Appels

Vandaag was de langverwachte ‘Levende Landbouwcultuur’, een ‘Jubileumcongres in De Rode Hoed in Amsterdam ter gelegenheid van 75 jaar BD-Vereniging’. Ik schreef er al op 17 juni in ‘Strenger’ over. Ter ere hiervan verscheen vandaag in Trouw een interview door de bekende journalist Kees de Vré met Eric Goewie, destijds opvolger van Jan Diek van Mansvelt als hoogleraar biologische (hier heet het ecologische) landbouw in Wageningen. Dat artikel is net op de website van Trouw geplaatst, met als titel ‘Landbouw is meer dan techniek, ook groene waarden en smaak tellen’:

‘Wageningse landbouwkundigen denken te veel vanuit de techniek. Hoe efficiënter gewassen worden geteeld, hoe beter. Maar voor de samenleving tellen ook ecologie, dierenwelzijn en smaak.’

Het begint meteen goed, met een actuele (en ook extreme) aanleiding die hier ook al verschillende keren aan bod is geweest (zie bijvoorbeeld ‘Wereldbevolking’ op maandag 5 november), waarbij Goewie echter netjes het midden wil houden:

‘Klassieke landbouwkundigen als Louise Fresco en Aalt Dijkhuizen denken nog steeds dat de ecologie om landbouw draait, terwijl de samenleving vindt dat de landbouw om ecologie draait. Emeritus-hoogleraar ecologische landbouw Eric Goewie zegt het voorzichtig. “Ik wil niet te fel overkomen. Ik ben wetenschapper, ik zoek de nuance.”’

Wat hij van hun ideeën over intensieve landbouw vindt, kunt u zelf via de link nalezen. Ik moet me hier beperken. Maar wil toch een paar dingen aanhalen. Zoals Goewies opinie inzake het universitaire werk in Wageningen, wat iemand alleen zó kan zeggen die daar niet meer werkzaam en dus afhankelijk van is:

‘Volgens Goewie is er sprake van blikvernauwing. Maar die is niet bewust ontstaan. “Nee, dat geloof ik niet. Voor veel Wageningers is dat geobjectiveerde laboratoriummodel met evenwicht tussen kosten en opbrengsten nou eenmaal hun werkelijkheid. In die optiek is de plofkip inderdaad duurzaam. Maar dat is wel de landbouwkunde die planten reduceert tot zakjes met in water opgeloste mineralen, dieren worden gezien als stekbare (te klonen) organismen en mensen als intelligente dieren. Voor mij is dat een landbouwkunde die de weg is kwijtgeraakt.”’

Terwijl volgens Eric Goewie biologische landbouw al bij een deel in Wageningen verdacht is, geldt dit nog eens in verhevigde mate voor de biologisch-dynamische (bd-)landbouw:

‘Hoewel hij toegeeft dat het zijn moeilijkste jaren waren, blijft hij als wetenschapper reageren. “Wageningers denken te benauwd. Zij vinden biologische landbouw en zeker de biologisch-dynamische landbouw een geloof. Maar dat geldt voor de intensieve landbouw net zo. Men denkt vanuit een beperkt kader. Men gaat alleen uit van input-output modellen en laboratoriumsituaties. Zo ontnemen ze zich de ervaringen van boeren in het veld.”’

In het interview kijkt Eric Goewie ook kort terug op zijn eigen tijd aan de universiteit en trekt tot slot vergaande conclusies ten aanzien van de in het begin aangeduide acties van met name genoemde personen:

‘Zijn werk in Wageningen als hoogleraar was niet altijd gemakkelijk. Uiteindelijk werd zijn leerstoel opgeheven vanwege bezuinigingen. Hij ging zelf met vervroegd pensioen, maar wat hem nog wel bezighoudt is het tamelijk in zichzelf gekeerde Wageningen. “Het denkkader is erg laboratorium-achtig en daardoor van weinig betekenis voor de samenleving. Waarom ze niet meer de luiken open zetten? Ik vermoed dat het samenhangt met de enorme fabriek die Wageningen is geworden. Er is angst voor verlies van verworven posities, van prestige, van geld uit Den Haag, Brussel of van het bedrijfsleven.”

De band tussen wetenschap en bedrijfsleven is bij de eerder genoemde Wageningers Fresco en Dijkhuizen duidelijk. Fresco is commissaris bij Unilever en de Rabobank, beide met grote belangen in de landbouw. Dijkhuizen was voor hij overstapte naar Wageningen onderzoeksleider bij diervoerbedrijf Nutreco.

Goewie stelt uit te gaan van de integerheid van beide wetenschappers. “Maar als je als hoogleraar geloofwaardig maatschappelijk bezig wilt zijn, zou ik geen commissariaat op mij nemen, zeker niet bij een commercieel bedrijf.”

Biocongres

Eric Goewie spreekt vandaag op het congres ter gelegenheid van 75 jaar biodynamische landbouw in Nederland. Het congres vindt plaats in cultureel centrum de Rode Hoed, Keizersgracht 102 in Amsterdam. Daar wordt ook het boek van Ellen Winkel “De aarde zal weer vruchtbaar zijn” over 75 jaar biolandbouw ten doop worden gehouden.

In het avondprogramma is er een debat over de actualiteit van biolandbouw als vernieuwingsbeweging met professor Kees Zoeteman en bioboer Jan Schrijver o.l.v. Dick Veerman.’

Een mooier en duidelijker aanprijzen van waar het bij biologisch-dynamische landbouw om gaat is nauwelijks denkbaar. Hulde aan Trouw die dit weer wereldkundig weet te maken! Ik heb nog twee verwante berichten. Op 26 juli in ‘Winkelformule’, 25 augustus in ‘Biobegeestering’ en 20 oktober in ‘Fatsoen’ had ik het over het project ‘Toekomst zaaien’. Gisteren meldde Biojournaal ‘Zondag 11 november bij De Hooge Weyer in Baexem. Toekomst Zaaien krijgt vervolg’:

‘Inmiddels is er op alle bedrijven die zich hadden aangemeld met burgers toekomst gezaaid: De Beukenhof in Breda (NB), De Eemstuin in Uithuizermeeden (GR), de Zonnehorst (OV), Landgoed Kraaybeekerhof (Ut), Doornik Natuurakkers (GD) Hoeve Kraaiveld (NB) de Groenen Hof (BR) en tenslotte de Stadshoeve (NH).

Deelnemers waren zeer enthousiast en kwamen met vele tips hoe we de jeugd er nog meer bij kunnen betrekken. De actie heeft zowel landelijk als in de regionale media veel publiciteit gekregen. In Bemmel (170) en bij de Stadshoeve (80) kwamen de meeste bezoekers. Vanwege het enthousiasme van de deelnemers denken de organisatoren aan een vervolg volgend jaar. De komende weken kunnen deelnemers nog eens langs de ingezaaide akkers fietsen om te kijken hoe het zaaigoed opgekomen is.

De Hooge Weyer in Baexem heeft zich ook nog aangemeld voor de actie voor zondagmiddag 11 november vanaf 13:30 uur. Dus ook voor de Limburgers nog een kans om mee te doen.’

Deze informatie is ook op de Demeter-website terug te vinden, onder dezelfde titel ‘Toekomst zaaien krijgt vervolg’. Dan heb ik in hetzelfde kader nog ander belangrijk en veelzeggend nieuws. Bionext meldde dit op 1 november in ‘And the winner is... de biologische appel van Harrie van den Elzen!’

‘De beste appel van Nederland heet de Dalinco en is afkomstig van de biologische teler Harrie van den Elzen uit Zeeland. Harrie, van harte gefeliciteerd! De bekendmaking was vanochtend rechtstreeks te zien op Nederland 1 bij het programma Vandaag de dag. Een vakjury onder leiding van Felix Wilbrink, culinair journalist bij de Telegraaf, wees de appel(teler) aan als winnaar. Wat de doorslag gaf in de finale, was de heerlijke smaak van de biologische Dalinco. “Alsof je in de zomer bijt”, zei één van de juryleden.

Harrie van den Elzen, de enthousaste winnaar: “Ik en mijn vrouw Elliane hebben een biologisch-dynamisch (Demeter) fruitbedrijf in het plaatsje Zeeland in de buurt van Uden (Noord-Brabant). Hier telen wij appels voor o.a. Nature & More. Ons bedrijf telt ongeveer vijf hectare en wij richten ons vooral op nieuwe biologische rassen appels en peren. Verder wordt bij ons al het fruit van de Biofruit telers gesorteerd. We hebben o.a. Santana, Rode Topaz, en Dalinco: dit zijn resistente rassen die daardoor minder bespoten hoeven te worden. We proberen een ecologisch systeem te creëren waarin natuurlijke vijanden tot ontwikkeling kunnen komen. Hoger gras tussen de bomen, ingezaaide ‘overhoekjes’, een paddenpoel en een vogelhotel van nestkastjes tegen de wand van de sorteerloods, zijn enkele voorbeelden van maatregelen. Het snoeien van de bomen doen wij anders dan onze collega-fruittelers. Wij snoeien namelijk voor 80% in de zomermaanden, waardoor de zon en wind het fruit mooi kunnen kleuren, en er geen grote wonden ontstaan die de bomen kunnen infecteren met diverse schimmels. De bomen zijn daardoor veel vitaler dan bomen die in de koude natte maanden worden gesnoeid, wat terug te zien is aan de hogere opbrengst. Mijn lievelingsappel is de Dalinco, die nu is gekozen tot beste appel van Nederland!”

In dit bericht kunt u lezen wie de overige finalisten waren.

De verkiezing is een initiatief van Urgenda en Foodlog i.s.m. De Telegraaf. Meer informatie over de verkiezing is te vinden op deze website.’

Is er beter bewijs waartoe bd-landbouw in staat is? Ook hierover is trouwens bericht op de Demeter-website, onder de titel ‘De beste appels komen van Harrie’. Hierin wordt wél meteen in de eerste regel gezegd dat het om bd-landbouw gaat:

‘Biologisch-dynamisch fruitteler Harrie van den Elzen van het bedrijf de Boomgaard uit Brabant heeft vanuit een selectie van de meest innovatieve en duurzame telers de proeverij gewonnen met de Dalinco appel, geteeld op zandgrond. De prijs is in het leven geroepen door Urgenda en Foodlog (kijk ook op www.foodlog.nl) De vakjury was aanvullend op een publieksjury. De appel werd als “ingetogen chique” beschreven. Van Velzen besteedt veel aandacht aan een evenwichtig kringloopsysteem en werkt met andere snoeitechnieken als collega’s. In de finale stond o.a. ook het BD fruitbedrijf van de Warmonderhof.’

Oei, dit is een veel voorkomende grammaticale fout: hij werkt met andere snoeitechnieken dan collega’s. Maar goed, het gaat in deze natuurlijk om het resultaat!

.