Bedoeld is: antroposofie in de media. Maar ook: in de persbak van de wijngaard, met voeten getreden. Want antroposofie verwacht uitgewrongen te worden om tot haar werkelijke vrucht door te dringen. Deze weblog proeft de in de media verschijnende antroposofie op haar, veelal heerlijke, smaak, maar laat problemen en controverses niet onbesproken.

vrijdag 28 oktober 2011

Eurocrisis

Hier in de Tuilerieën zien we de achterkant van een lang gebouw, waarvan de voorkant de ingang van het Musée de l’Orangerie is. 

Eergisteren is dan eindelijk weer (na vijf maanden en één dag!) een nieuwe editie van De Digitale Verbreding verschenen, het online tijdschrift van de Nederlandse Vereniging van Antroposofische Zorgaanbieders (NVAZ). Om precies te zijn, ‘De Digitale Verbreding, uitgave 20, van 26 oktober 2011’. Waarom het zo lang geduurd heeft, wordt niet uit de doeken gedaan. Misschien was het schrijvend deel der redactie (de redactionele samenstelling is overigens weer gewisseld) een tijdlang niet in staat productief te worden; wie zal het zeggen. Hoe dan ook, een dubbeldikke Verbreding – voor zover je daarvan kunt spreken bij een internettijdschrift – staat weer klaar om geconsumeerd te worden:
‘Speciale aandacht vragen wij voor de Herfstconferentie van de NVAZ op 17 november, waarvoor zich al 110 mensen hebben aangemeld. Wilt u erbij zijn, haast u! Er is namelijk niet veel meer plaats dan voor 150 personen in de Rafaëlzaal van de Zonnehuizen in Zeist.

Speciale aandacht ook voor de werkconferentie van het “Project Opleidingen in verbinding”. We hebben niet alleen een uitvoerig verslag van de conferentie op 17 juni, maar ook een aankondiging van de vervolgbijeenkomst op 23 november.

En omdat al het goede in drieën komt, graag ook speciale aandacht voor het verschijnen van het boek Duurzame gezondheidszorg. Visies en praktijkervaringen. We vieren deze bijzondere uitgave door hier het voorwoord van Bert Vroon en het nawoord van Kim Putters te publiceren. We hopen dat u met dit voorproefje de smaak te pakken krijgt en naar de boekhandel rent om uw eigen exemplaar te bemachtigen.’
Plus natuurlijk de rest aan berichten en aankondigingen. U kunt het ter plekke allemaal vinden. – De hoofdmoot voor vandaag vormt een commentaar op de huidige eurocrisis. Je wordt ermee doodgegooid in de media. Maar dat is geen wonder met dit thema. Vanuit antroposofische hoek gebeurt er echter weinig mee, ik heb er tenminste heel weinig over kunnen ontdekken. Het meeste wordt nog gedaan op de website van de Aardespiegel, met kleine bespiegelingen vooral van de hand van Jac Hielema. Maar dan zie je al gauw dat de belangstelling naar het Occupy-protest wordt verlegd; dat schijnt interessanter te zijn. Voor een gedegen beschouwing en analyse moeten we naar Duitsland. Op de website van de ‘Anthroposophischen Gesellschaft in Deutschland’ is nu al het novembernummer van de ‘Mitteilungen aus der anthroposophischen Arbeit in Deutschland’ geplaatst (Mitteilungen_November.pdf). Redacteur Andreas Neider opent heel brutaal met ‘Am deutschen Wesen...’ Zou dat wel goed gaan? Hij schrijft:
‘Die deutsche Wirtschaftpresse strotzt, trotz Eurokrise, momentan nur so vor Superlativen über die deutsche Wirtschaft. Und in der Tat hat es den Anschein, als beherrschten die Deutschen wieder einmal die Welt. In China werden dieses Jahr erstmals mehr deutsche Autos zugelassen als in Deutschland selbst. Überall in den Schwellenländern China, Russland und Brasilien ist man wie wild auf deutsche Produkte: Porsche, Daimler, Audi und BMW, Adidas, Nivea und Bayer feiern nie gekannte Zuwachsraten und VW schickt sich unter Führung des Herrn Piëch an, der weltgrößte Autobauer zu werden. Unsere französischen Nachbarn blicken mittlerweile nur noch neidvoll über den Rhein und bewundern deutsche Tüchtigkeit und Effektivität. Aber was für ein Wesen spricht sich in alledem eigentlich aus? Kommen einem die Allüren, die hinter dem deutschen Exportboom stecken, nicht irgendwie bekannt vor? Im nebenstehenden Interview mit Stephan Eisenhut zur Eurokrise, findet man u.a. auch Anhaltspunkte, über Schein und Realität dieser Entwicklungen nachzudenken und wie mit diesen Fragen weiter umgegangen werden müsste.’
Het is inderdaad opvallend hoe 66 jaar na zijn totale nederlaag in de Tweede Wereldoorlog (1939-1945) Duitsland nu in het gemeenschappelijke landendrama de belangrijkste speler is geworden die aan Europa leiding moet geven, of het dat nu wil of niet. Het interview met Stephan Eisenhut is buitengewoon interessant en to the point, het heet niet voor niets ‘Was geht hier eigentlich vor? Vier Fragen zur Eurokrise’. Eisenhut betoogt dat er geen wezenlijk verschil is tussen het denken waarmee regeringen politiek bedrijven en hun land besturen, en het denken waarmee topbankiers leiding geven aan hun bankzaken en tot hun handelingen komen. Allebei beschouwen ze wat ze doen ten diepste als een strijd om het bestaan. Machtpolitici zien de staat als een bedrijf en denken dientengevolge dat het concurrerend vermogen van hun land de allerbelangrijkste factor is. Hun land moet de kampioen zijn, waarbij hun ‘eigen banken’ een cruciale rol toebedeeld krijgen. Maar wie bezit de nationale bank? Dat zijn vaak internationale financiële instellingen die eng met elkaar zijn vervlochten. Een relatief kleine groep mensen die het grootste deel van het wereldwijde vermogen bezit, is hier spelbepalend. Door het organiserend denken van politici treden deze op als veldheren die hun economische interessen moeten verdedigen.

Het is nog eenvoudig in te zien dat dit economisch denken van politici inadequaat is, zegt Eisenhut. Maar dat ook een bank geen gewoon economisch bedrijf is, is moeilijker te doorzien. Het organiserend denken in de politiek holt de democratie uit, terwijl het in het economisch leven juist tot kapitaalvorming leidt. Het vernuft van de menselijke geest doet kapitaal ontstaan. Het gevolg hiervan is echter dat deze menselijke geest van arbeid bevrijd wordt. Wat gebeurt er met deze vrije ruimte voor de geest? Wordt de vrije ruimte alleen maar gebruikt om nog meer economische waarde te creëren, dan verstikt de geest zichzelf. Hij heeft lucht nodig en dat is een culturele waarde. De cultuur moet in staat zijn om het kapitaal organiserend vermogen terug te dringen vanuit zijn eigen kracht, zonder daarbij de hulp in te roepen van derden.

De opvatting dat kapitaal tot dezelfde categorie behoort als goederen of waren, schept grote problemen. Neoliberalen snappen meestal heel goed dat de staat het economisch leven niet moet organiseren. Zij hebben er echter veel minder oog voor dat ook kapitaalverkeer niet tot het economisch leven behoort. Het wereldwijde goederenverkeer moet volgens hen geliberaliseerd worden, en naar hun mening geldt datzelfde ook voor het kapitaalverkeer. Dit laatste denken zij echter ten onrechte. Als gevolg hiervan ziet de staat zich gedwongen om regulerend en organiserend in te grijpen in het economisch leven. Hoe meer de staat echter de economie probeert te organiseren, hoe meer zij op haar beurt weer de speelbal wordt van de vrije kapitaalmarkten. – En nu in de woorden van Stephan Eisenhut zelf, opgetekend door Andreas Neider:
‘Mittlerweile fragen sich wohl zunehmend mehr europäische Bürger, was in Europa und der sogenannten Eurozone eigentlich los ist. Wer ist eigentlich verantwortlich für das, was sich da, scheinbar ohne unser aller Zutun, gerade ereignet? Doch kaum jemand, der nicht mindestens über ein volkswirtschaftliches Studium (und das Studium von Rudolf Steiners Nationalökonomischem Kurs) verfügt, kann hier zurzeit von sich behaupten, er verstünde noch, was da täglich in den Zeitungen zu lesen ist. Die Redaktion der «Mitteilungen» stellte daher vier Fragen an den Volkswirt und Geschäftsführer unserer Mercurial Publikationsgesellschaft, Stephan Eisenhut, wie sich die Dinge aus der Sicht eines anthroposophisch geschulten Blickes auf die Volkswirtschaften der Erde heute darstellen.

Andreas Neider: Rudolf Steiner hat bereits 1908 im Apokalypse-Zyklus (7. Vortrag) vor der Entpersonalisierung des Kapitals gewarnt und deren Folgen vorher gesagt. Heute erleben wir diese in einem bisher nicht dagewesenen Maße. Wie konnte es überhaupt dazu kommen, dass spekulative Geldgeschäfte, wie etwa Wetten auf den Bankrott eines Staates, zu lukrativen Geschäften geworden sind?

Stephan Eisenhut: Die Bedingungen für das Wetten auf den Bankrott eines Staates haben die Staaten selbst geschaffen. Und zwar deshalb, weil die Politiker in einer bestimmten Art des Denkens befangen sind. Dabei ist allerdings auch wichtig zu bemerken, dass zwischen dem Denken, aus dem heraus Regierungen das Geschäft des politischen Staates betreiben, und dem Denken, aus dem die leitenden Vertreter der Banken handeln, heute kein wesentlicher Unterschied besteht. Beide tun so, als ob die Einrichtungen, die sie verwalten, Wirtschaftsunternehmen seien. Und man glaubt, dass sowohl dieses Wirtschaftsunternehmen «Staat» als auch das Wirtschaftsunternehmen «Bank» sich im großen Kampf ums Dasein behaupten müsse. Josef Ackermann begründete einmal sein Ziel, 25% Eigenkapitalrendite zu erwirtschaften, damit, dass, wenn er nicht eine solche Größenordnung anstrebe, die Deutsche Bank zum Übernahmekandidaten für die großen amerikanischen Investmentbanken werde. Denn für diese sei eine so hohe Eigenkapitalrendite eine Selbstverständlichkeit. Wenn Europa stark sein wolle, so Ackermann, dann brauche es eigenständige, starke europäische Banken.

Den Machtpolitikern, die den Staat wie ein Wirtschaftsunternehmen behandeln, leuchtet eine solche Argumentation natürlich sofort ein. Wenn das eigene Land wettbewerbsmäßig gut aufgestellt sein soll, dann braucht es eigenständige «nationale Champions», die in der «Weltliga» der «Global Players» ganz vorne mitspielen. Diese, allen voran die «eigenen» Banken, müssen also entsprechend von der Politik gehätschelt werden.

Diese Art des politischen Denkens unterliegt einer Illusion, und zwar in mehrfacher Hinsicht. Denn zum einen stellt sich doch die Frage, inwieweit eine Aktiengesellschaft wie die «Deutsche Bank» eigentlich wirklich ein nationaler Champion sein kann? Die Aktionäre dieser Bank sind mittlerweile mehrheitlich gar nicht mehr im Inland ansässig. Zwar sind die Aktien im Streubesitz, das heißt es gibt scheinbar keinen Großaktionär mit dominierender Stellung. Doch sind die Besitzer der Firmenanteile zumeist selbst wieder Aktiengesellschaften. Man muss also erst einmal untersuchen, wie diese ganzen Aktiengesellschaften miteinander verflochten sind, wenn man verstehen will, von woher eigentlich ein dominierender Einfluss auf diese Gesellschaften ausgeübt werden kann. Es wird sich dann zeigen, dass die Fäden bei einer relativ kleinen Gruppe von Menschen zusammenlaufen, die den überwiegenden Teil der weltweiten Vermögenswerte besitzen und die man nicht wirklich national verorten kann. Die Frage ist hier jedoch, ob diese kleine Gruppe wirklich aktiv handelt, in dem sie die Kapitalströme bewusst kontrolliert und steuert, oder ob sie nicht selbst wiederum vom System Getriebene sind und ihr Einfluss sich lediglich nur darin erschöpft, möglichst an oberster Stelle zu bleiben.

Wenn also eine Regierung ihre «nationalen Champions» hätschelt, dann hätschelt sie letztendlich diese kleine internationale Elite der Superreichen, die mit den schwerfälligen staatlichen Organisationen ein leichtes Spiel hat. Sie verkauft den jeweiligen Landespolitikern die international agierenden Großbanken als nationalen Champion und macht sie dadurch ihren Interessen gefügig.

Der Begriff des «nationalen Champions» ist eine Chimäre, weil er suggeriert, dass die durch das politische Gebiet eingegrenzten Volkswirtschaften miteinander in Wettbewerb stünden. Der Politiker muss aus dieser Denkhaltung heraus natürlich dafür sorgen, dass die «Wettbewerbsfähigkeit» seines Landes erhalten bleibt. Er will sein Land strategisch geschickt organisieren. De facto verhält er sich so, als ob er im Krieg mit anderen Ländern stehe.[1]

Ein Krieg muss ja nicht unbedingt mit militärischen Mitteln ausgetragen werden. Auch wenn die Regierenden der verschiedenen Staaten sich immer wieder auf internationalen Krisengipfeln treffen und sich scheinbar um Verständigung bemühen, müssen sie doch, wenn sie in diesem organisatorischen Denken befangen sind, sich wie Feldherren verhalten, die die wirtschaftlichen Interessen ihres Landes verteidigen. Die Folgen dieser Denkhaltung für das politische System erleben wir gerade in der Finanzkrise. Die politisch Entscheidenden sind nur noch Getriebene und die demokratischen Entscheidungsprozesse verkommen zur Farce. Dass ein Staat nicht wie ein Wirtschaftsunternehmen geführt werden kann, ist noch relativ leicht einsichtig.

Viel schwerer ist zu erkennen, dass auch eine Bank nicht wie ein Wirtschaftsunternehmen geführt werden kann. Um das zu durchschauen, muss erst ein vernünftiger Kapitalbegriff gebildet werden. Man kann dann bemerken, dass gerade das organisatorische Denken, welches im politischen Leben die Aushöhlung der Demokratie bewirkt, im wirtschaftlichen Leben zur Kapitalbildung führt. Kapital entsteht da, wo der menschliche Geist durch seine Organisationskraft menschliche Arbeit erspart. Aber man darf eben das Kapital nicht nur von der Entstehungsseite her betrachten. Denn dann versteht man es nur halb und die unverstandene andere Hälfte setzt eine Dynamik in Gang, auf die Rudolf Steiner eben 1908 in dem Apokalypse-Zyklus schon hinweist. Man muss das Kapital auch von seiner Verwendungsseite her anschauen. Und da zeigt sich, dass das Wesen des Kapitals eigentlich darin liegt, dass ein Freiraum entsteht: der Mensch ist ja durch den Geist von Arbeit befreit worden. Wenn nun Rudolf Steiner 14 Jahre später im Nationalökonomischen Kurs nach dem Wert des Kapitals fragt – ich habe das in der Serie zum Nationalökonomischen Kurs, die ich gerade für Die Drei schreibe, entwickelt – dann stellt er eigentlich die Frage nach dem Wert dieses Freiraums.[2] Das ist durchaus eine wirtschaftliche Frage, aber in viel höherem Maße ist es eine Kulturfrage! Denn wenn man diesen Freiraum nur dazu nutzt, um das Wirtschaftsleben immer besser und besser zu organisieren, dann wird das Wirtschaftsleben nicht stärker, sondern beginnt immer mehr an seiner eigenen Organisation zu ersticken. Ein gesundes Wirtschaftsleben ist geradezu darauf angewiesen, dass die in ihm wirkenden Organisationskräfte durch das Kulturleben zurückgedrängt werden. Das geht aber nur, wenn dieses Kulturleben auch wirklich aus einer inneren Kraft heraus arbeitet und nicht nur schreit: Befreit uns, befreit uns, gibt uns Einkommen!

Die Ideologie des Neoliberalismus wird heute von vielen Menschen als Hauptgrund für die gegenwärtige Krise ausgemacht. Das ist auch nicht ganz falsch, nur wird in der Regel etwas Entscheidendes übersehen: Neoliberale Denker haben ein ausgesprochen gutes Gespür dafür, dass der Staat nicht Organisator sein darf, sondern lediglich über die Einhaltung von Recht und Ordnung zu wachen hat. Der Staat ist nicht die Instanz, die den wirtschaftlichen Warenverkehr regulieren kann. Wofür diese Denker hingegen gar kein Gespür haben, ist, dass der gesamte Bereich der Kapitalverwaltung nicht unter dem wirtschaftlichen Organisationsgesichtspunkt betrieben werden kann. Kapital wird als eine besondere Art von Ware angesehen. Wenn nun der Warenverkehr nicht durch den Staat reguliert werden darf, so muss selbstverständlich auch der Kapitalverkehr möglichst weltweit liberalisiert werden. Diese Auffassung konnte sich in den letzten Jahrzehnten auch immer mehr durchsetzen. Weil Kapital seinem Wesen nach etwas ganz anderes ist, als eine Ware, ist nun eine merkwürdige Dialektik entstanden: Denn je stärker der Kapitalverkehr liberalisiert wurde, desto mehr haben sich die Staaten genötigt gesehen, an anderer Stelle in das Wirtschaftsleben regulierend und organisierend einzugreifen. Je mehr aber die Staaten sich als Wirtschaftsorganisator betätigt haben, desto mehr sind sie wiederum Spielball der freien Kapitalmärkte geworden.

Man kann eine Antwort auf die oben gestellte Frage, wie es dazu kommen konnte, dass spekulative Geldgeschäfte, wie etwa Wetten auf den Bankrott eines Staates zu lukrativen Geschäften geworden sind, darin sehen, dass eine Form des Denkens, die im Wirtschaftsleben bis zu einem gewissen Grade angewendet werden muss, auf die Bereiche des Rechtsleben und des Geistesleben übertragen wird. Diese Bereiche können sich nicht gegenseitig befruchten, wenn sie nicht aus ihren eigenen Qualitäten arbeiten. Stattdessen führt das gefallene Geistesleben in Form der Finanzmacht Krieg gegen den politischen Staat und das eigentliche Wirtschaftsleben, oder anders ausgedrückt: Es führen diese Bereiche alle gegeneinander Krieg.

A.N.: Trägt Deutschland nicht Mitschuld an der stümperhaften Einführung des Euro als europäischer Einheitswährung? Hätte man damals nicht viel strengere Kriterien bei dessen Einführung walten lassen müssen?

St.E.: Die Einführung einer europäischen Einheitswährung war ja keine deutsche Idee, sondern es war das der Preis, den Helmut Kohl für die deutsche Einheit vordergründig gewissermaßen an Frankreich zu zahlen hatte. Mitterrand hatte die Einführung des Euro zur Bedingung für die Zustimmung zur Wiedervereinigung gemacht.[3] Das heißt der Euro ist nicht aus ernsthaften wirtschaftlichen Überlegungen sondern aus politisch-strategischen Überlegungen geschaffen worden. Aus Sicht des Westens muss Deutschland so fest in Europa eingebunden werden, dass seine Wirtschaftsmacht neutralisiert werden kann. Natürlich hat Deutschland versucht, darauf zu reagieren und man kann sich fragen, ob die Strategie des Westens gescheitert ist und Deutschland durch den Euro nicht noch mächtiger geworden ist. Denn der deutschen Wirtschaft wurden durch die Einheitswährung innerhalb Europas enorme Absatzmöglichkeiten geschaffen. Das war aber nur möglich, in dem zugleich enorme Mengen Kapital aus Deutschland exportiert wurden. Es ist nicht verwunderlich, dass die deutschen Banken mit Abstand die höchsten Auslandsforderungen gegenüber englischen Unternehmen haben. England ist das Weltfinanzzentrum. 80 % der europäischen Hedgefonds sind in England ansässig. Man kann davon ausgehen, dass die deutschen Banken ihr Geld an solche Finanzunternehmen ausgeliehen haben, die damit wiederum ihre spekulativen Geschäfte betreiben. Zeitgleich mit der Einführung des Euros wurde in Deutschland ja auch dem sog. «Rheinischen Kapitalismus» der Garaus gemacht. Von einer «Sozialpartnerschaft» zwischen Arbeitgebern, Gewerkschaften und politischen Institutionen konnte immer weniger die Rede sein. Damit einhergeht, dass die Anteilseigner der großen deutschen Aktiengesellschaften heute überwiegend im Ausland ansässig ist.

A.N.: Welche Möglichkeiten sehen Sie, aus der Euromisere noch heraus zu kommen?

St.E.: Diese Misere kann nicht durch technische Maßnahmen überwunden werden. Sie kann schon gar nicht durch Politiker gelöst werden. Sie erfordert ein Bewusstsein dafür, an welche Kräfte man im Denken anknüpft. Ein bloß technisch-organisatorisches Denken bemerkt nicht, mit welchen Kräften es in Wirklichkeit arbeitet. Deshalb wies Rudolf Steiner immer wieder darauf hin, dass es nicht bloß darauf ankomme anderes zu denken, sondern anders zu denken. Es ist möglich, ein Denken zu entwickeln, das die geistigen Kräfte, mit denen es arbeiten muss, bewusst ergreift und erkennt. Nur aus diesem Denken kann ein echtes freies Geistesleben geschaffen werden. Denn es hat die Kraft, die materiell-technische Organisation zurückzudrängen und den dadurch entstanden Raum auszufüllen.

A.N.: Wo sehen Sie heute Ansätze für ein breiteres Verständnis von Rudolf Steiners volkswirtschaftliche Ideen, denn eigentlich müsste doch eine solche Krise wie die jetzige zum Aufwachen zwingen?

St.E.: Eine breitere Öffentlichkeit kann nur ein Verständnis für das entwickeln, was sich im Leben bereits entfaltet hat. So wird heute durchaus mit einer gewissen Irritation bemerkt, dass sehr viele anthroposophische Einrichtungen auf ganz unterschiedlichen Gebieten in den letzten 90 Jahren eine recht große Fruchtbarkeit entwickelt haben. Mit dem dahinterstehenden Gedankengut tut man sich jedoch weiterhin schwer.

Die volkswirtschaftlichen Ideen Rudolf Steiners können nicht in dem Sinne in einzelnen Einrichtungen verwirklicht werden, wie das bei den landwirtschaftlichen, pädagogischen und medizinischen Ideen möglich war. Sie können höchsten einzelne Einrichtungen, wie z.B. die GLS-Bank, beeinflussen. Sie werden bisher auch in anthroposophischen Kreisen noch sehr wenig verstanden. Deswegen halte ich gegenwärtig erst einmal eine starke Initiative dahingehend für notwendig, anhand dieser Ideen das oben angesprochene andere Denken überhaupt zu entwickeln. Je mehr Menschen diese Gedanken innerlich aktiv bewegen, desto stärker wird die Kraft werden, die sich an die Stelle des heute alles dominierenden technischen Organisationswesens setzen kann. Deswegen habe ich die schon oben erwähnte Serie zum Nationalökonomischen Kurs Rudolf Steiners in der Zeitschrift die Drei begonnen. Sie soll Menschen ansprechen, die bereit sind, an der Entwicklung ihres Denkens zu arbeiten. Das Verständnis der volkswirtschaftlichen Inhalte ist auf diesem Denkweg natürlich ein sehr wichtiges Nebenprodukt.

[1] Interessanter Weise machte genau diesen Gesichtspunkt die deutsche Monopolkommission 2004 in ihrem 15. Hauptgutachten «Wettbewerbspolitik im Schatten ‘Nationaler Champions’» geltend: «Das Bild von der Volkswirtschaft als Wettbewerber entstammt einer militaristischen Politiktradition. Danach sind Länder Rivalen, das «stärkste» besiegt die anderen, annektiert ihr Land und vertreibt oder unterwirft ihre Bürger. Mit Wirtschaft hat dieses Bild nichts zu tun.» Siehe: http://www.monopolkommission. de/haupt_15/sum_h15_de.pdf

[2] vgl. hierzu: Stephan Eisenhut: Eine Anschauung des volkswirtschaftlichen Prozesses – Zur Komposition des Nationalökonomischen Kurses, in: die Drei, Oktober 2011, S. 17 ff.

[3] vgl.: Historischer Deal Mitterrand forderte Euro als Gegenleistung für die Einheit, http://www.spiegel.de/politik/ausland/0,1518,719608,00.html

donderdag 27 oktober 2011

PR-machine

‘Welkom
Mijn naam is Chantal Heijdeman en ik ben euritmist.
Sinds 2006 zijn al mijn activiteiten ondergebracht in de stichting Uit Eigen Beweging.
Ik nodig U graag uit de nieuwe website te bezoeken en kennis te nemen van mijn verschillende euritmie activiteiten.
Natuurlijk neemt het Curach ensemble binnen mijn werk en dus ook op de website een belangrijke plaats in.
Maar mijn werkveld is breder en gevarieerder; zie deze website.
Als U meer wilt weten over euritmie, klik hier
Zo bescheiden heet Chantal Heijdeman haar bezoekers welkom. We kennen haar wel, in ‘Ganzenhoedster’ hadden we op 10 februari al met haar ensemble Curach kennisgemaakt. Maar zoals ze sinds eergisteren op haar website aankondigt, ‘Curach op de tv bij de KRO’:
‘In de maand van de spiritualiteit (November 2011) besteedt de KRO aandacht aan een vijftal spirituele stromingen: Hara Krishna, Antroposofie, Boeddhisme, Sjamanisme en engelen vanuit het Christendom. De titel van het programma, dat wordt gepresenteerd door Karin de Groot, luidt: “Heb ik genoeg?”

De redaktie heeft met het oog op het item “Antroposofie” ook aan euritmie gedacht. Via het Euritmie Impresariaat Nederland is de programmamaker, Joep van de Nieuwenhuizen, terecht gekomen bij Chantal Heijdeman en haar Euritmie amateurgroep Curach.

Karin de Groot neemt zelf deel aan een oefenmiddag bij Curach en als kijker kun je meebeleven hoe het haar vergaat.

Gezien de tijd (25 minuten per aflevering) en de vele onderwerpen zal de euritmiebijdrage slechts enkele minuten duren. Maar hoe dan ook... “vast leuk om te gaan kijken...”
De uitzendingen staan gepland op 1 – 8 – 15 – 22 en 29 november, aanvang 19.20 uur op Nederland 2.’
Weet u nog uit de ‘Augustusoogst’ van 31 augustus? Vast niet, dus zal ik het even ophalen:
In het KRO programma Heb Ik Genoeg? staat Karin de Groot stil bij wat ècht belangrijk is in het leven. Ervan uitgaande dat geld niet gelukkig maakt, gaat ze op zoek naar immateriële rijkdom. Karin stort zich met heel haar ziel en zaligheid in een (haar) onbekende wereld.

In deze nieuwe serie duikt Karin tijdens KRO’s Maand van de Spiritualiteit onder in de wereld van de spiritualiteit. Zo zal Karin onder andere twee weken leven als Hare Krishna, maar ook volgens de leer van de Antroposofie, het Boeddhisme en het Sjamanisme. Uiteraard wordt het Katholicisme niet vergeten: Karin gaat op zoek naar haar eigen beschermengel om – als het lukt – daarmee in contact te komen. Heb ik Genoeg? vanaf dinsdag 1 november (5x) de KRO op Nederland 2.

De Vijfsprong op TV 30 augustus
Van woensdag 24 augustus tot en met vrijdag de 26e was mevrouw K(arin) de Groot van de KRO bij ons samen met een filmploeg van de KRO aanwezig. Waarom kwam Karin de Groot bij ons? Zij wil graag programma’s maken over vijf verschillende levensbeschouwingen en over de wijze, hoe die zich manifesteren in de wereld. Op Urtica De Vijfsprong wilde zij graag meemaken hoe de antroposofie in de landbouw en in de zorg naar voren komt. In november zal de KRO de programma’s over de levensbeschouwingen uitzenden. Zodra we weten wanneer dat is, zullen we dat op onze website melden.’
Op 3 oktober had de website van de Vijfsprong inderdaad het vervolg onder ‘Nieuws – Actuele ontwikkelingen’:
‘Tv-uitzending KRO
In november zal Karin de Groot in het kader van de “maand van de spiritualiteit” vijf keer op televisie te zien zijn. Zij heeft zich verdiept in de Hara Krishna, het Boeddhisme, het Sjamanisme, de wereld van de engelen en ook in de antroposofie. Voor dat laatste is zij ook enkele dagen op de Vijfsprong te gast geweest. Op dit moment staat de televisie-uitzending van Karin de Groot over de antroposofie gepland voor dinsdag 8 november om 19.20 uur (waarschijnlijk Nederland 1, KRO).’
Vandaag werd op de website ‘Zaanstreek – dichtbij’ de volgende tekst geplaatst, ‘over het antroposofisch gezondheidscentrum’, met als belangrijkste ondertitel ‘Antroposofisch Gezondheidscentrum Raphael maakt nieuwe start.’ Een beetje verwarrend is het wel, want er staat ook ‘de laatste ontwikkelingen in het gezondheidscentrum, september 2011’, terwijl er helemaal onderaan als datum ‘oktober 2011’ wordt vermeld, en als auteur ‘gezondheidscentrum raphael’. Maar dat maakt niet echt veel uit, want het gaat allemaal om deze informatie:
‘Het gezondheidscentrum neemt een unieke plaats in in het veld van de Zaanse gezondheidszorg. De antroposofische zorg is een aanvulling op de gangbare zorg. Een arts en twee therapeuten bestrijken momenteel samen een breed scala aan mogelijkheden op het gebied van de patiënt helpen bij genezing.

De arts, Marion van Bree, is zelf 10 jaar huisarts geweest. Zij kent de geneeskunde, zoals die door huisartsen en in de ziekenhuizen bedreven wordt. In de Tjotterlaan, waar het gezondheidscentrum gevestigd is in twee kamers in het paramedische centrum Hoornse Veld, werkt zij met antroposofische geneesmiddelen: middelen uit de natuur. Zo kan zij lastige kwalen op een duurzame manier behandelen. Veel succes heeft zij bijvoorbeeld met de behandeling van chronische hoofdpijn en migraine. Maar ook heeft zij veel ervaring met kinderen die problemen hebben, zoals angst of grote onrust. Soms verwijst de huisarts naar dokter van Bree maar men kan ook zonder verwijzing zelf een afspraak maken. Men kan in principe komen met elke kwaal die men al enige tijd heeft.

Verpleegkundige Marrian Buhrs doet de olie-inwrijvingen. De patiënten ervaren dit als een zeer plezierige en heilzame therapie! De olie wordt door de huid waargenomen en heeft een eigen werking. Zo werken bijvoorbeeld inwrijvingen met lavendelolie ontspannend en slaapbevorderend. Ook bij kinderen werkt deze therapie goed.

Marrian Buhrs geeft bij problemen tussen ouders en hun kind ook ouderbegeleiding Door middel van gesprekken gaat zij samen met de ouders op weg om te ontdekken waar hem de schoen wringt in een vastgelopen situatie tussen ouders en een kind. Zo helpt zij de ouders hun kind weer te begrijpen en zelf te helpen.

Psychosociaal therapeute en jobcoach Lucia Pultrum werkt ook binnen het gezondheidscentrum. Over haar werk schrijft ze zelf: “Als er een te groot verschil zit tussen hoe je van binnen bent en hoe je je naar buiten toe gedraagt, kan het gaan wringen in jezelf. Je krijgt gevoelens van twijfel, onvrede of onmacht.
In deze vorm van therapie, die naast gesprekken soms ook van creatieve technieken gebruikmaakt, leer je ongewenste gedragspatronen los te laten en de weg terug te vinden naar je eigenlijke zelf, je kern. Daar heerst rust en harmonie. Vanuit die kern gaan we werken aan een nieuwe koers.”

Lucia Pultrum werkt ook therapeutisch met kinderen; dit doet zij op een beeldende manier. Het kind laat beelden zien in zijn gedrag, in tekeningen, spel of dromen. Van deze beelden wordt gebruik gemaakt om via verhalen en allerlei opdrachten het kind zelf aan het werk te zetten. Deze beelden maken zichtbaar wat er leeft in het kind; dat zijn vaak ervaringen die een diepe indruk op het kind hebben gemaakt.
In de speltherapie wordt via spel “gepraat” over het leven thuis en op school, over dat wat prettig is, over wat het kind plezier en veiligheid biedt maar ook over de dingen waar het juist geen raad mee weet, waar het in geblokkeerd is geraakt of waar het angst voor heeft.
Ouders worden in aparte gesprekken nadrukkelijk betrokken bij de voortgang van deze therapie.
Deze therapie kan ingezet worden bij lichamelijke klachten zonder duidelijk aanwijsbare oorzaak, bij het verwerken van moeilijke gebeurtenissen, bij eet- of slaapproblemen en bij angst of agressie.

In september heeft het antroposofische gezondheidscentrum een nieuwe start gemaakt. Na een periode met wisselingen in de samenstelling van de therapeuten en het vertrek van het bestuur gaat het gezondheidscentrum op een nieuwe manier verder. Het team is afgeslankt en bestuurt voortaan zichzelf. De saamhorigheid en samenwerking binnen het team is goed.
Patiënten kunnen een afspraak maken via telefoonnummer 075-6121028.
Voor meer informatie: www.gezondheidscentrumraphael.nl
U ziet, men zorgt niet alleen voor herfstmarkten van vrijescholen en dergelijke voor zijn eigen publiciteit, maar nu ook in de kunst en de gezondheidszorg. Overigens, om nog even terug te komen op wat we vonden op ‘Uit Eigen Beweging’, de website van Chantal Heijdeman. Laten we even naar ‘De Nieuwsbode Zeist’ gaan, de editie van gisteren, dan vinden we daar in het midden van pagina 19 een grote kleurenfoto van een euritmiegezelschap in kleurige gewaden en de titel ‘Curach in “Heb ik genoeg”’, met als onderschrift:
‘KRO-presentatrice Karin de Groot heeft voor haar programma “Heb ik genoeg” meegedaan met Curach, het euritmiegezelschap van Chantal Heijdeman. De opname vond plaats in de zaal van de Rafaelkerk, hier in Zeist. De uitzendingen zijn (voorlopig) gepland in de maand van de spiritualiteit, op 1, 8, 15, 22, en 29 november, om 19.20 uur op Nederland 2.’
Kijken we nu onderaan de website van Chantal Heijdeman, zien we daar ‘Site by Heijdeman Media Consultancy’ staan. Dat maakt nieuwsgierig. Er op klikken leert ons:
‘Heijdeman Media Consultancy is a new company with a wealth of knowledge and experience in the media landscape for over 25 years.

We provide consultancy for media related business concept and product development, strategy development, sales and marketing like narrowcasting, DM, branding, using social media, E-commerce, webshops, Internet mailings, SEO, Big Data developments and all related media activities.

The clients we have done business with have made millions through innovative thinking about their products and services, using first mover experience that made them eventually a big player in a new market and by sharing experience from around the world which was not obvious.

Our clients have been KPN, UPC, T-online, Deutsche Telecom, Skynet, Vodafone, PCM (NRC,Trouw, Volkskrant, AD), WWF, Cito Toets, Omniversum, Eagle Rock/Pegasus and many, many more.
Our approach is:
– Tailor made
– Hands on
and with
– A global network of media expects’
Aha. Dat is niet niks. We kunnen ook nog op ‘About’ klikken:
‘Marc Heijdeman has been in media for over 25 years in various rolls and responsibilities. He graduated from Emerson College (Boston), which is the only private university exclusively dedicated to communications and media.

His experience is as diverse as working for 20th Century Fox in Los Angeles, producing multiple award winning TV productions and feature films, organizing live TV events with global satellite broadcasting, development and execution of over 50 different DVD concepts for the retail around the world, creating newspaper/fundraising concepts like for WWF, developing early concepts and implementation of Interactive TV and VOD services for clients like KPN, UPC, Tele2, Deutsche Telecom and Vodafone. Create DVD giveaway premiums for clients around the world.

He ran an international retail/webshop as general manager which gave a unique experience of combining the knowledge of the physical retail with the INTERNET experience with a 600% increase in web sales in one year.

He has lived and worked for longer periods of time in the USA, Germany and France.
The international media experience is truly global and diverse.’
Gezien de naam ga je denken aan een (wellicht ver) familielid van Chantal Heijdeman, dat ligt voor de hand. Nu geeft de website nog de volgende mogelijkheden:
Maar daar is helaas niets meer aan informatie te vinden (behalve een e-mail adres bij mac.com). Dus wat moeten we hier nu van denken: gewoon een zeer goed geoliede PR-machine?
.

dinsdag 25 oktober 2011

Familiekudde

De website van de Zonnehuizen meldde gisteren dat ‘Onderzoek naar samenwerking in beslissende fase’ is:
‘Het onderzoek naar de vorm van samenwerking tussen een private investeerder, beoogde samenwerkingspartners en Zonnehuizen komt in een beslissende fase. Uitgesproken is dat alle betrokken partijen positief staan tegenover een samenwerking met Zonnehuizen en vertrouwen hebben in een goede afloop.

Op basis van dit vertrouwen is een samenwerkingsovereenkomst opgesteld die nu voor reactie wordt voorgelegd aan de Cliëntenraad en Ondernemingsraad van Zonnehuizen. Het plan van samenwerking wordt vervolgens voorgelegd aan de banken. Hun medewerking is noodzakelijk om verder te kunnen!

Zodra de banken groen licht hebben gegeven, kunnen de namen van de private investeerder en de samenwerkingspartners bekend worden gemaakt. Als er nieuwe ontwikkelingen zijn, berichten wij daarover op onze website.
Gerry Nutters
Woordvoerder Zonnehuizen’
Vanmiddag kwam de website van het Leidsch Dagblad met het bericht ‘Bouw nieuw Marecollege begint binnenkort’:
‘De verbouwing en uitbreiding van het vroegere Da Vinci College aan de Sumatrastraat tot nieuw schoolgebouw voor het Marecollege begint in december of januari. Dat staat in een nieuwsbrief die de gemeente verspreidde in Leiden-Noord.

Het wordt een complete vernieuwing. De Da Vinci “blokkendoos” wordt omgevormd tot een lemniscaat. In gewoon Nederlands: het krijgt de vorm van een uitgerekte acht. Een vorm die staat voor “beweging” in de filosofie van de vrije school waar het Marecollege toe behoort. Ook symboliseert het de balans tussen het stoffelijke en het geestelijke.

Het gebouwontwerp was een kolfje naar de hand van het Rotterdamse 24H Architecture. Het bedrijf neemt in zijn ontwerpen steeds de natuur als uitgangspunt.’
Maar De Twentsche Courant/Tubantia berichtte daarentegen ‘Geen ruimte voor peuterzalen met “identiteit”’ in Almelo:
‘De Vrije School en de Montessorischool vrezen dat er bij de vorming van de nieuwe kindcentra geen ruimte is voor een eigen identiteit voor de “eigen” peuterspeelzalen.

Het is de bedoeling dat peuterspeelzalen en kinderopvang worden samengevoegd in kindcentra. Nu hebben de Vrije School en de Montessorischool zelf een peuterspeelzaal met een aan de vorm van hun onderwijs gekoppelde identiteit. Deze peuterzalen worden geëxploiteerd door Scoop Welzijn. Scoop ontvangt gemeentelijke subsidie voor deze voorzieningen.

D66-raadslid Gina Rozema heeft over de kwestie vragen aan het college van burgemeester en wethouders gesteld, waarop ze in de raadsvergadering van 1 november een antwoord verwacht.

Wethouder Mieke Kuik zegt het belangrijk te vinden dat iedereen voor een kindcentra in de buurt kan kiezen. Hoe het met de identiteit daarvan gesteld is, kan zij niet zeggen.’
Vervelend is het nieuws van afgelopen vrijdag in De Limburger over ‘Opnieuw brandstichting Vrije School Heerlen’:
 ’Voor de tweede keer dit jaar is brand gesticht bij de Vrije School aan de Schaesbergerweg in Heerlen. De schade van de brand deze week bleef beperkt tot een zwaar beschadigde deur van een berging als gevolg van een plastic compostvat bij de ingang dat in brand was gestoken. Indien de brand bij het hoofdgebouw niet ’s ochtends door een leerkracht was ontdekt, had de hele school in brand kunnen vliegen, zegt de politie. Die heeft geen enkel idee wie er achter de brandstichting(en) zit.

In maart van dit jaar werd een nood-lesloklaal onbruikbaar als gevolg van brandstichting. Ook toen was brand gesticht in een container die naar het gebouw was gesleept. Twee jaar eerder brandde de gymzaal volledig uit nadat een container die tegen de gymzaal aan gezet was, in brand werd gestoken. Beide brandstichtingen zijn nooit opgehelderd.

Directrice Maud Nolet vermoedt vandalisme. Ze heeft geen enkele aanleiding om een gerichte actie tegen de school te vermoeden, het contact met de buurt is goed en conflicten met ouders zijn er niet. “Er wordt wellicht een plek gezocht waar een brandje een kans van slagen heeft. Een school is een makkelijk doelwit, die staat 's nachts leeg. We staan ontzettend machteloos. Het terrein is afgesloten met een hek, maar daar kun je overheen klimmen als je wilt.” Uit voorzorg staan de containers bij de school nu achter slot en grendel.

De branden hebben tot onrust geleid bij buurtbewoners. Direct aan de school grenzen diverse woningen.’
Dan heb ik meer internationaal nieuws, over een ‘Neuauflage’ van Rudolf Steiner, Zeitgeschichtliche Betrachtungen:
‘Bd. 1: Wege zu einer objektiven Urteilsbildung; Bd. 2: Das Karma der Unwahrhaftigkeit; Bd. 3: Wirklichkeit okk. Impulse

Die Leinenausgabe war sieben Monate nach Erscheinen bereits ausverkauft. Und immer noch ist dieser Titel gefragt. Deshalb erscheint als aktuelle Neuauflage eine Sonderausgabe in broschierter Form zu einem günstigeren Preis. Eine Gelegenheit, dieses brisante Zeitdokument mit seinem vollständig neu bearbeiteten Text und seinem umfangreichen Kommentar zu erwerben.

3 Bände in Schuber
Herausgeber: Alexander Lüscher
Seiten: 1791, Broschur
978-3-7274-5715-9
Rudolf Steiner Verlag
Preis: CHF 109.00 / EUR 79.90’
Maar ik moet ook een uitstel melden van het al lang verwachte boek van Peter Selg over Rudolf Steiner. De website van het Verlag des Ita Wegman Instituts laat namelijk onder ‘Neuerscheinungen’ dit weten:
‘Peter Selg
Rudolf Steiner
1861-1925
Aspekte einer inneren Biographie

ca. 1000 Seiten, ca. 80 Abb. Leinen mit Schutzumschlag
ca. Euro 59,– /  ca. CHF 88,–
ISBN 978-3-905919-27-1
erscheint im Januar 2012’
Konrad Hildesheimer schreef afgelopen vrijdag op de website van weekblad ‘Das Goetheanum’ over een ‘Festakt zur Gründung des Eurythmeum CH’:
‘Vor sieben Jahren wuchs die Idee und nun ist es Wirklichkeit: Am 24. September schlossen sich die ‹Akademie für Eurythmische Kunst Baselland› und das ‹Eurythmeum Zuccoli› zum ‹Eurythmeum CH› zusammen.

Eine erwartungsvolle Festgemeinschaft hat sich am vergangenen Samstag an der Apfelseestrasse in Aesch versammelt, um der feierlichen Einweihung des Eurythmeum CH beizuwohnen. Der ‹Geist der Freiheit und der Individualität› soll über und in dieser nunmehr einzigen Schweizer Eurythmie-Schule herrschen, die durch ihre internationale Studentenschaft und ihr Kollegium über die Schweizer Grenzen hinaus von Bedeutung sein wird. Künstlerische Beiträge vom Kollegium (Ingrid Everwijn, Ulla Hess, Frauke Grahl, Eduardo Torres) überzeugten die Anwesenden, Ansprachen und Grußworte vom Vorstand der Allgemeinen Anthroposophischen Gesellschaft, der Sektionsleitung und Kollegen anderer Schulen und Bühnen, aus Heileurythmie und Berufsverband zeigen die Anteilnahme und Unterstützung, die der neuen Ausbildungs- und Kunststätte entgegengebracht wird. Es war ein Auftakt voller Hoffnung und Zuversicht. Der Studienstätte ist der gelungene Start zu gönnen und als Omen für die mutige Arbeit zu werten.’
Nadine Aeberhard van Anthromedia.net schreef zaterdag ook over deze ‘Neugründung. Zwei der ältesten Eurythmieausbildungen gehen gemeinsame Wege’:
‘Das Eurythmeum Zuccoli ist ein Ort, wo Menschen, die eine zukünftige und erfüllende Lebensaufgabe anstreben, die Möglichkeit zu einer gut fundierten und breit angelegten Eurythmie-Ausbildung finden.

Die Ausbildung wird von einem Kollegium verantwortet, das eine langjährige Erfahrung in der Ausbildung von Studierenden, sowie in der Bühnenkunst hat. Derzeit sind das Frauke Grahl, Ulla Hess und Ursula Heusser. Ausser der Eurythmie werden die Fächer Musiktheorie (Stefan Abels) und Sprachgestaltung (Uwe Henken) durchgehend unterrichtet. Gastdozenten geben regelmässige Epochen: Eurythmie im Arbeitsleben (Annemarie Ehrlich, Den Haag), Pädagogische Eurythmie (Claire Wyss, Basel), Hygienische Eurythmie (Margrit Hitsch, Bern).’
Dan gaan we weer terug naar Nederland, naar de ‘Overdekte Herfstmarkt Vrije School Ede’. Deze vrijeschool liet al op 13 oktober weten:
‘Ook dit jaar organiseert de Vrije School in Ede weer een gezellige herfstmarkt voor jong en oud. Veel kraampjes met originele cadeaus voor de aanstaande feestdagen, een vlooienmarkt, veel kinderactiviteiten en heel veel lekkers. Een echte aanrader!

Van 10.30-15.30 bent u welkom op de Vrije School in Ede op weer een zo’n gezellige herfstmarkt voor jong en oud. Naast een vlooienmarkt vindt u hier veel kraampjes met originele cadeaus voor de aanstaande feestdagen.

Nieuw dit jaar zijn het wellnessplein en het delicatessenplein waar allerlei (h)eerlijke verwennerij te vinden is.

Met live muziek, living statues, veel kinderactiviteiten en het fantastische poppentheater “de Toverbezem” belooft het dit jaar weer een super gezellige markt te worden.

En... in onze (h)eerlijke wereldkeuken vindt u eigengemaakte lekkernijen ten bate van onze school.

Komt u met de auto? U kunt dan parkeren op een paar minuten loopafstand op het parkeerterrein aan de Ganzenweide.

* Toegang van de markt is gratis *’
Helaas staat er niet bij wanneer. Maar navraag leert dat de herfstmarkt op 5 november plaatsvindt. Iets soortgelijks was het geval bij de aankondiging van de Herfstbazaar (Roermond) van de Vrijeschool Christophorus bij De Limburger:
‘De Vrijeschool Christophorus organiseert de jaarlijkse Herfstbazaar. Er is een gevarieerd aanbod van (kinder-)activiteiten en standhouders samengesteld. De Herfstbazaar is daarnaast dé gelegenheid voor een nadere kennismaking met de leerkrachten, kinderen en de gezellige gebouwen, die samen de sfeer van deze basisschool vormgeven.

De Herfstbazaar luidt het nieuwe seizoen in met tal van activiteiten en standhouders, lekkere hapjes en warme dranken. Op het schoolterrein en in de verschillende gebouwen, kunt u uiterst prettig kennismaken met oude ambachten, creatieve uitingen met natuurlijke materialen, poppen en knuffels, glazen en houten sieraden, kinderboeken, edelstenen en tal van creaties van de leerlingen zelf. Natuurlijk vindt u er ook informatie over de achtergronden van de Vrijeschool en het middelbaar vervolgonderwijs. Met een muziekje op de achtergrond is het plezierig contacten leggen en samen genieten van de heerlijke herfstsfeer.’
Eronder staat:
‘Gepubliceerd op: 16.10.11 02:00’
Maar het blijkt zo te zijn dat de Herfstbazaar zelf al op 16 oktober plaatsvond. Daar moet men toch beter aan denken als men zo’n bericht op internet plaatst. Als laatste vandaag wil ik aandacht vragen voor het ‘Biojournaal’. Dat zullen we toch beter in de gaten moeten houden. Ik heb hier al vaker interessante artikelen van Lenneke Schot overgenomen. Maar nu Demeter het af laat weten met de nieuwsvoorziening, blijkt dat we voor berichten over biologisch-dynamische landbouw ook gewoon bij het Biojournaal terecht kunnen. En alles rijkelijk gelardeerd met foto’s. Wat dacht u van ‘Familiekuddesysteem werkt op BD-melkveehouderij Schoonderbeek. “Gerard stopt er echt al zijn energie in”’ door Lenneke Schot, van afgelopen vrijdag:
‘Gerard en Rosa Kok runnen in De Glind BD-melkveehouderij Schoonderbeek. Gerard heeft de boerderij van zijn ouders overgenomen. De eerste twaalf jaar heeft hij nog gangbaar gewerkt. Rosa geeft aan dat hij toen vanuit een innerlijke drive toch naar een andere werkwijze op zoek is gegaan.

In 1991 is daarom omgeschakeld naar de biologische bedrijfsvoering en sinds 2007 wordt op de melkveehouderij biologisch-dynamisch gewerkt. “Daarvoor was Gerard eigenlijk al BD-boer, alleen werkte hij nog zonder preparaten.” Rosa geniet er van om haar man aan het werk te zien. “Hij stopt al zijn energie in de koeien en hij kan echt niet meer anders. Hij gaat er met hart en ziel voor.”

Familiekuddesysteem
Gerard werkt volgens het familiekuddesysteem, die hij nog steeds verder aan het ontwikkelen is. “De kalfjes die blijven gaan de eerste twee maanden met de moeder mee de kudde in. Daarna worden ze apart gezet, maar wel zodanig dat ze nog bij hun moeder kunnen drinken. Gerard legt deze gang van zaken ook altijd even uit aan de koeien, al zijn de dieren inmiddels niet anders gewend. Daarnaast zien ze dat het bij de andere zo werkt.”

Rosa vertelt dat het grote voordeel van dit houderijsysteem is dat het kalf alle principes van de koe mee krijgt. “Ze zien het voorbeeld en dit wordt hun referentiekader. Sowieso is de hele werkwijze gericht op contact tussen de gehele kudden.” Ook de droge koeien en enkele pinken lopen in de kudde.

Ze geeft aan dat Gerard maar al te graag over de bedrijfsvoering vertelt. “We hebben veel excursies gehouden. Dit was vooral erg in trek toen de potstal er net stond. Ook zijn we voorbeeldbedrijf geweest. Nu komen bezoekers vooral voor  het project kalf bij de koe. Beleidsmakers, boeren, maar ook mensen uit het buitenland. Zo hebben we hier al Schotten, Aziaten en Spanjaarden op bezoek gehad.”

Vrijwilligers
De familie Kok ontvangt ook graag vrijwilligers, eventueel in combinatie met kamperen op de boerderij. “Deze locatie is uitermate geschikt voor mensen die van eenvoud en rust houden en het fijn vinden fysiek zelfstandig aan de gang te gaan.” In ruil voor een paar uur meewerken kunnen ze vrij kamperen. “Dan kijken we waar ze goed in zijn, dit kan van alles zijn bijvoorbeeld: tuinieren, schilderen, stal schoonmaken.”

Consumenten kunnen ook een koe adopteren bij melkveehouderij Schoonderbeek. Dit project is geïnitieerd na de Mkz-crisis. “We wilden hiermee de burgers weer bij de koe betrekken. Er zijn er al zeker 25 geadopteerd. Laatst kreeg een jong meisje dat gek is op koeien een koe cadeau van haar tante. Ze heeft toen ook zelf mee mogen melken.”’
‘De Korenmaat in Zeist werkt volgens een bijzonder concept. De winkeliers bestellen wat klanten nodig hebben. En de boodschappen worden vervolgens thuisbezorgd of klaargezet. “Wij willen graag biologische voeding verkopen, maar gaan op een andere manier met de economie om”, licht Ruud Banus toe. Hij werkt al sinds 1996 bij De Korenmaat. “Het draait om afspraken maken. Laat ons weten wat je nodig hebt, dan zorgen wij hier voor. Overleg is daarom essentieel.”

Economie doe je samen, dat is de visie van De Korenmaat. “Wij streven er niet naar om behoeften te kweken. Er wordt afgestemd op de behoefte van de klant.” Ruud wordt niet bepaald enthousiast van de werkwijze van andere winkels. “Er is veel aanbod bij de concurrent, maar dit hele systeem klopt niet. Er worden allerlei acties gebruikt om producten ook weer kwijt te raken.”

Voor De Korenmaat is het belangrijk dat iedereen er goed van kan eten. “Het kan niet zo zijn dat de één er goed uit komt, terwijl op een andere plek in de keten juist verlies geleden wordt.”

De winkel werkt met een vaste stukprijs per gekocht artikel. “Deze prijs weerspiegelt de hoeveelheid werk die het ons kost om de producten te leveren. We hanteren bewust niet zoals anderen een percentage van de inkoopprijs. Veel klanten kopen hun producten via ons per omdoos. Dat scheelt ons werk, en de klanten geld.”

Maar hoe verdienen de acht winkeliers dan hun brood? “Het enige dat opgebracht moet worden zijn de kosten van de winkel en de inkomsten van de winkeliers. Het werkkapitaal wordt door de gezamenlijke klantenkring opgebracht in de vorm van een renteloze lening. De Korenmaat noemt dat klanteninleg. De Korenmaat werkt niet met privékapitaal.”

Klanten
De Korenmaat heeft ongeveer 175 vaste klanten. Een dertigtal daarvan komt de producten zelf afhalen. De service is voor velen de reden om van de diensten van De Korenmaat gebruik te maken. Ruud wil echter dat ze ook het verhaal achter de winkel leren kennen. “Dit moet helder worden voor de klant, die zich ook met het gedachtegoed van de Korenmaat moet kunnen verbinden. Ze krijgen hier service met inhoud.”

Bezorgen
De winkeliers rijden veelal vaste bezorgroutes. Zo komen ze alleen op vrijdag in Bilthoven en op zaterdag in Culemborg. De winkel heeft een vrij wijd bezorggebied rondom Zeist. “Al hebben we zeker niet de passerpunt in Zeist gezet en een keurig cirkeltje getrokken.” Bij het bezorgen nemen ze vier volle sleutelbossen mee. “Een deel van de klanten vraagt ons om de gekoelde spullen gewoon in de koelkast te zetten. Dat zegt toch iets over het vertrouwen dat ze in ons hebben.”’
Op 9 maart 2009 kwam in ‘Blauwe Bloem’ deze Korenmaat al langs. Maar die is nog niet zo in het zonnetje gezet als hier in het Biojournaal. En dan is er bijvoorbeeld ook nog Menu woon-werkgemeenschap Bronlaak vol met zelfgeproduceerde bio-groenten en -zuivel’ van 14 oktober:
‘Woon-werkgemeenschap Bronlaak in Oploo deed ook dit jaar mee aan de “De Mooie Maaltijd in Brabant”. Een logische stap volgens Huub Deckers. “Wij koken namelijk het hele jaar door met enkel biologische- en BD-ingrediënten. Dus we weten eigenlijk niet beter.” Bronlaak runt zelf een zuivelboerderij en teelt haar eigen groenten. De rest van de benodigde producten worden bij BD-Totaal ingekocht. “Dit concept is volgens mij uniek in Nederland.”

In de tuin, de zuivelboerderij en de keuken zijn de bewoners zelf actief. “In de keuken werk ik met een vaste ploeg van zeven mensen. We zijn volledig op elkaar ingespeeld. Dit gaat heel goed. Sommigen werken al wel acht jaar in de keuken.”

Vorige week was wel anders dan anders. Zo zijn er twee thema-avonden georganiseerd: een Mosselavond en een Italiaans buffetavond met biologische ingrediënten. Hiervoor moesten de bewoners zich zelf inschrijven. “De meesten hebben zich opgegeven, dus dit was een groot succes.”

Huub geeft aan dat er veel variatie in het menu is. De inspiratie wordt veelal gehaald uit de groenten die net van het land zijn gekomen. “Deze worden zo snel mogelijk in het menu verwerkt.” In de keuken worden per dag 190 maaltijden bereid, waarvan een kwart dieetmaaltijden.

Er worden veel verschillende producten geteeld en geproduceerd. Uit de tuin van Woon-werkgemeenschap Bronlaak zijn onlangs prei, bonen, tomaten, wortelen, aardappelen en uien geoogst. “Ook telen we veel vergeten groenten, zoals snijbiet, pastinaak enzovoorts. En we maken zelf zuurkool klaar.” In de zuivelboerderij wordt kwark, yoghurt en melk en kaas geproduceerd.’
Op deze manier kan ik het Biojournaal wel bij mijn Nieuwsbronnen gaan vermelden...
.

zondag 23 oktober 2011

The New York Times

‘A version of this article appeared in print on October 23, 2011, on page A1 of the New York edition with the headline: A Silicon Valley School That Doesn’t Compute.’
Zo, nu weet u meteen waarover het vandaag gaat en dat mijn bron de website van ‘The New York Times’ van gisteren is:
‘Grading the Digital School. A Silicon Valley School That Doesn’t Compute, by Matt Richtel.
Published: October 22, 2011

LOS ALTOS, Calif. — The chief technology officer of eBay sends his children to a nine-classroom school here. So do employees of Silicon Valley giants like Google, Apple, Yahoo and Hewlett-Packard.

But the school’s chief teaching tools are anything but high-tech: pens and paper, knitting needles and, occasionally, mud. Not a computer to be found. No screens at all. They are not allowed in the classroom, and the school even frowns on their use at home.

Schools nationwide have rushed to supply their classrooms with computers, and many policy makers say it is foolish to do otherwise. But the contrarian point of view can be found at the epicenter of the tech economy, where some parents and educators have a message: computers and schools don’t mix.

This is the Waldorf School of the Peninsula, one of around 160 Waldorf schools in the country that subscribe to a teaching philosophy focused on physical activity and learning through creative, hands-on tasks. Those who endorse this approach say computers inhibit creative thinking, movement, human interaction and attention spans.

The Waldorf method is nearly a century old, but its foothold here among the digerati puts into sharp relief an intensifying debate about the role of computers in education.

“I fundamentally reject the notion you need technology aids in grammar school,” said Alan Eagle, 50, whose daughter, Andie, is one of the 196 children at the Waldorf elementary school; his son William, 13, is at the nearby middle school. “The idea that an app on an iPad can better teach my kids to read or do arithmetic, that’s ridiculous.”

Mr. Eagle knows a bit about technology. He holds a computer science degree from Dartmouth and works in executive communications at Google, where he has written speeches for the chairman, Eric E. Schmidt. He uses an iPad and a smartphone. But he says his daughter, a fifth grader, “doesn’t know how to use Google,” and his son is just learning. (Starting in eighth grade, the school endorses the limited use of gadgets.)

Three-quarters of the students here have parents with a strong high-tech connection. Mr. Eagle, like other parents, sees no contradiction. Technology, he says, has its time and place: “If I worked at Miramax and made good, artsy, rated R movies, I wouldn’t want my kids to see them until they were 17.”

While other schools in the region brag about their wired classrooms, the Waldorf school embraces a simple, retro look — blackboards with colorful chalk, bookshelves with encyclopedias, wooden desks filled with workbooks and No. 2 pencils.

On a recent Tuesday, Andie Eagle and her fifth-grade classmates refreshed their knitting skills, crisscrossing wooden needles around balls of yarn, making fabric swatches. It’s an activity the school says helps develop problem-solving, patterning, math skills and coordination. The long-term goal: make socks.

Down the hall, a teacher drilled third-graders on multiplication by asking them to pretend to turn their bodies into lightning bolts. She asked them a math problem — four times five — and, in unison, they shouted “20” and zapped their fingers at the number on the blackboard. A roomful of human calculators.

In second grade, students standing in a circle learned language skills by repeating verses after the teacher, while simultaneously playing catch with bean bags. It’s an exercise aimed at synchronizing body and brain. Here, as in other classes, the day can start with a recitation or verse about God that reflects a nondenominational emphasis on the divine.

Andie’s teacher, Cathy Waheed, who is a former computer engineer, tries to make learning both irresistible and highly tactile. Last year she taught fractions by having the children cut up food — apples, quesadillas, cake — into quarters, halves and sixteenths.

“For three weeks, we ate our way through fractions,” she said. “When I made enough fractional pieces of cake to feed everyone, do you think I had their attention?”

Some education experts say that the push to equip classrooms with computers is unwarranted because studies do not clearly show that this leads to better test scores or other measurable gains.

Is learning through cake fractions and knitting any better? The Waldorf advocates make it tough to compare, partly because as private schools they administer no standardized tests in elementary grades. And they would be the first to admit that their early-grade students may not score well on such tests because, they say, they don’t drill them on a standardized math and reading curriculum.

When asked for evidence of the schools’ effectiveness, the Association of Waldorf Schools of North America points to research by an affiliated group showing that 94 percent of students graduating from Waldorf high schools in the United States between 1994 and 2004 attended college, with many heading to prestigious institutions like Oberlin, Berkeley and Vassar.

Of course, that figure may not be surprising, given that these are students from families that value education highly enough to seek out a selective private school, and usually have the means to pay for it. And it is difficult to separate the effects of the low-tech instructional methods from other factors. For example, parents of students at the Los Altos school say it attracts great teachers who go through extensive training in the Waldorf approach, creating a strong sense of mission that can be lacking in other schools.

Absent clear evidence, the debate comes down to subjectivity, parental choice and a difference of opinion over a single world: engagement. Advocates for equipping schools with technology say computers can hold students’ attention and, in fact, that young people who have been weaned on electronic devices will not tune in without them.

Ann Flynn, director of education technology for the National School Boards Association, which represents school boards nationwide, said computers were essential. “If schools have access to the tools and can afford them, but are not using the tools, they are cheating our children,” Ms. Flynn said.

Paul Thomas, a former teacher and an associate professor of education at Furman University, who has written 12 books about public educational methods, disagreed, saying that “a spare approach to technology in the classroom will always benefit learning.”

“Teaching is a human experience,” he said. “Technology is a distraction when we need literacy, numeracy and critical thinking.”

And Waldorf parents argue that real engagement comes from great teachers with interesting lesson plans.

“Engagement is about human contact, the contact with the teacher, the contact with their peers,” said Pierre Laurent, 50, who works at a high-tech start-up and formerly worked at Intel and Microsoft. He has three children in Waldorf schools, which so impressed the family that his wife, Monica, joined one as a teacher in 2006.

And where advocates for stocking classrooms with technology say children need computer time to compete in the modern world, Waldorf parents counter: what’s the rush, given how easy it is to pick up those skills?

“It’s supereasy. It’s like learning to use toothpaste,” Mr. Eagle said. “At Google and all these places, we make technology as brain-dead easy to use as possible. There’s no reason why kids can’t figure it out when they get older.”

There are also plenty of high-tech parents at a Waldorf school in San Francisco and just north of it at the Greenwood School in Mill Valley, which doesn’t have Waldorf accreditation but is inspired by its principles.

California has some 40 Waldorf schools, giving it a disproportionate share — perhaps because the movement is growing roots here, said Lucy Wurtz, who, along with her husband, Brad, helped found the Waldorf high school in Los Altos in 2007. Mr. Wurtz is chief executive of Power Assure, which helps computer data centers reduce their energy load.

The Waldorf experience does not come cheap: annual tuition at the Silicon Valley schools is $17,750 for kindergarten through eighth grade and $24,400 for high school, though Ms. Wurtz said financial assistance was available. She says the typical Waldorf parent, who has a range of elite private and public schools to choose from, tends to be liberal and highly educated, with strong views about education; they also have a knowledge that when they are ready to teach their children about technology they have ample access and expertise at home.

The students, meanwhile, say they don’t pine for technology, nor have they gone completely cold turkey. Andie Eagle and her fifth-grade classmates say they occasionally watch movies. One girl, whose father works as an Apple engineer, says he sometimes asks her to test games he is debugging. One boy plays with flight-simulator programs on weekends.

The students say they can become frustrated when their parents and relatives get so wrapped up in phones and other devices. Aurad Kamkar, 11, said he recently went to visit cousins and found himself sitting around with five of them playing with their gadgets, not paying attention to him or each other. He started waving his arms at them: “I said: ‘Hello guys, I’m here.’”

Finn Heilig, 10, whose father works at Google, says he liked learning with pen and paper — rather than on a computer — because he could monitor his progress over the years.

“You can look back and see how sloppy your handwriting was in first grade. You can’t do that with computers ’cause all the letters are the same,” Finn said. “Besides, if you learn to write on paper, you can still write if water spills on the computer or the power goes out.”’
Net zo interessant als het artikel zelf, zijn de reacties erop. Ik heb een selectie gemaakt uit de 79, gebaseerd op welke het meeste worden aangeraden door de lezers:
ecosopher
Southwest, US
October 23rd, 2011
9:37 am
It’s great to see an article like this in the NYT, at a point when so many are questioning what’s happening with modern education. Unfortunately, the article misses one major part of the Waldorf story in the U.S. In addition to the “private” Waldorf schools, there are a rapidly growing group of public, free, charter schools that are based on the Waldorf curriculum.

At our daughter’s school, 60% of the families meet the criteria for poverty, but we also have some very wealthy families. The diversity is amazing and very healthy. And, being public, everyone is welcome to attend, so we regularly see children transferring from “mediated” public schools and from heavily mediated lives, some who have been previously labeled as “problems”. If they and their families hang in there through the transition, we often see them become entirely different, much more healthy and happy children, enjoying school again.

Indeed, our daughter likes vacations from school, but is always joyfully expectant for school to start again every morning, and comes home most days singing songs she learned that day during math or writing lesson.

As with “pjd”, #15 above, I also work in education of adults, and have had the pleasure of working with quite a few who have grown up in Waldorf, some from some very challenging backgrounds and families. I can say, without exception, they are among the brightest, most articulate and engaged students I have. They pick-up new knowledge and abilities very rapidly, always think outside the box, and can assimilate many different ideas into a coherent whole better than just about any other student I work with.

There is growing evidence that integrative, age-appropriate learning is much more effective at developing intelligence than rote, media- and test-based education. Waldorf is whole-child, whole-being learning, engaging the heart and the hands, as well as the head. Indeed it is about learning, but mostly about teaching the love of learning
Recommended by 10 Readers

30.
Texas
October 23rd, 2011
9:37 am
For several years I went to a church where the majority of children there went to the local Waldorf school. They were engaged, polite, had wonderful social and interactive skills, were generous, extremely creative, kind to everyone, charitable, and were very, very smart.

To my knowledge all but one of the 25 or so kids were given full scholarships to university. None, not one, had any problems with drugs or drinking, and their values were not based on clothes or social status but on genuine compassion and interest in others. The teachers were fully engaged with their students and families. The parents felt their lives, along with those of their children were vastly improved. One of my closest friends pulled his two daughters out of public school and they are both doing work at the college level (in 8th grade) and are thrilled to go to school. Yes, thrilled.

Compare that with a 40% high school drop out rate, low college scholarship rate, gang violence, sexual activity as early as age 11, teenage pregnancies off the charts, harassment and bullying, teen suicide and childhood alcoholism that are rampant in public schools.

The precepts and philosophies of Rudolf Steiner, who founded Waldorf, provide a foundation for leadership and excellence in quality of life. Steiner’s approach teaches parents as much as it does children (read “Redirecting Children’s Behavior” as one of many examples). We use Steiner’s approach in our home with our child and with each other and our child, and marriage/home life, are thriving.

Those who condemn Waldorf obviously do not have first hand experience. Public education in the US is broken and is a waste of time and resources. My child is going to Waldorf. Public schools are toxic, and in many cases, dangerous.
Recommended by 8 Readers

27.
John Bird
Fort Lauderdale, FL
October 23rd, 2011
9:37 am
As school districts fire teachers,many still find the funds to spend millions on the latest computer technologies. Yet, what studies indicate is that the most important factor in a child’s education, after family background, is the quality of the classroom teacher. After teaching for thirty three years, I am convinced that the dedication and the enthusiasm of a great teacher can profoundly affect a child’s education, not the latest computer program. Here’s a study I’d like to see. Compare the results on standardized tests of a group of students with a great teacher in a classroom with no computers with a similar group of students with an equally effective teacher who uses the latest technology. My hypothesis is that both groups of students would do equally well on the tests because of the quality of the teachers and that computers would have no positive affect on student test scores. Administrators and Boards of Education need to focus on the quality of their teachers and ensuring that every student has an effective teacher and not on spending very limited resources on the latest Smart Board or math app.

P.S. One step every teacher should take to develop their students’ writing skills is to ban the gawd awful power point presentations that are quickly replacing research papers in too many classrooms.
Recommended by 7 Readers

35.
R. B.
Monroe, CT
October 23rd, 2011
9:37 am
“Technology is a distraction when we need literacy, numeracy and critical thinking.” Well said. As an educator, I love technology. I was an early adopter and even received some national recognition for my use of web pages. And I endorsed having my students use word processing to write the final drafts of their papers. But, there was far more emphasis of reading, asking questions, defending an interpretation by returning to the text, working in small groups to arrive at a consensus response, and a number of opportunities to present an individual project through oral presentation using props. The latter were identified by my students as the infamous paper bag book reports. And yes they took notes, listened to lectures, had to write out out responses to tough essay questions in class. The hard work was always the reading and thinking and to this day it remains so. Too many school systems believe that manipulating the keys of a handheld calculator without knowledge of basic math is learning. And students write down the number they arrive at never questioning its accuracy even though it is obviously incorrect because they don’t really grasp math. In the same way an essay produced on a computer is not necessarily good prose just because the presentation is in the correct format. Learning is about thinking not just going through the motions and presenting some sort of powerpoint. Technology can provide great tools at the appropriate time and place but cannot replace comprehension, creative thought, and analysis. First teach to think.
Recommended by 7 Readers

22.
Steve
NY, NY
October 22nd, 2011
10:59 pm
My kids attend a public high school that provides each student with a laptop. Great idea, but is all in the execution and application. In both cases the learning process remains a collaborative classroom effort. Their laptops are not the center of learning, just a vehicle to manage and enable the process. Amazing how what was standard learning tools just 30 years ago (pen and paper) is now alternative. While eshewing all technology in the seat of technology innovation in this country is hilarious. Truly self indulgent.
Recommended by 7 Readers

31.
kristina
Santiago, Chile
October 23rd, 2011
9:37 am
There is something troubling and elitist about this article: the children of high tech executives who can afford $25,000 per year (ps: if its all so “simple” and “back-to-basics” why is it so fantastically expensive?) will probably always have access to what they need to receive a decent education and make progress later in life.

These high tech parents have the luxury of delaying technology education because they know that their children will never lack for it. I think it is unbelievably intolerant (and hypocritical in the case of people who work in the computer business) to claim that computers have no place in the classroom: when technology is adopted to its best advantage, to teach something more vividly and more effectively than may be imparted through non-technological means, then it is absolutely worthwhile, especially in the case of those children who don’t respond to more traditional kinds of education. And bragging about how your children don’t know how to use Google is an outright insult to those children in faraway countries for whom Google has opened a window onto the world--precisely the world that these Waldorf parents belong to yet sniff at.

There are many, many worthwhile practices in the Waldorf approach, but why can’t kids knit AND learn through technology? I am astonished that such enlightened professionals would choose to send their children to a school that espouses such extreme, intransigent attitudes about learning.

This is an anecdotal story about a very, very privileged group of kids whose academic performance is not indicative of anything about the general population, and who are very lucky to be the children of such successful professionals. This piece belongs in a self-congratulatory alumni magazine, not on the front page of the Times.
Recommended by 6 Readers

39.
Chestnut Ridge, NY
October 23rd, 2011
9:37 am
This is so refreshing! As a computer programmer, almost two decades ago I was asked by a relative of mine starting a private K-8 school for advice about the role of computers in the classroom. I told her they would be useless for learning before around 8th grade. The school installed computers in every classroom, of course. Five years later they had gotten rid of them all -- they were simply distractions.

From my experience, children’s ability to understand the technology underlying electronic devices, to learn programming, to make meaningful use of spreadsheets and databases, and even to make intelligent choices searching on the internet begins around eighth grade.

Waldorf schools make use of computers and other technologies from this time on. That makes good sense; they aren’t denying the sensible role of computers, just waiting until children are ready for them. I praise the courage of the writer of this article -- and of the many people who offered comments recognizing and affirming the developmental realities of childhood.
Recommended by 6 Readers

38.
Ithaca, NY USA
October 23rd, 2011
9:37 am
My children attended Waldorf School of the Finger Lakes. They both graduated with top honors from high school and college. Waldorf gave them interest in learning and taught them how to learn. My family believes that the Waldorf pedagogy is the way all children should learn.

The elements of Waldorf have been around a very long time. As odd as it may seem in the modern world, the principles don’t really require periodic updating.

I have periodically done funded research in class room computing. On the onset of each project computing was seen as a great hope. Yet in virtually every project the research eventually found computing to be a distraction to learning. Human teachers, real world objects, and human interaction still turn out to be the most effective way of learning.
Recommended by 5 Readers

52.
Elizabeth ter Poorten
Croton-on-Hudson, NY
October 23rd, 2011
10:07 am
How about the classic Montessori School? There are no computers in the early years. Order, beauty, love, compassion, generosity of spirit are taught as well as taking care of the environment, developing the senses, math, language, reading and WRITING as well as independence and self-reliance!
Recommended by 3 Readers

67.
Ed Miller
New York, NY
October 23rd, 2011
10:19 am
It’s not just Waldorf school fans who have pointed out the myths surrounding high-tech education. The Harvard Education Letter described them back in September 1994. I was its editor at the time. A lot of people didn’t like having their deep faith in machines challenged, and the same remains true today. But the fact is that very little meaningful research on the real outcomes of technology-heavy teaching exists, while both common sense and long experience support the conclusion that education mostly takes place in the context of human relationships, not mechanical ones.
Edward Miller
Alliance for Childhood
New York City
Recommended by 3 Readers

75.
J
London, UK
October 23rd, 2011
10:19 am
This article implies that, in other schools, teachers are not teaching children to use paper and pens and are just pushing buttons on computers! I can’t speak for all teachers, but I’m quite sure that, even in this day and age children are still learning to use pens and pencils! And most teachers, shockingly, still use hands on methods (such as the fractions example in the article) even when computers are available. I would say that many schools are a lot more like the Waldorf schools than the article likes to consider. My school teaches children like this and also allows them to use technology at appropriate times as well!
Recommended by 3 Readers

47.
grosse pointe Brit
Michigan
October 23rd, 2011
9:37 am
Waldorf schools have always attracted superior teachers. We none of us know how our child will develop and learn. But the parents who choose Waldorf for their children know that the most important aspects of education are teaching children how to think and solve solve problems.

Your choice of focusing on a Silicon Valley Waldorf school is unfortunate because it has generated malevolent comments about high tech parents I.e. the toys we produce are for the masses but our children require a much better education.

The real test would be college admission rates for Waldorf graduates from a community that has fine public schools as well as a variety of private schools.

That said, I live in a community with all of the above and while my personal knowledge is limited, I have always experienced Waldorf students as just that much better .... In every way.
Recommended by 3 Readers

63.
Palo Alto, CA
October 23rd, 2011
10:19 am
Initially, I put my son in a preschool Waldorf institution. It was like a Nazi camp, no TV, no colorful blocks, no drive to teach the kids other than the basics. It was very touchy-feely, sing-song, hope-that-it-works kind of stuff. When we were at a farm, I wanted my son to touch the horse, but a Waldorf teacher tapped me on the shoulder so I wouldn’t “pressure the boy.” The place was an Amish anti-technology place. I understand some tech parents like it, but for every one of them, there are 10 the other way. We pulled our kid out and put him in a Montessori school where he thrived.

Some parents may like it, but it is the vast minority of tech parents. This is a personal choice that works for some, but not for everyone. For every anti-tech kid, there’s 10 that thrive using the latest technology. So instead of an anecdotal story, let’s cite real evidence.
Recommended by 3 Readers

56.
hancock, nh
October 23rd, 2011
10:19 am
I teach in a public high school. This article does a great job of exploring the age-old debates about technology and education (it never addresses Steiner’s truly weird religious philosophy). It’s funny to hear all these technologists, who have built the digital world in which we live, explain why they send their kids to such an anti-technology oasis of a school. I think there’s some denial going on, and some wishful thinking (“sigh, if only the world that we’ve created was not this way”). I doubt that any of these parents, for even an instant, would think of doing their jobs or living their lives without their technology. Raising their kids without technology seems as if they are stunting them, in a vain attempt to keep their delicate little children out of the direct sunlight. Waldorf schools foster a rejection of the real world. Such a hothouse approach is unsustainable, sooner or later our children have to live in the real world. Waldorf schools are perhaps well-intentioned, but in the end such an approach is wrong-headed, even unethical. JR
Recommended by 2 Readers

53.
HollyTee
Virginia
October 23rd, 2011
10:07 am
I LOVE THIS ARTICLE. My daughters went through 5 and 7 years of Waldorf education. My oldest is now a top student at Washington and Lee University and plans to go into medicine. My younger, also an exceptional student, pours her spare time into sports, ceramics and friends. The through-line is their confidence and creative thinking. They left Waldorf education years ago, but I am still grateful on a regular basis that they had it!
Recommended by 2 Readers

54.
A Reader
Detroit, MI
October 23rd, 2011
10:16 am
My stepchildren went to a Waldorf school -- with disastrous results! Upon graduation, they were not at all prepared to meet the challenges of even a moderately rigorous university environment. They draw beautifully, though. Unfortunately, prospective employers are not very interested in their artistic skills.

This little educational experiment (which, I hasten to add, was not my idea) was one of the biggest and most expensive mistakes we ever made. I have nothing but regret.
Recommended by 2 Readers

55.
New York
October 23rd, 2011
10:19 am
Article suggests that like Waldorf, schools-without-technology are more effective because their students are moving on to better colleges. However, those students may be performing better primarily because of attention and guidance of their caring parents, who themselves are professionally well established and have the affluence to pay a tuition fee of hopping 17-25k. So, we cannot say, for sure, abstinence from technology is more effective.

However, if we assume that a child is better off without technology of all forms, is it possible to live without technologies in this time? I guess not. Technologies are made to make our lives no-brainer, so that we can use our brain power somewhere else. Rather than we spend our energy fighting against use of technology, let’s harness the benefits of it. To use technology does not mean to over-use it. Parents need to educate their children how and how much they can use technologies.

But, in support of the author, one form of technology is out and out harmful I believe – the televisions. IMO, televisions are the biggest “killers” of the children – the amount of time these dumb boxes take, and content they feed are both harmful.
Recommended by 2 Readers

58.
Ellen Greenspan
Narberth, Pennsylvania
October 23rd, 2011
10:19 am
Two of my grandchildren attended Waldorf schools. I was concerned that they weren’t reading in the early grades, but saw how, in time, they were not only reading, but loving it. I loved all of the creative projects they were involved in as I am an artist myself, and was very impressed with how they not only made a lot of art, but were actively involved with music. My concerns that they would be behind other children when they went to a regular high school, were unnecessary, as they not only did beautifully, but excelled in all of there studies. One of my Grandsons is now a sophomore at Tulane University and doing very well. His brother is in his last year at a private high school, and excelling in all his studies.

Waldorf was wonderful for both of them, and I highly recommend it.
Recommended by 2 Readers’

Labels

Over mij

Mijn foto
(Hilversum, 1960) – – Vanaf 2016 hoofdredacteur van ‘Motief, antroposofie in Nederland’, uitgave van de Antroposofische Vereniging in Nederland (redacteur 1999-2005 en 2014-2015) – – Vanaf 2016 redacteur van Antroposofie Magazine – – Vanaf 2007 redacteur van de Stichting Rudolf Steiner Vertalingen, die de Werken en voordrachten van Rudolf Steiner in het Nederlands uitgeeft – – 2012-2014 bestuurslid van de Antroposofische Vereniging in Nederland – – 2009-2013 redacteur van ‘De Digitale Verbreding’, het door de Nederlandse Vereniging van Antroposofische Zorgaanbieders (NVAZ) uitgegeven online tijdschrift – – 2010-2012 lid hoofdredactie van ‘Stroom’, het kwartaaltijdschrift van Antroposana, de landelijke patiëntenvereniging voor antroposofische gezondheidszorg – – 1995-2006 redacteur van het ‘Tijdschrift voor Antroposofische Geneeskunst’ – – 1989-2001 redacteur van ‘de Sampo’, het tijdschrift voor heilpedagogie en sociaaltherapie, uitgegeven door het Heilpedagogisch Verbond

Mijn Facebookpagina

Translate

Volgers

Totaal aantal pageviews vanaf juni 2009

Populairste berichten van de afgelopen maand

Blogarchief

Verwante en aan te raden blogs en websites

Zoeken in deze weblog

Laatste reacties

Get this Recent Comments Widget
End of code

Gezamenlijke antroposofische agenda (in samenwerking met AntroVista)