Krimp

Op 15 december kon ik in ‘Hokjesman’ wijzen op een nieuwsbericht uit De Stentor van 12 december, getiteld ‘Eén locatie vrije school Zutphen dicht’:

‘Het basisonderwijs verdwijnt uit het gebouw van school De Berkel in Zutphen. Het aantal basisscholen van de vrije school wordt teruggebracht van drie naar twee. Daarnaast wordt het voortgezet vrijeschoolonderwijs in Zutphen samengebracht aan de Weerdslag. De Raad van Toezicht van Stichting De Vrije School Noord- en Oost-Nederland stemt daarmee in.’

Maar daarmee was het niet gedaan. Een alarmerende ‘Kerstbrief van bestuurder Lizzy Plaschek’ werd op 21 december geplaatst op de website van de Stichting De Vrije School Noord en Oost Nederland (VS-NON) en ook op de websites van alle hierbij aangesloten scholen:

‘Beste ouders en verzorgers, leerkrachten en medewerkers,

In deze donkere dagen voor Kerstmis wend ik mij tot jullie allen met een persoonlijke brief.

Het zijn roerige tijden waarin wij ons bevinden en in deze laatste weken van het jaar is het alsof gebeurtenissen heftiger aankomen en ons dieper raken. Het lijkt ook alsof er op alle fronten scheuren ontstaan en al het bekende aan het veranderen of verdwijnen is. Dit roept gevoelens op van angst en verwarring waarvoor we het liefst weglopen.

Er is een lawine geweest van reacties, rechtstreeks aan mij als bestuurder gericht of via een omweg bij mij terecht gekomen, waarin wordt gevraagd of geëist om tot een ander besluit te komen. Het is ondoenlijk geweest om op alles te reageren en sowieso onmogelijk om iedereen tevreden te stellen. Uitingen van boosheid, onbegrip, woede of verdriet zijn op mij afgekomen. Ik heb daar begrip voor en heb ze door mij heen laten gaan om er op innerlijk niveau iets mee te doen.

Want mijn spirituele pad leert mij: “zo buiten, zo binnen”. Wat zich buiten mij afspeelt, is ook binnen in mij aanwezig. Er is een verbinding tussen mijzelf en mijn omgeving, alles staat met elkaar in verbinding, altijd. Als ik nu vooral splitsing ervaar om mij heen, zoek ik naar de splitsing in mijzelf en probeer daar heling voor te vinden.

Veranderingen roepen angst op en verzet. Wij zijn allemaal bang om te verliezen wat wij kennen en ons lief is, dit geldt net zo goed voor mij. Maar ik wil mij niet laten leiden door angst en wil met vertrouwen de toekomst in gaan, ook al weet ik niet wat die toekomst gaat brengen. Mijn pad heeft mij ook geleerd dat ik het niet alleen hoef te doen en dat er hulp is als je erom vraagt.

In de duisternis heeft angst de meeste macht over ons maar wij weten ook dat de duisternis te doorbreken is door een lichtje aan te steken en dat wij angst kunnen overwinnen door liefde en vertrouwen. Hier ligt een eigen keuze voor ieder van ons: als wij ervoor kiezen een lichtje aan te steken en elkaar vertrouwen te geven dan zijn wij niet alleen in het donker en kunnen wij met elkaar de toekomst aan, wat die ook brengt. Bovendien staat er een leger engelen klaar om ons daarin te helpen.

Ik wens iedereen goede kerstdagen en een fijne vakantie.

Lizzy Plaschek’

Hieraan vooraf gingen de onder ‘Actueel’ vermelde stappen. Zoals dit ‘Definitief besluit toekomst Vrijescholen Zutphen’ van 12 december:

‘Op 10 december jl. bekrachtigde de Raad van Toezicht het voorgenomen besluit van de bestuurder, mevrouw Plaschek, om van 3 vrije basisscholen naar 2 stromen te gaan en daarbij de locatie van de Weerdslag 14b te verlaten. Deze locatie wordt toegevoegd aan Vrijeschool Zutphen (het voortgezet onderwijs).

Dit besluit is genomen om het vrijeschoolonderwijs in Zutphen voor de toekomst veilig te stellen en in veilig financieel vaarwater te brengen.

Hieronder leest u de begeleidende tekst van de Raad van Toezicht.

“De Raad van Toezicht van de Stichting De Vrije School Noord en Oost Nederland heeft in haar vergadering van 10 december 2012 het voorgenomen besluit Toekomst Vrijescholen Zutphen van de bestuurder de dato 24 november 2012 unaniem goedgekeurd.

De Raad van Toezicht heeft zich ervan vergewist dat voorafgaand aan het voorgenomen besluit door de bestuurder een zorgvuldig en transparant traject is doorlopen, waarin vele betrokkenen een actieve rol hebben vervuld, onder andere middels de Werkgroepen Toekomst en Financiën en brede consultatierondes van leerkrachten en ouders. De Raad van Toezicht heeft tevens geverifieerd dat ten aanzien van de medezeggenschap een correcte procedure is gevolgd.

Mede op basis van de adviezen van de werkgroepen en de instemming van het managementteam en van de gemeenschappelijke medezeggenschapsraad is de Raad van Toezicht tot goedkeuring overgegaan. De Raad van Toezicht is het met de bestuurder eens, dat met dit besluit de toekomst en de continuïteit van het vrijeschoolonderwijs in Zutphen het best is gediend. Daarnaast noopt de huidige financiële situatie van de stichting nu tot een duidelijke besluitvorming.

De leden van de Raad van Toezicht zijn rechtstreeks benaderd door verontruste ouders en door vertegenwoordigers van de Medezeggenschapsraad Berkel. De Raad van Toezicht is door de bestuurder geïnformeerd over de reacties vanuit de schoolgemeenschap en ziet geen reden om rechtstreeks in contact te treden met derden en op die wijze op de stoel van de bestuurder te gaan zitten.”’

Die laatste alinea doet ophoren. De Stentor heeft ook deze ontwikkeling geboekstaafd, al op 5 december in ‘Verzet ouders school De Berkel’:

‘Ouders van school De Berkel in Zutphen verzetten zich tegen het plan om het basisonderwijs op die locatie weg te halen.

Bekijk ook...
Locaties vrije school op één plek
Vrije School stoot locatie De Zwaan af
Ouders basisschool De Zwaan verenigen zich
Sluiting school De Zwaan in ijskast
Eén vrije school in Zutphen gaat dicht
Basisschool De Berkel in Zutphen verdwijnt

Ouders zijn een petitie gestart. Volgens een van de initiatiefnemers is de petitie inmiddels door 109 ouders, die 170 leerlingen vertegenwoordigen, ondertekend.

Aanleiding voor de actie is het voorgenomen besluit van bestuurder Lizzy Plaschek van Stichting De Vrije School Noord- en Oost-Nederland, het overkoepelend bestuur van basisscholen De Zwaan, De Berkel, De IJssel en voortgezet vrijeschoolonderwijs in Zutphen. Plaschek wil het aantal basisschoollocaties van de vrije school in Zutphen terugbrengen van drie naar twee. Plaschek heeft gekozen uit drie varianten. In de toekomst vindt basisonderwijs alleen nog plaats op de huidige locaties van De Zwaan (Valckstraat) en De IJssel (Henri Dunantweg). Het huidige gebouw van De Berkel wordt in de toekomst gebruikt voor voortgezet onderwijs.

Ouders vinden dat plan slecht onderbouwd, staat in een persverklaring. De enige logische keus is volgens hen de variant waarbij De IJssel en De Berkel open blijven. In dat geval wordt gekozen voor het sluiten van locatie De Zwaan. Tevens wordt de locatie van Vrije School Zutphen voortgezet onderwijs aan de Weerdslag uitgebreid om al het voorgezet onderwijs op die plek te kunnen concentreren. Nu is dat nog verdeeld over meerdere locaties. Deze variant zou zowel voordeliger als sneller te realiseren zijn, betogen ouders. In de petitie wordt de raad van toezicht opgeroepen om het voorgenomen besluit niet over te nemen. Ook is er een brief met toelichting naar leden van de raad gestuurd. De raad van toezicht neemt volgende week een besluit. De medezeggenschapsraad van De Berkel heeft over het voorgenomen besluit van Plaschek een negatief advies gegeven aan de gemeenschappelijk medezeggenschapsraad (gmr). De gmr brengt ook advies uit over het voorgenomen besluit.’

Ouders van De Berkel zijn een eigen website gestart, ‘VrijeSchool Nu.nl’. Het meest recente bericht is gedateerd op dezelfde datum als de kerstbrief van Lizzy Plaschek, ‘Nu-bericht 1 23-12’ (en blijkbaar twee dagen later geplaatst):

‘Zutphen, 21-12-2012

Beste Betrokkene,

Hierbij ontvang je bericht van de initiatiefgroep Vrije School Nu waarin we een ieder graag op de hoogte willen houden van de laatste ontwikkelingen. Met een groeiende groep betrokkenen, en zoals op de ouderavond van 12 december bleek met steun van een grote meerderheid van de aanwezigen, ondernemen wij verdere stappen om een gezonde toekomst voor het Vrije School onderwijs in Zutphen te waarborgen.

Dat betekent blijven aantonen bij schoolgemeenschap en instanties dat het besluit van de bestuurder om scenario 2 ten uitvoer te brengen (renovatie Zwaan en sluiting Berkel onderbouw als p.o. locatie) in financieel opzicht onverantwoord en vanuit de Vrije School pedagogiek bezien onwenselijk is. Wij streven dan ook naar behoud van de Berkel als p.o. locatie, en uitbreiding van de Bovenbouw op eigen terrein. Wij menen dat dit een veel betere uitgangssituatie is om samen verder te bouwen aan goed Vrije School onderwijs in Zutphen. Om dit te ondersteunen is er inmiddels een stichting i.o.

Op de website www.vrijeschoolnu.nl vind je uitgebreide informatie over feiten en argumentatie, en ben je uitgenodigd je aan te melden bij het online forum. Of om je in te zetten vanuit jouw kwaliteiten, bijvoorbeeld voor een van de werkgroepen zoals die hieronder worden voorgesteld.

Op 12 december was er op de Berkel een door de MR [Medezeggenschapsraad, MG] georganiseerde ouderavond, waarop zo’n honderd ouders (en MR-berkel!) in grote meerderheid aangaven dat scenario 2 onnodige schade toebrengt aan het Vrijeschool onderwijs Zutphen en daarmee onacceptabel is.

Gijs Langeslag (directeur PO Berkel) [PO: Primair Onderwijs, oftewel basisonderwijs, MG] heeft op 12 december zijn kennis en ervaring aan ons aangeboden. Op 13 december hebben we gesproken met Gijs Langeslag. Gijs heeft in dit gesprek zijn deskundigheid over de mogelijkheden om het besluit van de bestuurder aan te vechten, en de opties van verzelfstandiging, ingebracht. Met zijn informatie zijn we verder gegaan.

Op 16 januari a.s. heeft bestuurder Lizzy Plaschek een ouderavond belegd op de Berkel, en 31 januari een ouderavond voor alle 3 PO-scholen, om het besluit verder toe te lichten. Als initiatiefgroep beraden wij ons erop hoe hiermee om te gaan, en laten dit weten op website en forum!

Indien je geen berichten meer wilt ontvangen van de initiatiefgroep dan kan je dat met een reply mail aan ons laten weten. Wij zullen jouw adres dan uit ons bestand verwijderen.

Rest ons verder niets anders dan je een goede midwintertijd toe te wensen, in de hoop dat het liefdevolle herderskind en wijze Driekoningen kind alle betrokkenen bij de Vrije Scholen Zutphen mogen bijstaan,

De initiatiefgroep Vrije School Nu
info@vrijeschoolnu.nl


De missie van Vrije School Nu

Vrije School Nu stelt zich ten doel het mogelijk maken en/of in stand houden van Vrije School Onderwijs in Zutphen. De pedagogische denkbeelden van Rudolf Steiner zijn daarbij inspiratiebron voor leraren, medewerkers en ouders.

Vrije School Nu is opgericht ten dienste van het kind dat wij de kans willen geven zich – in alle eigenheid – als individu te ontwikkelen in zijn denken, voelen en handelen met respect voor de medemens en zijn omgeving. Begrippen als duurzaamheid, betrouwbaarheid, transparantie en verantwoordelijkheid zijn daarbij leidend voor de wijze waarop de zorg voor het onderwijs en de schoolorganisatie wordt vorm gegeven. De lerarencolleges vormen het hart van de school en maken het dagelijks en pedagogisch beleid, ondersteund door een bescheiden management en gedragen door ouders.

De werkgroepen van Vrije School Nu

De initiatiefgroep is ondertussen flink uitgebreid met een aantal enthousiaste en deskundige ouders en twee MR leden. De initiatiefgroep bestaat uit verschillende werkgroepen. De werkgroepen werken per groep aan verschillende aspecten. Tussen de verschillende werkgroepen is intensief contact en wordt gereflecteerd op elkaars werk.

Werkgroep Communicatie en PR

Deze werkgroep houdt zich bezig met de communicatie met ouders en leerkrachten. Een transparante berichtgeving en informatie uitwisseling voor alle ouders, leraren en medewerkers van de Vrije Scholen Zutphen is daarbij ons streven. We zijn van plan regelmatig nieuwsberichten te publiceren in de vorm van Nu berichten en de website www.vrijeschoolnu.nl actueel te houden. Er is een forum gestart dat je via de website kunt bereiken. Het is mogelijk om op deze wijze op de Nu berichten te reageren, ideeën in te brengen of je eigen kwaliteiten voor de goede zaak in de strijd te gooien. Mail kan gestuurd worden naar: info@vrijeschoolnu.nl.

Werkgroep Proces en Procedure

Deze werkgroep onderzoekt de juridische en bestuurlijke mogelijkheden om het besluit van de Raad van Toezicht te veranderen. De verschillen tussen de scenario’s en de onderbouwing daarvoor diepen zij nog verder uit. Er zijn contacten gelegd met de gemeente, de GGD Gelre IJssel en het Waterschap Rijn en IJssel.

Werkgroep Visie en Missie

Wij willen bewustzijn wekken en ontwikkelen voor het antroposofisch mensbeeld dat ten grondslag ligt aan het Vrije School onderwijs. Dit mensbeeld zien wij als onmisbare basis voor de manier waarop dat onderwijs georganiseerd zou moeten zijn. Wij streven naar bewuste omgang met de antroposofische kernwaarden in alle lagen van de Vrije School om zo bij te dragen aan een gezonde schoolorganisatie waarin de betrokkenen verantwoord handelen. Daarvoor willen we met mensen in gesprek en input leveren in de processen.

Werkgroep Verzelfstandiging

De werkgroep Verzelfstandiging onderzoekt welke mogelijkheden er zijn om de school zelfstandig door te laten gaan. Hiermee willen wij ons niet afkeren van de andere Vrije Scholen in Zutphen maar de weg vrij te maken om vruchtbaar samen te werken met de vrijescholen ontdaan van spanning en emotie uit heden en verleden. De werkgroep heeft gekeken naar een overgang van de huidige stichting naar een andere bestaande overkoepelende stichting of een verzelfstandiging binnen een nieuw op te richten eigen stichting, zoals genoemd tijdens de ouderavond.

Hieronder een korte schets van wat we de afgelopen week gedaan hebben en wat we nog gaan oppakken. Als u vragen of opmerkingen heeft laat het de werkgroepleden weten en mail uw bijdrage naar het genoemde mailadres. Ook zaken die nog niet in beeld zijn maar die volgens u zeker opgepakt moeten worden horen we graag.

wat is opgepakt

De werkgroep heeft het aangereikte idee om een stichting op te richten voor het geval dit in de toekomst nodig mocht zijn om een verzelfstandiging mogelijk te maken, direct opgepakt. De voorbereidingen zijn al aardig gevorderd (statuten opgesteld en getoetst aan de wet) zodat een stichting, indien nodig, op korte termijn opgericht kan worden bij een notaris.

Er is contact gezocht met specialisten om de juridische en fiscale kant van verzelfstandigen in beeld te krijgen. De wet op het primair onderwijs zegt hier onder andere over:

a) De overdragende rechtspersoon (=st. VSNON) draagt de rechten ten aanzien van gebouwen, terreinen en roerende zaken over aan de verkrijgende rechtspersoon;

b) Het personeel van de overdragende rechtspersoon wordt in gelijke betrekkingen en onder dezelfde voorwaarden benoemd bij de verkrijgende rechtspersoon per datum van overdracht.

We zijn druk bezig om de bekostiging van een school duidelijk te krijgen en een degelijke begroting op te stellen voor de komende jaren. Dit om binnenkort ook een financieel realistisch toekomstbeeld te kunnen schetsen.

Wat gaan we nog doen

Ook zijn we afspraken aan het plannen met, zoals geopperd op de laatste ouderavond, andere vrijeschool stichtingen (Pallas en Athena), en de VO-scholen [Voortgezet Onderwijs, MG] van de stichting VSNON om te horen hoe zij aankijken tegen een samenwerking in een nieuwe situatie.

Een aantal ouders heeft gevraagd om naar de mogelijkheden te kijken om de ouderbijdrage voor het schooljaar 2012-2013 nog even te kunnen aanhouden of terug gestort te krijgen mocht het besluit worden uitgevoerd. We zullen ook deze vraag de komende periode zo goed mogelijk beantwoorden en voorbeeldbrieven maken die hiervoor gebruikt kunnen worden.

Tot slot willen we mensen met specifieke juridische, fiscale en financiële kennis, op bovenstaande onderwerpen, vragen deze kennis aan de werkgroep ter beschikking te stellen. Mail als je denkt een bijdrage te kunnen leveren. Alle werkgroepleden Verzelfstandiging zijn te bereiken onder het mailadres zelfstandig@vrijeschoolnu.nl.’

Dat gaat dus ver. Verzelfstandiging wordt als een reële optie voorgesteld. Willen we inzicht hebben in wat er speelt, moeten we in diverse stukken en berichten duiken. Zoals dit ‘Voorgenomen besluit toekomst scholen’ van 26 november 2012 op de website van de Stichting De Vrije School Noord en Oost Nederland:

‘Afgelopen weekend is het voorgenomen besluit bekend gemaakt van bestuurder Lizzy Plaschek betreffende de toekomstscenario’s. Het besluit heeft tot doel om het vrijeschoolonderwijs in Zutphen op de kortst mogelijke termijn financieel veilig te stellen en toekomstbestendig te maken.
Download hier het voorgenomen besluit

Het voorgenomen besluit wordt ter advisering voorgelegd aan de Gemeenschappelijke Medezeggenschapsraad (GMR) van VSNON. Naar verwachting wordt het voorgenomen besluit op 10 december a.s. door de Raad van Toezicht van VSNON bekrachtigd tot een definitief besluit.’

Het was een uitvoerig document, maar biedt dan ook veel informatie:

‘Voorgenomen besluit
Toekomst Vrijescholen Zutphen

24 november 2012
Lizzy Plaschek, bestuurder


Inleiding

Doel van dit document

In dit document maak ik mijn voorgenomen besluit kenbaar en licht ik het toe. Het besluit heeft tot doel om het vrijeschoolonderwijs in Zutphen op de kortst mogelijke termijn financieel veilig te stellen en toekomstbestendig te maken.

VSNON

VSNON draagt bestuurlijke verantwoordelijkheid voor circa 2150 vrijeschoolleerlingen, waarvan 1600 leerlingen in Zutphen.

In Zutphen wordt het voortgezet onderwijs (VO) gegeven op de Vrijeschool Zutphen, met als hoofdlocatie het gebouw aan de Weerdslag 14a. Het VO heeft ca. 1000 leerlingen. Het primair onderwijs (PO) heeft ca. 600 leerlingen en wordt gegeven op De Berkel aan de Weerdslag 14b, De IJssel aan de Henri Dunantweg 4 en De Zwaan aan de Valckstraat 30.

Het Parcival College is de VO-school in Groningen met ca. 550 leerlingen. Deze school maakt deel uit van VSNON maar blijft hier verder buiten beschouwing omdat het voorgenomen besluit in de praktische uitwerking alleen betrekking heeft op de Zutphense scholen.

Voorgenomen besluit

Mijn voorgenomen besluit betreft het in samenhang uitvoeren van de volgende maatregelen:

1) Integrale herhuisvesting van VO en PO:
– de Vrijeschool Zutphen (VO) aan de Weerdslag 14a wordt uitgebreid tot een unilocatie door het gebouw aan de Weerdslag 14b aan het VO toe te voegen.
– de drie PO-scholen worden geherhuisvest aan de Henri Dunantweg 4 en Valckstraat 30.
– er vindt renovatie plaats aan de Valckstraat 30.

2) Organisatorische maatregelen in het PO:
– per 1 augustus 2013 start overgang van 3 naar 2 stromen.
– per 1 augustus 2013 overgang van 6 naar 5 kleuterklassen.

Deze maatregelen bieden de beste kansen om VSNON op de kortst mogelijke termijn financieel gezond en toekomstbestendig te maken.

Het besluit beoogt een optimalisatie van de huisvesting voor VO en PO, en wel zo dat het samenbrengen van 1000 VO leerlingen op de unilocatie aan de Weerdslag ruimtelijk mogelijk wordt, terwijl de krimp in het PO wordt opgevangen met behoud van zoveel mogelijk ruimte.

Motief

Ik wil met dit besluit alle vrijeschool leerlingen dienen, zowel in het VO als het PO. Dat is de kerntaak van VSNON en mijn bestuurlijke verantwoordelijkheid. Het besluit vraagt offers van ouders en leerkrachten maar leidt ook tot nieuwe kansen om het vrijeschoolonderwijs in Zutphen te versterken.


Naar een definitief besluit

GMR

Dit voorgenomen besluit leg ik ter advisering voor aan de Gemeenschappelijke Medezeggenschapsraad (GMR) van VSNON. De GMR vergadert op 27 november a.s. over dit onderwerp, waarna zij mij haar advies zal doen toekomen.

Gemeente

Op 6 december a.s. informeer ik de verantwoordelijke wethouder van de gemeente Zutphen over mijn voorgenomen besluit.

Raad van Toezicht

Ik verwacht dat het voorgenomen besluit op 10 december a.s. door de Raad van Toezicht van VSNON wordt bekrachtigd tot een definitief besluit.


Achtergrond

Problematiek VSNON

In januari 2012 maakte ik een quick scan van de problematiek binnen VSNON. Deze problematiek betrof vooral de bedrijfsvoering, het gebrek aan samenwerking, de personele omvang en de huisvesting, hetgeen zich in zijn totaliteit vertaalde in een zorgelijke financiële situatie.

In februari 2012 aanvaardde ik de opdracht van de Raad van Toezicht om de problemen te helpen oplossen en deze stichting naar veilig vaarwater te loodsen.

VSNON werd ten gevolge van het financieel verslag van 2011 onder geïntensiveerd toezicht van de Inspectie van het Ministerie van Onderwijs geplaatst. Er dreigt een faillissement indien geen maatregelen getroffen worden.

Problematiek PO

Een belangrijke oorzaak van de financiële situatie van VSNON is de tendens van een dalend aantal PO-leerlingen die in 2007 is ingezet en tenminste de komende 15 jaar nog zal doorzetten. De daling verliep tot nog toe volgens de prognoses op grond van de demografische ontwikkeling. Doordat hierop niet tijdig is gereageerd, is zowel het personeelsbestand als de huisvesting in drie gebouwen niet meer in overeenstemming met de bekostiging die de scholen krijgen van de overheid. De bekostiging is gebaseerd op het aantal leerlingen.

Problematiek VO

Op het VO is voor wat betreft huisvesting een tegenovergestelde beweging aan de orde. Daar is de komende jaren een groei van het aantal leerlingen geprognotiseerd en moeten nog 300 leerlingen vanuit het centrum verhuizen naar de Weerdslag. Daarvoor is uitbreiding aan de Weerdslag 14a nodig, zodanig dat een unilocatie ontstaat. Hiertoe heeft de gemeente in 2010 een bouwbudget van ca. 2,6 miljoen euro beschikbaar gesteld. Met de gemeente is in 2012 overeengekomen dat het beschikbare bouwbudget mag worden aangewend voor een integrale oplossing van de huisvestingsproblematiek van VSNON.

Gemeenschapsvorming

Voor toekomstbestendig vrijeschoolonderwijs in Zutphen is het naast herhuisvesting, vooral nodig om gemeenschapsvorming tot stand te brengen. Daarom wil ik voorwaarden scheppen voor samenwerking binnen de doorlopende leerlijn, zodat er verbindingen ontstaan tussen de losse eilanden uit het verleden. Het gaat hier om het samenspel van leerkrachten, leerlingen en ouders vanuit de grondslag van het vrijeschool onderwijs. Als de scholen ieder voor zich denken en doen, blijft de toekomst onbestendig omdat verdeeldheid verzwakt. Juist in Zutphen zijn alle elementen aanwezig voor een bloeiende vrijeschoolgemeenschap, waarmee een sterke positie in de markt behouden kan blijven.

Visie en beleid

Parallel aan de uitvoering van dit voorgenomen besluit wil ik de visie van waaruit wij werken expliciteren en vastleggen in een meerjarenbeleidsplan. Daarbij worden alle schakels van de doorlopende leerlijn betrokken, te weten het PO, het VO, het peuteronderwijs en de BSO. Hiervoor zal begin 2013 een traject worden ingezet tot aan de zomervakantie.

Totstandkoming voorgenomen besluit

Om tot een breed gedragen en weloverwogen besluit te komen, stelde ik in juni 2012 de Werkgroep Toekomst in. Deze bestond uit 2 ouders en 1 leerkracht per PO-school, de twee directeuren van De Berkel en De Zwaan/De IJssel, de conrector van de Vrijeschool Zutphen en vertegenwoordigers van de werkgroepen Financiën en Huisvesting. Ik was voorzitter en tevens opdrachtgever van de werkgroep. De afvaardiging van ouders kwam tot stand via de medezeggenschapsraden, de leerkrachten zijn door hun teams aangewezen.

De opdracht aan de werkgroep was om realistische scenario’s te ontwikkelen waarmee VSNON weer duurzaam financieel gezond en toekomstbestendig wordt, rekening houdend met de korte en de lange termijn en daarover advies aan mij uit te brengen De werkgroepen Financiën en Huisvesting leverden de benodigde inhoudelijke input hiervoor.

De Werkgroep Toekomst bracht op 12 november jl. een scenario-studie uit, waarin de werkgroep de – naar haar inzicht – enige drie realistische en dus haalbare scenario’s voor herhuisvesting presenteerde.

Op 22 november jl. bracht de Werkgroep Toekomst advies uit. Het advies kwam tot stand na een brede consultatie van leerkrachten en ouders: de werkgroep organiseerde twee leraren-bijeenkomsten en twee bijeenkomsten voor alle betrokkenen (een meedenk-avond en een informatie-avond). Daarnaast brachten velen hun zienswijzen in, zowel schriftelijk als mondeling en werd uitgebreid van gedachten gewisseld. Alle inbreng uit dit brede proces is meegewogen in het advies van de werkgroep.

Op 23 november bracht het MT advies uit.


Realistische huisvestingsscenario’s

Huisvesting

In de scenario-studie van de Werkgroep Toekomst zijn drie realistische scenario’s voor integrale herhuisvesting van VO en PO opgenomen:

1) Nieuwbouw aan de Valckstraat
– het VO aan de Weerdslag 14a wordt uitgebreid tot een unilocatie door het gebouw aan de Weerdslag 14b aan het VO toe te voegen.
– de PO-scholen worden geherhuisvest aan de Henri Dunantweg en de Valckstraat.
– er vindt nieuwbouw aan de Valckstraat plaats.

2) Renovatie van het gebouw aan de Valckstraat
– dit scenario is conform scenario 1 maar dan met renovatie van het bestaande gebouw
– aan de Valckstraat. Het gebouw van de voormalige Tobiasgaard blijft behouden.

3) Uitbouw van het gebouw aan de Weerdslag 14a
– het VO wordt uitgebreid door aan het gebouw aan de Weerdslag 14a bij te bouwen.
– de PO-scholen worden geherhuisvest aan de Henri Dunantweg en de Weerdslag 14b.
– de locatie Valckstraat komt te vervallen.

Deze drie scenario’s zijn financieel haalbaar, zoals onderzocht en vastgelegd door de Werkgroep Huisvesting en de Werkgroep Financiën.

Ik betreur het dat de mogelijkheid om – net als voor het VO – ook een unilocatie voor het PO te realiseren niet haalbaar is gebleken, net zo min als de mogelijkheid om de huidige drie PO-scholen te laten voortbestaan.

Bouwkosten

De Werkgroep Huisvesting maakte een raming van de totale bouwkosten per scenario. Deze zijn voor scenario 1: 2,4 miljoen euro, voor scenario 2: 2,1 miljoen euro., voor scenario 3: op 2,2 miljoen euro. De scenario’s passen binnen het door de gemeente toegekende budget van 2,6 miljoen euro en bieden nog ruimte voor onvoorziene kosten in het bouwtraject.

Exploitatiekosten

De Werkgroep Financiën stelde vast dat alle drie scenario’s voldoen aan de financiële randvoorwaarde om op korte termijn sluitende begrotingen te realiseren. De exploitatiekosten per scenario zijn nagenoeg gelijk. De berekeningen van de werkgroep geven aan dat een rendabele exploitatie te verwachten is. In de tijdelijke kosten zijn verschillen tussen de scenario’s die samenhangen met het aantal verhuisbewegingen dat nodig zou zijn. De benodigde verhuisbewegingen zijn onderwerp van nadere studie. Mochten twee verhuisbewegingen nodig zijn, dan blijven de scenario’s aan de financiële randvoorwaarde voldoen.

Organisatorische maatregelen

Op basis van de uitkomsten van de Werkgroep Financiën stelde ik vast dat naast de herhuisvestingscenario’s ook organisatorische maatregelen binnen het PO nodig zijn om de financiële huishouding gezond te maken, te weten:

1) Per 1 augustus 2013 start overgang van 3 naar 2 stromen. Gefaseerd maar zo snel mogelijk, wordt van 3 naar 2 klassenstromen over gegaan.
2) Per 1 augustus 2013 overgang van 6 naar 5 kleuterklassen.

Uitgangspunt bij deze maatregelen is de minimale klassengrootte die nodig is voor een financieel gezonde school.


Financiën

Naar een structureel positief resultaat

De concept begroting 2013 sluit vooralsnog af met een negatief resultaat van 30.000 euro. Bij uitvoering van mijn besluit is vanaf 2014 een begroting met een positief resultaat van 86.000 euro te verwachten. De begrotingen voor alle jaren daarna sluiten positief af. Er zijn in de begroting nog geen inkomsten opgenomen voor tegemoetkoming van de gemeente in de tijdelijke huurkosten voor het gebouw aan de Dieserstraat of voor de vermindering in exploitatielast bij verkoop van de gebouwen aan de Dieserstraat en Tengnagelshoek. Dit omdat nog niet bekend is wat de hoogte is van de huurvergoeding en niet voorzien kan worden wanneer verkoop gerealiseerd wordt.

Risico van faillissement

De Werkgroep Financien deed een rekentoets om het risico van faillissement in te schatten bij de in dit voorgenomen besluit aangekondigde maatregelen. De uitkomst hiervan luidt dat vanwege de vrij grote positieve kasstroom, VSNON aan alle verplichtingen kan blijven voldoen, ook als door de huidige omstandigheden met een extra leerlingenverlies rekening wordt gehouden. De werkgroep concludeerde dat door het inzetten van de voorgenomen maatregelen het risico van faillissement nagenoeg nihil is geworden.

Dit betekent dat de hierboven genoemde maatregelen tot het beoogde doel leiden, namelijk VSNON financieel veilig te stellen.

Ingewonnen adviezen

Het advies van de Werkgroep Toekomst luidde:

“De Werkgroep Toekomst is niet tot een eensluidend advies gekomen.
Op basis van gewisselde argumenten is er een meerderheid van de werkgroep die kiest voor scenario 1 of 2. Een minderheid van de werkgroep kiest voor scenario 3.”

Het Management Team bracht op 23 november jl. het volgende advies uit:

“Op basis van consent adviseert het Management Team om scenario 2 uit te voeren.”


Toelichting op het voorgenomen besluit

Scenario 2

Het is mijn voorgenomen besluit om scenario 2 tot uitvoering te brengen, zoals omschreven in de inleiding. Hiermee doe ik recht aan de adviezen van de Werkgroep Toekomst en het Management Team.

Motivatie

De reden waarom ik kies voor scenario 2 is omdat dit scenario voordelig, snel en zeker is. Dit zijn waarden die op dit moment van groot belang zijn binnen VSNON. Bovendien is het een duurzaam scenario en blijven alle huidige locaties en de daarmee samenhangende buitenruimten behouden voor het vrijeschoolonderwijs.

Hieronder licht ik deze punten toe:

voordelig, snel en zeker
Scenario 2 is het goedkoopste scenario voor wat betreft de herhuisvestingskosten. Mogelijk is er een extra verhuisbeweging nodig ten opzichte van scenario 3, maar de kosten hiervan zijn ten opzichte van het voordeel in de herhuisvestingskosten beperkt. Omdat alleen in scenario 2 geen nieuwbouw nodig is, is deze variant sneller en met minder risico’s te realiseren.

duurzaam
Vanuit het oogpunt van duurzaamheid is renovatie ten opzichte van nieuwbouw een verantwoorde keuze. Het bestaande gebouw beschikt over grote klaslokalen met veel licht, hetgeen in nieuwbouw gezien de strakke normeringen wellicht minder mogelijk is.

behoud van alle huidige locaties en de daarmee samenhangende buitenruimten
Ruimte voor de kinderen om te bewegen en spelen is in de vrijeschool belangrijk.
In scenario’s 1 en 2 blijft het gebouw aan de Valckstraat – met relatief veel buitenruimte – behouden voor het vrijeschoolonderwijs. In scenario 3 komt deze locatie te vervallen.

Het gebouw aan de Weerdslag 14b – met haar antroposofische kwaliteit en grote buitenruimte – blijft in scenario 2 behouden voor het vrijeschoolonderwijs, maar dan voor het VO in plaats van voor het PO. Het gebouw werd gebouwd voor PO-leerlingen, maar door de geborgenheid en intimiteit die het gebouw biedt, is het ook geschikt voor jonge en/of kwetsbare groepen van het VO.

Ruimte voor alle leerlingen

Aan de Weerdslag zijn in de huidige situatie de gebouwen van de PO en het VO naast elkaar gesitueerd, met respectievelijk 200 PO-kinderen en 700 VO-kinderen, 900 in totaal.

In de scenario’s 1 en 2 verlaat de PO de Weerdslag 14b. Dit gebouw wordt toegevoegd aan het VO. Er worden in totaal 1000 VO-leerlingen gehuisvest aan de Weerdslag.

In scenario 3 blijft de PO aan de Weerdslag 14b gehuisvest, met 300 leerlingen, oftewel 100 leerlingen meer dan in de huidige situatie. Het VO breidt uit tot een gebouw voor 1000 VO-leerlingen. Aan de Weerdslag zijn dan in totaal 1300 leerlingen gehuisvest.

Scenario’s 1 en 2 bieden de meeste ruimte, zowel voor het VO aan de Weerdslag als voor het PO aan de Henri Dunantweg en de Valckstraat.

Maatschappelijke druk in de buurt niet verhogen

De toename van het aantal verkeersbewegingen rondom de Weerdslag, die 300 extra leerlingen veroorzaken in scenario 3, zal leiden tot een ongewenste verhoging van de maatschappelijke druk op de buurt.

Door de keuze voor scenario 2 blijft er voor zowel VO- als PO-leerlingen ruimte om te bewegen en te groeien, in letterlijke en figuurlijke zin. De scholen kunnen zich blijven open stellen voor het ontvangen van (nieuwe) leerlingen. Dit is anders dan in scenario 3, waarbij er aan de Weerdslag teveel leerlingen (1300 in totaal) te dicht op elkaar zouden moeten leven.

Uitvoering

De PO-leerlingen worden herverdeeld over de gebouwen aan de Henri Dunantweg en de Valckstraat. Een belangrijke waarde van vrijeschoolonderwijs is de binding van de leerkracht met de kinderen in de klas. Uitgangspunt is daarom dat de klassen en leerkrachten bij elkaar kunnen blijven. Ook vraag ik om er bij de uitvoering zorg voor te dragen dat de situatie dat PO-kinderen uit één gezin op verschillende locaties gehuisvest worden, zoveel mogelijk voorkomen wordt.

Tenslotte vind ik het van belang om de uitvoering zo spoedig mogelijk in gang te zetten, zodat het onderwijs weer centraal kan staan, de financiële situatie van VSNON veilig is gesteld en de toekomst met een gerust hart tegemoet kan worden getreden.

Aanvullende opmerkingen

– In de toekomst komen lokalen leeg te staan als gevolg van het dalende leerlingen aantal. In deze lokalen kunnen activiteiten ontwikkeld worden tegen commercieel tarief. Ook bestaat de mogelijkheid dat de gemeente de ruimte opeist indien daar zwaarwegende motieven voor zijn.
– Als herhuisvesting plaatsvindt conform de normen, zoals in alle scenario’s het geval is, vervalt de huidige huurverplichting aan de gemeente.
– De huidige inschrijving bij het Ministerie van Onderwijs met twee Brinnummers blijft ongewijzigd.
– In de uitwerkingen van het besluit neem ik het belang van BSO-ruimte en de mogelijkheid van peutergroepen in de scholen mee.
– In het meerjarenbeleidsplan wordt marketing en PR-beleid uitgewerkt.

Planning

– Eind januari 2013 gedetailleerde planning gereed
– Uiterlijk 1 mei 2013 uitwerking t.a.v. herverdeling leerlingen en leerkrachten bekend
– Per 1 augustus 2015 alle maatregelen doorgevoerd

Brondocumenten en adviezen

– Quick scan, VSNON, januari 2012
– Scenariostudie Vrije School Zutphen, Coresta, 5 november 2012
– Verkenning behoud vrijeschoolonderwijs in Zutphen, 24 september 2012
– Scenario-studie vrijescholen Zutphen, Werkgroep Toekomst, d.d. 12 november 2012
– Notitie van de Werkgroep Financiën: “Hoe maken we de PO-scholen weer financieel gezond?” d.d. 18 november 2012
– Advies Werkgroep Toekomst d.d. 21 november 2012
– Advies Management Team d.d. 23 november 2012’

Zo, nu weten we tenminste waarover we het hebben. Nog twee berichten vinden we op de website van de Stichting De Vrije School Noord en Oost Nederland onder ‘Actueel’, namelijk op 22 november 2012 ‘Gijs Langeslag wordt directeur van De Berkel’:

‘Het verheugt ons om u mee te delen dat de heer Gijs Langeslag met ingang van 1 december a.s. zal worden benoemd in de functie van directeur van de Vrijeschool De Berkel. De aanstelling heeft een omvang van 0,5 fte (= 18 upw) en is vooralsnog voor de duur van 1 jaar.

De heer Langeslag zal in november al regelmatig aanwezig zijn op de school om zich te oriënteren. Naast deze functie is hij ook werkzaam als schoolleider op de Vrijeschool de Strijene te Oosterhout (N.Br.). In principe is hij op donderdag op de Berkel en verder zal hij op wisselende dagen aanwezig zijn.

Wij zijn blij met zijn aanvaarding van deze functie en zien hem als een waardevolle aanvulling aan het team van de Berkel en onze totale organisatie.

Lizzy Plaschek, bestuurder VSNON.’

Het oudste actuele bericht is van 12 november 2012, ‘Werkgroep toekomst presenteert scenariostudie’:

‘Op 14 november presenteert de Werkgroep Toekomst de realistische scenario’s om het vrijeschoolonderwijs in Zutphen voor de toekomst veilig te stellen. De Werkgroep Toekomst bestaat uit ouders, leerkrachten, MT-leden, leden van de Werkgroep Financien en Huisvesting van de drie vrijescholen in Zutphen.

Hieronder vindt u de scenario-studie vrijescholen Zutphen zoals het door de Werkgroep Toekomst werd opgesteld. Het document bevat informatie over hoe de Werkgroep Toekomst tot de realistische scenario's is gekomen, wat de scenario's inhouden en hoe het besluitvormingsproces er verder uitziet.
Download hier de scenario-studie’

De studie telt 27 bladzijden. Die laat ik nu links liggen, maar ga in plaats daarvan naar de website van ‘Gemeenschappelijke Medezeggenschaps-Raden Vrije Scholen Groningen Zutphen’, die ik eerder vaak gefrequenteerd heb, het laatst in ‘Toezichthouderschap’ op 7 december 2011. Op 11 december 2012 meldde deze website ‘GMR advies aantal stromen PO en huisvesting PO/VO’:

‘Zoals bekend kampt de stichting met twee problemen: de bevolking krimpt, wat met name in het PO al enige tijd leidt tot teruglopende aantallen leerlingen. En de financiële situatie van de stichting is na enkele jaren verlies zodanig dat maatregelen nu snel geboden zijn. De bestuurder heeft de beide GMR-en om advies gevraagd voor een plan
– om in het PO van drie naar twee paralelle leerlingstromen te krimpen en
– het PO te huisvesting in de gebouwen van de IJssel en De Zwaan, na aanpassing en vernieuwing en
– het VO te huisvesten op één locatie door de huidige Berkel school aan het VO beschikbaar te stellen.

Samen moeten deze maatregelen (op termijn) genoeg opleveren om de stichting weer financieel gezond te maken.

De GMR heeft in meerderheid positief geadviseerd.

Er zijn veel stukken over dit besluit beschikbaar. De uitwerking zal ook nog veel vervolgbesluiten vragen. Er is daarom een apart dossier geopend over dit onderwerp. Daar zijn ook links naar de stukken die wij tot onze beschikking hebben opgenomen.’

Onder de link is dit document ‘Huisvesting PO-VO, 2 stromen overgang’ te vinden:

‘Voortraject

In het najaar van 2011 kwamen het Management Team (MT) en de toenmalige bestuurder tot de conclusie dat één Primair Onderwijs (PO) locatie moest sluiten. Dit zou de Valckstraat moeten worden. Dit veroorzaakte veel commotie. Door de zwakke onderbouwing van het besluit en de slechte communicatie eromheen is het voorstel eerst aangehouden door de Raad van Toezicht en vervolgens ingetrokken door de interim-bestuurder.

Er is een nieuw besluitvormingstraject gestart. De bestuurder stelde onder meer twee werkgroepen in, “Financiën” en “Toekomst”, bestaande uit personeel en ouders en gesteund door experts. Deze deden onderzoek, verkenden opties en adviseerden de bestuurder. In dit proces zijn enkele ouderavonden georganiseerd en is een aantal malen met leerkrachtenteams gesproken. De GMR was voortdurend op de hoogte van het verloop van dit proces, zonder overigens inhoudelijk geïnformeerd te zijn.

Adviezen

Het advies van de werkgroep financiën wees niet in een specifieke richting voor de locatiekeuze. Wel zijn enkele varianten doorgerekend en is advies uitgebracht over haalbare bezuinigingen.

Het advies van de werkgroep Toekomst was dat een meerderheid wat betreft de locatie koos voor overdracht van de Weerdslag PO (Berkel) aan het Voortgezet Onderwijs (VO) en nieuwbouw of renovatie op de locatie Valckstraat (de Zwaan). Een minderheid wilde de locatie Valckstraat juist afstoten en het VO laten verbouwen en bijbouwen. De werkgroep liet haar advies van de volgende overweging vergezeld gaan:

“Er is voor gekozen om de gewisselde argumentatie niet op te nemen in haar advies omdat dit – bij publicatie van het advies – een onvolledig beeld zou geven van alles wat er de afgelopen maanden aan informatie en argumentatie is gewisseld in de werkgroep. Nadrukkelijk vraagt de werkgroep je dan ook om deze argumentatie NIET te gebruiken voor evt. in- of externe communicatie over het advies van de werkgroep”. De GMR heeft langs informele weg wel een stuk ontvangen met deze argumenten maar constateert dat deze inderdaad geen volledig beeld geven. We zullen het hier niet publiceren.

Het MT adviseerde conform de meerderheid van de werkgroep Toekomst en koos meer in het bijzonder voor renovatie van de Valckstraat.

Voorstel van bestuurder

Het voorstel van de bestuurder komt neer op het volgende:

– Er zijn simpelweg te weinig leerlingen om op verantwoorde wijze in het PO drie parallelle stromen te handhaven. Per augustus wil zij beginnen met nog maar twee eerste klassen en wellicht ook een kleuterklas minder.

– Het VO is al jarenlang bezig met pogingen zich te huisvesten op één plek. De voorkeur is daarbij de locatie aan de Dieserstraat op te heffen. Verbouwplannen aan het Weerdslag-VO zijn opgeschort toen bleek dat dit enerzijds lastig werd met de beschikbare budgetten en anderzijds er ook bij het PO maatregelen nodig waren.

– De stichting heeft nu drie locaties in gebruik voor het PO: Weerdslag (Berkel), Dunantstraat (IJssel) en Valckstraat (Zwaan). Kijkend naar de toekomst en geadviseerd door twee werkgroepen, moet de conclusie luiden dat twee locaties genoeg zijn en dat het voor de exploitatie weinig uitmaakt welke locaties open blijven. Op basis van onder andere de benodigde investeringen, procedurele overwegingen (bezwaren uit de buurt), spreiding over de stad en het scheppen van voldoende binnen- en ook buitenruimte voor een uni-locatie voor het VO heeft de bestuurder besloten de locatie Weerdslag geheel beschikbaar te willen stellen aan het VO en op de Valckstraat zodanig te renoveren en uit te breiden dat er voldoende en kwalitatief goede ruimte komt.

Advies GMR

De GMR heeft in drie stappen over dit voorgenomen besluit vergaderd.

1. We hebben op 30 oktober vastgesteld dat dit een GMR-kwestie is en niet een kwestie voor de afzonderlijke MR-en, omdat het besluit invloed heeft op alle scholen en de situatie van de stichting als geheel. Vanwege de reikwijdte van het besluit en de vergaande gevolgen hebben we in goed overleg met alle MR-voorzitters besloten de afzonderlijke MR-en te vragen aan ons advies uit te brengen. We hebben dit ook overgebracht aan de bestuurder. Het gevraagde instemmingsrecht over de wijziging van de organisatie (2 stromen) en huisvesting heeft zij ons niet willen geven; verzet daartegen leek ons zinloos, er is geen juridische grond voor.

Op 6 november hebben we agendaoverleg gehad om de procedure nauwkeurig af te stemmen met de bestuurder. De ouderavond van 14 november en de advisering door de twee werkgroepen leek het mogelijk te maken op 27 november een GMR-advies te kunnen geven. De procedure is door ons gecommuniceerd met MR-en en met de achterbannen PO.

2. We hebben ons op 27 november laten informeren door twee betrokken MT-leden (de bestuurder was ziek) om antwoorden te krijgen op alle vragen die het aanvankelijke voorgenomen besluit opriep. Die informatie is voor zover mogelijk daarna ook meegewogen in de MR-en.

– Het besluit was zo laat gekomen dat een extra vergadering op 4 december nodig was, in de tussen liggende week hadden alle MR-en tijd om ouders en leraren te consulteren en zich te beraden.
– Na afloop van de vergadering op 27 november heeft de bestuurder nog schriftelijk gereageerd op alle vragen die we hebben gesteld.
– We hebben besloten dat we in ieder geval tot een advies wilden komen op 4 december vanwege de financiële nood en dat dit advies desnoods, maar liever niet, door stemming tot stand zou komen.

3. We hebben een finale afweging gemaakt op 4 december.

– De beide GMR-en (dus PO en VO) adviseren unaniem dat een overgang van drie naar twee stromen in het PO wenselijk is.
– De GMR-VO adviseerde unaniem positief over de locatiekeuze. De beide MR-en van het VO adviseerden ook positief.
– De MR-en van het PO waren verdeeld over de locatiekwestie: IJssel en Zwaan adviseerden positief, De Berkel was negatief. De GMR-PO heeft gepoogd elkaar te vinden op basis van argumenten, maar dit is niet gelukt. Bij handopsteking is gestemd: 4 voor, 2 tegen.

De GMR-en hebben vervolgens samen positief advies uitgebracht.

Aandachtspunten

De GMR heeft enkele aandachtspunten opgenomen in het advies. In het kort zijn dit de belangrijkste:

– De wijziging van de organisatie en bij voorkeur ook de herhuisvesting moet snel zijn beslag krijgen om financieel voldoende op te leveren. Resultaten per augustus 2013 zijn gewenst.
– We vragen veel aandacht voor de herplaatsing van leerlingen en de nieuwe samenstelling van de twee leerkrachten-teams: daarover moet snel duidelijkheid komen.
– Verbouwing van de Valckstraat moet bij voorkeur ook kwaliteitswinst opleveren (zg. vernieuwbouw) voor het gebouw, zodat het meer aansluit bij antroposofische uitgangspunten en het pedagogisch proces beter ondersteunt.
– We vragen extra aandacht voor de communicatie en de ondersteuning van leerlingen, ouders en personeel van de Berkel, omdat voor hen de consequenties van dit besluit het verstrekkendst zijn.

Tegenargumenten

De twee PO-leden die tegen stemden hebben laten weten dat ze zich ook niet in de verwoording van het advies kunnen vinden, omdat de door hun gebruikte argumenten daarin niet voorkomen. De GMR-en menen echter in meerderheid dat een advies geen gespreksverslag is, maar een advies. Daarbij kunnen suggesties worden gedaan, randvoorwaarden opgenomen of zienswijzen – hoe leest de GMR het besluit – worden verwoord. We hebben dat ook in dit geval gedaan. En de bestuurder heeft hiermee rekening te houden of anders opnieuw met ons in gesprek te gaan. Tegenargumenten opnemen lijkt ons in een dergelijk advies niet zinvol.

De gebruikte tegenargumenten zijn te vinden in diverse door tegenstanders verspreide brieven en oproepen. Eén daarvan heeft ook de GMR officieel bereikt, als afschrift van een brief van Berkel-ouders aan de Raad van Toezicht. De bestuurder heeft op die brief gereageerd, mede namens de Raad van Toezicht. De GMR heeft beide documenten meegewogen in het besluit om positief te adviseren.’

Het probleem lijkt hier de ondemocratische gezindheid van de Medezeggenschapsraad van De Berkel te zijn, die zich niet kan neerleggen bij een in meerderheid genomen besluit. Maar is dit ook zo? Ik keer terug naar de website ‘Vrije School Nu’, waar onder ‘Documenten & Pers’ veel stukken zijn te vinden die op de hele gang van zaken betrekking hebben. Ik kies voor ‘30-11-’12 MR De Berkel: Advies aan GMR’, omdat dit de duidelijkste samenvatting van alle bezwaren lijkt te zijn:

‘Advies MR De Berkel

Aan: GMR VSNON/ PO

Betreft: Advies MR-Berkel op Voorgenomen besluit Toekomst Vrije Scholen van L. Plaschek.

Zutphen, 30 november 2012

Geachte GMR,

Hierbij doen we u ons advies toekomen betreffende het Voorgenomen besluit Toekomst Vrije Scholen door L. Plaschek. De MR Berkel is van mening dat het voorgenomen besluit instemmingsplichtig is ipv adviesplichtig, gezien de impact van het voorgenomen besluit voor de toekomst van het Vrije School onderwijs is Zutphen. Dit geldt zeker voor de verdere uitwerking van het voorgenomen besluit (art 13a WMS). De MR heeft dit voorbehoud reeds geplaatst bij het vaststellen van het medezeggenschapstraject en dit is ook verwoord in de brief van de GMR naar alle ouders over het medezeggenschapstraject.

Werkwijze en aanpak.

De MR is tot haar standpunt gekomen:
– na bestudering van het voorgenomen besluit, raadpleging van de ouders en raadpleging van het college. Hierbij zijn vele vragen gerezen en deze zijn gesteld aan betrokkenen. Zowel de MR-leden als ouders benaderden hiervoor leden van de werkgroepen Toekomst en Financiën. Hun antwoorden gaven het inzicht dat de feiten en de argumenten achter het voorgenomen besluit niet onderbouwd zijn.
– in gesprek met het MT, in de GMR vergadering van 27 november. Uit de gegeven antwoorden werd duidelijk dat er geen gedegen onderbouwing is van de aangevoerde argumenten en dat het voorgenomen besluit een hoge graad van onzekerheid kent.

Inhoudelijke bezwaren.

In de motivatie stelt de bestuurder dat zij kiest voor scenario 2 omdat dit “voordelig, snel en zeker” is.

– Bij het punt “voordelig” zijn de afgelopen week door de experts vraagtekens gezet. Voordelig is wat bouwbudget betreft geen argument zolang we binnen het beschikbare budget van 2,6 miljoen blijven. De werkgroep financiën heeft aangetoond dat scenario 2 niet voordeliger is tov scenario 3 voor wat betreft de investeringen voor eigen rekening en de exploitatiekosten. Scenario 3 is wat exploitatie betreft altijd voordeliger dan scenario 2.

– Bij het punt “snel”, kan op basis van feiten alleen maar geconcludeerd worden dat scenario 3 m.i.v. augustus 2013 te realiseren is en scenario 2 pas per augustus 2015. In scenario 3 lopen we op korte termijn 1x het risico op het verlies van leerlingen. In scenario 2, door de langere periode van onrust en 2 keer verhuizen, lopen we meerdere keren en veel langer het risico op verlies van leerlingen, In geval van scenario 3, kan zowel met de inhuizing in de IJssel en Berkel als met realisatie van de nieuwbouw VO direct gestart worden.

Verder wordt in de toelichting aangegeven dat verbouw sneller is dan nieuwbouw. Dat is een aanname, die niet onderbouwd is, en wordt voorbij gegaan aan de PO leerlingen.

– Bij het punt “zeker/risico’s” kent Scenario 2 meer risico’s dan scenario 3. Dit zijn:
– instemming B&W en gemeenteraad dat VO nieuwbouwbudget wordt ingezet voor renovatie PO,
– verlenen van een bouwvergunning voor de renovatie ivm de luchtkwaliteit en het feit dat de locatie overstroomgebied is van de Berkel.
– Toestemming van de gemeente om de Tobiasgaard bij de locatie Zwaan te trekken.

Scenario 3 kent het risico van een bezwaar en beroepsperiode tegen de bouwvergunning voor nieuwbouw VO. Dit risico wordt echter afgedekt door de huurvergoeding voor de Dieserstraat tijdens de voorbereidings- en bouwperiode van nieuwbouw VO. Daarbij komt dat de uitbreiding past binnen het bestemmingsplan. De bouwvergunning zal uiteindelijk worden toegekend.

De bestuurder stelt dat de “maatschappelijke druk in de buurt niet verhoogd mag worden”. Dit is een argument dat nergens eerder heeft geklonken, niet op de ouder- en niet op de lerarenbijeenkomsten. Uit eigen onderzoek blijkt dat er bij de gemeente geen klachten bekend zijn over de locatie Weerdslag. In 2010 heeft 2 keer overleg plaatsgevonden met omwonenden van het Weerdslag en de Waarden, de directeuren PO en VO en vertegenwoordiging vanuit de gemeente en de politie. De klachten betroffen vooral geluidsoverlast bij avondactiviteiten van de bovenbouw, de hangplek naast de school en de overlast van de voetbalvelden. De klachten zijn in 2010 naar tevredenheid opgelost en daarna zijn er geen nieuwe klachten meer bekend.

De bestuurder stelt dat de geborgenheid en intimiteit van het schoolgebouw van de Berkel PO ook geschikt is voor jonge en kwetsbare groepen van het VO.
In de GMR-vergadering zegt het MT hierover dat het een nadeel is dat het schoolgebouw voor het PO is gebouwd, maar dat het alles in ogenschouw nemend geen groot bezwaar is.
Het is o.i. pedagogisch onjuist VO leerlingen in een PO schoolgebouw te huisvesten. Het MT heeft hierin gelijk. Een VO leerling vraagt iets anders aan de omgeving dan een PO leerling. Vandaar dat het VO gebouw een heel andere uitstraling en indeling heeft dan het PO gebouw.
De IJssel en de Berkel zijn namelijk onder architectuur gebouwd voor het PO. Kennis en inzicht vanuit de antroposofie heeft geleid tot de bijzondere organische vormgeving van de gebouwen.
Ook de indeling, in het bijzonder de grote zaal, is ondersteunend aan het pedagogisch werk. De Berkel-MR vindt het verwerpelijk om zo’n geoutilleerd schoolgebouw bij het PO weg te halen. Zeker als nog niet bekend is wat er aan kwaliteit voor terugkomt.

De bestuurder noemt niet de gevolgen van de ligging van het perceel van de Zwaan direct aan de rondweg. Dat had zij o.i. wel moeten doen om de ouders ervan te overtuigen dat zij zich geen zorgen hoeven te maken over uitstoot van fijnstof en geluidsoverlast. De onduidelijkheid op dit punt heeft er zeer recentelijk toe geleid, dat Sjoerd van Dieren (GMR lid) zich tot de GGD heeft gewend. In een reactie spreekt de GGD haar zorg uit over de beoogde locatie*. Daarnaast geeft de GGD aan dat de gemeente aanvullende bovenwettelijke eisen stelt aan het bouwen van voorzieningen voor jonge kinderen langs drukke verkeerswegen. Michel Ligtenbeld van de Gemeente Zutphen geeft tevens aan dat bij het aanvragen van een omgevingsvergunning de aanvrager moet aantonen dat de locatie aan de normen voldoet. Als laatste geeft de GGD aan dat de staatssecretaris schoolbesturen heeft geadviseerd zeer terughoudend te zijn met het vestigen van kinderen nabij drukke wegen ook wanneer aan de wettelijke criteria wordt voldaan. Gezien het feit dat de GGD adviseert om het besluit aan te houden en eerst een gezondheidskundig onderzoek uit te laten voeren en het feit dat de bestuurder voor 1 januari een definitief plan moet indienen bij de gemeente zijn de scenario’s 1 en 2 (nieuwbouw en renovatie van de zwaan locatie) geen realistische scenario’s meer.

De Berkelouders willen meewerken aan de uitvoering van plannen tot behoud van het vrijeschoolonderwijs Zutphen. Ook zijn zij bereid tot stappen daartoe die niet direct hun eigen belang dienen.

Echter op de ouderbijeenkomst, gehouden door de MR na bekendmaking van het Voorgenomen besluit, bleek dat er geen draagvlak is gecreëerd voor dit besluit. Ouders ervaren dat zij in het proces geen weerklank vonden op hun vragen. Van de Toekomstgroep zijn geen antwoorden gekomen op mondelinge c.q. schriftelijke vragen. Zij hebben het “gesprek” over de Toekomst gemist.

Kortom: De ouders van de Berkel zijn door een gebrek aan deugdelijke onderbouwing, niet overtuigd van de kwaliteit van het voorgenomen besluit.

Het organisatorisch besluit om per 1 augustus 2013 één kleuterklas te sluiten heeft de MR verbaasd. Het is een bij de MR onbekend voornemen. Ook hier is geen onderbouwing gegeven, behalve de minimale klassengrootte.

In haar advies aan de bestuurder stelt de werkgroep Financiën dat er een risico verbonden is aan het sluiten van een kleuterklas. Bovendien verwacht de werkgroep dat halverwege het schooljaar die gesloten kleuterklas weer geopend moet worden. Die dubbele verschuiving vergroot het risico nog meer.

Procesmatige bezwaren.

Het proces van Dynamische Oordeelsvorming, het instellen van de werkgroepen hebben allen bijgedragen aan een brede discussie. De belangrijkste doelstelling: “voldoende draagvlak creëren” is, vlak voor de eindstreep, alsnog niet behaald. Belangrijkste oorzaken hiervoor zijn;
– de minimale openheid van zaken (verslaggeving, rapportages en tussenstanden);
– de ontbrekende globale impact (analyse) van alle scenario’s op (doorloop)tijd, resources (mensen en middelen) en kwaliteit (onderwijs);
– de ontbrekende weging en analyse van risico’s van de uitvoering...

Conclusie en Advies

Het voorgenomen besluit betreft twee maatregelen:
– een integrale herhuisvesting van VO en PO,
– organisatorische maatregelen in het PO.

Op basis van bovenstaande inhoudelijke en procesmatige bezwaren geeft de MR van de Berkel een negatief advies mee en vraagt de GMR niet in te stemmen met het voorgenomen besluit.

Met gemeenschappelijke groet,
Namens de Berkel-MR,

Roel Paas.

* Zie het document Vraag en Antwoord GGD’

Zoals hierboven al aangegeven, heeft de Raad van Toezicht geen krimp gegeven en onverkort ingestemd met het voorgenomen besluit van de bestuurder:

‘De leden van de Raad van Toezicht zijn rechtstreeks benaderd door verontruste ouders en door vertegenwoordigers van de Medezeggenschapsraad Berkel. De Raad van Toezicht is door de bestuurder geïnformeerd over de reacties vanuit de schoolgemeenschap en ziet geen reden om rechtstreeks in contact te treden met derden en op die wijze op de stoel van de bestuurder te gaan zitten.’

Gaat dit nu automatisch leiden tot afsplitsing of uiteenvallen van de Stichting De Vrije School Noord- en Oost-Nederland? Je zou het bijna gaan denken, het bovenstaande lezend. Of is er in het nieuwe jaar een andere wending mogelijk?

.