Privé-universiteit

Een van de eerste projecten op de Wilhelminapier, meteen aan de voet van de Erasmusbrug op de Kop van Zuid, is het 98 meter hoge kantoorgebouw Belvédère van KPN, ontworpen door Renzo Piano van 1997 tot 2000. De hoek die het gebouw maakt is dit keer geen illusie van de groothoeklens van mijn camera (niet helemaal tenminste), maar een reële helling van bijna 6%, gelijk aan die van de toren van Pisa. Hierdoor buigt het gebouw mee met de kabels van de Erasmusbrug, gestut door een stalen kolom van bijna vijftig meter. Verdere bijzonderheden: de gevel vormt een gigantische lichtkrant van 48 bij 85 meter, met een raster van 1,80 meter en duizend lampen.

De privé-universiteit Witten Herdecke in Duitsland heeft verschillende keren op dit weblog gefigureerd. Vandaag gaan we opnieuw de oostelijke grens over, om over opmerkelijke nieuwe ontwikkelingen daar te horen. Een en ander wordt prima samengevat in een nieuwsbericht van het internationale antroposofische persagentschap NAA (News Network Anthroposophy Limited). Die hebben copyright op hun teksten, dus kan ik die met geen mogelijkheid zonder hun uitdrukkelijke toestemming weergeven (hoewel over hetzelfde elders ook te lezen is, soms zelfs integraal overgenomen). Maar ik kan het wel in het Nederlands hier navertellen.

Het gaat om de financiering van deze oudste privé-universiteit in Duitsland, opgericht in april 1983, waarbij Gerhard Kienle aan de basis stond, zoals ik op 15 juli schreef in ‘Omtrekkende beweging’. Die financiering is altijd een probleem geweest, wat op zichzelf te begrijpen valt. Een universiteit financier je niet zomaar. Zij moet zich daardoor inlaten met partners van diverse pluimage. Allerlei kapitaalkrachtige bedrijven en organisaties treden op als subsidieverstrekker.

Bijvoorbeeld Stiftung Rehabilitation Heidelberg (SRH), een opleidings- en gezondheidsconcern dat al vijf hogescholen en diverse ziekenhuizen in Duitsland financiert. Die was tenminste in the picture anderhalf jaar geleden om ook Witten Herdecke over te nemen. Het zou een aantrekkelijk aanbod hebben gedaan. Maar dat stuitte op verzet binnen de universiteit, die bijna altijd al verlies lijdt, met een bedrag van momenteel zes miljoen euro per jaar. Dat zou vanaf dat moment namelijk uit den boze zijn. Welke rigoureuze maatregelen zouden er worden genomen om te voorkomen dat er verlies werd geleden en zou Witten Herdecke dan nog wel dezelfde zijn?

De problemen waren al groter geworden in 2005. Een rapport van de wetenschapsraad was vernietigend over de medische opleiding, van oudsher het paradepaardje van de universiteit. Dat leidde tot structurele veranderingen het jaar daarop, maar daar was niet iedereen blij mee. Het innovatieve karakter van de universiteit dreigde verloren te gaan. Voor Konrad Schily aanleiding om uit de directie te stappen. Hij was ontevreden over het feit dat economische motieven op deze manier steeds meer de dienst gingen uitmaken. Schily is parlementslid voor de SPD (en inderdaad broer van de oud-minister van Binnenlandse Zaken, Otto Schily). Hij was het die samen met de later vermoorde bankier Alfred Herrnhausen de universiteit had opgericht. Hoewel reeds op leeftijd, was zijn vertrek toch een gevoelige aderlating, of in ieder geval een ongunstig teken.

Behalve SRH in Heidelberg was ook de softwaregigant Software AG Stiftung uit Darmstadt met Witten Herdecke in gesprek geweest. Maar deze mogelijkheid was afgeketst; het bedrijf (of eigenlijk het zelfstandig gemaakte fonds ervan) besloot zich op andere doelen te richten.

Een nieuwe fase leek in te gaan, toen een kapitaalkrachtige familieonderneming uit Düsseldorf zich bereid verklaarde in het bootje van de universiteit te stappen. Hierdoor ontstond in 2007 voor de universiteit de mogelijkheid om de vorm van een stichting aan te nemen, naar het model van privé-universiteiten in Engeland. Het familiebedrijf, Droege International Group, stond namelijk garant voor een bedrag van twaalf miljoen euro over een periode van zeven jaar. Het aanbod van SRH was hierdoor ook niet meer nodig.

Maar naar afgelopen week bekend werd, heeft Witten Herdecke de contacten met Droege nu beëindigd, een jaar nadat de gesprekken begonnen waren. Of omgekeerd, heeft Droege die onderhandelingen beëindigd. Het maakt ook niet zoveel uit. Over en weer worden elkaar verwijten gemaakt, nadere bijzonderheden kunt u in de diverse persberichten lezen. Volgens de universiteit heeft deze uitkomst echter geen gevolgen, ook financieel zouden er geen echte problemen ontstaan. Men gaat door op de vorig jaar ingeslagen weg.

Het wegvallen van de hoofdsponsor biedt weer ruimte aan andere spelers, die zich graag willen tooien met het innovatieve concept en imago van deze geplaagde privé-universiteit. Verschillende directe en kapitaalkrachtige betrokkenen hebben in persberichten al hun steun uitgesproken aan de huidige richting die Witten Herdecke volgt.