Bijzonderheid

Dat is nou jammer. Kondigde ik afgelopen zondag 2 oktober in ‘Conferentietijd’, op gezag van de speciale website ‘Samen op weg naar 2020’, nog een bijzonderheid aan van de conferentie op 5 oktober 2011 (gisteren dus) van de Vereniging van vrijescholen met de titel ‘Kunstzinnige processen in onderwijs en opvoeding’:

‘Een redactieteam bestaande uit 7 studenten van de afdeling communicatiemanagement van Hogeschool Utrecht zullen in opdracht van het adviesbureau Scompany en de Vereniging van vrijescholen een integraal verslag van de conferentie verzorgen. Een feitenrelaas van de dag wordt gecombineerd met sfeerverslagen, interviews met deelnemers, organisatoren en sprekers, afgewisseld met opinies en meningen. De redactie publiceert de resultaten direct de volgende dag op de speciale website van de MichaëlConferentie www.michaelconferentie2020.nl’

Afgezien van de grammaticale fout dat een redactieteam enkelvoud is en dat dit team dus een verslag zal uitbrengen, en niet zullen, lees ik vandaag op ‘Verslag van de conferentie’:

‘De organisatie ontvangt in de loop van de dag de resultaten van het redactieteam. Op dit moment is het team, donderdag 6 oktober 2011, bezig het materiaal uit te werken. We verwachten vandaag een deel van het materiaal te kunnen publiceren.’

Misschien komt het in de loop van de avond, maar nu staat er nog niks. Dan maar ander nieuws. Skipr meldde gisteren ‘Raphaëlstichting verwelkomt nieuwe bestuurder’:

‘Remco Bakker treedt in februari 2012 toe tot de raad van bestuur van de Raphaëlstichting. Bakker volgt bij de antroposofische zorgaanbieder Marinus van der Meulen op die met pensioen gaat.

Bakker (38) gaat bij de Raphaëlstichting samen met Pim Blomaard de tweehoofdige, collegiaal werkende raad van bestuur vormen. Bakker komt uit de verstandelijk gehandicaptenzorg en heeft veel ervaring met de antroposofische zorg. Zo werkte hij ondermeer bij Amarant en de Lievegoed Zorggroep.

Inclusie

De laatste drie jaar was hij bestuurder van Orion, een antroposofische zorgaanbieder in Rotterdam die zich sterk maakt voor inclusie en sociale vernieuwing. Naast gehandicaptenzorg biedt de Raphaëlstichting verpleeghuiszorg en poliklinische psychiatrie aan in Noord- en Zuid-Holland.’

Dat is dus een soort stuivertje wisselen. Ben benieuwd hoe het straks verder met Orion gaat. Ander persoonsgebonden nieuws kwam eergisteren van Bionext, ‘Nederlandse ondernemer in nieuwe IFOAM World Board’:

‘Op 3 oktober is het nieuwe IFOAM bestuur gekozen (IFOAM World Board) tijdens de Algemene Vergadering (General Assembly) in Namyangju City, Zuid-Korea. Onder de tien bestuursleden bevindt zich ook een Nederlandse ondernemer: Volkert Engelsman, directeur van Eosta en oud-bestuurslid van Biologica.

Bionext is verheugd over de verkiezing van Engelsman in de World Board en vindt het een goede zaak dat een Nederlandse ondernemer in het bestuur vertegenwoordigd is. Bavo van den Idsert, directeur Bionext: “Intercontinentale samenwerking in de biologische sector wordt de komende jaren steeds belangrijker, bijvoorbeeld op gebied van wederzijdse erkenningen en import, opschaling en eerlijke prijsvorming. IFOAM speelt daarin een belangrijke rol. Dan is het heel goed dat een gewaardeerd bio ondernemer uit Nederland zijn schouders wil zetten onder de IFOAM. Dat is goed voor IFOAM en goed voor Nederland.”

Dit zijn de tien nieuwe leden van het IFOAM bestuur:

Volkert Engelsman, Netherlands

Frank Eyhorn, Germany (Switzerland)

Eva Torremocha, Spain

Matthew Holmes, Canada

Mathew John, India

Benjamin Cole, Ghana

Andre Leu, Australia

Manjo Smith, South Africa

Gabi Soto, Costa Rica

Roberto Ugas, Peru

De Algemene Vergadering van IFOAM vindt één keer in de drie jaar plaats en is gekoppeld aan het IFOAM Organic World Congress (OWC). Het is hét democratische forum van de internationale biologische beweging waar de koers wordt bepaald voor de komende jaren.

Zie: www.ifoam.org’

Door dit bericht ontdek ik nu pas dat Bavo van den Idsert interim-directeur van Bionext is geworden. Dat heb ik dus gemist in mei. Ik had het ontstaan ervan (danwel de omvorming van Biologica in Bionext) niet in de gaten gehad, zoals ik op 27 juli in ‘Pieperkunde’ aanduidde:

‘“Bionext“ is de nieuwe naam van “Biologica”, sinds twee maanden. Bijna ongemerkt heeft die verandering zich voltrokken, de website heeft als adres nog steeds biologica.nl. We lezen elders echter (op 25 mei) dat “Bionext gaat bijdrage leveren aan biologische sector”’.

Dat Bavo van den Idsert daar nu – tijdelijk – de scepter zwaait, had ik ook niet in ‘Augustusoogst’ op 31 augustus in de gaten, toen ik berichtte in de rubriek ‘Landbouw en voeding’ dat ‘Bionext verhuist naar Zeist’. Terwijl dezelfde Bavo van den Idsert hier regelmatig langs is gekomen. Bijvoorbeeld op 24 december 2010 in ‘Groeicijfers’:

‘Het Biojournaal bij monde van Lenneke Schot (die ik eerder, op 7 november in “Kaas“, introduceerde) brengt vandaag een interview met Bavo van den Idsert. Over hem heb ik het hier ook al verschillende malen gehad. Bijvoorbeeld op 6 augustus in “Stijl“ en op 20 februari in “Wanten“. In Biojournaal staat vandaag “Bavo van den Idsert verwacht jaarlijkse groei van 15-20%. ‘Bio gaat komende jaren nog grote stappen zetten’”:

“De secretaris van de Vereniging van biologische producenten en handel, Bavo van den Idsert, ziet ondanks de goede groeicijfers nog voldoende groeimogelijkheden. Zo is er volgens hem in de maatschappij grote behoefte aan de integrale systeembenadering die biologisch biedt. ‘Dit leidt tot een aantal meerwaarden, bijvoorbeeld een gezondere bodem, schoner water en meer diervriendelijkheid. En daar is grote behoefte aan. Hierop moet de focus liggen.’”’

Dezelfde Lenneke Schot van Biojournaal interviewde 27 mei ‘Interim-directeur Bavo van den Idsert: “Bionext staat open voor alle partijen die bio verder willen brengen”’:

‘Bavo van den Idsert, interim-directeur van de deze week gepresenteerde ketenorganisatie Bionext, is erg tevreden met de totstandkoming van de organisatie. “Ik ben blij dat we de goede vorm hebben gevonden en deze ketenorganisatie op hebben kunnen zetten. We hebben hier lang aan gewerkt en het resultaat mag er zijn.”

Belangrijk is dat met deze ketenorganisatie ook voor andere partijen projecten uitgevoerd kunnen worden. “Bionext staat open voor alle partijen die bio verder willen brengen.” Hij geeft aan dat het hierbij bijvoorbeeld kan gaan over projecten rondom wetgeving of communicatie en promotie.

Bionext staat volgens hem ook echt klaar voor het bedrijfsleven. “Om iets te kunnen realiseren in deze sector, moest het bedrijfsleven meer betrokken worden. Dit is nu het geval, het bedrijfsleven is bestuurlijk zelfs medeverantwoordelijk.”

Belangrijke stap

De ontwikkeling van de ketenorganisatie is een belangrijke stap, zeker nu de overheid zich na een succesvolle tijd terugtrekt. “Het bedrijfsleven moet dit nu overnemen. Dit is overigens altijd de doelstelling geweest na afloop van het convenant.”’

Van den Idsert meldde zelf al op 25 mei op zijn eigen website ‘Start nieuwe ketenorganisatie Bionext’:

‘We zijn verheugd u te kunnen informeren over de start van de nieuwe ketenorganisatie voor de biologische sector: Bionext. Hiermee zetten wij een grote stap vooruit. Loopt u even met ons mee?

In januari 2010 hebben alle deelnemers aan het Convenant Marktontwikkeling Biologische Landbouw (MBL) een intentieverklaring ondertekend om uiterlijk 1 januari 2012 (of zoveel eerder als mogelijk) tot één organisatie voor de biologische keten te komen. Voor ondernemers in de sector zelf, was de tijd rijp voor deze stap. De sector is volwassen geworden en daar hoort een volwassen ketenorganisatie bij. De verzelfstandiging was ook de wens van het ministerie van EL&I.

In goed overleg is binnen de TaskForce MBL besloten om de biologische boeren en handel het voortouw te laten nemen bij de totstandkoming van de nieuwe ketenorganisatie. LTO Nederland-BioHuis, VBP, PBS en Biologica hebben onder leiding van Uli Schnier, voorzitter van de Task Force MBL, eind april een akkoord bereikt over de oprichting van de nieuwe ketenorganisatie Bionext in mei.

Bionext wordt een ondernemende, dienstverlenende organisatie voor de duurzame, biologische keten die nauw samenwerkt met omringende sectororganisaties en stakeholders. Om een vliegende start te kunnen maken worden de projecten van VBP, PBS en Biologica geïntegreerd.

De keten-kerntaken biologische wetgeving, keten&innovatie, voorlichting en lobby worden lean-and-mean uitgevoerd, zoveel mogelijk op projectbasis met duidelijk ownership per onderdeel. Alle overige communicatie- en ketenprojecten, zoals Smaakmakend en Adopteer een Kip, hebben een eigen projectbegroting met winstdoelstelling en drukken niet op de keten-kerntaken. Daarnaast voert Bionext in opdracht van derden projecten uit, waarbij de opdrachtgever verantwoordelijk is voor de inkomsten en Bionext voor de uitvoering binnen een taakstellende begroting. Bionext is gesprekspartner voor alle organisaties die een ambitie hebben met duurzame, biologische landbouw en voeding.

Koen van der Drift is teruggetreden als interim-directeur van Biologica. Bavo van den Idsert is aangesteld als interim-directeur van Bionext.

Voor meer uitgebreide informatie verwijzen wij naar het persbericht. Hebt u vragen, neem dan contact op met uw aanspreekpunt in onze organisatie. En u kunt natuurlijk ook altijd met mij bellen.’

Goed, dan hebben we hiermee onze informatie-achterstand weer ingelopen. Op naar het volgende. Daarvoor gaan we buitenslands. Nadja Rosmann meldt namelijk vandaag op de website van Info3 ‘Ethik-Bank mit Dividende?’

‘Die Bochumer GLS Bank steht vor einem Kulturwandel: Die Notwendigkeit einer höheren Eigenkapitalausstattung rüttelt an den Grundfesten der “good bank”, könnte aber auch neue Anlegerschichten erschließen.

Die seit 2007 immer wieder aufflammende Finanzkrise hat zu einem Umdenken im Hinblick auf die weltweite Bankenregulierung geführt. Mit dem Reformpaket “Basel III” sollen Banken dazu verpflichtet werden, ihre Eigenkapitalbasis weiter zu erhöhen, um so künftige Risiken im Bankgeschäft zu reduzieren. Für die anthroposophisch orientierte GLS Bank könnten die neuen Richtlinien zu einem tiefgreifenden Kulturwandel führen, der das ethisch und sozial motivierte Geschäftsmodell der Bank noch stärker für bisher eher konventionell orientierte Anleger öffnet, aber auch eine Neubestimmung der eigenen Identität im Inneren notwendig machen dürfte.

“Basel III” verfolgt den Anspruch, dass Banken künftig für Krisenfälle eine stärkere Selbstvorsorge treffen, indem sie ihr Eigenkapital von acht Prozent auf 13 Prozent bis zum Jahr 2019 steigern. Für die GLS Bank, deren Eigenkapital gegenwärtig bei elf Prozent liegt (etwa 100 Millionen Euro), bringt die Neuregelung besondere Herausforderungen mit sich, denn sie müsste ihre Geschäftsguthaben in den kommenden Jahren jährlich um 20 bis 25 Millionen Euro steigern. Obwohl die Bank sich immer noch eines starken Kundenwachstums erfreut und dieses Jahr bereits von Neukunden Genossenschaftsanteile in Höhe von mehr als drei Millionen Euro gezeichnet wurden, wird dieser Zuwachs nicht ausreichen, um den neuen Anforderungen zu genügen.

Bei der Generalversammlung 2011 stellte der Vorstand deshalb eine neue Strategie vor, die das Selbstverständnis der Bank im Kern berührt. Waren die Genossenschaftsanteile bisher dividendenfrei und brachte eine große Zahl von Mitgliedern erhebliche Geschäftsguthaben unter rein gemeinwohlorientierten Gesichtspunkten ein, sieht die GLS Bank künftig ab dem sechsten Genossenschaftsanteil eine Dividendenausschüttung vor, die je nach Gewinnlage der Bank zwischen zwei und fünf Prozent liegen soll.

Für Anhänger des Steiner’schen Geld-Modells, das Verzinsungen eher kritisch betrachtet, dürfte dieser Schritt wahrscheinlich gewöhnungsbedürftig sein, denn er markiert eine Wende hin zu einem Anlegermodell, bei dem aus Sicht neuer Investoren auch der Eigennutz eine Rolle spielen dürfte. Die Zahlung einer Dividende führt letztlich dazu, dass diese Beträge nicht für die Vergabe neuer Kredite oder die Förderung von Projekten zur Verfügung stehen. Andererseits kann das neue Modell auch die Chance eröffnen, neue Anleger zu gewinnen, die bereits mit dem ethischen Banking liebäugeln, aber zur Erhaltung der Kaufkraft ihrer Einlagen auch auf eine Verzinsung angewiesen sind. Damit wäre die GLS Bank zunehmend für konventionelle Anleger attraktiv, die auf diese Weise vielleicht auch in eine neue Kultur des Umgangs mit Geld hineinwachsen.

Aus Sicht der Bank scheint der neue Weg, der im Rahmen einer außerordentlichen Generalversammlung am 3. Dezember 2011 durch eine Satzungsänderung bestätigt werden soll, ein guter Kompromiss zu sein, denn Alternativen wie beispielsweise die Umwandlung der Bank in eine Aktiengesellschaft hätten zur Folge, dass das der Bank zur Verfügung gestellte Kapital von anonymen Anlegern stammt – eine Perspektive, die der GLS-Vorstand als noch stärkeren Widerspruch zur Unternehmenskultur empfindet. Je breiter hingegen die Basis der direkten GLS-Anleger wird, umso stärker kann sich der Gedanke des Social Banking in der Mitte der Gesellschaft etablieren.’

Als Nederlander kijk je daar toch van op. Wat voor bank is die GLS Bank in Bochum dan eigenlijk? Daarvoor kan ik teruggrijpen op ‘Advertentie’ op 24 november 2008, waarin Rudolf Mees als een van de oprichters van Triodos Bank deze vergelijking maakte:

‘Wij wilden van meet af aan een open bank zijn voor iedereen die daar wat zinnigs in zag. Wij voorzagen een marginaal bestaan indien we ons enkel zouden richten op antroposofisch georiënteerde mensen en instellingen, en achteraf niet zonder reden als ik kijk naar een instelling als de GLS Bank in Bochum. Die had tot voor kort nog meer het imago van een club-bank en daardoor een beperkt bereik. Openheid naar en voor iedereen, dat was ons ideaal.’

Maar die ontwikkeling is toch niet tegen te houden, zo blijkt nu ook in Duitsland. Interessant in dit opzicht was het artikel van economie-redacteur Tom Kreling van NRC Handelsblad op zaterdag 1 oktober, ‘Triodos Bank heeft na half jaar doel bijna bereikt. Veel interesse voor certificaten’. Dit staat niet op de website van de krant, sinds daar heel weinig wordt weggegeven van de inhoud op internet. Maar misschien mag ik het bij deze gelegenheid wel naar voren halen:

‘Ook u kunt opnieuw een beetje eigenaar worden van de Triodos Bank. Aandeelhouder? Nee, dat is niet het goede woord. De Triodos Bank kiest ervoor om niet aan de beurs genoteerd te zijn. “Omdat zij geen deel wil uitmaken van een systeem waar het in de eerste plaats gaat om winstmaximalisatie.”

Dus geeft de bank certificaten van aandelen uit: wel het rendement, maar niet het stemrecht. En met een reclamecampagne probeert de bank op dit moment particulieren te interesseren om hun geld in de bank te steken. “Investeer nu in een duurzame toekomst en word mede-eigenaar van Triodos Bank.”

De bank heeft dit jaar 4 miljoen certificaten van aandelen beschikbaar om nieuw uit te geven, tegen een koers van 73 euro per certificaat. Daarmee kan de bank 292 miljoen euro aan nieuw kapitaal ophalen.

Is het voor de Triodos Bank moeilijker om geld bij institutionele beleggers op te halen? Richt de bank zich daarom met reclamecampagnes direct op particulieren? Nee, zegt een woordvoerder van de bank. Particulieren laten investeren in de bank past precies bij het karakter en de doelstelling van de Triodos Bank. “In het verleden hebben we ons ook altijd gericht op particulieren.”

De Triodos Bank geeft nieuwe certificaten juist uit omdat het zo goed gaat met de bank, zegt de woordvoerder. Terwijl de meeste banken in deze moeilijke economische periode nieuwe aandelen uitgeven omdat er dringend nieuw kapitaal nodig is om bijvoorbeeld schulden af te lossen, zegt Triodos dat nieuw kapitaal nodig is omdat de bank zo hard groeit. Het nieuwe kapitaal dat de bank aantrekt, wil Triodos Bank gebruiken om meer leningen te verstrekken aan bedrijven die passen bij de doelstelling van de bank. Dat zijn bedrijven in ‘duurzame sectoren’, zoals alternatieve energiewinning.

Het is ook niet de bedoeling dat Triodos Bank dit jaar 4 miljoen certificaten gaat uitgeven, zegt de woordvoerder. “We willen geleidelijk en niet te hard groeien.” In totaal werd dit jaar al voor 53 miljoen euro aan nieuw kapitaal binnengehaald. Daarmee heeft de bank de doelstelling al bijna gehaald die bestuursvoorzitter Peter Blom voor dit jaar had geformuleerd; tussen de 60 en 90 miljoen euro aan kapitaal ophalen. De bank was van plan om later dit jaar ook nog specifiek bij institutionele beleggers aandacht te vragen voor nieuwe certificaten, maar volgens de woordvoerder gaat die campagne waarschijnlijk niet door.

De Triodos Bank verklaart het succes van de emissies doordat het volgens de bank “een solide belegging” is en omdat volgens de bank meer mensen achter het idee van Triodos staat. “Het is toch opvallend dat we vrij eenvoudig kapitaal weten op te halen in een tijd waarin je het eigenlijk liever niet over beleggen hebt. We gaan tegen de trend in.”

De Triodos Bank wil alleen zaken doen met bedrijven die “een gezond milieu en een gezonde natuur” ondersteunen, zoals biologische landbouw en recycling-bedrijven.

In totaal stonden eind vorig jaar 4.987.000 certificaten uit. Daarvan was 41,9 procent in handen van institutionele beleggers, zoals Delta Lloyd Levensverzekering (6,7 procent), Stichting Grafische Bedrijfspensioenfondsen (5,1 procent), Stichting Pensioenfonds ABP (4,7 procent), Friesland Bank (4,6 procent) en Rabobank (4,8 procent). De rest is in handen van particuliere beleggers. En doordat de certificaten op naam staan, weet de bank ook precies wie “eigenaren” van de bank zijn.

De Triodos Bank zegt dat de certificaten bedoeld zijn voor mensen die willen beleggen voor de lange termijn en geloven in de doelstelling van de Triodos Bank. De afgelopen drie jaar werd een gemiddeld rendement van 4,2 procent gehaald.’

Ik heb nog twee berichten van het News Network Anthroposophy Limited (NNA). Ze zijn van iets oudere datum, maar ik moet ze hier toch een keer opnemen. We willen immers op de hoogte blijven, nietwaar. Het eerste is van 19 september, geschreven door Christian von Arnim, en gaat over een ‘New postgraduate Steiner education degree programme’:

‘A new Masters degree course in Steiner education looks set to be launched at Canterbury Christ Church University in England.

The programme, which has been set up in collaboration with the Steiner Waldorf Schools Fellowship by John Burnett, programme director of the Steiner Waldorf BA degree at Plymouth University, and Alan Swindell acting on behalf of the Steiner Waldorf Schools Fellowship, has now successfully completed the initial stages of preparation.

According to an announcement by the two organisers, the design of the new programme has been agreed and will have advanced to formal validation by the university’s approval committee in the very near future.

“The academic team are confident that it will be possible for recruitment for the new programme to begin shortly and for the programme to launch with the introductory module at October 2012,” Burnett and Swindell said.

“This exciting new Masters programme has been long in the making and represents a new development in higher education. It provides a unique opportunity for people interested in Steiner Waldorf education to meet and explore together the deeper aspects of this approach to teaching,” they added.

According to the announcement, the course is designed to be suitable for a range of participants: practitioners in Steiner schools will have the opportunity to share practical experience, professional insights and questions with “mainstream colleagues wanting to know more about the core ideas informing the Waldorf approach”.

“People with a pedagogical interest in care and special education will have the opportunity to contribute research questions from their particular perspective.”

Participants will be encouraged to undertake deep preparatory reading, the organisers say, and will be invited to engage in focused debate and research activity centred around contemporary educational issues: “A central aspect of this work will be a critical exploration of the role Steiner education might play in an uncertain world of shifting paradigms and social disintegration.”

The Masters, which will be taught over three years, has been designed to fit into the work pattern of busy teachers and education professionals. There will be three residentials per year and participants will be expected to submit two 4,000 word assignments each year and a substantial final dissertation in their final year. The award will be an MA in Education (Steiner Waldorf).

More details about module content and assessment criteria will be made available after formal validation.’

Dat is hoopgevend. Een flinke verandering heeft ook in Dornach bij het Rudolf Steiner Verlag plaatsgevonden, waarover Wolfgang G. Vögele op 24 september bij NNA melding maakte van een ‘Urbanes Milieu als neues Umfeld für den Rudolf Steiner Verlag’. U kunt dit ook zien als een vervolg op ‘Consequenties’ van 6 september.

‘“Wir verlegen unsere Verlage nach Basel. Und dort weiterhin außergewöhnliche Bücher.” Mit diesem Slogan kündigten der Rudolf Steiner Verlag und der mit ihm verbundene Futurum Verlag (früher “Pforte”) ihre Übersiedelung in die Universitätsstadt an. Das neue Domizil, der Ackermannshof, liegt in der St.-Johanns-Vorstadt, wenige Schritte vom Rhein entfernt. Beim Festakt zum Umzug konnten zahlreiche Gäste aus dem In- und Ausland die neuen Verlagsräume besichtigen. Die Feierstunde fand in einer ehemaligen Druckereihalle im Erdgeschoss statt.

Verlagsleiter Jonathan Stauffer dankte sowohl dem Verwaltungsrat des Verlages für die Zustimmung zur Übersiedlung als auch der Ackermannshof AG. Mit seinem Ortswechsel vollziehe der Verlag die Rückkehr in ein urbanes Milieu, hatte er doch in der Metropole Berlin einst seinen Ausgang genommen. Eine städtische Umgebung inmitten einer lebendigen Kulturebene biete einem Verlag größere Entfaltungsmöglichkeiten. Der Wegzug von Dornach stelle eine tiefe Zäsur dar, die auch als Abkehr von einem historisch konfliktlastigen Ort gelesen werden könne. Zu dem Zeitpunkt, an dem die blutige “Schlacht von Dornach” (1499) stattgefunden habe – der bisherige Standort des Verlags lag auf dem dortigen “Bluthügelweg” – habe im Ackermannhaus bereits ein Schüler Gutenbergs, Johannes Petri gewohnt, der die damals neue Drucktechnik mit beweglichen Lettern praktiziert habe. Insofern stehe der genius loci symbolisch für Neubeginn und Innovation.

Das weitläufige Haus, das auch ein Restaurant beherbergt, ist an Kunst- und Kulturschaffende vermietet. So sind hier außer den Verlagen das “Philosophicum” Probenräume für Musiker und ein Künstleratelier untergebracht.

Der Präsident der Rudolf Steiner Nachlassverwaltung, Cornelius Bohlen, erinnerte an die über hundertjährige Geschichte des Unternehmens, das 1908 in Berlin als “philosophisch-theosophischer Verlag” (seit 1915 unter dem Namen “philosophisch-anthroposophischer Verlag”) durch Marie Steiner-von Sivers begründet worden war. Seit 1923 ist der Verlag in Dornach ansässig. Seit 1971 heißt er Rudolf Steiner Verlag; seine Hauptaufgabe sei nach wie vor die Herausgabe der Steiner-Gesamtausgabe, ein arbeitsaufwändiges Großprojekt, das derzeit etwa 350 Bände umfasse, weitere 30 Bände seien in Planung.

Im Jahr 2007 habe sich der Verlag gegenüber seinem bisherigen Träger, der Steiner-Nachlassverwaltung, in Form einer Aktiengesellschaft rechtlich verselbständigt. Die Bilanz sei erfolgreich; der Jahresumsatz betrage derzeit über 1 Million Schweizer Franken. Bohlen wies auf die wenig bekannte Tatsache hin, dass Rudolf Steiner zu den Top-Ten der meistübersetzten deutschsprachigen Autoren gehöre. Auf dem aktuellen Ranking der UNESCO (Index Translationum) belege Steiner Platz drei, gefolgt von Karl Marx, Hermann Hesse, Nietzsche, Engels, Kafka, Goethe und Sigmund Freud.

Im Folgenden kamen auf dem Podium einzelne Autoren zu Wort. Michæl Ladwein las aus seinem demnächst erscheinenden umfangreichen Werk “Prag – Genius einer Stadt” das spannende Kapitel Kafka und Steiner, in dem er die neuesten Erkenntnisse der Kafka-Forschung verarbeitete.

Der Philosoph Stefan Brotbeck, zugleich Initiator und Leiter der Kulturinitiative “Philosophicum”, ließ sich zu seinem zweiten Aphorismenband “Heute wird nie gewesen sein” befragen. Er charakterisierte Wesen und Bedeutung eines “gelungenen” Aphorismus, der oft auch humorvoll sei und damit der “Fäulnis der Pseudo-Seriosität” entgegenwirke. Ein glänzendes Beispiel hierfür seien die Aphorismen Christian Morgensterns. Bei ihm, Brotbeck, entstünden die Aphorismen unbeabsichtigt gleichsam als Nebenprodukt seiner philosophischen Arbeit. Ein “fertiger” Aphorismus könne wiederum zum anregenden Ausgangspunkt philosophischer Überlegungen werden.

Christian Grauer nahm Stellung zu seinem neuen Buch mit dem provozierenden Titel “Es gibt keinen Gott, und das bin ich”. Der Autor hinterfragt darin kritisch manche undurchsichtigen und eingespielten Erscheinungsformen anthroposophischer Esoterik und wirbt auch für eine spirituelle Aufklärung.

Die Musikgruppe “Baldrian” ließ die Feier mit ihren teils humorvollen, teils nachdenklichen mundartlichen Liedern schwungvoll ausklingen. Entsprechend dem Programm des Futurum Verlags, der sich dem Motiv der Verwandlung und Erneuerung verpflichtet weiß, herrschte bei der Feier eine erwartungsvolle, heitere Aufbruchstimmung.’

Update 21.00 uur:

Nu net is dan toch het beloofde (gedeeltelijke) verslag geplaatst van de MichaëlConferentie 2011 van de Vereniging van vrijescholen. Het bestaat uit de ‘Lezing Prof. Goorhuis-Brouwer’ en uit de ‘Lezing Mr.Trevor Mepham’. We lezen bijvoorbeeld:

‘De eerste lezing van de dag gaat van start en iedereen is benieuwd wat Prof. Dr Sieneke Goorhuis-Brouwer van het Universitair Medisch Centrum te vertellen heeft.

Wat moet er bereikt worden in 2020?

Sieneke Goorhuis-Brouwer heeft hier een duidelijk beeld van. Het is van belang dat het pedagogisch model wordt aangehouden in plaats van het economisch model. Ze vertelt dat voorschoolse les in taal en rekenen, zoals de VVE dat het liefste ziet, helemaal geen zin heeft. De breinontwikkeling gebeurt namelijk in fasen.

Breinontwikkeling

Deze fasen deelt Sieneke in twee groepen in. De hardware fase is van 0 tot 6 jaar, en de software fase is vanaf 6 jaar. De opbouw van de hardware fase heeft als kenmerken dat het deels algemeen is, deels specifiek, niet overal even snel gaat en dat de ontwikkeling lang door gaat. De hardware ontwikkeling is de basis voor een stabiele persoonlijkheid bij het kind, werkt door naar het gedrag in de puberteit en naar de mogelijkheid tot democratisch burgerschap.

Lezen, schrijven, rekenen, aardrijkskunde, geschiedenis etc. horen volgens Sieneke bij de installatie van de software fase. Hierbij is didactische aansturing volgens haar van groot belang.’

De grootste bijzonderheid van vandaag blijkt het derde item van het verslag te zijn, ‘Radio 1 live: toevalligheid?’, ondertekend door ‘Gert Hilbolling, Vereniging van vrijescholen’:

‘Een toevalligheid?

Vlak voor aanvang van de conferentie kreeg ik  om 9.15 uur een telefoontje van de redactie van het Vara radio 1 programma “Het nieuws van alle kanten” met de melding dat mevrouw Goorhuis iets verlaat was. Tegelijkertijd kwam het verzoek of er ruimte beschikbaar was voor een telefonisch interview met mevrouw Goorhuis. De vakgroep orthopedagogie van Universiteit Utrecht presenteerde namelijk ook op woensdag 5 oktober de bevindingen van een langlopend onderzoek naar de effecten van VVE-programma’s.

http://www.volkskrant.nl/vk/nl/5288/Onderwijs/article/detail/2949321/2011/10/05/Onderzoek-door-niveau-groepsleidsters-heeft-voorschool-kleuters-amper-zin.dhtml

Direct na de lezing van mevrouw Goorhuis is ze live in de uitzending geweest om met Felix Meurders te spreken over de conclusies uit het onderzoek. Ze onderschreef de conclusie dat VVE programma’s niet blijken te werken, maar nam verontwaardigd afstand van de conclusie dat de leerkrachten en groepsleiding niet voldoende kwaliteit hebben.

“Het is een flauwe conclusie. Het ligt niet aan de leraren, maar aan de foutieve inzichten dat je lezen en schrijven al kunt stimuleren in de periode van 0 tot 6 jaar.”

“Wat men nu doet is geen rekening houden met het feit dat de hersenen bij de geboorte nog niet af zijn. Dat jonge kinderen eerst de hardware moeten ontwikkelen en dat ze de software van lezen en schrijven al gaan installeren voordat de hardware klaar is. Ja, dan loopt de computer vast.”

Het interview heeft de organisatoren duidelijk gemaakt dat we werkelijk de stappen zetten die nodig zijn om 2020 te realiseren.

Het interview is terug te luisteren op de site van Radio 1, www.radio1.nl. Kijk bij dag naar woensdag 5 oktober, tijd: 11.00 uur. Het interview begint om 11.41 uur.’

Mooi, dus toch gelukt om een actueel en relevant verslag te plaatsen!