All the way

Gek is dat toch. Woensdag al meldde Michael Eggert ‘Maria Thun verstorben’:

‘Wie die Zeitschrift “Das Goetheanum” gerade bei Facebook meldet, ist Maria Thun am 9. Februar verstorben. Maria Thun ist weit über anthroposophische Kreise hinaus bekannt geworden durch ihren Aussaatkalender, der planetarische Einflüsse in Bezug auf Saat, Zucht und Ernte einbezog. AstroWiki beschreibt ihre Arbeit so:

“Maria Thun wuchs in der Nähe von Marburg auf einem Bauernhof auf. Während des 2. Weltkrieges war sie als Krankenschwester in der Krankenpflege tätig. Sie heiratete den Maler und Anthroposophen Walter Thun, Kunstlehrer an einer Waldorfschule, den sie während des Krieges kennengelernt hatte. Durch ihn kam sie bereits Anfang der 40er Jahre mit der biologisch-dynamischen Bewegung Thüringens in Kontakt. Immer schon eine hingebungsvolle Gärtnerin, wurde sie durch Rudolf Steiners Anthroposophie angeregt, ihre Pflanzen genauer zu beobachten. (...)  Die erste Veröffentlichung dazu erschien als Aussaatkalender für 1963.”

Diesen Aussaatkalender gibt es bis heute. Während Maria Thun ganz im Rahmen der biologisch-dynamischen Landwirtschaft gearbeitet und ihre Aussagen nicht oder nur bedingt mit traditionellen astrologischen Vorstellungen korrelierten, gab es manchmal exotische Nachfolger, die ihre Aussagen z.B. mit Steiners Temperamentenlehre verbinden wollten und dadurch seltsame Schlussfolgerungen auf günstige Lernzeiten bei Kindern zogen. Kinder sind aber keine Radieschen. Diese Abwege erwiesen sich glücklicherweise als Eintagsfliegen. Eine Auswahl ihrer in viele Sprachen übersetzten Bücher gibt es hier.

Maria Thun hat bis ins hohe Alter hinein Vorträge gehalten – im folgenden ein 2007 in Düsseldorf gehaltener, der im betreffenden Ausschnitt doch auf die von ihr angenommenen Wirkungen von planetarischen Konstellationen auf die Befindlichkeiten von Menschen ausgeht’.

Volgt op Egoisten-weblog een YouTube-filmpje. Maar nergens anders ben ik dit bericht verder tegengekomen. Nu is het wel relevant voor ons. Immers, een bericht van 21 juni 2009 over ‘Zomer en zaaikalenders’ behoort tot de All Time Greatist Hits hier, met momenteel 1.037 Pageviews. Voordat het debacle van de Zonnehuizen speelde, was dit lange tijd het best bezochte item. Intussen voorbijgestreefd door ‘Mismanagement’ op 13 september 2011 met 1.144 Pageviews en ‘Zorgonderneming’ op 10 mei 2011 met 1.059 Pageviews.

Nieuws van vandaag vinden we in De Stentor, met het bericht over ‘Basisschool De Zwaan blijft open’:

‘Ouders en leerlingen van vrije school De Zwaan kunnen opgelucht ademhalen. De basisschool aan de Valckstraat in Zutphen blijft open. Dat besluit is genomen na onderzoek door de interim-bestuurder van Stichting De Vrije School Noord- en Oost-Nederland.

In november stak een storm van protest op onder ouders. Toenmalig directeur Marijn van den Born van Stichting De Vrije School Noord- en Oost-Nederland – waar de scholen De Berkel, De IJssel en De Zwaan onder vallen – maakte toen bekend dat De Zwaan zou sluiten. Hij voerde dalende leerlingenaantallen op de drie basisscholen op als belangrijkste reden.

In december legde Van den Born zijn werk neer. Interim-bestuurder Lizzy Plaschek kreeg daarna de opdracht om de stichting door te lichten. Op basis van onderzoek constateert Plaschek dat De Zwaan niet dicht hoeft. Zij heeft de overtuiging dat het vrije schoolonderwijs haar marktpositie in Zutphen kan verbeteren. Volgens prognoses loopt het aantal leerlingen in deze regio de komende jaren terug. “Maar in een krimpmarkt is stabilisatie ook al groei.” Daarnaast is spreiding van het vrije schoolonderwijs over de stad een belangrijk argument. “Ik ga voor de lange termijn met drie gezonde scholen voor primair onderwijs (basisscholen, red.). Maar uiteraard blijf ik het monitoren.”

Zie ook:

Sluiting school De Zwaan in ijskast

Ouders De Zwaan doen onderzoek

Ouders basisschool De Zwaan verenigen zich

Vrije School stoot locatie De Zwaan af’

Over die ‘IJskast’ berichtte ik op 14 december 2011. De Stentor is steeds een belangrijke berichtgever in deze zaak geweest. Op de website van De Zwaan zelf, ‘Vrije School De Zwaan. Kleuter- en basisonderwijs in Zutphen’, vind ik dit nieuws van 10 februari, ‘MR Notulen 07-02-2012’, getiteld ‘Medezeggenschapsraad’ (MR betekent Medezeggenschapsraad en GMR Gemeenschappelijke Medezeggenschapsraad, MT Managementteam en RvT Raad van Toezicht):

‘We wachten allemaal vol spanning op de uitkomst van de analyse van Lizzy Plaschek. Haar quickscan ligt nu bij de Raad van Toezicht en zal volgende week besproken worden binnen het MT, de GMR en op donderdag in de teams van de Berkel, IJssel en Zwaan.

Wij vinden het erg belangrijk dat de ouders zo snel als mogelijk weten wat er in de quickscan staat. We vinden het ook erg belangrijk dat we hierover met elkaar en met Lizzy in gesprek gaan. Daarom hebben de 3 MR-en en de GMR wederom een gezamenlijke ouderavond georganiseerd waarin Lizzy Plaschek haar uitkomsten met jullie deelt. De opzet van de avond zal ongeveer gelijk zijn aan de eerdere avond, waardoor er veel ruimte is om vragen te stellen en reacties te geven.

We nodigen jullie dan ook van harte uit op dinsdag 28 februari om 20.00 uur op de Berkel! Vanaf 19.45 uur is de Berkel open en staat de koffie en thee klaar.

Na de ouderavond zal de MR haar eigen vergadering houden waarin de reacties en vragen van de ouders meegenomen worden. Deze vergadering is op donderdag 1 maart. Heb je na de ouderavond nog opmerkingen, vragen of een reactie zorg dan dat deze voor de vergadering bij ons binnen is. Na onze eigen vergadering volgt een vergadering met de drie MR-en waarin afstemming, het delen van meningen en gezamenlijke input richting de GMR gaat.

Omdat we van mening zijn dat het vraagstuk waar we voor staan (financiële tekorten en teruglopende leerlingenaantallen) een schooloverstijgend probleem is, dat vraagt om een brede kijk en oplossingen op alle gebieden kiezen we voor deze strategie. In de gezamenlijke MR-vergaderingen leidde het voorgenomen besluit tot verhitte discussies omdat het op de drie scholen anders wordt beleefd. Daarom geeft de MR Zwaan ook een eigen reactie aan de GMR toegespitst op de uitkomsten van de quickscan op onze school. Afhankelijk van de quickscan zullen we verdere strategie bepalen.

We hebben op 7 februari vergaderd. Daarin hebben we bezoek gekregen van 2 ouders. Met hen hebben we gesproken over de rol van de MR in het proces. Zij hebben hun zorgen geuit over de zichtbaarheid van de MR, naast de GMR. We waren te weinig zichtbaar in het begin. We stonden niet op de barricaden.

De complexiteit van het vraagstuk was direct zo duidelijk dat we ons niet simpel voor of tegen konden verklaren. En dat wilden we ook niet. Daar zouden we onze school en de andere scholen enorm tekort mee doen.

We werden in de 4 weken voor de kerst, waarin dit zich afspeelde, continu ingehaald door nieuwe ontwikkelingen. Er ontstond bijv opeens duidelijkheid en openheid op financieel gebied tijdens de financiële avond met Geert Bulsink. Ook legde Marijn van den Born zijn functie neer. Net voor de kerst bevroor de RvT het voorgenomen besluit. De veranderingen volgden elkaar snel op. Steeds opnieuw vroeg de waan van de dag om aanpassing van onze beeldvorming en rezen er nieuwe vragen bij ons op.

Onze samenwerking met de GMR is nauw, zoals logisch is als de voorzitter uit onze MR komt. Wij vinden ons hierin bevoorrecht omdat we direct onze invloed kunnen uitoefenen op stichtingsniveau. Omdat het vraagstuk schooloverstijgend is, willen en zullen we deze nauwe samenwerking tijdens dit proces blijven voortzetten.

We hebben de kritiek van de 2 ouders ter harte genomen. We zullen proberen nog transparanter te worden in waar we mee bezig zijn. We hebben hen gevraagd mee te denken. We staan open voor suggesties zodat we dat in de toekomst verder kunnen verbeteren.

Het feit dat het voorgenomen besluit de Zwaan te sluiten werd bevroren gaf ons ruimte. Ruimte om ons verder in de problematiek te verdiepen. De voortschrijdende inzichten, de nieuw verkregen informatie en onze gezamenlijke MR dag in januari (waarin we een college volgden) heeft ons duidelijk gemaakt dat een reorganisatie een goede oplossing voor de problemen kan worden. Alleen dan kunnen problemen in de gehele stichting aangepakt worden en is er meer kans op een financieel gezonde stichting. Ook binnen de pr moet veel verbeterd worden, wil het dalende leerlingenaantal gekeerd worden. We hebben dan ook aangedrongen op het verplaatsen van de opendag in plaats van het dit jaar niet door te laten gaan.

Natasja van Dijk heeft ons en via ons aan Lizzy Plaschek de petitie aangeboden die alle MR-en en de GMR oproept om negatief te adviseren cq. niet in te stemmen met de voorgenomen sluiting van De Zwaan. De petitie is ondertekend door 109 mensen (deels ouders, deels derden). Wij zullen de petitie ook aan Ceciel, de GMR en de andere MR-en geven.

Colette Schelfhorst

vz MR de Zwaan

In de MR hebben zitting: Enny Post, Petra van der Velde en Maaike Wigger als afgevaardigden vanuit het team. Vanuit de oudergeleding zijn dat Mart Breedeveld, Jos Boer en Colette Schelfhorst.’

Maar blijkens De Stentor vandaag zijn deze processen door de nieuwste ontwikkelingen al ingehaald. De nieuwspagina van De Zwaan heeft vandaag bovenaan een ‘Brief 13.02.2012 RvT Eef Jordens’ geplaatst:

‘Leest u hier de brief van 13.02.2012 van de heer E. Jordens, voorzitter van de Raad van Toezicht van de SVON, gericht aan de leden van het MT, het personeel, de leden GMR en de ouders/verzorgers van leerlingen van de scholen van de Stichting, over de bevindingen en aanbevlingen mevrouw Lizzy Plaschek.’

Eef Jordens schrijft daarin:

‘Op maandag 6 februari jl. heeft de Raad van Toezicht de bevindingen en aanbevelingen van de Quick Scan van mevrouw Lizzy Plaschek uitgebreid besproken en overgenomen. Gezien de transparantie die de Raad van Toezicht nastreeft is de Quick Scan openbaar en in te zien op de website van de Stichting. www.vsnon.nl.

Tevens heeft de Raad van Toezicht besloten om mevrouw Plaschek aan te stellen als interim bestuurder I directeur tot 1 augustus 2012. In deze periode zal ze als eindverantwoordelijke leiding geven aan de stichting en uitvoering geven aan de aanbevelingen uit de Quick Scan. Ook zal mevrouw Plaschek aan de betrokkenen de bevindingen en oplossingsrichtingen van de Quick Scan toelichten.

Gezien de financiële situatie van de stichting bleek mevrouw Plaschek bereid om voor de komende periode in een tijdelijk loondienstverband te treden, een en ander conform de nieuwe CAO-VO (Collectieve Arbeidsovereenkomst – Voortgezet Onderwijs). Hierdoor hebben we de kosten van het aanstellen van een externe beperkt kunnen houden tot een maand.

Met het aanstellen van mevrouw Plaschek als interim bestuurder bekleedt ondergetekende vanaf heden uitsluitend weer de rol van voorzitter van de Raad van Toezicht.

Daarnaast heeft de Raad van Toezicht, na overleg met het MT en de GMR's, een selectieadviescommissie ingesteld voor het uitvoeren van de procedure gericht op het aanstellen van de nieuwe bestuurder. De commissie zal bestaan uit 2 leden van de Raad van Toezicht, 2 leden vanuit het management team en 2 leden uit de GMR en wordt voorgezeten door de vice voorzitter van de Raad van Toezicht, de heer Thijs Schiphorst.

Tenslotte heeft de Raad van Toezicht besloten om de beslissing van het sluiten van de school De Zwaan in Zutphen ongedaan te maken. Ingezet wordt op het kostendekkend functioneren per school en op het intensiveren van de inspanningen voor nieuwe aanwas. Mocht dit in de loop van 2012 niet leiden tot bevredigende resultaten, dan zal er opnieuw beoordeeld worden welke stappen er ondernomen kunnen en moeten worden.

De Raad van Toezicht is er van overtuigd dat ze met de bovengenoemde besluiten een eerste aanzet heeft gegeven om de ontstane neerwaartse spiraal te doorbreken en de (financiële) situatie van de Stichting weer gezond te maken.’

Het gaat om deze website:

‘Stichting De Vrije School Noord en Oost Nederland draagt zorg voor het oprichten en in stand houden van vrijeschoolonderwijs. Onze scholen zijn toegankelijk voor kinderen van 0 tot 18 jaar uit alle culturele, levensbeschouwelijke en sociale achtergronden.

We bieden een eigentijdse en uitdagende leeromgeving aan leerlingen, medewerkers en ouders. Het talent van hoofd, hart en handen waarderen we gelijkwaardig. Vandaar dat we in ons onderwijsaanbod ook veel aandacht geven aan kunstzinnige en ambachtelijke vakken.’

In het menu rechts met ‘Nieuws’ staat als eerste bericht van 16 februari ‘Beslissing sluiting De Zwaan ongedaan’:

‘De Raad van Toezicht heeft besloten om de beslissing van het sluiten van de school De Zwaan in Zutphen ongedaan te maken. Ingezet wordt op het kostendekkend functioneren per school en op het intensiveren van de inspanningen voor nieuwe aanwas. Mocht dit in de loop van 2012 niet leiden tot bevredigende resultaten, dan zal er opnieuw beoordeeld worden welke stappen er ondernomen kunnen en moeten worden.’

Het tweede bericht ‘Interim bestuurder mevrouw Plaschek aangesteld’ is vrijwel identiek met de brief hierboven. – Dan heb ik nog een opinie van Klaas van Egmond vanmiddag op de website van de Volkskrant, ‘Vanwaar toch die eeuwenoude angst voor nieuwe ideeën?’

‘Waarom wordt er zo heftig gereageerd op de beweringen van Vermeeren dat er inmiddels een overweldigende hoeveelheid foto- en video-materiaal is waarop UFO’s te zien zijn? “Echte wetenschappers nemen moeilijk weerlegbare waarnemingen serieus.” Dat stelt Klaas van Egmond, hoogleraar Geowetenschappen-Milieu.

“Deze man is totaal van de wereld. Het is diep triest en de universiteit zou er afstand van moeten nemen.” Gelukkig slaan deze, uit het AD opgetekende uitlatingen niet op onze Utrechtse universiteit. Het ging ook niet over de wetenschappelijke fraude van Diederik Stapel en de opvallend omvangrijke media-aandacht daarvoor. Het bleek ook niet te gaan om de onbekende ECB-econoom die zonder theoretisch-modelmatige kennis van het financiële systeem, honderden miljarden euro’s als bluswater voor de nauwelijks begrepen financiële crisis gebruikt. Het ging ook al niet om een onderzoeker die voor het dertigste achtereenvolgende jaar publicaties schrijft over insecten met vierkante ogen.

Nee, het ging om dr.ir. Coen Vermeeren, een wetenschapper aan de Delftse faculteit voor Lucht- en Ruimtevaart techniek, die was overgeplaatst naar Studium Generale, omdat hij “in UFO’s zou geloven”. Volgens het AD wordt er “een toezichtcommissie ingesteld om Vermeeren’s uitlatingen over UFO’s tot een minimum te beperken”.

Komt bekend voor. Enige tijd terug had je Galilei, die met zijn “Hollandse kijker” (Huygens) de toenmalige elite, dus de Paus, er van wilde overtuigen dat de aarde om de zon draait. Wat de Paus niet begreep kon niet waar zijn, dus hij weigerde door de Hollandse kijker te kijken. Galilei werd onder dreiging van huisarrest, een soort overplaatsing, gedwongen om zijn, door waarnemingen ondersteunde theorie in te trekken. Wel schijnt hij daarbij nog net hoorbaar gemompeld te hebben “en toch draait zij”.

Angst

Vanwaar toch die eeuwenoude angst voor nieuwe ideeën? Natuurlijk, de verworvenheden van de wetenschap als fatsoenlijke taal om op een hygiënische manier tot kennis van onszelf en de omringde wereld te komen, moet worden gekoesterd. Die kennis is gebaseerd op de transparante wisselwerking tussen verifieerbare waarmeningen en de daarmee te verbinden theoretische begrippen. Voor zover ik begrijp beweert Vermeeren alleen maar, dat er inmiddels een overweldigende hoeveelheid foto- en video-materiaal is waarop die Unidentified Flying Objects te zien zijn. De door sceptici geuite veronderstelling dat al die waarnemingen terug te voeren zijn op bekende natuurverschijnselen en op zeer grootschalige fraude, is niet bij benadering waar te maken. Zolang ze dat niet kunnen, ligt er een indrukwekkende set aan waarnemingen die een wetenschappelijke verklaring behoeven, in plaats van irrationele ontkenning of ridiculisering.

Waarom wordt daar zo heftig op gereageerd? Is het, zoals destijds bij de Paus de angst voor het verlies van een oud wereldbeeld? Is het wetenschappelijke arrogantie; “wat ik niet begrijp kan niet waar zijn”? En waarom wordt het onderwerp zo geridiculiseerd terwijl één van diezelfde sceptische wetenschapsjournalisten in het Een-Vandaag televisieprogramma wel met droge ogen vierkant staat te verdedigen waarom NASA met de Mars-verkenner destijds een grammofoonplaat heeft meegestuurd met daarop onder andere de Vijfde van Beethoven? Onder de klaarblijkelijke veronderstelling dat ze een pick-up hebben, was het de bedoeling om onze cultuur aan eventuele buitenaardsen kenbaar te maken.

Verwondering

Echte wetenschappers nemen moeilijk weerlegbare waarnemingen serieus en nemen de uitdaging aan om met nieuwe wetenschappelijke verklaringen te komen. Echte wetenschap is verwondering. Een samenleving die zich niet meer verwondert, kan beter haar universiteiten sluiten. Wil de laatste de Verlichting uit doen?

Klaas van Egmond is hoogleraar Geowetenschappen-Milieu aan de Universiteit Utrecht.’

Dat van die verwondering sprak hij ook uit als antroposoof die een brochure van de Antroposofische Vereniging sierde. Ik schreef daarover op 2 februari 2011 in ‘Gelukwens’. Nog altijd is Klaas van Egmond om die reden op de homepage van de Antroposofische Vereniging in Nederland te vinden. Nu zal ik ook eens, wat ik een jaar geleden niet deed, zijn volledige tekst weergeven:

‘“Toen ik na veel lezen en omzwervingen in de wetenschap de antroposofie tegenkwam, had ik een aansluiting die verschilde van mijn ervaring met andere theoriën. Hier had ik iets in handen dat op een logisch niveau klopt, maar ook op een dieper intuïtief niveau. Dat wist ik.”

Hij stond in dagblad Trouw beschreven als “de slimste man van duurzaam Nederland”. Na jarenlang het Natuur- en Milieuplanbureau te hebben gerund, dat de Nederlandse regering bedient met adviezen en rapporten, werkt hij nu aan de Universiteit Utrecht bij het Centrum voor Aarde en Duurzaamheid. Studenten maken hem daar mee als hoogleraar in colleges over milieuvraagstukken zoals klimaatverandering. Door het hele land is hij een veelgevraagd spreker over duurzaamheid. Daarbij is hij al jaren lid van de Antroposofische Vereniging in Nederland. “Als eerste ben ik na mijn ontdekking van Steiner de maandelijkse lezingen gaan volgen in Zeist. Ik stelde toen vast dat de antroposofie een enorm verklarend vermogen heeft. Dat vind ik nog steeds heel bijzonder.”

Is Klaas nu antroposoof all the way?

“Tja, wat is dat? Dat houdt me niet bezig. Ik heb niet op een vrijeschool gezeten en daar kan ik wel eens jaloers op zijn. Ik eet niet strikt vegetarisch, maar de laatste jaren komt het er min of meer op neer. Ik eet misschien één keer per week vlees. Wat me het meest aanspreekt, is de verwondering die de antroposofie in me levend houdt; niet een bepaalde leefstijl die je zou moeten hebben. Het is ook helemaal niet antroposofisch om daarin dogmatisch te werk te gaan. Die verwondering is belangrijk.

Ik heb altijd het besef gehad dat we op dit moment te veel denken vanuit een soort kinderachtige maatschappelijke euforie dat de wereld klaar en begrepen is, dat de reguliere wetenschap het laatste woord heeft. Dat is natuurlijk niet zo. We weten pas 150 jaar van het bestaan van elektromagnetische velden, waarop we nu met onze mobieltjes telefoneren. Het is zeer onwetenschappelijk om te denken dat het laatste woord nu wel zo’n beetje gesproken is. Er bestaat zoveel meer dan de keiharde waarnemingen die we in statistieken kunnen vangen. Dat perspectief spreekt me aan. Op een vergelijkbare manier is het met het antroposofische denken voor mij ook mogelijk om op een vrije manier door te dringen in het Christendom.

Vroeger voelde ik me kwetsbaar met mijn belangstelling voor de antroposofie. Bang om gek te worden gevonden. Dan had ik het gevoel dat ik mijn mens- en wereldbeeld moest verdedigen, maar ik wist niet hoe. Tegenwoordig denk ik, kom maar op. Er is wat dat betreft een kentering gaande. Meer mensen staan open voor ontdekkingen die geen vastomlijnde verklaring hebben.

En wat is nu eigenlijk gek? Dat je denkt dat er een bijzonder samenspel is tussen geestelijke krachten en de materiële, aardse wereld? Ik vind het veel gekker dat we in onze samenleving op het ziekelijke af energie blijven stoppen in systemen die stuk voor stuk kapot gaan. Elke dag spat het van de krantenpagina’s af dat we een drievoudige crisis beleven: financieel-economisch, sociaal-moreel en ecologisch. Ondertussen creëren we elke dag opnieuw het systeem dat ons gevangen houdt.

Voor mij is de universele aanpak van Steiner bijzonder, omdat hij ons wijst op de eenzijdigheid van al die systemen die we in het leven roepen. Ik vind het in dit licht niet meer toelaatbaar dat mensen eenzijdig al het geestelijke of spirituele blijven wegredeneren omdat het niet becijferbaar zou zijn. Als er iets is wat ik niet snap, of niet kan meten, dan is het toch armoedig om te zeggen dat het niet bestaat?

Wat je niet begrijpt, moet je onderzoeken.” Gedrevenheid, en soms mateloosheid, verklaart Klaas van Egmond, zijn kwalificaties die op hem van toepassing zijn. “Gedrevenheid, omdat ik geloof dat we met onze menselijke intenties en met ons denken een betere wereld kunnen scheppen, en mateloos omdat ik steeds maar doorga. Dan krijg ik bijvoorbeeld de tip om iets te lezen van een of andere denker en dan bestel ik meteen acht boeken van die auteur. Het is voor mij, en ik denk voor ons allemaal, de kunst om de rationele component en de intuïtieve component met elkaar in evenwicht te brengen. Als dat lukt, dan kom je op een hogere waarheidsgraad of werkelijkheidsgraad. Dan kom je uit bij waarachtigheid of authenticiteit.

Het klinkt wat hoogdravend misschien, maar ik geloof dat alleen authenticiteit de wereld kan redden. Authenticiteit is de vraag stellen: ‘wat is echt en wat hoort bij mij? Wat is mijn rol?’ Die vraag moet de samenleving zich als geheel stellen, en die vraag moeten wij ons ook persoonlijk stellen.”

Meer weten? Van Egmond publiceerde in 2010 het boek Een vorm van beschaving. En www.ucad.nl is de website van het centrum voor Aarde en Duurzaamheid van de Universiteit Utrecht’

Klaas van Egmond heeft al heel wat keer in deze kolommen gefigureerd. Het meest prominent op 5 december 2009 in ‘Citroenen’ en op 16 maart 2010 in ‘Beschaving’.

.