Beter

In het kader van de Maand van de Spiritualiteit, georganiseerd door Trouw, KRO en Ten Have, dit jaar met als overkoepelend thema ‘Mijn betere ik’, begint vanavond een serie van vier wekelijkse lezingen in de Grote Tuinzaal van Cultuur- en Congrescentrum Antropia te Driebergen.

‘“Mijn betere ik” sluit aan bij de individuele zoektocht van mensen in spiritualiteit en religie. Het vat het streven van veel moderne spiritualiteit samen. Tegelijk uit het ook kritiek op het individualisme, want kan ik mijn “betere ik” wel op het spoor komen zonder de ander? Wat is goed? Beter of verbetering wijst op ontwikkeling, wat betekent dat wijsgerig, theologisch, psychologisch? En hoe kijken levensbeschouwelijke en religieuze stromingen aan tegen het ik?’

Dit staat te lezen op de website van de Maand van de Spiritualiteit. Deze vermeldt ook:

‘De Antroposofische Vereniging Nederland organiseert een viertal maandagavond-lezingen met aansluitend gesprek en/of oefeningen, waarin het thema “Mijn betere ik” wordt aangescherpt met de invalshoek “Mijn betere ik is een wij”. De lijn in de vier inleidingen zal zijn van verleden naar toekomst. De sprekers hebben o.m. de antroposofie als inspiratiebron.’

Jana Loose, egyptoloog, bestuurslid van de Antroposofische Vereniging in Nederland en hoofdredacteur van Motief, maandblad voor antroposofie, trapt vanavond af met een lezing onder de titel:

‘“Mijn betere ik: de weg naar binnen, toen en nu”. In deze tijd kan de mens bewust de keuze maken om de weg naar binnen te gaan, in het eigen innerlijk, om zijn betere ik te ontmoeten. In de oudheid was het bewustzijn van de mens niet zo individueel ontwikkeld als nu; in het Oude Egypte was het aanvankelijk alleen de farao die een hoger ontwikkeld bewustzijn had. Om dat ik-bewustzijn te bereiken en te onderhouden ging hij steeds weer de weg naar het binnenste van de tempel om daar de godenwereld te ontmoeten en krachten te ontvangen. Wat de farao daar beleefde, kan de mens van nu, die op zoek is naar zijn betere ik, in zichzelf beleven.’

Volgende week 10 november is Arie Bos aan de beurt. Hij is huisarts in Amsterdam Centrum en leidt huisartsen op aan de VU te Amsterdam. Hij doceert wetenschapsfilosofie aan het Utrechts Medisch Centrum. Auteur van ‘AIDS’ (1987) en van ‘Hoe de stof de geest kreeg; de evolutie van het ik’ (2008).

‘Zoals veelal in de neurowetenschappen beweerd wordt, hebben wij geen ik. Er is immers geen plek in de hersenen, waar alles bij elkaar komt. Je bent willoos overgeleverd aan de chemische processen, die je een ik-illusie bezorgen; het ik wordt bepaald door de toestand van je hersenen. Maar is dit werkelijk zo? Hoe staat het met de menselijke vrijheid en verantwoordelijkheid?

Een tocht langs de evolutie van het ik laat zien dat de mens in staat is zijn eigen bewustzijn waar te nemen en te sturen. Zelfbewustzijn, zelfonderzoek, zelfbeheersing en zelfontwikkeling zijn hierdoor mogelijk. Én zelfverwerkelijking, het ideaal van het betere ik, van het mens-zijn, waarvoor de ander onontbeerlijk is.’

De week daarna, op 17 november, geeft Jaap van de Weg een lezing onder de titel: ‘Mijn betere ik en zijn verleiders’. Van de Weg is arts voor psychosomatiek in Zeist. Hij is auteur van meerdere boeken, w.o. ‘Lof der hindernissen, inwijdingsmotieven in het dagelijks leven’, ‘Achter de sluier’, ‘Je hoofdpijnweg’ en ‘Ontmoet jezelf. Breng orde in je leven’.

‘In zijn werk als arts voor psychosomatiek onderzoekt hij met mensen hoe hun problematiek eruit ziet vanuit een spiritueel perspectief. Ziekte en crisis krijgen dan een heel ander gezicht: het wordt een uitdaging, zoals het aangaan van de strijd met de draak een uitdaging voor de ridder is. Kunnen beleven dat de geestelijke krachten alles weten wat je meemaakt, en vol spanning toekijken of deze ervaring je dichter bij hen brengt, brengt troost en geeft kracht. In de ziel is het betere ik de ridder. De draak is het ondermijnende deel van het ik, waar de verleiders een rol spelen, en waar de innerlijke criticus dwars ligt. Hoe met deze krachten om te gaan en hoe de verbinding met de geest dieper te beleven in de dagelijkse werkelijkheid, is het thema van deze avond.’

Als laatste treedt niet één spreker op, maar een hele werkgroep, bestaande uit Dirk Jan de Geer, oud-rechter, Ron Dunselman, gz.-psycholoog en voorzitter Antroposofische Vereniging in Nederland, Max Rutgers van Rozenburg, interimmanager en penningmeester Antroposofische Vereniging in Nederland, Gert Siebes, speltherapeut, en Annemarie Sijens, interimmanager.

‘Op maandagavond 24 november geeft de Werkgroep Actief Recht een workshop onder de titel: “Mijn beter ik: Actief Recht, bewust handelen in je relatie met andere mensen”. Naast maatschappelijk (nog) bestaande waarden en normen kan “actief recht” ontwikkeld worden in de vorm van bewuste individuele keuzes in de vrije ruimte die de wet of andere regelingen ons laten. “Actief recht” is een oefenweg naar het betere ik in relatie tot de ander(en). Het is een ontwikkelingsproces dat – geleidelijk aan – in betekenis kan toenemen en kan helpen de leegte op te vullen die in het sociale leven ontstaat naarmate de algemene waarden en normen aan draagkracht verliezen. Naarmate op dit gebied voortgang wordt gemaakt, zal ook de wet meer ruimte kunnen bieden voor het individu. Langs deze weg kan het individualisme, naast haar betekenis voor de persoonlijke ontwikkeling van de betrokkene, ook in toenemende mate van belang worden voor het “wij”, voor maatschappelijke samenhang. Actief recht speelt zich altijd af tussen twee polen, een te weinig en een teveel. Te weinig betekent minder persoonlijke en maatschappelijke samenhang in het sociale. Een te veel kan ruzie met zich meebrengen. Het zal vaak niet lukken precies in “het juiste midden” te handelen, het betere ik te vinden; oefenend kunnen we leren met (beperkte) afwijkingen om te gaan. In de conflictleer spreken we in dit verband over conflictvaardig tussen conflictmijdend en conflictzoekend. In het programma zal plaats zijn voor een inleiding door Dirk Jan de Geer, het oefenen van “actief recht” in kleine groepen en een forum of een andere vorm van interactie met de deelnemers.’