? En dat je begrijpend lezen kunt?

Labels

Over mij

Mijn foto
(Hilversum, 1960) – – Vanaf 2016 hoofdredacteur van ‘Motief, antroposofie in Nederland’, uitgave van de Antroposofische Vereniging in Nederland (redacteur 1999-2005 en 2014-2015) – – Vanaf 2016 redacteur van Antroposofie Magazine – – Vanaf 2007 redacteur van de Stichting Rudolf Steiner Vertalingen, die de Werken en voordrachten van Rudolf Steiner in het Nederlands uitgeeft – – 2012-2014 bestuurslid van de Antroposofische Vereniging in Nederland – – 2009-2013 redacteur van ‘De Digitale Verbreding’, het door de Nederlandse Vereniging van Antroposofische Zorgaanbieders (NVAZ) uitgegeven online tijdschrift – – 2010-2012 lid hoofdredactie van ‘Stroom’, het kwartaaltijdschrift van Antroposana, de landelijke patiëntenvereniging voor antroposofische gezondheidszorg – – 1995-2006 redacteur van het ‘Tijdschrift voor Antroposofische Geneeskunst’ – – 1989-2001 redacteur van ‘de Sampo’, het tijdschrift voor heilpedagogie en sociaaltherapie, uitgegeven door het Heilpedagogisch Verbond

Mijn Facebookpagina

Translate

Volgers

Totaal aantal pageviews vanaf juni 2009

Populairste berichten van de afgelopen maand

Blogarchief

Verwante en aan te raden blogs en websites

Zoeken in deze weblog

Laatste reacties

Get this Recent Comments Widget
End of code

Gezamenlijke antroposofische agenda (in samenwerking met AntroVista)