Down Under

Het lijkt misschien uit het lood, maar dat is het niet. Het is die dekselse lens van mijn camera. Aan de andere kant: deze kantoortoren links naast het gerechtsgebouw heeft een lensvorm, zoals ik al op 28 augustus schreef.

Het is nu al meer dan een jaar geleden (het begon op 1 augustus 2007): ‘Op weg naar Nieuw Zeeland voor een werkbezoek van 6 weken op uitnodiging van de OANZ (Organic Agriculture New Zealand) en de Biodynamic Association.’

Professor Ton Baars, we kennen hem hier al als de hoogleraar biologisch-dynamische (bd-)landbouw (op 16 augustus schreef ik voor het laatst over hem), trok samen met zijn echtgenote Gerda Peters er op uit. Ze hielden hiervan een weblog bij dat op de website van zijn echtgenote staat, die vormgeefster is. Er zijn ook de prachtigste foto’s te zien. Klik onderaan de pagina van het weblog op ‘vorige’ en je kunt de reis stap voor stap volgen.

‘Op het eerste BD-bedrijf dat we bezochten in de buurt zagen we hoe een veehouderijbedrijf hier robuust is ingericht en met minimale input. De koeien staan er het hele jaar buiten, stallen hebben ze niet. Ze hebben een grove wintervacht en eten het hele jaar...gras. De gesprekken gaan vooral over het vruchtbaar krijgen van de grond. Allerlei sporenelementen ontbreken er en allerlei mineralen moeten worden aangevuld. Sommigen zitten op problematische, arme vulkanische grond.

Dinsdag moest Ton een presentatie geven op een dag georganiseerd door de Organics bij AGresearch in Hamilton, het hol van de leeuw van de gangbare landbouw. Het thema Experiencial Science, hoe je als onderzoeker met boeren samen op kunt leren, leverde veel bijval en een levendige discussie op bij de gemengde groep van onderzoekers, handelaren en boeren.

De volgende dag, in Wellington, in het regeringscentrum een gesprek met officials over toekomstige projecten voor de biologische landbouw waarin bottum-up kan worden gewerkt en dan, hup, naar het zuiderlijkste zuiden gevlogen: Ivercargill en per huurauto naar een bioboer. Een hartelijke ontvangst bij Mark en Vicky: 900 ha, 600 koeien en 5.000 schapen en geen stal of stro-opslag te vinden. Samen met zijn buurman (nog groter) zijn ze de drijvende kracht achter een groep pionierende, innovatieve bioboeren, die low-cost de wereldmarkt veroveren. Schapenvlees en rundvlees voor de anonieme Engelse biosupermarkten. Een erf vol modderige 4-weeldrives, Ton zonder Powerpoint (werkte niet) en 60 boeren op een tribune van balen wol die muisstil het verhaal over zelfmedicatie opnamen.’

En de keer daarop deze story:

‘New Zealand is a bit shocking sometimes. Als je, zoals wij, bij Invergarcill uit het vliegtuig stapt, dan denk je vanuit de lucht: alles is hier groen, wat een hagen, etc. Op de grond schrik je af en toe: wat een enorme bedrijven, waarom lopen die koeien zonder een staart en hoorns in de blubber en wat hebben ze eigenlijk te vreten in de winter? NZ is een land van efficiëntie en no-nonsense. De wereldmarkt roept en ca 15% van het landsinkomen komt van de landbouw: Amerika, Engeland en tegenwoordig meer en meer Azië.

Het is, als Europeaan en BDer, niet altijd even leuk om dit te moeten onderkennen. Waar zit men qua systeemopvatting, wat is werkelijk integriteit? Kan je ook doorslaan in de efficiëntie en het economisch denken? Is de sky de limit? Op die vraag antwoordde een boer: het bedrijf wordt te groot als je niet meer goed met je koeien naar de melkstal kunt lopen. Tsja.

Ook in de BD wordt hier gewoon onthoornd. Shocking again. Waarom vraag je je af? Bij ons is het een probleem van de winter en de stalling. Hier is plenty of room? Maar het heeft te maken met het melken. De koeien worden 2x daags bijeen gebracht om gemolken te worden.

Wij waren voor de conferentie op bezoek bij pionier Tim en Helen Gow. Zij hebben sinds 1987 ontzettend veel veranderd en garanderen al die tijd beef and sheep vlees zonder antibiotica, zonder ontworming. Hoe doen ze dat? Een ander schapenras (Wiltshire, dat robuuster is), veel geëxperimenteer met kruiden en (inderdaad) zelfmedicatie. Verder selectie op gezonde dieren en een vorm van gesloten fokkerij (ja, ja familieteelt). Verder vond ik het spannend dat Tim ook op smaak selecteert. Zij eten uiteraard af en toe een eigen lamspoot en kijken gewoon of die beter of slechter smaakt. Bijzonder.’

Natuurlijk veel sight-seeing in Nieuw Zeeland, bijvoorbeeld met een cruise door de fjorden:

‘De eerste, Doubthful Sound, gaat over een hooggelegen meer, met een bus over de vers-besneeuwde pas, en verder per (zee-)boot door de fjord tot de Tasmaanse Zee en weer terug. Met op de terugweg een kijkje in de ondergrondse waterkrachtcentrale: door een tunnel van 2 kilometer door zo hard graniet dat het aardschokbestand heet te zijn... heel warm, droog en donker daar. De dag erna naar een noordelijker gelegen fjord, Milford Sound. De fjordentochten zijn adembenemend, ook door het heldere weer. Dolfijnen komen langszij en springen boven water! Het water is heel helder en de kanten zijn zo steil dat de boot er rakelings langs kan varen of zelfs onder een waterval! Een enkel pelsrobbetje krijgen we te zien. De hellingen zijn begroeid met voor ons onbekende, inheemse planten, die ’s winters groen blijven. Dus ligt de sneeuw tot hoog op bebladerde bomen, wat heel onwennig is om te zien.’

Maar dan toch weer aan het werk:

‘Ton is hoofdspreker op een 3-daagse conferentie over biologische landbouw op de Lincoln University in Christchurch met zo’n 300 mensen uit heel Nieuw Zeeland, Australië en de Stille Zuidzee-eilanden. Op dag 1 een inleiding over het kenproces van ervaringswetenschap en op dag 2 over specificering van het begrip natuurlijkheid in relatie tot de bijzonderheid van Nieuw Zeeland.

Ik (Ton) ben naar NZ uitgenodigd, vanwege de boer als ervaringswetenschapper, BIOVEEM en de expertkennis. In BRD [Bondsrepubliek Duitsland: Ton Baars is hoogleraar in Kassel, MG] heb ik getracht de methode verder te vormen, filosofisch te onderbouwen samen met mijn broertje [inderdaad, Erik Baars, MG]. In Lebendige Erde komt in het komende nummer weer een soort nieuwe samenvatting van de werkwijze inclusief de vraag naar “wat is intuïtie” in het kennisproces. Het is leuk om te merken hoe boeren hier door hun isolatie en geldgebrek van de NZ overheid wel gedwongen worden om van elkaar te leren. Het verhaal gaat er dus in als Gods Woord in een ouderling, zoals mijn vader dit placht te noemen.’

Om tot besluit er nog een keer stevig tegenaan te moeten:

‘De laatste tien dagen is een intensieve reeks fielddays over experimential learning en over fokkerij. Een ware cross country, van coast to coast, van motor-inn naar motor-inn. In het kielzog van Bill, de bezielde voorlichter voor de biologische veehouders èn een ware entertainer. In zijn bus alle attributen, een bio-bibliotheek en biologische producten om te laten proeven. Alleen de melk in de koeien komt van de koeien ter plaatse. En die waren er genoeg: nog nooit zo grote kudden gezien. En zo’n schattig Jersey-kalfje, vers geboren.’