Leesgroep

Wéér Gijs Frieling zult u denken. Ik heb al twee keer over hem geschreven. Het laatst op 4 oktober 2008 in ‘Religieuze kunst’. Ja, het is zondag, en hoewel gisteren het onderwerp ook al kunst en religie was, vind ik dat de kunst vandaag nog wel een keer mag terugkomen. Daar is het zondag voor. Alleen gaat het vandaag eigenlijk niet over religie, maar over iets anders in verband met kunst. Hoe moet ik dat uitleggen? Gewoon maar zo: op 24 augustus 2008 schreef ik in ‘Reclame’ over Gijs Frieling:

‘Sinds 2006 is hij directeur van het Amsterdamse kunstenaarsinitiatief W139.’

W139 heeft een eigen website, hoe kan het ook anders. Die is uiteraard lekker hip en modern. In ‘Over W139’ (in het keuzemenu bovenaan) is het volgende te lezen:

‘W139 is een tentoonstellings- en productieruimte voor hedendaagse kunst in Amsterdam. Een weidse en hoge ruimte in de oudste straat in het centrum van de stad. W139 biedt er sinds 1979 ruimte voor risico. Een continue stroom van kunstenaars werkt aan tentoonstellingen. De geest en energie van deze kunstenaars zijn de constante factoren die voor verandering en innovatie zorgen. Het waarborgen van deze stroom is voor W139 het allerbelangrijkste.

Naast de expositieruimte biedt W139 een gastenverblijf voor (buitenlandse) kunstenaars en een rendez-vous ruimte: De Polar Room. W139 wil zo openbaar zijn als het postkantoor en is daarom dagelijks* geopend van 11:00 tot 19:00 uur, de toegang is vrij.

Kunstenaars kunnen zich met projectvoorstellen aanmelden met een CD met beeld/geluid materiaal, een korte omschrijving van hun werk en een korte C.V.

Er werden tot op heden 425 tentoonstellingen gebouwd door 1678 kunstenaars. In 2004 kreeg W139 de Amsterdamprijs voor de Kunsten uitgereikt.

Gijs Frieling, Directeur W139: “W139 is als de zone en de kamer uit Stalker. Het is de kamer, omdat het kunstenaars uitnodigt om hun verlangen tot werkelijkheid te maken. Het is de zone, omdat tijdens het maken van kunst zowel doel als weg veranderen. lees verder’

Die ‘de zone en de kamer uit Stalker’ slaan op een fascinerende film van Andrei Tarkovski, ‘Stalker’ geheten. Hij was een Russische antroposoof over wie ik zeker ook eens een keer zou moeten schrijven, maar niet nu. Nee, waar het me nu om gaat is iets anders. Daarvoor ga ik naar een item dat rechts in het menu vermeld staat: ‘W139/Reading’. Ik kom hier veel te laat mee, in feite is het al afgelopen. Maar het is toch interessant om het wel te noemen. Daar staat namelijk:

‘Vanaf oktober organiseert W139 zes leesgroepen rondom verschillende culturele en actuele thema’s. In de groepen worden verschillende teksten behandeld die de basis vormen voor discussie.

Elke groep zal ongeveer 3 maanden duren (de groepen eindigen ergens in december), en zal om de week samen komen in de ruimte van W139 in het centrum van Amsterdam.’

Onder de thema’s zijn ‘Heidegger’s Sein und Zeit en zijn kritiek op techniek’, met Tiers Bakker, ‘Rainer Werner Fassbinder en de Neuer Deutsche Film’, met Martijn Dijksma, en ‘Natuurwetenschappen en esthetiek’, met Jan Groenewold. Maar onder die groepen zit er ook een bij, die niet toevallig door Gijs Frieling zelf geleid wordt, en die – het zal u niet verbazen – met het onderwerp van deze weblog te maken heeft. Die leesgroep draagt namelijk de titel: ‘Rudolf Steiner: Waarnemen en denken’. De introductietekst tot deze leesgroep luidt als volgt:

‘“Waarnemen en denken” is de Nederlandse vertaling van het eerste boek dat Rudolf Steiner schreef. Het is de schets van een kennistheorie die de wereldbeschouwing van Goethe als uitgangspunt neemt. Hierin neemt hij onder andere stelling tegen Kant door aan te tonen dat alle aspecten van de werkelijkheid inclusief het denken in eerste instantie als een waarneming in ons bewustzijn optreden. Vervolgens maakt hij aannemelijk dat er geen aanleiding is om een grens te stellen aan het vermogen van het denken om de werkelijkheid te doordringen. Het grote vertrouwen dat Steiner in het denkvermogen stelt is een frisse douche na alle scepsis waarmee dit meest menselijke kenvermogen in de afgelopen eeuw is benaderd. Alle latere inhouden van de antroposofie: uitgebreide en precieze beschrijvingen van de geestelijke oorsprong van mens en wereld, de geestelijke wezens die daaraan deelhebben, de leer van karma en reincarnatie, de gedachten over kunst en over sociale, politieke en economische ordening etc. zijn gebaseerd op de kennistheorie in dit eerste boek. De bedoeling van de leesgroep is om dit relatief korte boekje grondig door te spitten, het gaat erom inzicht en ervaring te krijgen in het zelfstandige wezen van het denken. Het boek is op dit moment niet in Nederlandse vertaling verkrijgbaar, we werken met een reader die tegen kostprijs verstrekt word.

Rudolf Steiner (1861-1925) is grondlegger van de antroposofie. De antroposofie is een beweging die een nieuwe toegang tot de geestelijk aspecten van de wereld voorstaat en in de praktijk brengt. Daartoe behoren scholing (het bestuderen en overdenken van inhouden), oefening (o.a. meditatie) en praktisch werk (o.a. de vrije scholen, de biologisch-dynamische landbouw, de antroposofische geneeskunde, de sociale driegeleding).

Gijs Frieling is kunstenaar, hij maakt muurschilderingen en schilderijen, hij doceert, schrijft en publiceert over kunst en is directeur van W139. Op dit moment is van hem “A mon seul desir” te zien; een muurschildering die alle wanden van een van de grote zalen van het Bonnefantenmuseum in Maastricht beslaat.’