Advertentie

Het belangrijkste nieuws van vandaag is een advertentie, paginagroot, in de landelijke ochtendkranten (Trouw en Volkskrant in ieder geval, van Telegraaf en Algemeen Dagblad weet ik het niet). Wederom meldt Triodos Bank zich. Uiteraard. Een uitgelezen kans om zich te profileren. Dat doen ze, en hoe. Een advertentie moet voor zichzelf spreken, en dat laat ik hier dan ook gebeuren.

‘Als er ooit een moment was om duurzaam te gaan bankieren...

Er is iets grondig mis met de manier waarop we met geld omgaan in onze samenleving. De financiële crisis maakt dit nog eens extra duidelijk. Vanuit de visie dat geld de mens moet dienen (en niet andersom) hebben wij in 1980 een bank opgericht die bewijst dat het anders kan.

Triodos Bank is een bank zoals alle anderen. Je kunt er sparen, beleggen, betalen, internetbankieren, pinnen, alles wat je bij andere banken ook kunt. En toch is er een groot verschil.

Duurzaam bankieren
Triodos Bank financiert zolang ze bestaat alleen wat écht en duurzaam is. Of het nu gaat om duurzame energie, biologische landbouw, cultuur of microkrediet, het zijn de ondernemingen die zorgen voor de kwaliteit van de samenleving van morgen. Stuk voor stuk echte bedrijven die midden in de reële economie staan.

Het werkt!
De kerntaak van banken is het verantwoord financieren van échte ondernemers met geld dat spaarders aan hun bank toevertrouwen. Banken die zich uitsluitend op deze kerntaak richten doorstaan de huidige crisis met glans. Dat geldt bij uitstek voor Triodos Bank. Wij groeien jaarlijks met gemiddeld 25% en zijn inmiddels in vijf Europese landen actief.

Weten wat er met je geld gebeurt
Transparantie is voor Triodos Bank essentieel. Dit betekent dat je als klant ziet wat er met je geld gebeurt. Terwijl spaargeld bij de bank ‘staat’, wordt het immers uitgeleend om ergens een economische activiteit mogelijk te maken. Als enige bank maakt Triodos Bank de relatie tussen spaarders en kredietnemers zichtbaar. Dat doen we via onze klantendagen, via ons magazine en natuurlijk via www.triodos.nl. Dat is transparantie.

Winst is geen doel op zich
Voor Triodos Bank is geld een middel, geen doel. Ook wat niet in geld is uit te drukken – een leefbare planeet en een menswaardige samenleving – telt in onze beoordeling zwaar mee. De kredietcrisis, de klimaatcrisis en de voedselcrisis laten het belang daarvan zien. Maximaliseren van duurzaamheid is onze opdracht, met een goed financieel resultaat als graadmeter van een gezonde bedrijfsvoering.

Triodos Bank is het levende bewijs dat deze visie leidt tot een kerngezond bankbedrijf. De spaarders, kredietnemers, aandeelhouders en medewerkers van Triodos Bank zorgen samen dat geld actief wordt ingezet voor een duurzame samenleving, met een stabiel rendement als resultaat.
Wilt u meer informatie? Bel 030 693 65 11, mail naar info@triodos.nl of kijk op www.triodos.nl

Peter Blom, directievoorzitter Triodos Bank
Matthijs Bierman, directeur Triodos Bank Nederland’

Beide heren kennen we intussen hier. Moet ik de bijdragen nog even noemen? Blom op 4 juni in ‘Onderscheiden of niet’, op 12 juni in ‘Duurzaamheid’, op 30 september in ‘Crisis’, op 8 oktober in ‘Substantieel’ en op 29 oktober in ‘Energie’, en Bierman op 10 november in ‘Vertrouwen’. Echter alleen de eerste twee keer, in juni dus, ging het ook over wat Triodos Bank met antroposofie van doen heeft, en dat nog heel summier. Daarom tijd om daar nog eens op terug te komen. Dat kan goed aan de hand van het daar ook al genoemde artikel uit Motief nr. 68 van november 2003, getiteld ‘Triodos Bank – antroposofisch of niet?’ Geschreven door fiscaal jurist Albert Hollander, die de roots van de bank onderzocht. Ik ga het eerste deel van dat uitvoerige artikel hier lekker citeren, want daar blijkt een heleboel uit.

Hoewel Triodos Bank haar 25-jarig jubileum in 2005 zal vieren, gaan haar wortels veel verder terug dan 1980. De initiatiefnemers kwamen voort uit een studiegroep die zich in de jaren vijftig en zestig vanuit de antroposofie boog over economische vraagstukken en de sociale driegeleding. Een van hen was Lex Bos: initiatiefnemer, oud-bestuurslid en oud-commissaris van Triodos Bank.

Lex Bos: ‘Ik was in de jaren zestig diep onder de indruk van de aardschokken die zich in het sociale bestel voltrokken. In een stemming die gekleurd werd door de Praagse Lente en de studentenopstanden in Parijs kreeg ik in 1968 het jaarverslag van het bankinitiatief in Bochum (Duitsland) in handen, dat sterk verbonden was met de antroposofie. Dit sloeg bij mij als een bom in. Ik voelde dat er van dezelfde orde een initiatief moest komen in Nederland. Het moest te maken hebben met geld: een antroposofische bank. Adriaan Déking Dura, en later Dieter Brüll en Rudolf Mees sloten zich bij dit idee aan en we zijn met zijn vieren begonnen.’ Mees is initiatiefnemer, bestuurder van Stichting Triodos Holding en Stichting Administratiekantoor Aandelen Triodos Bank.

Rudolf Mees: ‘Gevieren hebben wij Ernst Barkhoff in Bochum bezocht om ons licht op te steken en hebben wij onze plannen uitgewerkt. Wij wilden met antroposofische initiatieven in aanraking komen en voor hen geld bemiddelen. Onze activiteiten moesten staan in de stroom van zowel de antroposofie als De Christengemeenschap. De toenmalige voorzitter van de Antroposofische Vereniging, Bernard Lievegoed, hebben wij gevraagd of hij dit initiatief vanuit zijn functie kon aanvaarden. Toen hij ons ieder op de man afvroeg “maar doe je het ook?” , wisten wij na vier toezeggingen dat enkel de weg naar voren nog mogelijk was.’

Lex Bos: ‘Als eerste stap namen wij contact op met de penningmeesters van diverse antroposofische instellingen. In die tijd waren die onderling erg gesloten naar elkaar en we zochten naar wegen om meer openheid voor elkaar te creëren, door gelden in een gezamenlijke pool onder te brengen. Zo streefden wij een hoger bewustzijn na wat betreft elkaars bestaan en boden wij de mogelijkheid tot onderlinge steun. Door de contacten die wij hadden met Wim Scherpenhuijsen Rom stelden wij particulieren in de gelegenheid gelden bij de NMB-bank te poolen en daardoor een scherpe rente te ontvangen op hun gelden. Zij konden er voor kiezen dat rentevoordeel weg te schenken aan een initiatief van hun keuze. Gaandeweg deden wij ervaringen op met begrippen als koopgeld, schenkgeld en leengeld en vertaalden we die naar de vragen die ons vanuit diverse initiatieven werden gesteld. In die vroege periode opereerden wij vanuit een stichting en kreeg ik de ingeving van de naam Triodos (drie wegen) die goed weergaf vanuit welke achtergrond wij werkten.

Begin jaren zeventig hebben wij een krediet garantiefonds opgericht. Particulieren rond een initiatief gaven aan dit garantiefonds persoonlijke borgstellingen af. De gelden die in dit garantiefonds bijeen werden gebracht, dienden als onderpand voor leningen die de NMB aan een initiatief verstrekte. Zo veranderde dit fonds de persoonlijke borgstellingen in een zakelijke zekerheid die voor de NMB acceptabel was.

De stichting en het krediet garantiefonds werden toen gedragen door een kring van vrijwilligers, die adviezen gaven en het initiatief meedroegen. In 1978 voelden we dat wij er aan toe waren en de tijd rijp was om de volgende stap te zetten: de oprichting van een officiële bankinstelling. Een verdere professionalisering was vanwege onze groei noodzakelijk en wij wilden als een volwaardige marktpartij een vernieuwende bijdrage leveren aan het bankwezen.’

Rudolf Mees: ‘Om de oprichting van de bank te realiseren voerden Wim Scherpenhuijsen Rom en ik gedurende een periode van twee jaar besprekingen met De Nederlandse Bank (DNB). Wij werden welwillend ontvangen en op grond van de persoonlijke reputatie die wij beiden hadden in de bancaire wereld gaf DNB ons vertrouwen. Wel suggereerde DNB aanvankelijk in plaats van een volwaardige handelsbank een coöperatie of vereniging op te richten, die zich specifiek zou richten op antroposofische instellingen.’Mees was in die tijd voorzitter van de Werkgeversvereniging voor het Bankbedrijf, Scherpenhuijsen Rom voorzitter van de Nederlandse Bankiersvereniging.

Lex Bos: ‘DNB wilde ons in de sektehoek drukken en we kregen hiermee ons eigen gedrag gespiegeld. Ze maakten het ook aantrekkelijk voor ons, omdat de voorwaarden om een vereniging of iets dergelijks op te richten veel lichter waren dan de eisen die aan een bancaire instelling werden gesteld.’

Rudolf Mees: ‘We hebben goed nagedacht over de voorstellen van DNB en er vervolgens bewust nee tegen gezegd. Wij wilden van meet af aan een open bank zijn voor iedereen die daar wat zinnigs in zag. Wij voorzagen een marginaal bestaan indien we ons enkel zouden richten op antroposofisch georiënteerde mensen en instellingen, en achteraf niet zonder reden als ik kijk naar een instelling als de GLS Bank in Bochum. Die had tot voor kort nog meer het imago van een club-bank en daardoor een beperkt bereik. Openheid naar en voor iedereen, dat was ons ideaal.

In die tijd was de vraag ook actueel op welke wijze de antroposofie in de statuten van de bank tot uitdrukking moest komen. Tot dan toe was vastgelegd dat de voorzitter van de Antroposofische Vereniging en de synode van De Christengemeenschap zwaarwegend mee konden beslissen over te benoemen bestuurders. Dat vonden we niet meer houdbaar, maar wat was er dan wel te regelen? In het proces van afweging kwamen we er achter dat in de statuten van de bank een antroposofische doelstelling of toets niet op zijn plaats was. En, de vraag bleek juridisch niet te beantwoorden. In een conflictsituatie zou een rechter moeten toetsen of een bepaalde gedraging nu juist wel of juist niet antroposofisch is. En wat is dan precies antroposofisch? Ik zou het zelf niet weten. We vonden het niet wenselijk dat een buitenstander, zoals een rechter, het eindoordeel zou kunnen geven over zaken die voor ons wezenlijk zijn.

We hebben uiteindelijk gekozen voor een oplossing waarbij het bestuur van de stichting die het stemrecht op de aandelen ging uitoefenen toe zou zien op de antroposofische binding. In de statuten van de bank is toen vastgelegd dat een te benoemen bestuurder een relatie moest hebben met de antroposofie. Met de blik van vandaag vraag ik me af: hoe is dat te beoordelen? Ik ken iemand die veertig jaar lang een heilpedagogisch instituut mee heeft gedragen, maar die zichzelf niet als antroposoof beschouwt. Een relatie met de antroposofie heeft zo iemand klaarblijkelijk wel. Doordenkend vind ik het een vrije zaak van ieder mens of hij uit een bepaalde inspiratiebron wil putten. Dat kun je niet door regels opleggen, dat is een kwestie van je eigen lot en biografie. Die vrijheid is voor mij essentieel. Je mag de relatie met een inspiratiebron niet in regels fixeren, want dan worden wezenlijke besluiten een automatisme. Als je die relatie niet in regels vastlegt, moet je bij ieder besluit voor jezelf vaststellen of je dit besluit bewust wilt of niet. Anderen beoordelen je op je daden en meestal niet op de drijfveren die daartoe hebben geleid. Pas als iemand je daar vragen over stelt, ontstaat een relatie op dat vlak en is het zinvol de bron van je handelen in gesprek te brengen.’

Lex Bos: ‘Zo werd Triodos Bank in 1980 opgericht; ik was op dat moment voorzitter van de Raad van Commissarissen. We begonnen met één ladekast op het terrein van De Reehorst in het woonhuis van Adriaan Déking Dura. De scepsis van buiten was groot. Een journalist van De Telegraaf bijvoorbeeld voorspelde ons een kort leven, omdat het hem ondenkbaar leek dat mensen rentevoordelen zouden laten schieten om startende bedrijven te kunnen helpen. De praktijk liet gelukkig iets anders zien. Wij werkten in het begin veel met persoonlijke borgstellingen, maar naarmate de bank groeide en de omvang van de projecten toenam, verdween deze methodiek naar de achtergrond. Zo namen wij ook steeds meer afscheid van de kring van vrijwilligers, wat voor de meesten een pijnlijk proces was. We moesten professionaliseren, wilden we doorgroeien in de rol die we voor onszelf zagen. Ook groeiden er vrijwilligers mee met de bank; Peter Blom, de huidig algemeen directeur, was een van hen. Wij slaagden er in met de meerwaardepolis een samenwerking op te zetten met een grote, gevestigde partij, Delta Lloyd, en formuleerden een passend antwoord op de ramp die zich voltrok in Tsjernobyl: Het Windmolenfonds. En we leverden een belangrijke bijdrage aan de fiscale wetgeving op groen gebied. Triodos werd steeds meer herkend als een organisatie die staat voor vernieuwende kwaliteit en betrouwbaarheid. Opvallend was dat 60% van onze cliënten, zowel geldgevers als geldleners, geen antroposofische signatuur hadden.’

Kun je nu nog van een antroposofische bank spreken?
Peter Blom: ‘Ik denk dat je er niet veel verder mee komt door de bank als zodanig te kwalificeren. Ik zou niet weten waar ik dat aan zou moeten relateren. Triodos Bank is een initiatief van mensen die zagen wat er aan maatschappelijke vragen leefde. Ze hadden de antroposofie in hun lijf, zonder ideologisch te zijn en daardoor heeft hun initiatief kunnen groeien. Het resultaat is een open, transparante vennootschap, die niet de kenmerken heeft van een besloten club. Het zit hem niet zozeer in abstracte ideeën, maar in de aanpak wat Triodos maakt tot wat het is. Wat ik relevant vind is dat het een organisatie is die werkt met mensbeelden en een maatschappelijk beeld waar de mensheidsontwikkeling, ook in spiritueel opzicht, een belangrijk onderdeel van is. De werkwijze van Triodos Bank is wel doordrongen van de antroposofie, maar de wijze waarop wij daarmee omgaan, maakt dat het ook wordt herkend door mensen die geen antroposofische achtergrond hebben. Het is een integrale, zo je wilt holistische aanpak, die door sommigen ook spiritueel wordt genoemd.’

Wat is dat wereldbeeld, van waaruit Triodos Bank werkt?
Peter Blom: ‘Triodos Bank richt zich op mensen die zich in vrijheid willen ontwikkelen en daarbij de nood van hun medemensen tot motief van hun handelen maken, dat is de basisgedachte van waaruit wij werken. Mensen die dit doen hebben middelen nodig en een van die middelen is geld. Je zou deze gedachte antroposofisch kunnen aankleden, maar dat doe ik bewust niet. Ieder mens herkent zich wel in die grondgedachte, zowel voor zichzelf, maar ook in relatie tot andere mensen, tot de wereld als geheel en tot de geestelijke wereld.’