Herrie

Daar komt herrie van. Er is geen andere conclusie mogelijk, als je de voorgeschiedenis kent. Voor mijn bericht van vandaag mag ik aankloppen bij (en aanleunen tegen) een groot voorbeeld van mij, Aertjan Grotenhuis. Op de website van NRC Handelsblad houdt hij zijn eigen weblog bij, Geld geheten. Dit is een zeer deskundig weblog ‘over belastingen, financiële planning en filantropie. U kunt in het blog vragen voorleggen aan deskundigen, via grotenhuis@nrc.nl’.

Op zijn eigen website zijn onder meer de volgende gegevens over Aertjan Grotenhuis te vinden:

‘Geboren in 1952 in Leiden waar hij ook studeerde. Na zijn afstuderen als fiscaal-jurist werkte hij enige jaren als docent en wetenschappelijk medewerker aan de universiteit. Aansluitend werd hij op het ministerie van Financiën benoemd tot secretaris van de ISMO, het interdepartementale overleg inzake opsporing en bestrijding van fraude. Daarop volgde de benoeming tot belastinginspecteur in diverse functies, het laatst bij de vennootschapsbelasting in Den Haag. Spoedig combineerde hij die functie met het schrijven van fiscale boeken, voor vaktijdschriften en NRC Handelsblad.’

Hij is dus niet alleen zeer professioneel, naar ook een echte innovator en initiatiefnemer, getuige zijn weblog.

Gisteren meldde hij om kwart over drie (de troonrede was maar nauwelijks uitgesproken, het embargo van Prinsjesdag voor journalisten opgeheven) het schokkende nieuws: ‘Alternatieve artsen moeten toch btw betalen’:

‘Alternatieve artsen moeten vanaf 2009 btw rekenen over hun complementaire diensten. Daardoor worden bijvoorbeeld acupunctuur of homeopathie uitgevoerd door (para)medici 19% duurder. Deze diensten zijn nu namelijk vrijgesteld van btw net als de reguliere medische diensten door artsen. Acupunctuur en andere behandelingen door niet-artsen is altijd al met 19% btw belast’ (...) Vorig jaar is commotie ontstaan over dit voorstel. (...) staatssecretaris Jan Kees de Jager (Financiën) [keert] terug naar zijn oorspronkelijke plan: alleen echt medische diensten vrij stellen van btw en het hele palet aan complementaire diensten belasten naar het algemene btw-tarief dat voor alle diensten geldt.’

Zoals gezegd, deze kwestie heeft een voorgeschiedenis, en niet zo’n korte ook. Op zaterdag 17 november 2007 schreef Aertjan Grotenhuis over een netelige kwestie:

‘Artsen, psychotherapeuten en andere erkende medici moeten voor alternatieve geneeswijzen bijna 20 procent meer in rekening brengen. (...) Dit plan van staatssecretaris van Financiën Jan Kees de Jager ontmoet evenwel massale weerstand in de Tweede Kamer.’

Interessant is nu wat er op dit bericht aan reacties van lezers is gevolgd. Het loont de moeite om die door te nemen. Daartussen duiken voor ons bekende namen op: Madeleen Winkler, Thomas Garbe, Peter Staal, Arthur Gradenwitz, Lex Rutten, Joost Laceulle, Arie Bos, Liesbeth Kuhlemaijer, Christof Zwart, Ernst Ellis, Majella Schoonman, Gerard Rotteveel (allen antroposofisch arts), Adri Benschop (NVAZ), Laurine van Hoëvell (Antroposana), Stichting Iocob, Egbert Valstar, maar ook Cees Renckens en Jan Willem Nienhuys (beiden Vereniging tegen de Kwakzalverij). Ja, antroposofen verschenen opeens massaal in de media, toen wel. Ik zal maar niet speculeren welke oorzaak dit kan hebben...

In het decembernummer van de Verbreding (nr. 4) van de Nederlandse Vereniging van Antroposofische Zorgaanbieders (NVAZ) gaf ik naar aanleiding hiervan een overzicht over ‘Hoe je politieke actie voert’:

In november ondernam de NVAZ actie om, in het debat over de voorgenomen btw-heffing op complementaire medische diensten, de politiek op andere gedachten te brengen. Dit gebeurde in nauwe samenspraak met artsenvereniging NVAA en patiëntenvereniging Antroposana. Diverse kamerleden en woordvoerders van politieke partijen werden per mail persoonlijk benaderd en van argumenten voorzien. Een aantal antroposofische medici deed actief mee aan het publieke debat op de website van NRC Handelsblad, en liet daarbij zijn eigen stem duidelijk horen.

Staatssecretaris Jan Kees de Jager (CDA) van het ministerie van Financiën moest in de Tweede Kamer het Belastingplan 2008 van de regeringscoalitie CDA-PvdA-CU komen uitleggen. Eén nieuwe maatregel om aan voldoende belastingopbrengsten te komen (met een opbrengst van 39 miljoen euro) trof ook antroposofische artsen en therapeuten. Evenals andere medische professionals zullen 20% btw (in 2008 gaat de btw van 19 naar 20%) moeten gaan betalen, wanneer zij alternatieve diensten verzorgen. Terwijl al hun medische diensten totnogtoe volledig vrijgesteld waren van btw. Patiënten zijn de dupe, want alternatieve geneeswijzen worden zo voor hen een vijfde duurder.

Er vielen vele voors en tegens te horen over dit plan. Europese regelgeving bepaalt dat btw-vrijstelling alleen is toegestaan voor diensten gericht op bescherming van de gezondheid en verricht door iemand met de vereiste beroepskwalificaties. Maar wat zijn ‘vereiste beroepskwalificaties’ op het gebied van ‘bescherming van de gezondheid’ precies? In Nederland wordt deze regel nogal ruim gehanteerd. Volgens de staatssecretaris mocht die nu wel strakker worden nageleefd. Maar daarmee kwam hij pardoes buiten zijn eigen vakgebied terecht in een ingewikkelde discussie, die steevast uitdraait op de kwalijk riekende beschuldiging dat alternatieve geneeswijzen en kwakzalverij hetzelfde zijn.

Een complicerende factor was dat de staatssecretaris had bedacht dat de BIG-registratie een goed middel zou zijn om het onderscheid tussen wel of geen btw-vrijstelling te maken. De VVD was het hier echter helemaal niet mee eens, omdat het BIG-register een andere bedoeling had. Namelijk om alleen nauw omschreven beroepsgroepen bepaalde medische handelingen te laten verrichten, en niemand anders. Dit zegt echter niets over de kwaliteit van alle andere handelingen ter bescherming van de gezondheid. Die vrijheid moet behouden blijven. Evalueer eerst maar eens de tien jaar oude BIG-wet, adviseerde de VVD. Maar dat is een andere discussie.

Een duidelijk tegengeluid kwam ook van GroenLinks. Die was er uitgesproken op tegen dat complementair werkende (huis)artsen en therapeuten geen btw-vrijstelling meer krijgen. ‘Naast het feit dat het een administratieve rommel wordt, zal het de zorg duurder maken. Daarnaast treft dit voorstel juist de artsen die een regulier diploma combineren met een uitbreiding in de alternatieve zorg’, zo liet de publieksvoorlichter de NVAZ weten.

Het doet denken aan de situatie van precies vijf jaar geleden, toen de toenmalige minister van VWS weigerde een overgangsregeling voor de registratie van antroposofica te treffen. Een motie van Vivien van Geen van D66 en Evelien Tonkens van GroenLinks, gesteund door alle andere partijen behalve de SP, dus ook de toenmalige regeringsfracties CDA, VVD en LPF, moest hem op andere gedachten brengen. In de Vaste kamercommissie van VWS die deze zaak behandelde, zaten destijds verschillende bekende politici, zoals Siem Buijs (CDA), Agnes Kant (SP), André Rouvoet (CU) en Geert Wilders (toen nog VVD).

Maar waar was D66 in de huidige discussie gebleven? Van Geen zit niet meer in de Kamer, Tonkens trouwens ook niet meer. Op de actie van de NVAZ reageerden nu SGP, CDA en zelfs SP (en uiteraard GroenLinks en VVD) duidelijk en positief. Het amendement (de officiële wijziging op de voorgenomen wet) kwam van Kees Vendrik van GroenLinks en werd medeondertekend door SGP, CU, CDA en PvdA. Behalve deze partijen stemden ook SP en Partij voor de Dieren voor dit amendement.

Een verrassende publieke bijdrage aan het debat leverde het weblog van economieredacteur Aertjan Grotenhuis op de website van NRC Handelsblad. Dit bood een serieus platform voor de discussie met 85 reacties voor en tegen (zie http://weblogs.nrc.nl/weblog/geld/2007/11/17/alternatieve-geneeswijzen-zwaarderbelast/). De verschillende argumenten werden door de politici nauwkeurig in de gaten gehouden en indien bruikbaar door hen ook ingezet in het debat. Met succes, want het plan is voorlopig van de baan. De regering zal in 2008 met een beter voorstel moeten komen, wil de Tweede Kamer haar straks wel volgen.

In het voorgaande nummer van de Verbreding, dat van november (nr. 3), schreef Madeleen Winkler onder de titel: ‘BTW-heffing op diensten van complementair werkende artsen is voorlopig van de baan!’

Op 22 november is in de Tweede Kamer een motie aangenomen (ingediend door Groen Links, CU, CDA, PVDA, D’66, SGP en VVD) waarin de staatssecretaris van Financiën gevraagd wordt af te zien van zijn plan om per 1 januari BTW te heffen op de diensten van complementair werkende artsen. De motie verzoekt om vrijstelling van BTW voor medische zorg (aan mensen) en vraagt om een verder onderzoek over de toekomst van de wet BIG, mede in relatie tot het BTW vraagstuk. In het voorjaar van 2008 zou de staatssecretaris met een nieuw voorstel kunnen komen waarbij hij echter, gezien de brede steun die deze motie vanuit de Kamer kreeg, waarschijnlijk af zal zien van het heffen van BTW over diensten die door complementair werkende artsen worden verricht. (De belastingopbrengst die de staatssecretaris hierdoor mis loopt zal hij alsnog binnenhalen door de accijns op wijn te verhogen.)

Uit de bijdragen van verschillende Kamerleden in het op 22 november over deze kwestie gevoerde debat, bleek dat de vele e-mails en brieven die Kamerleden in de afgelopen weken over dit BTW-idee hebben ontvangen daadwerkelijk een rol hebben gespeeld! “De afgelopen weken zijn wij overspoeld door e-mails en brieven over de voorgenomen btw-heffing bij artsen”, merkte Kamerlid Cramer (Christen Unie) bijvoorbeeld op. GroenLinks heeft bij het Belastingplan twee belangrijke successen behaald. Gezondheidskundige verzorging blijft vrijgesteld van BTW, waardoor bijvoorbeeld de psycholoog en de huisartsondersteuner betaalbaar blijven. Wie na zijn 65-ste doorwerkt, wordt daarvoor beloond, eveneens dankzij een amendement van Kees Vendrik. Een ieder bedankt voor zijn bijdrage!

Wat staat er nu te doen? Wie neemt het voortouw? Stichting Iocob, bij monde van David Kopsky en Jan Keppel Hesselink, heeft alvast haar stem laten horen, in hun beider reactie op het weblog van Aertjan Grotenhuis, en ook op haar eigen website. Maar dat zal vast niet genoeg zijn.