Eervol

Ik heb hot news voor u, heet van de pers. Nog sterker, het is op dit moment nog niet in de pers te vinden. Maar dus wel op Antroposofie in de pers. Ik neem u eerst terug naar 16 november 2009 en het bericht ‘Waardering’, dat bijna opent met deze belangrijke zin:

‘Uit 112 inzendingen is het woonwerkproject Oosterdel, ontworpen door 9°architecture, één van de zes genomineerde voor de Hedy d’Ancona Prijs 2010.’

De ontwerper van het gebouw is Yaike Dunselman, de opdrachtgever de Raphaëlstichting. Het hele verdere bericht gaat over hem en zijn architectenbureau. En over het gebouw natuurlijk. Op de website van de Hedy d’Ancona-prijs voor excellente zorgarchitectuur vermeldt de homepage nu onder ‘Prijsuitreiking’:

‘De eerste feestelijke prijsuitreiking van de Hedy d’Ancona-prijs voor excellente zorgarchitectuur vindt plaats op dinsdag 1 juni 2010. De jury heeft haar werkzaamheden afgerond. Er is één prijswinnaar aangewezen en er zijn twee eervolle vermeldingen toegekend. Hedy d’Ancona zal de prijs overhandigen. Bij de prijsuitreiking verschijnt een publicatie.’

Gaan we naar de website van het Avro-programma Kunstuur, vinden we daar vijf afleveringen van ‘Zie Zorg’, van 27 maart tot en met 24 april. Achtereenvolgens komen aan bod: ziekenhuizen, psychiatrie, ouderenzorg, woonzorgvoorzieningen en maatschappelijke zorg. Bij de uitzending van 17 april over woonzorgvoorzieningen (u kunt die daar ook bekijken) vinden we:

‘De Hedy d’Ancona-prijs is een nieuwe prijs in de Nederlandse architectuur- en bouwwereld. In Zie Zorg hiervoor aandacht. De prijs richt zich specifiek op gebouwen in de zorgsector waarbij stedenbouw, tuin- en landschapsarchitectuur, architectuur en/of interieurarchitectuur het zorgconcept ondersteunen. Zorggebouwen zijn nog nauwelijks onderdeel van het debat over architectuur. Tegelijkertijd bevindt de zorgsector zich in een grote dynamiek. In Zie Zorg Hedy d’Ancona aan het woord en de vijf genomineerden. Deze aflevering: Woonzorgvoorziening Oosterdeel, Broek op Langedijk (genomineerde), en Woonvoorzienning/dagactiviteitencentrum SGLVG, Dichterbij te Oostrum. En het Kunstproject: Tamar Frank, “Ave Maria”, Zorgcentrum Ave Maria, Geulle.’

Goed, vandaag dus de prijsuitreiking. Is 9 Graden Architecture het geworden? Nee, dat niet. Dat is Revalidatiecentrum Groot Klimmendaal, die heeft de prijs gewonnen. Maar onder de twee eervolle vermeldingen zit dus wél het ontwerp van Yaike Dunselman. Leest u mee in het juryrapport op bladzijde 62:

‘De jury is van mening dat de eerste editie van de Hedy d’Anconaprijs op waardevolle wijze bijdraagt aan het debat over de relatie tussen zorg en architectuur. De grote hoeveelheid inzendingen getuigt van de bereidheid bij betrokken partijen om hun huisvesting onderdeel te laten uitmaken van dit debat.

Het bezoeken van de genomineerde zorginstellingen heeft de jury, met expertise uit de ontwerp-, de opdrachten- en de zorgwereld, als zeer nuttig en inspirerend ervaren. Tijdens alle bezoeken zijn veel onderwerpen kritisch besproken. Dit heeft geleid tot een helder inzicht van de jury in de achterliggende motieven van de opdrachtgevers en de ontwerpers, wat van doorslaggevend belang is voor een goed gewogen beslissing omtrent de prijswinnaar.

De beoordeling van de 112 ingezonden projecten vond plaats op 6 november 2009. De taak van de jury was drie tot vijf projecten te nomineren. Na een bezoek aan de genomineerde projecten heeft de jury de uiteindelijke prijswinnaar en eervolle vermeldingen geselecteerd.’

Op bladzijde 65 wordt het ‘Woon-werkproject Oosterdel, Broek op Langedijk’ beschreven:

‘De rol die het woon-werkproject Oosterdel vervult bij het behoud van het aangrenzende cultuurlandschap krijgt veel waardering van de jury. De antroposofisch geïnspireerde architectuur biedt een goed antwoord op het zorgconcept en de context. De maatschappelijke functie van het project is evident. Wonen en werken lopen naadloos in elkaar over. Het gezamenlijk gebruik van het werkgebouw met de Stichting Veldzorg is financieel aantrekkelijk en biedt maatschappelijke en therapeutische meerwaarde. Over de interieurs is de jury minder enthousiast. De grote ruimtes in het werkgebouw zijn sterk naar binnen gericht. En de woonkamers hadden kleinschaliger mogen zijn, met meer aandacht voor het evenwicht tussen individuele en collectieve activiteiten. De jury vindt met name de gedeelde keuken een gemiste kans in het streven naar maatschappelijke zelfstandigheid van de bewoners. Daarentegen hebben bewoners wel gelegenheid gekregen om zich de individuele woonruimte toe te eigenen.’

Om uiteindelijk op de bladzijden 68 en 69 tot deze conclusie te komen. Die begint met ‘Eervolle vermeldingen’:

‘Aan woon-werkproject Oosterdel en het Gezondheidscentrum Jozef kent de jury een eervolle vermelding toe, omdat beide projecten voorbeeldstellend zijn op een bepaald criterium.

Woon-werkproject Oosterdel, Broek op Langedijk

Locatie, doelgroep en programma zijn in het woon-werkproject Oosterdel mooi in balans. De jury is enthousiast over de maatschappelijke inbedding van de organisatie en de contextuele architectuur. Het kleinschalige zorgproject heeft een vanzelfsprekendheid, alsof het er al jaren staat. Door de ligging aan het aangrenzende Oosterdelgebied zijn wonen en werken volledig geïntegreerd.

Gezondheidscentrum Jozef, Deventer

De jury is onder de indruk van het werk dat de architect heeft geleverd en is van mening dat het eindresultaat voor een groot deel op zijn conto kan worden geschreven. De inbreng van de opdrachtgever is vooralsnog vrij onzichtbaar. De jury vermoedt dat de lage boekwaarde van het bestaande gebouw de reden was dat de interesse van de opdrachtgever voor het project gering was. Hierdoor heeft de architect in een betrekkelijke luwte het project geheel naar zijn hand kunnen zetten. Het resultaat is een project dat getuigt van begrip, durf en originaliteit, maar dat zich pas in een eerste fase bevindt en daardoor nog niet volledig op waarde kan worden geschat.

Prijstoekenning

De jury is van mening dat één zorginstelling met kop en schouders boven de andere genomineerde projecten uitsteekt. De reden is de wijze waarop in dit project zorgconcept, functionaliteit, architectuur, ruimtelijkheid en locatie zijn samengebracht in een publiek gebouw met een zorgfunctie. Met andere woorden: de universele architectonische waarden die zijn gerealiseerd in het gebouw ondersteunen het zorgproces, zonder dat het gebouw een medische functie uitstraalt. Een gastvrije en open omgeving waarin de zorg een natuurlijke basis heeft, maar die tevens ruimte biedt aan andere activiteiten. Een dergelijke vorm van slim dubbelgebruik is zowel maatschappelijk als qua financiering doorslaggevend voor het maken van innovatieve en hoogwaardige zorgarchitectuur.

De jury wijst daarom met genoegen en unaniem het revalidatiecentrum Groot Klimmendaal te Arnhem aan als winnaar van de Hedy d’Ancona-prijs voor excellente zorgarchitectuur 2010.

Jury

– Ton Venhoeven, architect/directeur VenhoevenCS; Rijksadviseur voor de Infrastructuur; voorzitter
– Frans Jaspers, arts en lid Raad van Bestuur UMC Groningen
– Durk Kooistra, lid Raad van Bestuur ’s Heeren Loo
– Dana Ponec, architect/eigenaar Dana Ponec architecten
– Jaap Röell, voormalig concerndirecteur Cordaan
– Dorine de Vos, interieurontwerp
– Jurysecretaris, Robert-Jan de Kort’

Uit 112 inzendingen heeft het woonwerkproject Oosterdel dus alleen de prijswinnaar boven zich moet laten, en deelt het de eervolle vermelding met een ander architectonisch ontwerp. Dat is een flinke felicitatie waard.