Campagne

Tijd om campagne te voeren. Niet alleen voor het stemgedruis in de politiek, maar ook voor het weekend ‘Lekker naar de boer’, volgende week op 12 en 13 juni. Dit jaar doen de biologisch-dynamische bedrijven ijverig mee, zoals ik op zondag 23 mei in ‘Arbeidersuniversiteit’ reeds memoreerde. Toen was het Demeter die het goede voorbeeld gaf, maar intussen is het stokje met verve overgenomen door de tussenhandelaren. Een week geleden gaf Odin in haar Nieuwsbrief nog nadere bijzonderheden, met meer details dan op de Demeter-website, die meer algemeen gehouden is. Op 28 mei ging dat zo:

‘Regelmatig vindt u groenten en/of fruit in uw tas, geteeld op biologisch-dynamische wijze. Wilt u wel eens zien hoe deze Demeter-producten geteeld worden? Dat kan! Op 12 en 13 juni opent een aantal biologisch-dynamische telers hun deuren. Zij geven u een kijkje achter de schermen in het kader van het “Lekker naar de boer” weekend, georganiseerd door Biologica. Stichting Demeter zet tijdens dit weekend vijf Demeter-boeren in het zonnetje, die allemaal een speciaal programma voor u hebben voorbereid. Zo kunt u onder andere een kijkje nemen bij De Lepelaar in Sint Maarten, Gaos in Swifterbant en de Eemstuin in Uithuizermeeden. Wat is er nou leuker dan een zonnig dagje uit bij een teler? Lekker naar de boer!

Ontmoet onze Demeter-helden

Op 12 en 13 juni zetten honderden biologische boerenbedrijven hun deuren voor u open. Op 5 prachtige Demeter-bedrijven is er een speciaal programma met lezingen, workshops en proeverijen die het bijzondere en vernieuwende karakter van de biologisch-dynamische landbouw en voeding benadrukken. Onze Demeter-helden maken echte keuzes die er toe doen op het gebied van dierenwelzijn, natuurbeheer en voedingskwaliteit. Tijdens de open dagen kunt u dit zelf ontdekken. Want voor jong en oud valt er van alles te zien, te proeven én te doen!

Joris Kollewijn en Jan Schrijver van Demeter-akkerbouwbedrijf De Lepelaar, u vast wel bekend van de verschillende soorten groenten in uw tas, bieden u op zaterdag 12 juni bijvoorbeeld rondleidingen, kookworkshops, proeverijen en een informatiemarkt. Joris en Jan laten zien dat zij zich sterk bewust zijn van hun plaats in de natuur. Integer omgaan met de natuur zorgt voor pure, smaakvolle biologisch-dynamische producten, aldus Jan Schrijver. En niet alleen de smaak telt, Jan is er als geen ander van overtuigd dat de liefde, aandacht en tijd die de bodem en de gewassen krijgen zorgen voor producten vol vitaliteit. Tijdens de rondleidingen zal Jan Schrijver dieper ingaan op die levenskracht in zijn gewassen in het bijzonder en biologisch-dynamische geteelde producten in het algemeen.

Benieuwd? Bezoek onze Demeter-helden!

Gaos te Swifterbant (Flevoland)
Open zaterdag en zondag 11.00-16.00 uur
Met René Groenen, bd-groenteveredelaar, over biologische veredeling en behoud van biodiversiteit.

De Eemstuin te Uithuizermeeden (Groningen)
Open zaterdag en zondag 10.00-16.00 uur
Met Dr. Eric Goewie, hoogleraar biologische landbouw in Wageningen, over een kloppende integriteit tussen mens, dier en plant.

Zonnehoeve te Zeewolde (Flevoland)
Open zondag 10.00-16.00 uur
Piet van IJzendoorn, bd-boer pur sang, vertelt over het levende geheel van bodem, gewassen, vee, natuur en mens.

De Lepelaar te St. Maarten (Noord-Holland)
Open zaterdag 10.00-16.00 uur
BD-boer Jan Schrijver vertelt over het belang van échte levenskracht in biologisch-dynamische voeding.

Ruimzicht te Halle (Gelderland)
Open zaterdag en zondag 10.00-16.00 uur
Met Gerda Dijst, ecotherapeut, over het gezonde boerenbedrijf in ontwikkeling, alert inspelen op wat zich voordoet.’

Mooi toch? Je zou er zo iets uitkiezen om naartoe te gaan. Als het net zulk mooi weer is als vandaag, wordt het één grote happening! Gisteren was het in het Odinieuws opnieuw raak, onder de titel ‘De boer op met Odin’. Leest u maar weer mee:

‘Heeft u al een bedrijf uitgekozen om te gaan bekijken komend weekend, het “Lekker naar de boer”-weekend? Als u nog een gaatje heeft, kunt u bijvoorbeeld terecht bij het Flevolandse biologisch-dynamische akkerbouwbedrijf GAOS. Niet alleen een mooi en interessant bedrijf, maar ook de plaats van een leuk project in samenwerking met Odin: het telen van biologisch-dynamisch veredelde Rodelika-wortels voor uw abonnement. Maar daarover verderop meer, eerst vertellen we u graag iets meer over de biologisch-dynamische-landbouw en het Demeter-keurmerk.

Demeter met de kracht van de natuur

Het Demeter-keurmerk garandeert de consument dat de producten van biologisch-dynamische (BD) oorsprong zijn. BD-boeren werken als basis via de Europese richtlijnen voor biologische landbouw. Daarnaast zijn er aanvullende eisen die hun producten recht geven op het Demeter-keurmerk. Die eisen zijn vooral gericht op het sluiten van kringlopen, gebruik natuurlijke meststoffen en dierenwelzijn. Toch werken niet alle BD-bedrijven hetzelfde. Uitgangspunt is dat er voor de boer ruimte moet zijn om zijn eigen kwaliteiten en passie in het bedrijf te kunnen leggen. Dat levert de toegevoegde waarde, en iedere boer doet dat anders. Het is de D van dynamisch in BD. Zo wordt landbouw meer dan voedselproductie alleen. Alles hangt met alles samen: mens, natuur, bodem, landschap, samenleving.

Veel vernieuwende initiatieven hebben hun oorsprong in de BD-landbouw. Denk maar aan zorgboerderijen, groente-abonnementen, consumentenkringen en agrarisch natuurbeheer. Om biologisch-dynamische boeren te stimuleren hun bedrijf en zichzelf dynamisch te blijven ontwikkelen, heeft Demeter een 7-tal richtlijnen of kernthema’s ontwikkeld. Iedere boer in ontwikkeling kiest zelf waar hij de accenten legt. Hieronder hebben we ze voor u op een rijtje gezet.

Zeven kernthema’s van Demeter

Samenhang: Gemengde bedrijfsvoering. Biologisch-dynamische boeren versterken de samenhang tussen bodem, gewassen, vee, natuur en mens. Samen een levend geheel.

Eigenwijs: Levenskwaliteit. Biologisch-dynamische boeren gaan hun eigen weg. Tegen de stroom in. Dat geeft hun producten karakter.

Vruchtbaar: Bodemkwaliteit. Biologisch-dynamische boeren zorgen met kennis aandacht en liefde voor vruchtbare landbouw.

Veerkracht: Ecologische kwaliteit. Biologisch-dynamische boeren zijn er als de kippen bij. Alert bewegen ze mee met wat zich voordoet en blijven trouw aan hun uitgangspunten.

Vernieuwend: Economische kwaliteit. Biologisch-dynamische boeren lopen voorop. Altijd op zoek naar beter.

Puur: Productkwaliteit. Biologisch-dynamische boeren leven het pure leven. Zo leven is een ambacht, zonder kunst en vliegwerk.

Respect: Sociale kwaliteit. Voor biologisch-dynamische boeren gaan landbouw en zorg hand in hand. Alles heeft zijn schoonheid.

Komt u ook kijken, horen en proeven?

Eén van de Demeter-helden van 2010 is het biologisch-dynamische akkerbouwbedrijf GAOS in Swifterbant (Flevoland). Toen er een spoorlijn aangelegd werd, was de toekomst van het bedrijf onzeker. Maar Jos Jeuken en Ellen Krul, de eigenaren van GAOS, legden een natuurlijke buffer aan tegen de onrust van de spoorlijn. Het resultaat was een verrijking van GAOS: in de bufferstroken is nu diversiteit qua klimaat en flora en fauna. Natuur en landbouw: één vruchtbaar geheel. En voor u als Odin-abonnee hebben we een leuk nieuwtje: in vervolg op de wortelsmaaktest van vorig jaar gaat GAOS deze zomer Rodelika-wortels telen voor de Odin-abonnementen. Het zaad voor deze wortels is op biologisch-dynamische wijze veredeld en vermeerderd. We hopen de wortels in de herfst in de Odin-abonnementen te kunnen inpakken.’

Kijk, dat is nog eens campagne voeren! Zo hebben we de beweging voor biologisch-dynamische landbouw en voeding lange tijd niet meegemaakt. En dat dit geen incident, bevlieging of eendagsvlieg is, bewijst het gegeven dat niet alleen bij de Odintas, maar ook bij de Vitatas de campagne aanslaat. Want die had gisteren ‘Het gezondheidsperspectief van biologische landbouw en voeding’ in het vizier:

‘Enkele weken geleden sprak Machteld Huber van het Louis Bolk Instituut op een bijeenkomst over de kernkwaliteit van biologische landbouw en voeding. Er zijn mensen die vinden dat biologische landbouw wat minder streng moet worden en zich puur moet richten op milieuvriendelijkheid, met name op de CO2 reductie. Gezondheid, zeggen zij, is niet te bewijzen en dus mag je best een beetje spuiten, een beetje genetisch manipuleren of kunstmest gebruiken en laat je vooral je dieren binnen zodat je de CO2 kunt afvangen. Machteld Huber gruwelt van deze denkrichting. Zij stelt dat het de gangbare denkwijze is om in termen van stofjes te redeneren. De toekomstoriëntaties op voedselwinning gaan over zo efficiënt mogelijk nutriënten produceren en daarbij zo min mogelijk schadelijke stoffen uit te stoten. Men praat graag over “gesloten systemen” en dat zijn dan bijvoorbeeld steriele klimaatkamers waar planten volledig kunstmatig gevoed wordt, varkensflats waar dieren het daglicht niet meer zien en dergelijke. Deze letterlijk gesloten systemen zijn gebaseerd op het controle model: een gespannen situatie waarin men alle factoren in de hand wil houden. Iedere verstoring van de balans leidt tot het inzetten van nieuwe controlemaatregelen, zoals kunstmest, bestrijdingsmiddelen, gentech en antibiotica. Veertig jaar bio-industrie heeft al ruimschoots bewezen dat dit een doodlopende weg is: het kunstmestverbruik ligt wereldwijd twee keer hoger dan de aarde kan verwerken en leidt tot bodemverarming en watervervuiling. Het preventief gebruik van antibiotica leidt tot resistenties en teveel dieren op elkaar leidt onafwendbaar tot grootschalige uitbraken van dierziekten. Bestrijdingsmiddelen zijn schadelijk voor het milieu en over de effecten van gentech is nog veel te weinig bekend.

Biologische landbouw en voeding daarentegen streeft een goede, natuurlijke eigen weerstand na van planten, dieren, het bedrijf en mensen via het zogenaamde adaptatiemodel. Kernelementen hiervan zijn: systeembenadering (alles hangt met elkaar samen), benutten van variatie (ruime teeltplannen en diversiteit aan soorten), het stimuleren van zelfregulatie (weerstand van plant en dier versterken), indirect sturen (grasklavers voor stikstoftoevoer i.p.v. kunstmest) en een dynamisch evenwicht. Het gaat in de kern om het benutten van het zelfherstellend en zelfregulerend vermogen van bodem, planten, dieren en mensen. De biologische benadering zet dus de gezondheid centraal: niet op een directe manier van stofje a voor kwaal b, maar indirect op het verbeteren van weerstandsverbetering en natuurlijk evenwicht. Onderzoeken waar Machteld Huber actief bij betrokken is, tonen deze kwaliteit van biologische voeding ook aan. Kuikens die biologisch gevoed zijn, vertonen een beter herstellend vermogen dan kuikens die gangbaar voer krijgen. Kinderen die biologisch gevoed worden hebben minder snel last van allergieën dan kinderen die reguliere voeding krijgen. En naast gezondheid levert biologisch ook nog eens dierenwelzijn, een mooi en gezond landschap, een gezonde omgeving, arbeidsvreugde voor de producent en betrokken consumenten. Zeven voor de prijs van één!’

Hier wordt alleen niet zo expliciet van biologisch-dynamisch gewag gemaakt, maar behalve dat woord gaat het in feite over hetzelfde.