Nevenfuncties

NRC Handelsblad komt net met een vervolg op wat ik op dinsdag 6 november in ‘Opzeggen’ kon melden. In ‘Zorginstelling Zonnehuizen was gewaarschuwd voor faillissement’ schrijven Antoinette Reerink en Jeroen Wester van de redactie Economie op de website van deze krant:

‘De voormalige top van zorginstelling Zonnehuizen (92 miljoen omzet, 2.300 medewerkers) is ruim van tevoren gewaarschuwd voor een faillissement, blijkt uit onderzoek van NRC Handelsblad. Zonnehuizen, een landelijke opererende instelling voor verstandelijk gehandicapten en psychiatrische bijstand die eind vorig jaar bankroet ging, kwam in problemen door veel te snelle groei, slechte informatiesystemen en zwak management.

Zonnehuizen, dat inmiddels een doorstart heeft gemaakt met hulp van ondernemer Loek Winter en jeugdzorginstelling LSG-Rentray, werd tussen 2005 en 2008 driemaal zo groot als gevolg van snel opeenvolgende fusies met andere antroposofische zorginstellingen. Dat werd zo slecht gecoördineerd dat adviseur en huisaccountant PricewaterhouseCoopers reeds in 2009 in een vertrouwelijk rapport alarm sloeg vanwege “ernstige risico’s voor de continuïteit”.

Rapport schetst vernietigend beeld

Het rapport, waar deze krant over beschikt, schetst een vernietigend beeld van de organisatie. De administratie was een puinhoop, de zorginstelling had slecht zicht op de verleende zorg, op de facturering, de waarde van het vastgoed en de kredietportefeuille. Vaak wist men intern niet tegen welke rente leningen waren afgesloten. De informatiesystemen waren zwak waardoor de leiding beperkt zicht en beperkt grip op de organisatie had. Bovendien leek er helemaal geen plan te bestaan om alle nieuw verworven instellingen tot één nieuwe organisatie te smeden.

Ondanks wachtlijsten en vrijwel gegarandeerde omzet ging Zonnehuizen in een beschutte afgeschermde markt eind vorig jaar bankroet. Zonnehuizen, dat hoofdzakelijk uit AWBZ-premies wordt gefinancierd, leed volgens de laatst bekende cijfers over 2010 18 miljoen euro verlies op een omzet van 87 miljoen euro.

Top Zonnehuizen verzweeg gevoelige informatie

Het ministerie van Volksgezondheid onderzocht wat de rol is geweest van het eigen departement en allerhande toezichthouders en zorgverzekeraars bij de déconfiture. Daaruit bleek eind vorige week dat Zonnehuizen de Inspectie van de Gezondheidsdienst niet informeerde over de ernstige financiële situatie. Ook de voormalige raad van toezicht van Zonnehuizen zou zijn opvolgers een te rooskleurig beeld hebben geschetst. De leiding van Zonnehuizen verloor uiteindelijk het vertrouwen van toezichthouders en/of de ondernemingsraad en cliëntenraad van Zonnehuizen.

Toenmalig bestuursvoorzitter Frans Broekhuizen weigert commentaar. De oud-directeur (salaris 223.459 euro plus auto van de zaak met cataloguswaarde 43.635 euro) had naast zijn baan bij Zonnehuizen twaalf (betaalde) nevenfuncties. Hij heeft zich nu als schuldeiser bij de curator gemeld vanwege de vertrekpremie die nog niet is uitgekeerd. Broekhuizen is niet ingegaan op het morele appèl van zijn tijdelijke opvolger om van die premie af te zien. Voormalig voorzitter van de raad van toezicht, John Luijten, wenst evenmin op vragen in te gaan.’

Op 31 oktober publiceerde het ministerie van VWS het ‘Onderzoeksrapport Stichting Zonnehuizen’:

‘Resultaten van het onderzoek naar de rol die de zorgkantoren, de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) en de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) hebben gespeeld bij de financiële problemen van Stichting Zonnehuizen.’

Dit is overigens niet het door NRC Handelsblad genoemde vertrouwelijke rapport uit 2009 van adviseur en huisaccountant PricewaterhouseCoopers.

Update 14.30 uur:

In de papieren krant vandaag van dezelfde auteurs een tweepagina-artikel in het economiekatern onder de titel ‘Zonnehuizen verblind door medeleven’. Dit opent met:

‘Kleinschalig, wederzijds respect, dienstbaar, warmte en openheid. De kernwaarden van Stichting Zonnehuizen zijn vanaf oprichting in 1931 gebaseerd op de inzichten van Rudolf Steiner, de grondlegger van de antroposofie. Het lijkt een mooie combinatie.

Zonnehuizen, een landelijke opererende instelling voor verstandelijk gehandicapten en psychiatrische hulp, is gespecialiseerd in de opvang van mensen met een ontwikkelingsstoornis. De organisatie bouwt in de loop der jaren een naam op voor kinderen, verstandelijk gehandicapten en jongeren die elders niet langer kunnen worden geholpen.

De instelling heeft wachtlijsten en zicht op een gegarandeerde omzet die uit de collectieve middelen wordt betaald. Uiteraard is de stichting niet op winst gericht, dat mag niet met de AWBZ-premiegelden waaruit de zorg van Zonnehuizen hoofdzakelijk betaald wordt. Dit lijkt de ideale omgeving voor een instelling die in de eerste plaats zorg wil verlenen.

Toch “slaagt” de organisatie erin om eind vorig jaar failliet te gaan.’

Volgt een heel exposé waaraan dit zou liggen. Er is hiervoor met veel mensen gesproken. Op het eind komt ook een voormalig leidinggevende aan het woord:

‘John Benjamin, destijds directeur bij Zonnehuizen, vindt het nog steeds onverklaarbaar hoe het kan dat accountants, zorgverzekeraars en toezichthouders al in 2009 een financiële chaos zagen zonder er consequenties aan te verbinden. “Ik heb zelf bij veel gesprekken met de zorgkantoren gezeten. Ik merkte dat we allemaal zo ontzettend fatsoenlijk en inlevend zijn, dat problemen als het ware met de mantel der liefde toegedekt werden.”’