Bedoeld is: antroposofie in de media. Maar ook: in de persbak van de wijngaard, met voeten getreden. Want antroposofie verwacht uitgewrongen te worden om tot haar werkelijke vrucht door te dringen. Deze weblog proeft de in de media verschijnende antroposofie op haar, veelal heerlijke, smaak, maar laat problemen en controverses niet onbesproken.

vrijdag 22 februari 2013

Ontvangst

Nou, gisteravond was het dan eindelijk zover. De langverwachte aflevering over antroposofen bij De Hokjesman van de VPRO. Was het werkelijk zo erg als AntroVista vreesde? Onder de titel ‘Boze geesten’ werd er sinds dinsdag voor het programma gewaarschuwd. De openingszin luidde aanvankelijk dat antroposofen er bij de VPRO van langs zouden krijgen. Sinds vandaag heet het:
‘21 februari werd de antroposofie kritisch onder de loupe genomen bij de VPRO. In het 7de deel van de serie “De Hokjesman” kwam o.a. de zogeheten spijtoptant Floris Schreve aan het woord. Afgaande op zijn website blijkt De Hokjesman zelf ook niet zonder grieven.’
Of AntroVista hiermee gelijk heeft, kunt u nu zelf beoordelen. Ik zal hier eerst deze aflevering embedden. Zolang als het duurt, want ik weet niet hoe lang die op internet blijft staan; er is nu al sprake van dat er in mei een dvd met alle afleveringen uitkomt, en anders is er nog Uitzending Gemist, maar daar geldt eigenlijk hetzelfde voor. Volgens de opgave van de Stichting Kijkonderzoek keken er gisteravond 301.000 mensen naar het programma – voor wat het waard is en deze gegevens betrouwbaar zijn. Voorgaande afleveringen werden steeds door tussen de drie- en vierhonderdduizend mensen bekeken.

Onder de video die drie kwartier duurt, laat ik gewoon de vele reacties op Twitter volgen met de hashtag #hokjesman, voor, tijdens en na het programma. Dan heeft u een idee hoe deze aflevering door het Nederlandse volk (en in ieder geval één Vlaming) werd ontvangen. Het is tegelijk de meest spontane manier van reageren, zonder tussenkomst van wie ook. Ongefilterd en ongecensureerd! Kom daar maar eens om tegenwoordig. Het zijn er alleen een beetje veel... maar het gebeurt ook niet zo vaak dat antroposofen op één moment door zo veel mensen tegelijk worden bekeken en beoordeeld. En bovendien is het ook nog een keer zo dat dit de beste enquêteresultaten zijn die je maar kunt krijgen.


AnoukMulder : Vanavond op NL3 #hokjesman van VPRO met aflevering De Antroposofen #vrijeschool #interessant #KGC @hokjesman

carolien210368 : #Kijktip: Vanavond de één-na-laatste #Hokjesman over de antroposofen. Promo: http://t.co/1MNeah35eB… @hokjesman @vpro

A3aanHolsappel : Altijd al wat meer willen weten over antroposofen. Ben benieuwd #hokjesman

carinvanderhem : Hokje waar ik mezelf meest mee identificeer vanavond bij #hokjesman Ben erg benieuwd!

AnitaMensing1 : Donderdag #hokjesman-dag: de Antroposofen. Ik ben benieuwd naar de frisse, onbevangen, blik van Michael Schaap.

boboma6 : Vanavond #Hokjesman bij de antroposofen. Had eens antroposoof op bezoek die babywipstoeltje niets vond: was niet natuurlijk.

jharmers : Antroposofen of Ajax, dat is toch niet moeilijk? Geen voetbal #hokjesman

brambug : zometeen: de #hokjesman 21.30 ned3 #VPRO #aanrader!

LeonEoW : 21u Tournée Generale op één en dan om 21.35 de #hokjesman op 3. Wordt weer een fijne avond. #paktwhisky

b_emzee : @LouiseJuliana_ en wat wil ik? (volgens Steiner...) #Hokjesman

OranjeOven : Over een uurtje de #hokjesman mensen, hij bezoekt antroposofen. Mis het niet. #ned3

MWoensel : Over een uur #Hokjesman en die moet ik zien. Wil (bijna) alles weten over #atroposofen #ned3

HanDun : Ha, de #hokjesman vanavond op Ned3 21:30

HinkeWiersma : Mijn hele tijdlijn kijkt naar #widm lijkt het wel. Heb daar niets mee; gelukkig is er straks #Hokjesman Ben benieuwd naar de #antroposofen

natuurweblog : Straks om 21:35 de #Hokjesman op Ned3 over Biologisch dynamische landbouw, Kijken!


Stijn97 : antroposoofie #hokjesman

marcelloch : douchen, straks #hokjesman kijken

OranjeOven : Bang om in een hokje te belanden kozen wij indertijd niet voor de vrije school. Ben benieuwd wat de #hokjesman daar over gaat vertellen

Leendert_Bos : na prachtig familiedagje #Efteling net op tijd voor de #hokjesman, over #antroposofie; zal ongetwijfeld #zeist bezoeken...

gekemateboer : @Esselbrugge Tof. Ook al nooit iets van begrepen maar misschien nu. #hokjesman

Edwin1112 : Straks weer #hokjesman kijken. Ben weer benieuwd. Leuke televisie op #ned3

KlaskeRehorst : Wat IS nou het idee achter dat #antroposofische knuffelpopje? Over 10 minuten gaat #hokjesman ons dat laten zien! :-) http://t.co/JPH1bwIA47

petermid : RT @HanDun: Ha, de #hokjesman vanavond op Ned3 21:30

groentje8921 : @HinkeWiersma ook hier in huis willen ze het geen week missen. Ik snap niet wat ze eraan vinden. Geef mij maar #Hokjesman

juriannematter : Yay, #hokjesman in antroposofenland belooft interessante te worden! Hoop dat er niet alleen van die uitgestreken engerds aan het woord komen

Supersnu : A fish called Wanda is heel leuk, maar al meerdere keren gezien, dus zap naar #hokjesman over de antroposofen.

carolinekort : @ensuusnl je moet toch gaan zappen! #hokjesman komt nu! Over #antroposofen

Isolde_J : #Hokjesman over antroposofie #BNN 3

boumaharry : Het is weer donderdag. Dus: #hokjesman. Dit keer over antroposoven.

ensuusnl : @carolinekort check! #hokjesman bijna enige avond dat ik televisie kijk.

VrouwV : Zo mensen. Ik ga nu antroposoof kijken. Totdat ik erbij in slaap val. Kijkt u ook? #hokjesman

marjanne56 : Ik zit er klaar voor #hokjesman wie nog meer? #zinin

HinkeWiersma : @annekemeiners Je kunt beter een goed boek lezen, of naar de #hokjesman kijken :-)

alsdebrandweer : Ow dilemma #AJAX of #hokjesman tja het gaat nu niet over de #mariniers toch even kijken want hij deed het wel erg leuk de vorige aflevering

jsdebeer : Nu dus #hokjesman met antroposofen! Natuurlijk niet zo tof als de Refo’s, maar met m’n eigen Vrije Schoolverleden moet ik toch even kijken

carolinekort : @ensuusnl Briljant programma! Fantastisch al die #subculturen en programma zit mooi in elkaar #hokjesman

Ayla_tenHave : Nu #hokjesman over antroposofie. Erg benieuwd naar, als Vrije School-kind.

annemiekverbeek : Ik ga antroposofen kijken #hokjesman

boboma6 : P. roept: De Hokjesgeest begint. Ik: Neeee.: de #Hokjesman

petermid : #Hokjesman nu op nl3. Aanrader!

deedegee : #Hokjesman in antroposofenland kijken. Nu op #Ned3

mariska64 : Zo van #zembla over suiker naar de sofen bij #hokjesman want @hokjesman is echt leukste tv

Wenasje : Ik duik m’n nest in, want sta half op instorten. Maar ontdek dat ik dan #hokjesman mis. Is toch zeker wel via #uitzendinggemist terug zien?



kaimerckx : Ha, fijn! De #hokjesman #ned3

Acab81 : Jawel de #hokjesman weer op tv. Wat een geweldig programma !

jsdebeer : En óf wij sofen een heiligdom hebben! Nondegodver! #hokjesman

BelleBolle : Ha de #hokjesman bij de antroposofen. Leuk!

jess18877 : #hokjesman blijft een geniaal programma

Rkeps : Ik vind de Hokjesman nu al leuk. Dat heb je als je een oud-Vrije School leerling bent! #hokjesman #herkenbaar

RiesvandenBerg : Wooohooo #hokjesman begint weer !! Nu op Nederland 3, dus kijken! Zeer vernieuwende tv met Michael Schaap. Genieten van tv kan nog.

arviedie : Zo, even ertussen uit! #hokjesman kijken! #nl3 #antroposofie #vrijescholen #steiner

Alisea4 : NU! op #Ned3 ‘De hokjesman op zoek naar de antroposofen’ #hokjesman @hokjesman

Monique_v_Kleef : #hokjesman, over de antroposofen. Even een uurtje zwevers kijken. #gruwel

jess18877 : Ik krijg nu al jeuk #hokjesman #antroposofen

Maaike78 : Vandaag in #Hokjesman een totaal ander thema dan vorige week. Maar ook deze uitlevering wordt hier in huis aandachtig bekeken #antroposofie

eigentekst : #hokjesman bezoekt de antroposoof in Nederland #amish #sekte #vrijeschool

7StringBlast : Wat is er nou mooier, als je gitaarversterker repareren tijdens het kijken naar de @hokjesman !!!#hokjesman

octavieW : Bloemenkransen. Ik ben ervan. #hokjesman

SabineSchrijft : Zo staan wij nou nooit bij school... #hokjesman http://t.co/M4ayBP8VFI

dupoire : Antroposofie bij de #hokjesman we wachten af

SmitAukje : Kijktip: Nu op Ned. 3 de één-na-laatste #Hokjesman over antroposofen. Promo:http://t.co/lNRTSpNhRG… @hokjesman @vpro

katinkanohlmans : @sietskehoff ik weet het je hebt geen tv, maar zit nu docu te kijken over antroposofen! Toeval! #leuk #hokjesman

Huub1962 : #hokjesman die gasten zijn nog flauwer dan flower power...

Handige_An : Ik vraag me af of opper-soof Harrie Salman ook langs gaat komen... #hokjesman

eigentekst : #antroposofie #hokjesman grenswetenschap die stoelt op iets heel vaags #bestaandiemensenecht


LarsDamen : Antroposoof, Niemand weet wie dat is? #hokjesman

rologica : Opeens realiseerde de antroposofe zich dat ze waaihaar had, en probeerde met een veegbeweging er nog wat van te maken… #hokjesman

jsdebeer : Kijk, hier zit ik ook nog ergens tussen, in 1992 ofzo. #vrijeschool #hokjesman http://t.co/XTgGSe9JOA

QGFLW : Haha, de Michaelshoeve in de mist gefilmd. Slim hoor. #ned3 #hokjesman

fiekeflier : ‘in de wereld van de antroposofie kom je niet snel een antroposoof tegen’ #hokjesman

P_Simons : ‘In de wereld van de antroposofie kom je geen antroposoof tegen.’ aldus de #hokjesman.

jsdebeer : Jaaaa! Ochtendspreuk. Ik ken ’m nog steeds... #hokjesman


Fred30101951 : @katinkanohlmans @sietskehoff Is achterhaald. Veel antroposofen hebben gewoon t.v. #Hokjesman Ontwikkeling staat niet stil.

lisamuis : Verhipt, die leraar in #hokjesman zou zomaar een collega van me kunnen zijn, bijna zelfde haar en ook soortgelijk uiterlijk

ienapiena : Ik voel een enorme jeuk opkomen. #hokjesman #antroposofie

baileo_nel : Swingend rekenen!!! #hokjesman

LarsDamen : Antroposofen, misschien wel de vreemste aftakking van de burgermaatschappij. Wow niks voor mij zo te zien #hokjesman

jsdebeer : Ik dacht dat ik er wel overheen was, maar zo m’n tweets teruglezend ben ik zojuist weer uit de kast gekomen als een hardcore soof #hokjesman

dupoire : Bewegen en rekenen, de oplossing voor ADHD #hokjesman

FlaviaReil : Na zien stukje #Hokjesman zegt #Puber2: ben je gek, ik ga echt niet naar de #GeertGroote school.

LaPuur : Zutphen is sowieso capital van antroposofie... #hokjesman

RoelKlei : #Hokjesman over antroposofie en de Vrije School. Ik zie mijn jeugd voorbij vliegen! #ned3

Rkeps : Wat had ik vroeger een hekel aan smeden. #hokjesman #vrijeschool

eigentekst : #hokjesman kinderen blijven spelen #antroposofie is zo gek nog niet! We verleren het spelen veel te jong!

boboma6 : Je bent bijna een godheid als je een antroposoof bent. De #Hokjesman

baileo_nel : Dus als je een antroposoof bent, dan ben je bijna een godheid... hmmm!?!? #hokjesman

meubeluniek : #hokjesman Weer ongelooflijk interessant. Over de anthroposofen, dit keer.

jrnls010 : Bekentenis: ik heb 12 jaar op de Vrije School gezeten... Nu op #ned3 #hokjesman

katinkanohlmans : @Fred30101951 @sietskehoff overigens bij #hokjesman weten ze ook maar moeilijk te verwoorden wat het is en wat ze doen.

asdebest : In de aflevering over antroposofie heeft de #hokjesman nog niet 1 antroposoof kunnen vinden.

wondelgijn : Wat een leuke documentaire! #hokjesman Ik ga even rustig kijken…. #genieten #vrijeschool #aanrader

anneleenlucas : #hokjesman Ja hooorrrrr alle cliché’s komen voorbij. #jammer. Hopelijk zo ook nog de antroposofie en vrijeschool van 2013!

jsdebeer : We hadden vaak idd geen boeken, maar moesten alles zelf in schriften verwerken. Weet ik nog bijna alles van, goeie methode. #hokjesman

jsdebeer : Maar ziet het er een ietsietikkeltje sektarisch uit? eh... Ja. :P #hokjesman

MHeebing : Michael Schaap; zelden een journalist zulke goede vragen zien stellen, chapeau! #hokjesman

LarsDamen : Antroposofie de kwakzalverij van het onderwijs? Ik snap t niet begrijp t niet en denk dat ik r ook helemaal niks van moet hebben #hokjesman

jorgosnl : Leuk #hokjesman. Wetenschap (?) der antroposofen. Vaak dit Griekse woord, anthropos “mens” en sophia “wijsheid”, gehoord. Nu uitleg... Mooi!

LIVbyCaar : Grappig #hokjesman #vrijeschool (ja hallo daar ben ik er 1 van) sommige dingen herkenbaar, andere dingen totaal niet! Vak touwknopen?!

eigentekst : #hokjesman ambachten behoren tot de vakken. Dat is prima toch? #antroposofen zelfbewust of naief?

hildebackus : Dus de ‘kernkwaliteiten’ komen uit de antroposofie! @hokjesman #hokjesman

baileo_nel : Mandenvlechten, touwknopen... leuke vakken #MiddVrijeSchool #hokjesman

ArjanDomhof : Wat staat antroposofie ver van mij af. #hokjesman #metallerespect

jrnls010 : En ik zat er een heel stuk eerder op dan deze jongeren. In mijn tijd was de Vrije School echt hardcore. Geloof me. #hokjesman

jitseknoop : @simonwarnaar @karlijndonders ‘waar andere kinderen marsjes kregen, aten wij pompoensoep’ #steiner #hokjesman

eigentekst : #hokjesman antroposofie heeft mooie elementen, maar ook hele enge #kriebels

stardust_radio : Leuk, #antroposofie in de spotlight bij de #Hokjesman. Moeilijk onderwerp in deze snelle tijd. Mooi gemaakt.

BiekB : Ik heb opeens zo’n jeuk #antroposofie #hokjesman

MMKouwen : @MerelC zie t aan m’n timeline. Ik kijk naar Michael en de antroposoof #hokjesman

Heldinne : zit de #hokjesman te kijken en moet opeens zo erg denken aan Findhorn en Newton Dee!

edwinm : Ik heb ook nog 13 jaar op zo’n school gezeten :-/ #hokjesman


gijsdekoning : antroposofen, daar krijg ik toch wel zo’n jeuk van! #hokjesman

jsdebeer : Het “dynamisch” uit “biologisch dynamisch” is dan weer een beetje jammer. Met je inzaaien bij de juiste maandstand. #hokjesman

iAgeeth : Wat een toffe aflevering van #hokjesman Wordt er wel blij van! #plukdedag

jackfrankes : Antropoloog, dat wil ik later worden als ik groot ben. Bedankt #hokjesman.

MartijnVerbeij : De antroposoof!! Fascinerend volk #deHokjesman #Hokjesman

jrnls010 : Eurythmie in een ‘kleedje’ op ‘eurythmietjes’ (balletschoentjes). Soms met koperen staaf. Het komt opeens weer terug... #hokjesman #trauma

dupoire : Ben aardig aan het afhaken met de antroposofie #hokjesman

juriannematter : Aaaaah, euritmie, daar krijg ik echt big time jeuk van. Sorry hoor, liefhebbers! #hokjesman

annebruijne : Best wel zielig, die antroposjofels. #hokjesman

baileo_nel : Ik kom niet langs. En vertel maar niets over Steiner #hokjesman

zutphenskoerier : In de @hokjesman van vandaag komt het een en ander ons toch wel een tikje bekend voor... #hokjesman

gekemateboer : Is op zoek op zolder naar Louetspinnewieltje. Wol en meekrap, indigo. Zucht #hokjesman Ooit. Maar toen was ik 16 & antroposoof. En communist

boekie1969 : In de loop van de uitzending van #hokjesman raak ik er steeds meer van overtuigd dat ik echt nooit antroposoof zal worden #mooieuitzending

Tampeloer : Ik wist niet dat #antroposofie zo’n sektarische zweefteverij is. #vrijeschool #hokjesman #religekkies

Eric_OE : Hoe kan Michael Schaapp die voorstelling nou bijwonen zonder te lachen #hokjesman

ensuusnl : @LIVbyCaar vind het wel super interessant zo’n kijkje inside! #hokjesman

EJReijenga : @aylatwork je mist weer een geweldige #hokjesman over #antroposofen, de leer van Rudolf Steiner en de vrije school.

frank_wijnen : De #hokjesman erg intrigerend

RoToBo : Waarom heb ik niet eerder gekeken? #hokjesman

Witzheden : Moeder aarde. Kennen jullie die uitdrukking, moeder aarde? #hokjesman #VPRO

renepieters : Die #hokjesman bewijst dus Maxima’s gelijk: De Nederlander bestaat niet.

ReinierKleijne : @Merlijn74 ik realiseer me steeds weer dat niet in scène gezet is. Des te fascinerender #hokjesman

LaPuur : Ben ik ook antroposoof als ik meer geloof in de wijsheid van moeder Aarde dan in de ‘wijsheid’ van de mens? #hokjesman

Monique_v_Kleef : Bloemetjes in je haar, blokfluiten, biologisch dynamisch. Ik zweef even weg....... #hokjesman

rinske1982 : #hokjesman smile op m’n gezicht

SjoerdB : Weer zo’n ver van m’n bed show #hokjesman

klift : Wondere wereld Nederland 1 #hokjesman prachtprogramma

Tampeloer : Mijn god... wat kraamt die kerel een onzin uit. #hokjesman #rudolfsteiner #sekte

irisbo : Dit begin ik nogal kwalijk te vinden, waar is de wetenschap? #hokjesman

Handige_An : Ohjee...we weten het weer lekker zweverig te maken #hokjesman terwijl het zo anders kan. #cliche

Merlijn74 : @ReinierKleijne wat een wondere wereld hè? #hokjesman

Touaregtweet : LOL, die kinderen hebben nergens van gehoord. En maar proberen. Priceless... #hokjesman

AfkeAnne : “Grenswetenschap” antroposofie. Que? #Hokjesman

Annegienvdijk : Ook de cyclus van de vrouw is een vloeistofproces. #antroposofie #hokjesman

gijsdekoning : Mijn blokje kaas is wel biologisch dynamisch geslacht, als de zon en de maan op één lijn staan… maar het is gewoon lekkere kaas! #hokjesman

AnitaMensing1 : Ok na mijn dood gaat t komen de antroposofie #hokjesman

MarcoPoppe : WTF?!?! Na je dood heb je veel aan je kennis over antroposofie!!! Want dan snap je dat wormen je bio-dynamisch opvreten? #hokjesman

jrnls010 : ‘Het menstrueren van de vrouw, dat is ook een vloeistofproces,’ zegt een biologisch-dynamische boer net in het programma de #hokjesman

TomdeTuinman : #hokjesman is wel boeiend maar er heerst toch wel een lichte kriebel. Bijna dat ik ze in een hokje wil plaatsen. Maar #respect


InktenVeer : Ik kijk naar #hokjesman #antroposofie Gemengde gevoelens... Komt het wel goed met deze kinderen? Geen boeken...

carinadepina : @twistvrouwe het wordt nog minder romantisch: jouw cyclus is n vloeistofproces #hokjesman hoever zou die man trouwens zijn #zwanger ?

MarcoPoppe : Hallo meneer de Zwevert…het is antRoposofie…. #hokjesman

socks_two : Die antraxoof lijkt op grumpy cat #hokjesman

HendrikScholte : De Hokjesman weer even stijlvol als altijd, nette baard, mooi pak en een strikje om het af te maken #Hokjesman

boboma6 : Uitgescholden in Aalten voor biologische Turk #Hokjesman

Attsje : Nu op Ned 3 (helaas) de één-na-laatste #Hokjesman over de wondere wereld van de antroposofen @hokjesman

alexaardema : Op eigen terrein begraven, belachelijk dat dat in Nederland verboden is #hokjesman

Ayla_tenHave : Ik vind t een prachtige docu. #hokjesman

polderps : Wat een volk #antroposofie arme kindertjes op die school. Blij dat mijn kinderen naar en normale school gaan. #hokjesman

Roynijman : Biologische boer uit Aalten op NL 3 #hokjesman

MaaikeSchootstr : Verwondering bij mij #hokjesman, bijzonder om te zien, ik probeer bij het oordeel vandaan te blijven #lastig

iDjenick : Moeten die kinderen zich nou niet schamen voor hun menstruatie of voor het feit dat de maan er iets mee van doen heeft.. GOSH #hokjesman

Raphael_Gallis : Zelden zoveel waanzin gehoord in zo’n korte tijd #hokjesman #antroposie en dat mag zomaar? Beschermen we kinderen daar niet tegen?

puurarnika : Sja eigenlijk had ik dit al wel verwacht #hokjesman

YolandaOud : Antroposofie Mooi hoe objectief er verslag van deze aparte slag mensen wordt gedaan #Hokjesman #bijzonder interessant programma hoor..

ilse_myeye : Die biodynamische boer is geen goede antropisoof, hij denkt niet echt zelf en dat is nou juist wel de bedoeling #hokjesman

marlaila : Interessante #hokjesman over de antroposofie van Rudolf Steiner #ned3

eigentekst : #hokjesman wat zijn we toch weer tolerant met zijn allen #antroposofen vrijheid en overtuiging #respect

jvkup : Antroposofie. Daar moesten in de jaren ’70 om lachen. Kun je nagaan #hokjesman

ronnag66 : Wederom heerlijke TV #Hokjesman

jongade : Oei, Rudolph Steiner was toch best fout? #Hokjesman

vytopil : Ojee, de #hokjesman over #antroposofie is eigenlijk leuker om te kijken.., en ik ben niet goed in uitzending gemist...

laurensl : ahh, Rudolf Steiner zweeft voorbij... #hokjesman

bobbyschinkel : Wow, heftig verhaal over antroposofen in de achterhoek. Grafschennis en vergiftigen van koeien. Je moet er wat voor over hebben. #hokjesman

EddyVanDaele59 : #hokjesman #vpro Antroposofie, not my cup of tea.

Matthieu_VMR : #hokjesman is weer eens zo’n programma dat bewaard moet blijven. #tijdloosmooi #ned3

GewoonWel : Vergeten jeugdherinneringen komen boven: als buitenstaander af en toe tussen antroposofen. Ik snapte het toen niet, nu nog niet #hokjesman

CrisHake : Waar is dit opgenomen? #hokjesman #dtv

jsdebeer : Ok, de antivax-sofen moeten dood. #hokjesman

AnitaMensing1 : Op vakantie naar een mazelenhaard in Engeland, mwah beetje bizar #hokjesman

Monique_v_Kleef : Ik heb Rudolf Steiner gelukkig niet nodig. Ik denk zelf. #antroposofen #hokjesman

Handige_An : Nee! Zo jammer dit. Cliché na cliché... #eenzijdig #hokjesman

Tampeloer : #antroposofen zijn dus ook antivaxxers en Rudolf Steiner was een racistische anti-wetenschapper? #hokjesman

evateuling : Wil documentaire stop zetten voor toiletpauze, maar kom er nu pas achter dat we ouderwetsch tv kijken. Leve uitzendinggemist.nl #hokjesman

irisbo : Evolutiedenken of gewoon racisme?! Lekker. #hokjesman #antroposoof

deverrefietser : Wat een pand! #hokjesman

jrnls010 : ‘Rassenleer’ heb ik ook gehad, in de 8e klas. Moesten we negers tekenen met dikke lippen. En indianen. #vrijeschool #hokjesman

annebruijne : Wat een dramatisch saai volk, die antroposofen, zeg. #hokjesman

evateuling : Leuke documentaireserie trouwens, de #hokjesman. Over de zoektocht naar de echte Volendammer, de Adel, en nu de Antroposoof. #VPRO

LaPuur : Ik zie een nieuwe functie voor het gebouw Radio Kootwijk: antroposofisch kloppend hart van NL. #hokjesman

Touaregtweet : Ah, de rassenleer. Dubieus, die Rudolf Steiner. Nog maar een keer ‘n linkje naar wat achtergronden. http://t.co/uwzdntvpQs #hokjesman

jrnls010 : Uiteraard zijn we ook in het Goetheanum geweest met school. #vrijeschool #hokjesman

pieterzuidema : Ik ben jaloers op de keurige baard van de #Hokjesman. Strak, zwart en stijlvol. Oh ja... hij maakt schitterend tv. #antroposofie #ned3

LarsDamen : Dat gebouw wel oprecht een mooie bouwstijl, doet me denken aan gaudi. Interessante vorm #hokjesman

juriannematter : wij zijn er geweest, de kinderen dachten dat het een enge gevangenis was, binnen was wel indrukwekkend #goetheanum #hokjesman

2eHans : Dat de #hokjesman quasi intellectueel is, wordt nu wel heel pijnlijk duidelijk. Het woord is ‘antroposofie’ niet ‘antropofosie’

AnnemarieOpTwit : @RianVisser nu de kans om het te leren kennen #hokjesman

AfkeAnne : Maar nu ik dit zie denk ik: verstandige meid ;-) #vrijeschool #Hokjesman

fvkwnl : Lastig #antroposofen hebben enge ideeen maar ik ken veel mensen die gelukkig zijn geworden door de #vrijeschool. #hokjesman

harmjagerman : Klopt @hokjesman, plastic is ook niet goed. Daar mag je wel wat op tegen hebben. #hokjesman

alexaardema : Ik heb ook iets tegen plastic #hokjesman

Berglinde2 : Wel een hoop gezwatel bij #hokjesman. Antroposofie.... mijn kinderen heb ik wel naar de vrije school gestuurd.

Anitaquilt : Vraag me af wat deze antrosofische boer met de vrijeschool te maken heeft? #hokjesman

mikort : #hokjesman kijken we maar even terug..teveel gemist en razend intressant..geweldig programma #ned3

jongade : Het Goethianen doet mij denken aan een neofascistisch gemeenschapshuis. #Hokjesman

magmiauw : #hokjesman. Ook de antroposofie valt wat mij betreft van haar voetstuk. Behelst rassistische elementen.

thomasvanaalten : U kunt in Peru een panfluit kopen of op safari gaan in Afrika. De #hokjesman leert u ook iets over ons eigen volk. Wat een serie.

iAgeeth : Bijzonder, als je kijkt naar tweets over #hokjesman ziet toch iedereen dat wat hem/haar aanspreekt of juist niet.

MartijnSiemes : #Hokjesman zoekt gewoon de extremisten op. Altijd prijs :-)

Jose_Overkamp : #Hokjesman: kinderen van antroposofen worden niet gevaccineerd, sterker nog: ze worden op vakantie gestuurd naar mazelenhaard @kwakzalverij

Marisdejager : Beetje vaag vind ik het wel #hokjesman

sredlums : Echt, ik probeer echt open te staan voor die antroposofische denkbeelden, maar eigenlijk denk ik toch gewoon steeds: nut cases. #hokjesman

Handige_An : Ik moet er toch eigenlijk wel om grinniken.....die (oude garde) antroposofen #hokjesman

eigentekst : #hokjesman zou Hanneke Groenteman weten dat de Triodosbank een #antroposofen bank is?


BartNijman : ‘Mens in wording’ Paul Mackay, interviewtje bij zijn afscheid als baas van Triodos Bank in ‘97: http://t.co/E7r43k77Qq #hokjesman

jrnls010 : Toch wil ik geen kwaad spreken over de sofen, hoor! Zitten hele aardige mensen bij, die het goed bedoelen. #vrijeschool #hokjesman

JosBeerens : Volgens de Antroposofie ben ik niet af. Gelijk hebben ze. #hokjesman

PatrickDotNL : Kijk voor de tweede keer naar de #hokjesman. Onderwerp boeit niet zo, maar blijf toch kijken.

Fred30101951 : @InktenVeer Tegenwoordig worden er wel degelijk boeken gebruikt. Leesboeken, atlas etc. http://t.co/VZ3gN5B9Hs #Hokjesman

jitseknoop : ‘De materie hout samen aanschouwen.’ Juist. #antroposoof #hokjesman


TomdeTuinman : #hokjesman wat andere zeggen, u bent knettergek

magmiauw : #hokjesman theologische elementen te over in de antroposofische leer.

a_dekoning : Weer fascinerende aflevering van de #hokjesman met rassenleer volgens Steiner #typisch

PeterEgge : Alweer zo’n prachtige docu van #hokjesman over #antroposofie en #steiner : geweldige #vpro tv. Ingetogen gemaakt!

EricPKlop : @MartijnSiemes Fundamentalisten heb je overal... #Hokjesman

Fred30101951 : RT @Handige_An: Ohjee...we weten het weer lekker zweverig te maken #hokjesman terwijl het zo anders kan. #cliche

Matthieu_VMR : Goh, TriodosBank opgericht door antroposoof ‘Mens in wording’. #hokjesman #ned3

Arne_Verbrugh : #hokjesman...tot nu toe best ok.

MelanieRisse : #anthroposophie ...ik vind dat toch een beetje eng na het zien de #hokjesman. Waarom is het weer zo veel #moeten ?

Geertrui64 : Ach arme zoon van bevlogen ouders. Nog steeds op zoek naar erkenning #hokjesman

irisbo : Dit moet wel gescript/karikatuur zijn. Ik geloof het gewoon niet. #hokjesman #antroposoof

gekemateboer : #hokjesman Maar altijd dat: ‘U bent ook on-af’ Ook zwartekousen eigenlijk. Maar dan in kleur.

A3aanHolsappel : Niet te veel over nadenken #hokjesman

marcfrikken : Weer geweldige aflevering van de #hokjesman #Ned3

octavieW : Ik had ook euritmieles. Geweldig vond ik het. Maar ik hoefde natuurlijk niet zo’n gewaad aan, kom zeg. #hokjesman

janvds55 : Het Goetheanum is nog steeds een mooi gebouw. Maar de antroposofie…. #hokjesman

RoToBo : Tjee, alliteraties dansen...#hokjesman

Touaregtweet : Wat een oerlelijke bouwstijl is dat toch. #fascistoïde #architectuur #Goetheanum #hokjesman

Immek : Zou Kate Bush opgegroeid zijn met antroposofie? #euritmie #hokjesman #Ned3

RobPoort : en op een dag weet je het: ik word geen antroposoof #hokjesman

juriannematter : Euritmie: vooral heel slecht voor je libido #hokjesman

Sandraherkstr : #hokjesman zet antroposofie bijna weg als eng, fout. #Steiner hield er inderdaad eigen rassentheorie op na, maar antroposofie is zoveel meer.

HagensArjan : Geniaal inkijkje in de wereld van de antroposofen en hun grote voorganger R. Steiner ned3 #vpro #Hokjesman

jongade : Wij van WC eend... onderzoek door antroposofische wetenschappers. #Hokjesman

MarcelvOverveld : #hokjesman woorden dansen. Waren de village people ook antroposofen? #YMCA

YolandaOud : Ok..ok..de objectiviteit wordt wat minder #antroposofie #Hokjesman de baron kan goed kletsen ;-)

Tamara_Keijzers : Antroposofen.....ik vind het erg vreemd #hokjesman

MalikaChtatou : TL is vandaag FunX en Hokjesman (nld3). Vind ik leuk. Ik schakel net in #hokjesman vrees dat ik uitzendinggemist moet checken ivm ksnap nie

Heldinne : zijn er ook niet-blonde antroposofen? #hokjesman

Nathalie_S : Bij antroposofen smaakt, ruikt en ziet alles er zo’n beetje uit als aarde, begrijp ik van de #hokjesman

Merlijn74 : De zogenoemde rassenleer van Steiner blijf ik toch dubieus vinden... Tijdgeest? #hokjesman

BramaEster : Hoorde ik dat goed? Euritmie is goed voor je gebit? #hokjesman

Pritt : Soort van Germania voor hippies dit. #hokjesman

jongade : Ik heb dus wel ‘s een biek van Rudolf Steiner gelezen en quatsch is wel een adequate omschrijving. #Hokjesman

TesMacAre : @DCIMRLSD Wat mij betreft is centralisering van een groep grenswetenschappers/aanhangers/allochtonen altijd slecht. #hokjesman

DeHeldin : @sredlums Het zijn ook wel de die-hards he, oef #hokjesman

soyshadow : Steiner was een irrealistische mafkees... Oh wacht, hij is dat nog! Reïncarnatie. Gelukkig duurt mijn 35e levensjaar nog even. #hokjesman

BerberEpker : in de wetenschap is alles voorlopig.... #hokjesman

Tjetznl : Zeer boeiend weer de #hokjesman #antroposofie

BartNijman : Die Mackay is een soort biologische Mr Burns. #hokjesman

BiekB : Wat een naargeestig creepy gebouw van Steiner in Zwitserland #hokjesman

Scarpuss @Scarpuss : @Touaregtweet Ja ik zag @hokjesman enkele malen bedachtzaam door zijn baard strijken.

Hannekereutel : interessant... #antroposofie, zitten mooie uitgangspunten in, maar gaat wel wat te ver voor mij.... #hokjesman

fvkwnl : probleem was niet dat Steiner rare dingen heeft gezegd over rassen maar dat in 1995 nog op #vrijeschool werd verkondigd #hokjesman

Monique Dubbelman @BOEmedia : Arrfff. Dat hele religieuze aspect vd antroposofie heb ik dus niks mee. *Vomiteert* cc/@hokjesman

harmjagerman : @Hokjesman: wederom een mooie aflevering, al waren de cliché’s wel erg nadrukkelijk aanwezig. Vergeet de tijdsgeest niet 1/2 #hokjesman

harmjagerman : @Hokjesman: We lezen immers ook nog steeds Kuifje in Afrika. En nee, ik ben geen #antroposoof, maar #buddhist :-) 2/2 #hokjesman

Parapluman : Wat een prachtige aflevering van de de antropoloog en de antroposoof. #Hokjesman

magmiauw : Ach gut, een kaarsje voor rudolf steiner op hun reis #hokjesman

Bitchfork @BITCHFORK7 : @hokjesman “Hoofdstromig” was dit opnieuw een pracht aflevering!!..

baileo_nel : Als Steiner in deze tijd had geleefd, zou hij worden bestempeld als #racist. #hokjesman

BartNijman : Dit was een hele gave special van Man Bijt Hond. #hokjesman

Chr. Kuyvenhoven @chkuyvenhoven : Ontroerd door de integriteit vd @hokjesman @macdocman @vpro

Touareg @Touaregtweet : @Scarpuss Hij was vasthoudend, onze @hokjesman. Prima commentaar ook.

Stef Leijten @stefleijten : Hokjesman is echt geweldig.

TomdeTuinman : #hokjesman bedankt voor de interessante doc.

MartijnSiemes : @EricPKlop Ik verwacht overigens ook niet dat veel Zutphense antroposofen hun ouders in de tuin hebben begraven. #hokjesman

alsdebrandweer : Interessante aflevering van #hokjesman

basvandam2 : Blijft een mooie serie. #hokjesman

meubeluniek : Zo is het! RT @BerberEpker: in de wetenschap is alles voorlopig.... #hokjesman

Debuski @debuski : @BOEmedia ho ho! Geen religie hè! Wétenschap! Aaarghll! Sorry. Braakte een vilten kabouter uit. @hokjesman


snebbert @Snebbert : Ik moet de hokjesman straks ff terugkijken.

Tobias vander Wielen @TobiasvdWielen : En alweer een mooie aflevering van de @hokjesman #mooi

Javier Sancho @Sanchotron : #vpro Hokjesman. Eindelijk een beetje een idee van wat antroposofie is.

The Social Connector @tsc_2011 : De @hokjesman leert van een antroposoof bij de schoonheid even stil te staan #krachtvandestilte

Gien67 : @hokjesman een ingewikkelde materie...#antroposofie #hokjesman

Robert Jan @Roob811 : Sinds tijden eigenlijk weer eens echt een tv programma aan het volgen. De Hokjesman. Geniale tv!

Merlijn Kleijne @Merlijn74 : Prachtige uitzending weer @hokjesman @macdocman! Ik heb verwonderd gekeken naar de antroposofen. En veel geleerd, dus dankjewel!

Ruud @Acab81 : @hokjesman wederom een mooie documentaire. .. hulde! Boeiend tot de laatste seconde

liekvakantie : #hokjesman behoorlijk tenenkrommend #antroposofie Maar onze kinderen zitten toch wel echt op een hele fijne #vrijeschool!

Willum59 @Willum59 : @hokjesman integere televisie, ik trek mijn conclusies op basis van feiten #ZoMoetTVzijn

anne marieke @MWamrob : Wat een mooi programma!!! Well done Michael Schaap #dehokjesman

Dee-Dee Donk @DeeDeeDonk : De @hokjesman ging vandaag wel diep over de antroposofie. Dit zal ik toch echt opnieuw moeten bekijken op een ander tijdstip.

stardustradio.nl @stardust_radio : Compliment @hokjesman, dat was geen makkelijk onderwerp. Smaakvol, informatief en tongue-in-cheek. Daar hou ik van.

pepé: lettermenger @lettermenger : de @hOkjesman Over #antrOpOsOfie: mOOie weergave van hOe Ongeschreven (natuur)wetten Ópgeschreven kunnen veranderen in #fundamentalisme.

delooper : Vrije school... Ik heb toch een andere definitie van het begrip vrij. Dogmatisch en (dus) zeer eng. #hokjesman Goed programma.

jetjebeton : Graag iedere avond een aflevering van de #hokjesman!

sabrinajaaa : Complimenten aan de #hokjesman voor elke keer weer een interessante aflevering! #vpro

MarcelvOverveld : #hokjesman introductie antroposofie Interessant en mooi gefilmd wederom. #dank

LeonEoW : Veel te korte #hokjesman over antroposofen/vrije school. Doe mij nog een uur.

MartijnSiemes : Ook grappig dat de #hokjesman zo’n drama maakt van sofische rassenleer en daarna een reclame van c1000 met een boot, een neger en bananen.

BartOud : Bijzonder hokje: antroposofie. Wel mooie architectuur! #Hokjesman #krijgerweljeukvan #vpro

johandoesburg : Mooie televisie, de antropologische veldreis door Nederland. Chapeau #VPRO en #Hokjesman

deLeeuw71 : Confronterend de #hokjesman #vrijeschool. Ik kom daar vandaan..

Feikjedunn : Antroposofie, nieuwe inzichten en een gemengd gevoel #hokjesman

eleanorhydenl : 12 jaar in GU-gebouw, nooit echt over antroposofen geweten. Gelukkig alleen architectuurstijl, geen dansvergaderingen... #hokjesman #vpro

Robertjanvtveld : @RoelKlei Ik heb iets moois op tv gemist geloof ik.... #Hokjesman

baileo_nel : Mooie aflevering over zweverige mensen #antroposofen ;) #hokjesman

pienvdsteen : @Sanchotron Blijkbaar hoef je voortaan niet naar de tandarts, gewoon een beetje als een hippie woorden dansen. #hokjesman

P_Simons : Evenwichtige en respectvolle uitzending #hokjesman over antroposofie. Bevlogen boer Erik over aarde, kosmos, leven en dood.


amthn1 : Deze zijde, gene zijde. Maar altijd aan de zijde van de #hokjesman. Beklemmend,ontroerend en elke aflevering mooier @macdocman @hokjesman @vpro

HinkeWiersma : @Hendrikje01 dan had je wel enige herkenningspunten. #vrijeschool Volgende week al weer de laatste aflevering #hokjesman

Tintelfris : De #hokjesman, by far het beste tv programma momenteel!

wendydeboer : @PuurSpeelGoed In de draagdoek bij het vuurspringen?? :) #hokjesman #Muze #antroposofie

mevrouwjanszen : Wat een leuk programma is het toch #hokjesman #antroposofie

MCJvdBerg : Mooi portret van een toch wel vreemde groepering #antroposofen Soort Germania voor hippies... Boeiende serie trouwens #hokjesman #ned3

InaBrethouwer : Denk ik voor aanvang: #hokjesman doet hij Zutphen aan? Gaat ie nota bene naar #Aalten: van Ipenburg. Schoolkinderen kennen Goethe niet daar!

KlaskeRehorst : #antroposofen; permanente twijfel is absolute wetenschap. Natuur, kernkwaliteitenkwadrant & organische bouw. Intrigerend!! #hokjesman

peugeotpaul1 : Enigszins karikaturale aflevering van leuke tv-serie #hokjesman over #antroposofie zeg ik als tevreden vader van 2 #vrijeschool kinderen

AfkeAnne : Ik vind de Hare Krishna toch leuker dan de antroposofen #Hokjesman

GwendaKamstra : De #hokjesman vandaag wat zweverig over antroposofen. Weer een mooie en boeiende uitzending.

carolien210368 : Dankzij #hokjesman nader kennis gemaakt met wondere wereld van de antroposofen, bijzondere bloedgroep en absolute grenswetenschap.

AnneCpc : That was soo amazing. Not entirely true. But still. #hokjesman

asdebest : @TweeWees èn wetenschapper! Met volgelingen. Wat een eng volk zeg. Je zult je kind op zo’n school hebben zitten. #brrr #hokjesman

Supersnu : @wup5 Nee, kwam langs bij de #hokjesman Die antroposofen zijn tegen vaccinaties. En die Steiner is een racist.

eef_deelt : Erg gelachen om de #hokjesman en alle clichés.

welmoed : Mooie uitspraak: in de wetenschap is alles voorlopig. #hokjesman

DesireeOrij : @hokjesman Wat n goede uitzending over de antroposofen. Herkenbaar. De vinger op zere plekken en toch respectvol. #Hokjesman

wendydeboer : @PuurSpeelGoed Vond jij de antroposofie (ook) goed belicht? #hokjesman Ik was onder de indruk van de #architectuur :)

juriannematter : @Gaafhergebruik #hokjesman uitzending was super! ‘Antropoloog’ tussen de antroposofen, respect, verwondering, weinig oordelen: top.

Antje74 : Mooie aflevering #hokjesman. Nina ook heel blij dat haar juf wat mocht vertellen op tv! Maar vooral een mooi, integer en (cont…

Merlijn74 : @alexvdhorst heb je #hokjesman gezien vanavond? Ging vooral over andere zaken. Dat vd medicijnen snap ik wel.

magmiauw : @Fred30101951 mn uitspraak over racisme ontleen ik aan hetgeen in de #hokjesman werd getoond, met name dat indianen laag in de ladder staan.

laurarederijk : Mooi portret van zachtmoedig mens en onbegrijpelijke folklore in aflevering #hokjesman over #antroposofen.

MercedesGoud : #hokjesman van de #VPRO over #antroposofie ken je de biografie al die #Ed A. #Taylor over #Steiner schreef? zeer leesbaar en interessant!

PEManuhutu : Jemig. Ik moet voortdurend giebelen om deze aflevering van de #hokjesman

PEManuhutu : Gelukkig was een van de eerste afleveringen van de #hokjesman over de Molukkers, een stuk interessanter :’)

ricksloot : mooie aflevering van de #hokjesman over de antroposofie (o.a. gedachtegoed achter de BD-landbouw en de vrijeschool) ik kan me er wel.. 1/2

ricksloot : … in vinden, de Antroposofie, zoveel als ik er vanaf weet. Maar voel mij geen antroposoof meneer de #hokjesman. Wel bd-er. 2/2

info_klein : @Touaregtweet Ja, dan liever die betrouwbare casino-architectuur van echte banken. #hokjesman

mgunsing : @peugeotpaul1 Vond t niet karikaturaal, maar respectvol & evenwichtig. n tevreden vader van 2 #vrijeschool kinderen #hokjesman #antroposofie

mgunsing : @peugeotpaul1 Weet jij waar dat geweldige, half vergane openluchttheater was? #hokjesman

mgunsing : Bekijk de prachtige uitzending van #hokjesman over #antroposofie om o.a. meer over de #vrijeschool te weten te komen: http://t.co/ODbnxb4XMo

mgunsing : @P_Simons Nou ja, evenwichtig en respectvol waren exact de woorden die ik ook gebruikte in de uitzending van #hokjesman over #antroposofie!

Clasine_v_Dorst : @octavieW ik vind jou een betere pleitbezorger voor de vrije school dan veel mensen in de #hokjesman

dvl1612 : Mooi kijkje in de wereld van de antroposofie #hokjesman

De Hokjesman ‏@hokjesman : Goedemorgen beste (half)mensen. Wat een schitterende stroom loftuitingen wederom. Dank! En voor alle anderen: http://programma.vpro.nl/hokjesman/afleveringen/aflevering-7-de-antroposofen … #groet!


Robert-Jan vant Veld @Robertjanvtveld : @hokjesman Uw programma ontdekte ik helaas pas gisterenavond door een tip van een kennis. Ga ze allemaal terugkijken! @vpro #kwaliteit

Werkmans Tanja @WerkmansTanja : @hokjesman ere wie ere toekomt. De hokjesmentaliteit een wetenschap op zich

Sabine te Braake @SabineSchrijft : Ben eigenlijk wel benieuwd in welk hokje de @hokjesman mij zou plaatsen.

Dinja van Lankveld @dvl1612 : Mooi kijkje in de wereld van de antroposofie #hokjesman

Achtergrondruis : De aflevering van De #Hokjesman over #antroposofen gisteravond was geweldig! Graag meer van dit soort objectief-kritische programma’s! #VPRO

Ramon @Ramon_zegt : @hokjesman Prachtige aflevering die antroposofen helemaal in hun waarde laat. Chapeau!

Hilde Backus @hildebackus : Integere documentaire De Antroposofen: http://bit.ly/139CK5U  @hokjesman

Antoinet Wisse @OranjeOven : @hokjesman ik bedacht dat àls je de antroposofen in een hokje wil stoppen het er één met afgeronde hoeken moet zijn. Ik heb genoten!

arjan broere @arjanbroere : @hokjesman Na de kritische zoektocht weer een mooi persoonlijke einde! Prachtig

deLeeuw71 @deLeeuw71 : En zo heeft de @hokjesman mijn goede en slechte jeugdherinneringen aan de #vrijschool weer laten herleven. pic.twitter.com/FRhlmMHJzw

.

26 opmerkingen:

John Wervenbos zei

Mijn gedachten over het programma en entourage daaromheen maakte ik gisterenavond reeds kenbaar in de reactieruimte onder: Facebook pagina Michel Gastkemper - Hokjesman - 21-2-2013

John Wervenbos zei

Twitterberichten lopen gewoon door. Redactie Hokjesman spreekt zich vandaag nader uit over rassenkwestie. Bericht 1, Hokjesman over rassenkwestie, 17:11 uur: "Het vak 'menskunde' wordt niet meer onderwezen op vrijescholen sinds de affaire in 1995. Rassenleer is ook niet de juiste term." Bericht 2, Hokjesman over rassenkwestie, 17:12 uur: "Feit is dat een alternatieve evolutieleer de kern vormt. De opkomst en ondergang van volkeren, beschavingen en rassen...". En meer... In mijn ogen zijn dit prima en welkome naberichten van deze redactie. Bron: Twitterkanaal Hokjesman.

In dit commentaar schreef ik gisteren nog voor de uitzending onder andere (deelcitaat):

"Mij lijkt het culturele klimaat, onder andere hier in Nederland qua opvattingen over met name rassen en volkeren inmiddels (in vergelijking met negentiger jaren vorige eeuw) wat veranderd. Meer ruimdenkend en minder enghartig en hypocriet. Men lijkt wat teruggekomen te zijn van al te ver doorgeslagen cultuurrelativisme. Maar is dat wel zo? Dat wil ik eerst bevestigd zien. Enigermate hoor en wederhoor bij optreden straks van Floris Schreve wellicht?"

Voor mij zijn er nu sterkere aanwijzingen dat die kentering daadwerkelijk plaatsvindt. Goede zaak.

John Wervenbos zei

Overigens mag van mij menskunde zeker wel een schoolvak vormen anno 2013. Niet alleen op vrijescholen, maar ook op andere scholen en schoolvormen. En of je dit nu onder de noemer menskunde, antropologie of mens- en maatschappijleer of anderszins onderbrengt is voor mij van ondergeschikt belang.

sassoc zei

Wat je ook verder denken wilt, Floris Schreve (FS) heeft op zijn website een verdienstelijk overzicht gegeven van de geschiedenis van de noord- amerikaanse indianen en -cultuur ; ook uit de pre-columbiaanse tijd. Verdienstelijk, ook in de vele details : hij heeft er duidelijk gevoel voor.
Dat is interessant in het verband van de anti-mening van FS over "racistische uitspraken" van Rudolf Steiner (RS) ; i.h.b. over het indiaanse ras en de indiaanse cultuur.
Er is een duidelijke anti-link tussen FS en RS, en dat verklaart heel wel de negatieve (exotere) reactie van FS inzake het rassen-onderwerp. Zie in dat verband ook de "Werdegang" van RS, door Peter Selg in diens biografie (jan 2013) beschreven.

John Wervenbos zei

Ja en wat kan in dezen binnen geschetst verband uit het hoofdstuk 'Wordingsgang van Rudolf Steiner', onderdeel van de Steiner biografie van Peter Selg, dan mogelijk worden opgemaakt Sassoc? Kun je dat misschien wat verbijzonderen en concreter maken? (Citaten, tekstdelen, parafrasen, bladzijdenummers.) Zelf heb ik dat boek niet. Michel Gastkemper geloof ik wel.

sassoc zei

Ik heb de boeken vier dagen mogen doorzien @ Dornach, januari jl ; geven een indrukwekkend en verhelderend beeld, ook de veranderingen in tijd.
Heb ze hier (NL) niet bij de hand (duur, duur !).
Je ziet (leest) erin hoe de ideeën van RS vorm kregen, juist in functie met de tijd, en wat er veranderde doorheen die tijd - vooral ook als je ook de exotere geschiedenis (Weimar, Wilhelm, Franz Ferdinand, eerste WO, revolutie, inflatie) er naast legt.

Werdegang slaat op biografie RS, niet op een bepaald hoofdstuk. Beste referentie, hier en thans (NL) toegankelijk, is wat Michel Gastkemper op deze blog schreef, enkele weken terug.

John Wervenbos zei

Ah juist, je bedoelt deze referentie: Provisorisch (Antroposofie in de pers, 6-1-2013). Inderdaad een kostbare uitgave.

sassoc zei

Precies daar. Verbindlicher Ladenpreis 169 euro für die 3 Bücher in Schubkasten (jaja !), einzeln die 3 Bände zusammen 189 euro, ohne Schuber (oh oh).
http://www.wegman-verlag.de/dateien/werkbiographie.html
Niets, in dit geval, tegen de prijsbinding in de boekhandel ; wel hopen dat er - misschien, vielleicht, perhaps, possiblement - ooit een PB editie komt ?

John Wervenbos zei
Deze reactie is verwijderd door de auteur.
John Wervenbos zei

Ja een pocket uitgave is welkom, maar dat kan lang wachten worden. Betwijfel eveneens of dat er ooit van zal komen. Misschien verschijnt er op een gegeven moment een googlebook editie van. Maar ja dat is helemaal behelpen natuurlijk. Vele bladzijden die dan ontbreken en uitsluitend op de computer aangewezen zijn. Vaak gaat het dan ook nog om later naar het Engels vertaalde edities. Zie bijvoorbeeld: Rudolf Steiner's Foundation Stone Meditation - And the Destruction of the Twenthieth Century (Googlebook). Facts of life of course. Schreef er een keer een kort ironisch stukje over: Wagners worstelingen anno 2012/13; Wagner uit Goethes Faust (Cahier, 15-12-2012).

sassoc zei

Vergat dit nog te melden : ik vind de suggestie :

"Feit is dat een alternatieve evolutieleer de kern vormt - de opkomst en ondergang van volkeren, beschavingen en rassen..."

een heel overwogen en zeer aanvaardbare benadering tot wat zich heeft "vastgezet" als rassenleer.


Is dat citaat wereklijk van Hokjesman afkomstig ? Ik heb, dacht ik, iets dergelijks wel eens eerder gehoord, misschien in de "heilige Hallen" - - ?

John Wervenbos zei

Ja een redactielid van de Hokjesman twitterde dit hedenavond. Mijn citaat was per ongeluk niet volledig, het luidt:

"Feit is en blijft dat een alternatieve evolutieleer de kern vormt. De opkomst en ondergang van volkeren, beschavingen en rassen..."

Wellicht dat dit redactielid het ergens uit overgenomen heeft? Wellicht uit het door jou genoemde "Heilge Hallen"? Of iets in die geest?

Michel Gastkemper zei

Ik heb deze week eindelijk de drie delen Steinerbiografie door Peter Selg helemaal uitgelezen. Hopelijk lukt het me een dezer dagen mijn bevindingen weer te geven.

John Wervenbos zei

Ach juist. Het lijkt me een variant van een tekstdeel uit een eerder persbericht uitgegeven door de VPRO:

Uit: De Hokjesman - Aflevering 7 - De antroposofen

"De antroposofie gaat er vanuit dat de reguliere wetenschap veel te beperkt is, omdat die enkel uitgaat van empirie en deductie. Nee, er is ook een geesteswereld waar de wetenschappelijke wetten niet gelden. Antroposofen proberen een verklarend systeem te vinden voor de opkomst en ondergang van volken, rassen en beschavingen; want de mens en zijn ontwikkeling staan centraal. Kan de theorie van Steiner over rassen, die in 1996 nog leidde tot een kleine rel op de Vrije School, los gezien worden van de moderne antroposofie?"

Die tekst in zijn geheel, en zeer bepaalde tekstdelen ervan in het bijzonder, sprak me eerder deze week al zeker niet aan. Nog steeds niet natuurlijk. Maar het gaat hier nu natuurlijk om het vetgedrukte wat in gewijzigde vorm opduikt in dat twitterbericht. Dat antroposofie onder andere staat voor een 'alternatieve evolutieleer' is op zich duidelijk ('Wetenschap van de geheimen der ziel'.). Maar daar moet wel nadrukkelijk bij worden aangetekend dat Steiner bij het aanschouwen, doordenken en doorgronden van ontwikkelingsprocessen naast evolutie evenveel plaats inruimt voor dat wat hij involutie noemt.

John Wervenbos zei

Doe het rustig aan Michel. Ook tijd geven om te laten bezinken en rijpen. En eerst ook gewoon aan andere activiteiten toekomen. Maar wel alvast bedankt. Op welke termijn dan ook aangeleverd.

Michel Gastkemper zei

Ha John, dan ken je me nog niet! Ik wil graag Wolfgang G. Vögele voor zijn met zijn aangekondigde recensie; dat moet me kunnen lukken... Bovendien schrijf ik geen echte bespreking, maar gewoon mijn indrukken. Intussen is dat alweer zeven weken geleden, toen was ik pas halverwege, nu moet het er toch eindelijk echt eens van komen. En interessant is die complete uitgave meer dan genoeg.

sassoc zei

Goed citaat, dat, thnx.
Nog dit ; ik heb een jaar of twaalf in Latijns Amerika gewoond en gewerkt, ook tussen en met índios en ladinos, hun taal en gewoonten gedeeld, hun lijdensweg gezien.
Ik ben me er tot in het fysieke, pijnlijke van bewust hoe indigene culturen zijn verdwenen, uitgemoord, hun teloorgang onherroepelijk ; hun verschijningsvormen-nu een sinistere schaduw van weleer, de wonde van hoog ontwikkelde levensvormen van toen. Zeker zijn het de gevolgen van ransacks in naam van de Reyes Catholicos, de Kerk en de goudzoekers, uitbuiters, moordenaars van "westerse beschaving". En dat voor wat betreft West zowel als Oost.

En toch deze puzzle : fundamenteel waardoor, waarom zijn deze culturen verworden zoals gegaan, ten onder gegaan ? Wat verbindt hun huidige, restante verschijning-nu met de vorm en pracht van toen ? Wat is, of hoe werkt die evolutie, sociaal of anderszins : dat uit de glans van weleer de desarabele staat van nu is voortgekomen ?
Racistische uitleg verklaart niets. Logica, zoals "kuiken uit ei", povere poging. Het DNA van indígenos, indianen misschien, het zou gevoelig zijn voor drank ? Veel gekker kan het niet. "Onvermijdelijke culturele ondergang" is geen verklaring, uitleg over opeenvolgende cycli volgens Kondratieff doet het niet, zonnevlekken of meteorieten evenmin. Het raadsel blijft ; racisme is het niet. Involutie, allicht ; maar precies hoe, waarom, waardoor ?

John Wervenbos zei

Aha tweestrijd met heer Vögele speelt ook mee. Is wat met publicisten. Jagen elkaar maar op. Het is zeker welkom Michel.

John Wervenbos zei

Dat zijn ernstige levensvragen Sassoc. Kan me goed voorstellen dat die zich bij je hebben ontwikkeld. Na het het getuige zijn van dat wat op je pad kwam en waarnaar je tevens zelf toe bewoog. Wat hebben processen van involutie en evolutie te maken met teloorgang van met name indigene culturen? Daar heb ook ik niet zo maar een pasklaar antwoord op. Neem je vraag mee in de kennisontwikkeling die ik zelf ook ga en doormaak. Een introductie op (1) involutie gerelateerd aan (2) evolutie en (3) schepping uit het niets vormt bijvoorbeeld de volgende webpagina: Involution - AnthroWiki. Bevat ook snelkoppelingen naar direct inzichtbare antroposofische literatuur dienaangaande (involutie).

sassoc zei

Thnx John. De omschrijving beschrijft wat er gebeurt tussen evo- en involutie. So far so good.
Vertaald naar wat hokjesman ervan bakte (gecit. "- - een alternatieve evolutieleer - -" ), nemen we ook dit als hypothese.
Daarmee valt alles op zijn plaats. Sterker nog : de hypothese wordt natuurwet : "zó gaan de dingen". Een betere beschrijving van het
unifying concept in natuurkunde, biologie, sociale ontwikkelingen, economie en politiek is er niet. Gelijkwaardig aan de (wetenschappelijke) hypothese van de zwaartekracht ; die bestaat aantoonbaar, maar niemand kan uitleggen waarom ; het oorzakelijk verband is onbegrepen. De natuurkunde les heeft er geen verklaring voor. De biologie leert hoe het in elkaar steekt, maar kan niet zeggen waarom. Sociologie kan het niet ontwarren, economie niet uitrekenen.
Maar nu dit : ooit wordt het mogelijk om uit te rafelen wat er, in de meest fundamentele zin, mankeert aan de inrichting van de maatschappij - waar deze (in evolutionaire zin) de andragyne driesprong heeft gemist ; en waarom dat moment werd gemist. Dat de ellende van vandaag naar een dergelijk gemiste moment wijst, daagt meer en meer ; wezenlijk ging het niet anders in vroegere cycli. Goethe zei er al iets over : "das ewig weibliche zieht uns hinan" - en ook "nimm dich in Acht und sprich kein Zauberwort". Blaubart avant la lettre.

John Wervenbos zei

Goed geschreven Sassoc. Ja en Goethe en Goetheaanse fenomenologie. Er ligt nog zoveel braak, valt nog zoveel te doen. In Hefte 67/68, themanummer Michaël en Michaël tijdperk, brengt Steiner ook één en ander over involutie ter berde, tevens andere belangwekkende zaken.

FJC Vinamont zei

Ik had gehoopt dat de antroposofische beweging duidelijker en 'hedendaagser' in de wereld zou staan. Het zal wel aan de makers van het programma liggen (?) maar waar was Weleda, het Bolkinstituut, de BD-vereniging, Warmonderhof, de Wervel en de tientallen andere antroposofische initiatieven? Door deze hokjesmankeuze leek het of ik een programma terug zag uit de jaren 80 van vorige eeuw. Niet in deze tijd staand. De 'tijdsgeest' verloochenend. En ook jammer dat een aantal geïnterviewden ten stelligst ontkenden antroposoof te zijn... zo leek het alsof men dan 'besmet' zou zijn.
En inderdaad de Twitters liegen er niet om.

Michel Gastkemper zei

Beste Frederik,
De Hokjesman was op zoek naar antroposofen, niet naar antroposofische instellingen of organisaties. Laat staan de antroposofie zelf. Dat heeft hij expliciet buiten beeld gelaten. Anders was het helemaal niet te doen. Nu heeft hij een stuk of drie protagonisten uitgekozen, die niet verschillender van elkaar konden zijn. Er komen nog meer mensen in het programma voor, maar deze drie worden met voor- en achternaam genoemd: achtereenvolgens Erik van Ipenburg, Floris Schreve en Paul Mackay. Die worden volledig in hun waarde gelaten; de Hokjesman gaat uiterst respectvol met hen om en maakt geen van allen belachelijk. Maar laat wel zien hoe verschillend zij zijn en hoe verschillend zij met de antroposofie omgaan. En dat klopt helemaal, want antroposofie is uiteindelijk een zeer individuele aangelegenheid waarin ieder vrij is. De antroposofie is eigenlijk iets heel wonderlijks, want het staat ieder volledig vrij ter beschikking, waarbij iedereen zelf mag weten hoe hij of zij ermee omgaat. Dat vond ik in dit programma meesterlijk in beeld gebracht. En natuurlijk hadden er nog heel andere mensen aan het woord kunnen komen, met een andere instelling, want weer een wat andere indruk had kunnen geven. Maar ja, zo zijn mensen en zo is het leven. Je kunt niet alles in een hokje van drie kwartier stoppen. Het moet ook nog genietbaar en enigszins spannend blijven. Wat de betreft heb ik voor de makers van het programma de grootste bewondering. Deze aflevering vertelt duidelijk een verhaal, van begin tot eind, met kop en staart. Misschien valt het pas echt op als je het terugziet. Het is eigenlijk heel kunstzinnig (om in antroposofisch jargon te blijven), waar spanning wordt opgeroepen door naast these antithese te stellen, deze verder te volgen en uiteindelijk notabene in het Goetheanum samen te brengen, om niet te zeggen tot een synthese te voeren. Dat wordt in feite ook expliciet zo gezegd op het einde. Kan het mooier? Ik vind het geniale televisie en eigenlijk zouden de makers er een prijs voor moeten krijgen; speciaal voor deze aflevering, want ik denk dat die wel de moeilijkst te maken is geweest van alle acht.

Floris Schreve zei

Dag allemaal, misschien moet ik ook maar even reageren. Ik vond het zeker een boeiend en ook mooi gemaakt programma, zij het dat er toch wat in mijn verhaal is geknipt (maar dat is nu eenmaal televisie en er is ook echt heel veel opgenomen; we zijn bijna een hele dag bezig geweest in dat theater in Limburg). Ik ben namelijk ook heel uitgebreid ingegaan op het van Baarda-rapport, dat mijns inziens geen goed rapport is, maar dat is uiteindelijk niet inde uitzending meegenomen. Het van Baarda-rapport is wat mij betreft niet de oplossing maar een deel van het probleem. Dus in die zin baalde ik een beetje dat alleen Mackay over het rapport iets zei. Nu lijkt het alsof ik niets van het rapport zou weten, terwijl ik soms het idee heb dat ik zo’n beetje de enige ben die het daadwerkelijk van kaft tot kaft heeft gelezen (dat idee krijg van de meeste discussies die ik heb gevoerd met diverse antroposofen). Ik heb ook voor de opnames een heel stuk uit het rapport voorgelezen, maar dat is er helaas niet ingekomen. Maar goed, mensen weten mijn blog wel te vinden en daar is het allemaal uitvoerig besproken. Daar staan ook mijn aantekeningen die ik voor het interview heb gemaakt (zie http://fhs1973.com/2013/02/18/ )
Tegen degenen die zich nog zo goed kunnen vinden in Steiners uitspraken over de indianen (want die zijn toch al in andere rassen geïncarneerd) zou ik willen zeggen: er zijn ook nu Native Americans, waaronder overigens ook een paar hele bijzondere schrijvers. Misschien is het een goed idee om die een keer te gaan lezen. Probeer dan het ‘reïncarnatie-alibi’ vast te houden, zonder dat het schaamrood je naar de kaken stijgt. Lijkt me een interessante oefening. Misschien wel een oefening die echt tot inzicht leidt. Genoeg literatuursuggesties op mijn blog te vinden, ook over de postkoloniale problematiek in het algemeen. Ook geen onnuttige lectuur voor zo’n oefening.
Als ik zo de reacties op twitter, op internet (buiten antroposofische kring) en in mijn eigen vriendenkring (een klein deel ‘pro-antroposofisch’, de meesten totaal niet) dan vonden de meesten de antroposofie zweveriger of vreemder naar voren komen dan ikzelf. De reacties op twitter lijken erg op de reacties van mensen die ik zelf heb gesproken (waaronder zelfs nog oud-klasgenoten van mijn eigen vrije school). Mijn mening is hier denk ik wel bekend, maar ik vond het juist mooi hoe toegewijd iemand als Erik van Ipenburg is. Ook dat hij zijn vader , wars van alle regelgeving, gewoon op zijn eigen land heeft begraven. Dat is toch een vorm van dwarsigheid en vooral trouw aan je idealen waar ik zeker veel respect voor heb.
Verder was het natuurlijk vooral een feest van herkenning, maar ook een terugblik op een wereld die inmiddels heel ver van mij afstaat. Voor mij persoonlijk ook erg benauwend, maar dat is vooral mijn perspectief van nu. Dat gold voor veel van de dingen die langskwamen, van de zachte kleuren, tot de typische gearticuleerde manier van iets voordragen (zie die kindertjes), dezelfde liederen en de volkomen eenvormige creatieve uitingen. In die zin hanteren de vrije school, maar ook andere antroposofische instellingen, nog precies dezelfde huisstijl als in de jaren zeventig/tachtig, toen ik in die wereld leefde. Dat vond ik toch vrij beklemmend . Maar daarom niet minder fascinerend.

cheese curve zei

Van iemand die betrokken was bij de interviews die er gedaan zijn heb ik gehoord dat er ook een aantal mensen ja geantwoord hebben op de vraag of ze antroposoof zijn,maar de programmamakers hebben besloten deze eruit te laten ten gunstevan degenen die wat voorbehoudt bij deze vraag vertoonden juist om zich niet in een hokje te laten plaatsen.

John Wervenbos zei

Dank voor deze informatie Kees. Als je bevestigt dat je een antroposoof bent of dat zelf aangeeft, wil dat nog niet zeggen dat je thuis hoort in een hokje. Het kan gebeuren dat men je inmetselt, probeert in te metselen, vast te pinnen in een zeer bepaald hokje als je duidelijk uitspreekt waarvoor je staat en waarvoor je leeft. Persoonlijk zou ik het als een zelfopgelegde dwangbuis ervaren als ik me niet meer zou uitspreken met het doel om door derden maar niet in een hokje geplaatst te worden.

Labels

Over mij

Mijn foto
(Hilversum, 1960) – – Vanaf 2016 hoofdredacteur van ‘Motief, antroposofie in Nederland’, uitgave van de Antroposofische Vereniging in Nederland (redacteur 1999-2005 en 2014-2015) – – Vanaf 2016 redacteur van Antroposofie Magazine – – Vanaf 2007 redacteur van de Stichting Rudolf Steiner Vertalingen, die de Werken en voordrachten van Rudolf Steiner in het Nederlands uitgeeft – – 2012-2014 bestuurslid van de Antroposofische Vereniging in Nederland – – 2009-2013 redacteur van ‘De Digitale Verbreding’, het door de Nederlandse Vereniging van Antroposofische Zorgaanbieders (NVAZ) uitgegeven online tijdschrift – – 2010-2012 lid hoofdredactie van ‘Stroom’, het kwartaaltijdschrift van Antroposana, de landelijke patiëntenvereniging voor antroposofische gezondheidszorg – – 1995-2006 redacteur van het ‘Tijdschrift voor Antroposofische Geneeskunst’ – – 1989-2001 redacteur van ‘de Sampo’, het tijdschrift voor heilpedagogie en sociaaltherapie, uitgegeven door het Heilpedagogisch Verbond

Mijn Facebookpagina

Translate

Volgers

Totaal aantal pageviews vanaf juni 2009

Populairste berichten van de afgelopen maand

Blogarchief

Verwante en aan te raden blogs en websites

Zoeken in deze weblog

Laatste reacties

Get this Recent Comments Widget
End of code

Gezamenlijke antroposofische agenda (in samenwerking met AntroVista)