Lincoln

Vandaag wordt Barack Obama beëdigd als vierenveertigste president van de Verenigde Staten van Amerika (om zes uur vanavond onze tijd, live te volgen op Nederland 1 vanaf half zes). Gisteren schreef Washington-corespondent Tom-Jan Meeus van NRC Handelsblad:

‘Obama zelf probeerde zijn presidentschap in het weekeinde opnieuw te verbinden met dat van Abraham Lincoln. Zaterdag reisde hij per trein naar Washington. Gisteren hield Obama’s inauguratiecomité een gratis popconcert met wereldsterren (Bruce Springsteen, Beyoncé, U2, Stevie Wonder) bij het Lincoln Memorial, waar artiesten het grote thema van Obama uitventten. Nationale eenheid – We are one.’

In een apart tekstkader legt hij dit nader uit:

‘Barack Obama is zaterdag per trein aangekomen in de hoofdstad Washington, waar hij morgen beëdigd wordt als de 44ste president van de Verenigde Staten. Zijn vertrekpunt was Philadelphia, de stad waar de grondwet is opgesteld. In Wilmington, Delaware stapte aankomend vicepresident Joe Biden in, die senator is voor de staat. Samen reden ze door naar Baltimore, de stad waar het volkslied is geschreven.

Obama keuze voor de trein moet verwijzen naar de treinreis die Abraham Lincoln maakte voorafgaand aan zijn inauguratie als president in 1861, vlak voor het uitbreken van de Amerikaanse Burgeroorlog. Net als Lincoln begon Obama zijn carrière als volksvertegenwoordiger in Illinois. Obama noemt Lincoln vaak als zijn voorbeeld en kondigde in 2007 zijn kandidatuur bijvoorbeeld aan op dezelfde plek als Lincoln dat deed. Morgen zal hij ook de eed afleggen met zijn had op dezelfde bijbel als Lincoln.

Binnenkort zullen de VS weer uitgebreid stilstaan bij Lincoln als op 12 februari zijn 200ste verjaardag wordt gevierd.’

Op zijn weblog voegde hij er de waarschuwende woorden aan toe (waarbij de link naar een artikel van Hans Nichols op Bloomberg.com verwijst, waarin deze referenties worden nagegaan):

‘Je kunt je wel afvragen of de eindeloze referenties aan Lincoln verstandig zijn.’

In de totale schriftelijke nalatenschap van Rudolf Steiner (bestaande uit 350 delen) komt Abraham Lincoln zegge en schrijve één keer voor. Steiner noemt deze Amerikaanse president in een openbare voordracht in Berlijn op 30 mei 1904. Dat is anderhalf jaar nadat hij is gevraagd om de Duitse sectie van de Theosofische Vereniging op te richten in de hoedanigheid van secretaris-generaal. De titel van de voordracht is: De geschiedenis van het spiritisme. In zijn autobiografie ‘Mijn levensweg’ uit 1924-25 schrijft hij op blz. 236 over het spiritisme:

‘Om niets anders kon het voor mij in de relatie met de geestelijke wereld ooit gaan, dan om de werkelijk zuiver geestelijke waarneming, waarover ik later in mijn antroposofische geschriften publiekelijk heb gesproken. (...) Steeds als er sprake van zoiets was [van mediamiek contact met gestorvenen, MG] heb ik mij ook geïnteresseerd voor het zoeken van mensen zoals dat in het spiritisme tot uiting komt. Het hedendaagse spiritisme is de dwaling naar het geestelijke van mensen die ook de geest op een uiterlijke – bijna experimentele – wijze zouden willen vinden, omdat ze het werkelijke, ware, echte van een methode die bij de geest aansluit absoluut niet meer kunnen voelen. Juist degene die zich geheel objectief voor het spiritisme interesseert, zonder er zelf iets mee te willen onderzoeken, die kan zich juiste voorstellingen vormen over het willen en over de dwaalwegen van het spiritisme. – Bij mijn eigen onderzoek volgde ik steeds andere wegen dan welke vorm van spiritisme ook.’

In een eerdere openbare voordracht in 1904 in Berlijn, op 1 februari (ook te vinden in ‘Spirituelle Seelenlehre und Weltbetrachtung’, GA 52), met de titel: Theosofie en spiritisme, gaat Steiner al op dit thema in:

‘Sie alle wissen ja, daß es seit dem Jahre 1875 eine theosophische Strömung, eine theosophische Bewegung gibt, die ebenso wie seit vierzig Jahre der Spiritismus, auf ihre Art bemüht ist, die Wahrheit zu erhärten, daß das materielle Dasein nicht das einzige ist, sondern daß es in der Welt ein höheres Dasein, daß es geistige Tatsachen und Wesenheiten gibt, die nicht mit den äußeren Sinnen zu erreichen und zu erforschen sind. Ebenso wie sich der Spiritismus nach seiner Methode mit der Frage nach dem Dasein einer geistigen, einer seelischen Welt befaßt hat, so befaßt sich auch die Theosophie mit diesen höheren Welten. Es ist eine einfache geschichtliche Tatsache, daß die Begründer der theosophischen Bewegung, bevor sie zu der Einsicht gekommen sind, in theosophischem Sinne zu wirken, selbst in der spiritistischen Bewegung standen. Helena Petrovna Blavatsky und Colonel Olcott, die großen Sendboten der Theosophischen Gesellschaft, gingen von der spiritistischen Bewegung aus, und man nannte sogar die theosophische Vereinigung, die sie zunächst bildeten, eine Gesellschaft unbefriedigter Spiritisten. (...)

Es ist die Aufgabe aller Spiritisten und Spiritualisten und aller religiösen Bewegungen, den Beweis zu erbringen, daß es ein höheres Geistesleben gibt; daß im Menschen etwas Geistiges lebt, daß der Mensch eine geistige Natur in sich selbst ist, daß sein Leben zwischen Geburt und Tod nur ein Teil des gesamten menschlichen Lebens ist, und daß der Mensch außer seiner physischen Wesenheit noch etwas anderes ist. Den Beweis dafür zu erbringen, bemühen sich diese Geistesforscher.’

Verderop in de voordracht laat Steiner zien hoe in het midden van de negentiende eeuw de materialistische levensopvatting haar hoogtepunt bereikt en hoe als tegenwicht daartegen juist in die tijd het spiritisme opkomt. Hij benadrukt daarbij de jaren van 1840 tot 1870. Zoals al gezegd, gaat hij op dit thema door op 30 mei. Hij noemt vele mensen die in die tijd open waren voor deze geestelijke inslag. Die zou het meest succesvol zijn als de verschijnselen die zich daarbij voordoen ook wetenschappelijk denkende mensen zouden kunnen overtuigen. Als het bedoeling was dat:

‘...diese Erscheinungen die materialistisch denkende Menschheit von dem Dasein einer übersinnlichen Welt gründlich überzeugten, wenn an sie auf die Dauer geglaubt werden sollte, dann mußten die wissenschaftlichen Kreise erobert werden. Und diese wissenschaftlichen Kreise waren nicht so schwer zu erobern. Gerade unter den Einsichtsvollen, unter denjenigen, welche gründlich und logisch zu denken vermochten, gab es viele, welche sich der spritistischen Bewegung zuwandten. Es waren in Amerika Lincoln, Edison, in England Gladstone, der Naturforscher Wallace, der Mathematiker Morgan.’

Vervolgens gaat Steiner over op de Duitsers die hiervoor openstonden. Dat laat ik voor wat het is. Nu stond er gisteren in ‘De Pers’ een interview van Kustaw Bessems met de dertigjarige Kirsten Verdel, die als enige buitenlandse in het landelijke campagneteam van Barack Obama zat. Het gaat onder andere over hoe men met de media omging. Obama mocht op een gegeven moment geen fouten meer maken, want anders werd alles door de media eruit gepikt en uitvergroot. Dan zegt ze op het einde iets op het oog heel onschuldigs, wat echter in het licht van het voorgaande bijzondere betekenis krijgt:

‘Obama gaf de laatste drie maanden geen persconferenties meer om de kans op fouten te beperken. De allereerste persconferentie nadat hij gewonnen had, maakte hij een grap over het oproepen van de overleden oud-president Reagan in een seance met diens vrouw. Binnen een half uur lag er een bericht dat hij haar had gebeld met excuses. In de campagne had zo’n foutje mythische proporties gekregen. Dat kun je je niet permitteren.’