Biologische vakbeurs

Landbouw vandaag. De website van het Louis Bolk Instituut meldt al geruime tijd dat vandaag en morgen de Biovak in de IJsselhallen plaatsvindt, in Zwolle, op 21 en 22 januari 2009. Maar meer ook niet, en dat is erg weinig. Klik je op de website van deze ‘BioVak ’09’, dan vind je vooral onder ‘Pers’, bijvoorbeeld bij een bericht van oktober 2008, de context enigszins geschetst:

‘BioVak, de gespecialiseerde vakbeurs voor de biologische sector, wordt in januari 2009 voor de tweede keer gehouden. Het is een ondernemersbeurs die verder wil en kan groeien. Een bijzondere beurs waar iedereen die zich bezighoudt met of belangstelling heeft voor duurzame voedselproductie kennis kan nemen van de laatste ontwikkelingen op dit terrein.

Tijdens de komende editie van BioVak is ook een plaats ingeruimd voor de biologische viskweek. Met medewerking van diverse organisaties en instellingen zoals AgroEco, AgroAqua, Aquacultuur, Vismagazine, NGvA en NEVEVI zal een congres worden georganiseerd. Ook staat een aantal vakgerichte workshops voor deze sector op het programma van BioVak. (...)

BioVak 09 is dus voor ondernemers de ideale ontmoetingsplaats om kennis te vergaren en tevens om collega’s, ook uit andere biologische sectoren, te ontmoeten.’

AgroEco is de nieuwe fusiepartner van het Louis Bolk Instituut. Op 1 december meldde het Louis Bolk Instituut op haar website:

‘Het Louis Bolk Instituut en Agro Eco bundelen hun krachten. Hiertoe is maandag 1 december 2008 een fusie-document getekend. Agro Eco is hiermee ondergebracht in de Stichting Louis Bolk Instituut. Door deze fusie kan het Louis Bolk Instituut naast toonaangevend wetenschappelijk onderzoek op het gebied van biologische en duurzame landbouw ook zorgdragen voor een optimale kennisoverdracht naar de praktijk. Het Louis Bolk Instituut behoort hiermee tot de internationale top van onderzoeksinstituten voor de biologische en duurzame landbouw.

Door het samengaan van de organisaties kan het Louis Bolk Instituut de overdracht en implementatie van de onderzoekskennis verder professionaliseren met training, demonstratie en advies. Bovendien kan door de fusie het onderzoek in het buitenland uitgebouwd worden en wordt het team van gespecialiseerde onderzoekers en adviseurs sterk uitgebreid. Door deze bundeling van kennis is binnen de sector meer te bereiken.

De hoofdvestiging van het Louis Bolk Instituut blijft gevestigd in Driebergen. Alle medewerkers van het voormalige Agro Eco hebben hier inmiddels hun nieuwe werkplek ingericht. De vestiging in Bennekom komt te vervallen. De nevenvestigingen in Oeganda en Ghana blijven bestaan, deze vestigingen vallen vanaf 1 december 2008 onder het Louis Bolk Instituut.

Op dit moment worden bezoekers van de website www.louisbolk.nl doorgelinkt naar de websites van de oorspronkelijke organisaties. Op termijn zullen deze websites worden vervangen door één geheel nieuwe website.’

Op de agendapagina van de Vereniging voor Biologisch-Dynamische Landbouw en Voeding wordt de BioVak ’09 ook – zij het heel kort – aangekondigd:

‘De BioVak is een sectoroverstijgend evenement voor biologische boeren en tuinders, leveranciers en afnemers. Iedereen met belangstelling voor duurzame voedselproductie kan via workshops en stands kennis nemen van de laatste ontwikkelingen op gebied van biologische en duurzame landbouw. Er zijn workshops over bedrijfsopvolging, bedrijfsontwikkeling, duurzame energie, klantcontact, technische teeltaspecten. Voor elk wat wils.’

De website van Biologica biedt echter meer informatie:

‘De beurs belooft dit jaar een groot evenement te worden dat veel media-aandacht zal trekken. Bioconnect zal zich op de BioVak via haar product- en themawerkgroepen presenteren.

Voor elk van de werkgroepen van Bioconnect – inmiddels vijftien in getal – is een kennismakingsbrochure ontwikkeld, waarin de ambities en lopende kennisprojecten zijn beschreven. De brochures zullen op de BioVak verspreid worden via de beursstand van BioKennis, Wageningen UR. U kunt de brochures ook downloaden op http://www.bioconnect.nl/ of op deze website.

Bioconnect kan beschouwd worden als de Research & Development afdeling van de biologische sector. Bioconnect wordt aangestuurd via de product- en themawerkgroepen, waarin alle belanghebbenden zijn vertegenwoordigd: in de eerste plaats de ondernemers (boeren en tuinders, bedrijven), maar ook onderzoekers, adviseurs en beleidsmakers. De werkgroepen worden gefaciliteerd door Biologica. Hun input wordt gebruikt voor zowel onderzoek als regelgeving als belangenbehartiging.

De BioVak heeft zich in korte tijd ontwikkeld tot een toonaangevende beurs voor de primaire sector, en de belangrijkste ontmoetingsdag voor biologische boeren en tuinders. Biologica, de Vakgroep Biologische Landbouw en kennisnetwerk Bioconnect zijn intensief betrokken bij de organisatie van de BioVak, o.a. in de talloze workshops.’

Nu weer terug naar de website van BioVak ’09 zelf. Onder ‘Programma’ is goed te volgen wat er deze dagen allemaal gebeurt. Dat is heel wat. Mij interesseert op deze plek vooral wat de inbreng vanuit de bd-vereniging of het Louis Bolk Instituut is. Waar echter mijn oog het eerste op valt, is deze bijdrage vanuit Eosta vandaag (ik schreef over dit bedrijf op 4 december 2008 in ‘Bodem’):

Workshopruimte 3: ‘Markt en afzet’ (LNV-Task Force). 14.30 uur: ‘Meer dan bio, hoe verleid ik de consumenten’, door: Michaël Wilde (Eosta)

Daarna volgen enkele bijdragen van het Louis Bolk Intsituut (LBI) en de bd-vereniging:

Workshopruimte 5: ‘Kringlopen’ (Natuurweideplein). 19.00 uur: ‘Familiekudde vraagt om aanpassingen’, door: Jan Paul Wagenaar (LBI)

Workshopruimte 7: ‘Gezondheid en Smaak’ (Veredelingsplein). 14.30 uur: ‘Gezond landbouwbedrijf’, door: Joke Bloksma. 16.00 uur: ‘Beroepsontwikkeling en intervisie’, door: Isabel Duinisveld (BD-tuinder) en Joke Bloksma (BD-vereniging)

Dat is vandaag. Maar ook morgen zijn er zo mogelijk nog meer bijdragen:

Workshopruimte 2: ‘Groene & blauwe diensten’ (Biokennisplein). 13.30 uur: ‘Boer als beheerder en beheerder als boer’, door: Bert Wagenaar (melkveehouder) en Merijn Bos (LBI)

Workshopruimte 3: ‘Markt en afzet’ (LNV-Task Force MBL). 13.30 uur: ‘Aquacultuur: Kansen voor viskweek, biologische vis zoekt certificaat’, door: Magnus van der Meer (LBI-Agro Aqua)

Workshopruimte 5: ‘Keten en kringloop’ (VBV en BPV). 15.00 uur: ‘Grondgebonden veehouderij en 100% biologische mest’, door: Udo Prins (LBI)

Workshopruimte 6: ‘Inspiratie en Innovatie’. 11.00 uur: ‘Biologisch KI programma’, door: Wytze Nauta (LBI). 13.30 uur: ‘Rentevrije systemen’, door: Gerjo Koskamp (melkveehouder) en Kees van Veluw (LBI)

Workshopruimte 7: ‘Gezondheid en Smaak’ (Veredelingsplein). 11.00 uur: ‘Vitaliteit van het bedrijf’, door: Kees van Veluw (LBI) en Herman Lankhorst

Misschien zijn er nog meer mensen vanuit de bd-landbouw erbij betrokken, maar dit zijn de aanduidingen die ik als zodanig kan herkennen. Wat intussen mijn aandacht heeft getrokken, is de website van Bioconnect. Daar staat dit vermeld bij ‘Financiering’:

‘Bioconnect is verantwoordelijk voor de aansturing (inhoudelijk en financieel) van de kennisprojecten binnen de biologische sector. Het Ministerie van Landbouw, Natuurbeheer en Voedselkwaliteit heeft hiervoor een budget uitgetrokken van 10 miljoen euro per jaar voor de periode van 2005 tot en met 2007.

Het kennisnetwerk Bioconnect is open voor andere financiers van kennisprojecten. Deze financiers kunnen banken, provincies, fondsen of andere ministeries dan het Ministerie van LNV zijn. Dit geldt op het gebied van biologisch maar ook duurzaamheid. De belangstelling bij ondernemers, overheid en brancheorganisaties voor het werken aan duurzaamheid is groeiende. Het kennisnetwerk Bioconnect biedt mogelijkheden om samen te werken in nieuwe projecten of om bestaande kennis aan te leveren. Financiers kunnen vrijblijvend gebruik van de visie en kennis binnen Bioconnect bij hun besluitvorming over aanvragen voor financiële steun voor projecten.’

En bij ‘Aanpak’ staat:

‘Bioconnect is een netwerk waarin ondernemers zelf besluiten over welke kennisprojecten er gewenst zijn. Kennisprojecten kunnen betrekking hebben op: onderzoek, advies & voorlichting, onderwijs.

Het is een marktgerichte structuur, waarin niet alleen boeren en tuinders zitting hebben maar altijd wordt samengewerkt met verwerkers, toeleveranciers, handel en maatschappelijke organisaties. Immers de ketensamenwerking biedt de hoogste kans voor het daadwerkelijk toepassen van de ontwikkelde kennis. De praktijkexpertise is in product- en themawerkgroepen gebundeld. (...)

De werkgroepen worden door het ministerie van LNV en de productschappen geraadpleegd. De onderzoeksinstellingen (Wageningen UR, LBI), maken gebruik van het netwerk Bioconnect om samen met en voor het bedrijfsleven projecten uit te voeren en om bestaande kennis te verspreiden en te toetsen. Binnen Bioconnect is participatief werken dé norm, waar ondernemers eveneens ervaringskennis kunnen inbrengen. De Vakgroep Biologische Landbouw LTO/ Biologica maakt actief gebruik van de werkgroepen en ook de leden van de VBP. Voor Biologica vormen de werkgroepen een belangrijk contact met de biologische achterban.’

Interessant. Ik vraag me af in hoeverre het Louis Bolk Instituut hierin participeert. Ik neem de proef op de som en ga alle product- en themagroepen langs. Ik vind dit (weer onder hetzelfde voorbehoud dat ik alleen heb kunnen selecteren op het e-mail adres van het Louis Bolk Instituut):

Productwerkgroep Fruit
De Productwerkgroep Fruit ambieert om economisch, ecologisch en sociaal de meest duurzame vorm van fruitteelt te blijven. Consumenten zijn zich bewust van dit voordeel en bovendien is biologisch fruit in alle marktkanalen onderscheidend. Daartoe wordt onderzoek uitgevoerd naar minder ziektegevoelige appel- en perenrassen, preventieve maatregelen tegen ziekten en natuurlijke middelen. Ook is er aandacht voor kleinfruit en wijnbouw; opkomende sectoren. De biologische fruitteeltsector kent een traditie van kennisontwikkeling op het eigen bedrijf, ondersteund door adviseurs in de bedrijfsnetwerken en gevoed door onderzoek. In de Productwerkgroep Fruit zitten vertegenwoordigers van de biologische telersvereniging Prisma, wijnbouw, handel en advies.

Systeemontwikkeling biologische perenteelt
Verbeteren schurftbeheersing door combineren teeltmaatregelen om levenscyclus schurftschimmel te verstoren en bomen weerbaarder te maken door aangepaste boomvorm, snoeiwijze, ondergroei beheer, water en bemesting, en tijdelijke overkapping. (informatie: p.jansonius@louisbolk.nl)

Productwerkgroep Pluimveevlees en eieren
Monique Bestman, themacoördinator, Louis Bolk Instituut, m.bestman@louisbolk.nl

In 2013 behoren biologische ei en vleesproducten tot de top van duurzame producten. Alle biologische kippen lopen buiten, zitten goed in de veren en de uitloop geldt als het visitekaartje. De afzet van biologische eieren in Nederland is verdubbeld, de uitgelegde hennen worden minimaal voor de helft biologisch verwaard en de biologische vleeskuikenssector is in omvang verdubbeld. Bedrijven zijn economisch duurzaam. De grondstoffen zijn van regionale herkomst. De kwaliteit van pluimveemest is verbeterd. Het stofprobleem is verminderd.
Biologische pluimveehouders (kippen, kalkoenen, ander pluimvee), toeleveranciers, verwerkers, adviseurs en maatschappelijke organisaties zijn vertegenwoordigd in de productwerkgroep Pluimveevlees en eieren. Belangrijke thema’s zijn diergezondheid en welzijn (ziektepreventie, huisvesting), sluiten van kringlopen (100% biologische grondstoffen, regionalisering) en productkwaliteit (optimalisatie, onderscheidendheid).

Verstrekken van ruwvoer aan leghennen
Hoeveel ruwvoer kan er in het rantsoen zonder het kernvoer aan te passen, effecten van verschillende soorten ruwvoeders en het aandeel van de uitloop in het rantsoen. (informatie: m.bestman@louisbolk.nl)

Tegengaan verenpikken in opfok van leghennen
Welke maatregelen uit eerder onderzoek gaan verenpikken bij opfokhennen tegen en hoe opfokkers deze toepassen. (informatie: j.wagenaar@louisbolk.nl)

Grondgebondenheid in de biologische veehouderij
De EU-wetgeving verandert. Op basis van onderzoeksgegevens overleg tussen LNV, Skal, Biologica en sectoren om te komen tot geaccepteerde en werkbare oplossingen voor de tegenstrijdigheid tussen huidige praktijk en eisen vanuit de EU. (informatie: u.prins@louisbolk.nl)

Productwerkgroep Zuivel en Rundveevlees
In 2013 behoort de biologische zuivel- en rundvleessector tot de top qua duurzaamheid en heeft een goed rendement voor alle schakels in de keten. Biologische zuivel en rundvlees zijn onderscheidend in product, productiewijze en relatie met consument. Speerpunten zijn:
– Producten ontwikkelen met een betere voedingswaarde en betere smaak.
– Bijdragen aan een passende uitbetaalprijs voor alle schakels van de keten.
– Kringloop sluiten en efficiënter werken met mineralen uit mest en voer.
– Robuuste dieren ontwikkelen met minder krachtvoer en minimaal antibioticagebruik.
– Koeien met hoorns, kalveren bij de koe, en aangescherpte weidegang.
– Versterken van de biologische geiten- en schapensector.
De PWG Zuivel en Rundveevlees houdt zich naast melkvee ook bezig met melkgeiten- en melkschapenhouderij. Biologische veehouders, toeleveranciers, verwerkers, adviseurs en maatschappelijke organisaties zijn vertegenwoordigd in de productwerkgroep Zuivel en Rundveevlees.

Gezondheidseffecten biologische zuivel
Biologische zuivel produceren met hogere voedingswaarde en meer smaak. Werkt biologische zuivel beschermend tegen eczeem op jonge leeftijd? (informatie: l.vandevijver@louisbolk.nl)

Biofokkerij, biologische landschapskoe
Grote behoefte aan duurzame koeien passend bij low-inputsystemen. Onderzoek naar geschikte diertypen en fokprogramma’s. (informatie: w.nauta@louisbolk.nl)

Biogeit
Kostprijsbeheersing via betere diergezondheid en voeding, en onderscheidendheid via welzijn en productkwaliteit. (informatie: n.vaneekeren@louisbolk.nl)

Geen deelname aan de productwerkgroepen ‘’ Akkerbouw en Vollegrondsgroente’, ‘Aquacultuur’, ‘Bomen’, ‘Bloemisterij’, ‘Glasgroente’ en ‘Varkensvlees’. Dan de deelname aan de themawerkgroepen:

Themawerkgroep Biodiversiteit en Landschap
De biologische landbouw wil de verbinding met maatschappij en omgeving versterken. Dit door de bijdrage van de biologische landbouw aan biodiversiteit verder te ontwikkelen, praktisch te borgen en het gelijktijdig realiseren van een duurzame resultaatsbeloning voor deze inspanningen. De innovatieopgaven zijn:
– Verbeteren biodiversiteit op de bedrijven.
– Ontwikkelen en vermarkten van groene en blauwe diensten.
In de Themawerkgroep Biodiversiteit en Landschap zitten naast boerenvertegenwoordigers ook de Vereniging Natuurmonumenten en adviesorganisaties. Ook zijn er contacten met LTO Nederland en Natuurlijk Platteland Nederland. De Themawerkgroep is in opdracht van de Vakgroep Biologische Landbouw LTO/Biologica opgericht. De Vakgroep als vertegenwoordiger van alle biologische boeren en tuinders pakt dit thema via de werkgroep op omdat biodiversiteit en landschap alle sectoren raakt.

Biologische boeren als beheerder voor natuurorganisaties
Ontwikkelen werkzame rendabele systemen voor het tot meerwaarde brengen van beheersgronden tot wederzijds voordeel van boer en natuurorganisaties. Hiermee is de grond voor biologische landbouw uit te breiden om regionale kringlopen te kunnen sluiten. (informatie: f.smeding@louisbolk.nl)

Themawerkgroep Bodemvruchtbaarheid
Sjef Staps, (themacoördinator), Louis Bolk Instituut, s.staps@louisbolk.nl

De Themawerkgroep Bodemvruchtbaarheid streeft naar het gebruik van 100% biologische meststoffen in de biologische landbouw. Het doel is het realiseren van een gezonde bodem als fundament voor kwaliteitsproducten. Om dit doel te bereiken zet de werkgroep een reeks kennisprojecten in en zorgt zij voor uitwisseling van kennis. Ook ontwikkelt ze voorstellen voor biologische regelgeving. De Themawerkgroep Bodemvruchtbaarheid is onderdeel van Bioconnect en in 2006 in opdracht van de Vakgroep Biologische Landbouw LTO/Biologica opgericht. De Vakgroep als vertegenwoordiger van alle biologische boeren en tuinders pakt dit thema via de werkgroep op, omdat bodemvruchtbaarheid alle sectoren raakt. De themawerkgroep bestaat uit vertegenwoordigers van biologische boeren en tuinders, meststoffenhandelaren, adviseurs, overheid, Skal en onderwijs.

Paraplu 100% biologische mest
Het aandeel biologische mest stapsgewijs brengen naar 100 procent door ontwikkeling van onderbouwde voorstellen voor regelgeving. Besprekingen met alle sectoren. (informatie: u.prins@louisbolk.nl)

Minder en Anders Bemesten
Het verder ontwikkelen van strategieën voor inzet van mest van biologische oorsprong. Veldexperimenten op vier bedrijfstypen. Het gaat onder meer om gelijke of hogere opbrengsten, verbetering van productkwaliteit en duurzame bodemvruchtbaarheid. (informatie: s.staps@louisbolk.nl)

Organische hulpmeststoffen
Identificatie van voor de praktijk bruikbare aanvullende stikstofmeststoffen. Bepaling van toepassingsmogelijkheden en relatie van opbrengst en kwaliteit. (informatie: w.cuijpers@louisbolk.nl)

Kippenmest & Kringloop
Demonstratie van de mogelijkheden om de samenstelling en kwaliteitsborging van pluimveemest te wijzigen zodat die interessant wordt voor akker- en tuinbouwbedrijven. Ook vervanging van rundermest door kippenmest op melkveebedrijven. (informatie: s.staps@louisbolk.nl)

Grondgebondenheid in de biologische veehouderij
De EU-wetgeving is aan het veranderen. Nauw overleg vindt plaats tussen LNV, Skal, Biologica en de betrokken sectoren om te komen tot geaccepteerde en werkbare oplossingen voor de discrepantie tussen huidige praktijk en eisen vanuit de EU. (informatie: u.prins@louisbolk.nl)

Themawerkgroep Uitgangsmateriaal en Veredeling
De biologische landbouw gebruikt nog veel gangbaar zaad en vegetatief plantmateriaal. Streven is dat de sector op termijn 100% biologisch uitgangsmateriaal gebruikt. Belangrijke voorwaarde is dat het teelttechnisch mogelijk is om voldoende biologisch uitgangsmateriaal te produceren dat vitaal en gezond (ziektevrij) is. Veel van de onderzoekprojecten zijn hierop gericht. Daarnaast is het van groot belang dat interpretatie van de Europese regels voor het gebruik van biologisch uitgangsmateriaal wordt geharmoniseerd. Een stap verder gaat het gebruik van biologische rassen; rassen die optimaal zijn aangepast aan de groeiomstandigheden op een biologisch bedrijf. De themawerkgroep stimuleert de ontwikkeling van deze rassen.

Stikstofplasticiteit bio-aardappel
Ontwikkeling van selectiecriteria voor veredeling op stikstofplasticiteit bij aardappel. (informatie: m.tiemens@louisbolk.nl)

Selectiemilieu ui
Levert selectie onder biologische omstandigheden beter aangepaste rassen dan selectie onder gangbare omstandigheden? (informatie: e.lammerts@louisbolk.nl)

Opstart biologisch aardappelveredelingsprogramma
i.s.m. kweekbedrijven en hobbykwekers.(informatie: e.lammerts@louisbolk.nl)

Ketengestuurde selectie van biologische baktarwerassen
Geschiktheid van nieuwe veredelingslijnen voor biologische teelt en bakkwaliteit. (informatie: a.osman@louisbolk.nl)

Stichting Zaadgoed
Stichting Zaadgoed stimuleert biologische vermeerdering en veredeling door en voor de biologische sector. Dit doet ze onder andere door het ondersteunen van praktijkonderzoek, het organiseren van de cursus selectie in eigen boerenhand en het geven van voorlichting aan boeren en consumenten. Biologica neemt deel aan het bestuur van de stichting en is betrokken bij de uitvoering van diverse projecten. Kijk voor meer informatie op http://www.zaadgoed.nl/

Geen deelname aan de themawerkgroepen ‘Energieverbruik en broeikasgasemissies’, ‘Markt en keten’ en ‘Multifunctionele landbouw en directe verkoop’.