Verbod

‘Inspectie verbiedt uitlevering antroposofica’ staat vandaag op de website van landelijke patiëntenvereniging Antroposana. Het bericht begint zo:

‘De Inspectie heeft op 8 december Weleda en Wala bericht dat levering van de antroposofische geneesmiddelen die sinds het arrest van 5 dec niet meer in Nederland verhandeld mogen worden, met onmiddellijke ingang gestaakt dient te worden.’

Ik schreef over de uitspraak van de Hoge Raad, die in feite een verbod van een belangrijke groep antroposofische geneesmiddelen betekent, op vrijdag 5 december 2008 in ‘Hoge Raad’. Waarvoor gevreesd werd, gebeurde: de hoogste rechterlijke instantie oordeelde dat deze antroposofica niet behoren tot de geregistreerde en dus toegestane geneesmiddelen in Nederland.

In dat bericht maakte ik gewag van een ‘Nieuwsbrief van Weleda en Wala over de antroposofische geneesmiddelen’, gedateerd november 2008. Hierin werd geanticipeerd op een eventuele negatieve uitspraak. Ik citeerde:

‘Ook bij een negatief oordeel van de Hoge Raad blijft echter de mogelijkheid bestaan om deze geneesmiddelen op recept en met bewustzijnsverklaring van de betreffende arts voor de patiënt te verkrijgen of te bestellen bij een buitenlandse apotheek.’

Wat dit in feite inhoudt en hoe dit in zijn werk zou moeten gaan, is verder in de Nieuwsbrief aangegeven. De tekst is ondertekend door Hans Nijnens, algemeen directeur Weleda Nederland, Tonnie Schets, Wala Nederland en Ingrid van Berckelaer, verantwoordelijk apotheker WBA.

‘Om welke geneesmiddelen gaat het nu eigenlijk?

Het totale assortiment geneesmiddelen van Weleda Nederland betreft circa 1200 geneesmiddelen. De groep Weleda geneesmiddelen die in het geding zijn betreft 114 producten, waaronder 81 Iscadorpreparaten. Deze geneesmiddelen zijn al vele decennia in o.a. Duitsland rechtmatig op de markt. Het zijn met name ampullen die per injectie worden toegediend. Voor Wala gaat het om 89 geneesmiddelen.

Hoe zijn deze geneesmiddelen in de toekomst verkrijgbaar?

(...) Ondertussen heeft Wala Nederland aangegeven dat de groep Wala geneesmiddelen waarop een eventueel negatief oordeel van de Hoge Raad van toepassing is, in dat geval voorlopig via de Duitse Schloss Apotheke beschikbaar zal blijven. Het gaat daarbij om 89 geneesmiddelen, zijnde 31% van het gebruik.

Weleda kiest om principiële redenen voor een andere route. Weleda wil haar groep geneesmiddelen voor de Nederlandse arts en patiënt beschikbaar houden door gekanaliseerde levering via de Weleda Bereidingsapotheek. De daarbij te hanteren werkwijze hebben wij – op grond van onze huidige inzichten en in overleg met de NVAA [Nederlandse Vereniging van Antroposofische Artsen, MG] – zo goed mogelijk uitgewerkt. We hebben vanuit Weleda contact gezocht met de Inspectie om de volgende punten te bespreken.

• Bespreking van het algemene principe van levering met bewustzijnsverklaring van de arts. (Met zo’n verklaring onderschrijft de arts dat hij op de hoogte is van het feit dat het om een in Nederland niet geregistreerd geneesmiddel gaat en dat hij daarvoor de volledige verantwoordelijkheid neemt).

• Bespreking van onze voorstellen hoe we daar pragmatisch mee zouden kunnen omgaan. De optimale situatie is; één algemene bewustzijnsverklaring per arts voor de gehele categorie geneesmiddelen waarop de Inspectie goedkeuring verleent en vervolgens per recept een bewustzijnsverklaring die niet naar de Inspectie hoeft maar door de Weleda Bereidingsapotheek bewaard wordt. Een duidelijk minder wenselijk alternatief is de werkwijze waarbij voor elk recept een bewustzijnsverklaring door de Inspectie moet worden goedgekeurd.

We hebben de Inspectie kenbaar gemaakt dat we het principe van de bewustzijnsverklaring op een zo pragmatisch mogelijke manier willen helpen organiseren, waarbij de Weleda Bereidingsapotheek voor een sluitende en voor de Inspectie inzichtelijke administratie kan zorgen. De Inspectie heeft aangegeven hier midden november op terug te komen.

Waarom wil Weleda het traject van de bewustzijnsverklaring volgen?

• Ten eerste is het een mogelijkheid waarin de wet voorziet.

• Het benutten van deze mogelijkheid is een signaal aan de Nederlandse – en indirect ook Europese – wetgever dat het ‘zomaar verdwijnen van de markt’ geen oplossing is.

• Indien de Inspectie de werkwijze verkiest waarbij per recept goedkeuring van de Inspectie noodzakelijk is, dan is het massaal benutten van deze mogelijkheid voor de Inspectie een duidelijk signaal dat een pragmatische oplossing zeer wenselijk is. De Inspectie zit zeker niet te wachten op tussen de 50 en 100 faxen per dag waarin om individuele toestemming wordt gevraagd.

• Mocht het traject pragmatisch in te richten zijn, dan is levering op recept binnen 24 uur mogelijk.

• Levering van Weleda geneesmiddelen via de Weleda Bereidingsapotheek is voor de patiënt vaak sneller en goedkoper dan levering vanuit het Buitenland. De Weleda geneesmiddelen zijn op zichzelf al goedkoper omdat Weleda de huidige Nederlandse prijzen blijft hanteren en de Duitse prijzen hoger liggen; bovendien levert de Weleda Bereidingsapotheek aan alle apotheken portvrij.

• Tenslotte is levering via de Weleda Bereidingsapotheek en vervolgens ter hand stelling via de eigen apotheek een werkwijze waarbij de medicatiebewakingrol van de (ter hand stellende) apotheek gewaarborgd blijft en daarmee ook de kwaliteit van de farmaceutische zorg.

Nieuwe berichtgeving

Wij zullen u midden december opnieuw informeren over de voortgang. Uiteraard doen we dat eerder indien daartoe aanleiding is. Wij hopen u met deze informatie voorlopig voldoende te hebben geïnformeerd.’

Uit het bericht op de website van Antroposana moet ik echter opmaken dat de benadering die Weleda in deze Nieuwsbrief voorstaat voorlopig niet aan de orde is:

‘Namens de antroposofische organisaties is bij de Hoofdinspectie van Volksgezondheid het verzoek ingediend om de betreffende groep antroposofische geneesmiddelen onder de Named Patiënt Formule* toch in Nederland in de handel te mogen brengen.

*Named Patiënt Formule: procedure waarbij op grond van een artsenverklaring voor individueel gebruik van een patiënt en onder verantwoordelijkheid van de arts een in Nederland niet geregistreerd geneesmiddel t.b.v. die patiënt mag worden geïmporteerd.

De Inspectie zal dit verzoek beoordelen en de artsenverklaringen in de komende periode toetsen. Een oordeel nav de toetsing kan echter nog enige tijd in beslag nemen.

Tot die tijd kunnen patiënten hun geneesmiddelen via de Duitse Schloss Apotheke verkrijgen.’

Dat betekent in feite dat Weleda nu niets anders overblijft dan te kiezen voor dezelfde benadering als Wala. Hoe dan ook, de patiënt kan in het bericht worden verzekerd:

‘Daarmee blijft te allen tijde de mogelijkheid bestaan om deze antroposofische geneesmiddelen te verkrijgen.’

Hoe dat in zijn werk gaat, wordt even verderop vermeld:

‘Hoe kunt u geneesmiddelen via de Duitse Schloss Apotheke bestellen?

Uw arts beschikt over een standaard bestelformulier, waarmee u Wala-Nederland de opdracht geeft uw te bestellen Weleda en/of Wala geneesmiddelen namens u af te halen in de apotheek en op uw huisadres af te leveren.

NB. Deze mogelijkheid geldt dus voor geneesmiddelen van zowel Wala als Weleda.

Dit formulier wordt door uw (huis)arts en door u zelf ingevuld en gefaxt / gestuurd / ge-emaild naar Wala Nederland. Wala Nederland en de Duitse apotheek streven ernaar uw bestelling binnen 48 uur na ontvangst van het bestelformulier bij u thuis af te leveren.’

Aan het einde van het bericht is een pdf-document opgenomen:

‘In het onderstaande pdf-bestand kunt u lezen welke geneesmiddelen toegevoegd zijn aan de lijst van geneesmiddelen die uitsluitend via de Schloss Apotheke besteld kunnen worden.

geneesmiddelen_051208.pdf’

Hier wordt zichtbaar waar het eigenlijk om gaat. Bij Wala is het een grote diversiteit aan geneesmiddelen, bij Weleda wordt het grootste deel ingenomen door een keur aan Iscador-preparaten. Zij zijn dus nog wel verkrijgbaar, maar via een omweg. In Nederland echter gelden ze als verboden handelswaar.