Soms denk je dat je weet hoe het zit. En dan blijkt het toch weer anders. Of misschien heb ik gewoon even niet goed opgelet. Hoe het gegaan is: ik was weer eens op bezoek bij Athena, een overkoepelende schoolorganisatie, waar ik het al eerder op 15 maart in ‘Aansluiting’ over had. Tot mijn stomme verbazing zag ik bovenaan de homepage zowaar ‘Vrijescholen Athena Nieuws’ staan, met een link ‘Bekijk ons laatste nieuws’. Zoiets laat ik me natuurlijk geen twee keer zeggen. Ik klik en vind twee pdf-documenten, het eerste getiteld ‘Alle vrijescholen binnen Athena positief beoordeeld door Onderwijsinspectie’, met deze inhoud: ‘Alle 12 vrijescholen van de Stichting Vrijescholen Athena* zijn door de Inspectie van het Onderwijs van een basisarrangement voorzien. Dat betekent dat al onze scholen voldoen aan de eisen van de inspectie, onder andere wat betreft de tussen- en eindopbrengsten en de kwaliteit van het onderwijs.
In april en mei 2010 hebben de vrijescholen in Leeuwarden en Emmen als laatste scholen binnen onze stichting een positief oordeel van de inspectie ontvangen. Dat betekent dat geen enkele van onze vrijescholen als zwak of zeer zwak te boek staat.
De scholen hebben zich de afgelopen tijd in allerlei opzichten verbeterd; de komende jaren hopen we de kwaliteit van ons onderwijs nog verder te kunnen uitbouwen om zo te kunnen uitgroeien tot eigentijdse vrijescholen, met behoud van onze identiteit.
* De basisscholen voor vrijeschoolonderwijs in Almelo, Apeldoorn, Arnhem, Deventer, Doetinchem, Emmen, Enschede, Meppel, Leeuwarden, Oldenzaal en Winterswijk en de (V)SO in Brummen’
Het tweede heet ‘Gunstige doorstroomcijfers vrijescholen naar het voortgezet onderwijs’ en daarin staat dit:
‘De kwaliteit van het vrijeschoolonderwijs kan voor een deel ook worden afgelezen aan de niveaus waarin de leerlingen aan het einde van de 6e klas (groep 8) de basisschool verlaten.
Van de 11 basisscholen binnen de Stichting Vrijescholen Athena stroomt de laatste twee jaar ca. 45 % van de leerlingen door naar het voortgezet onderwijs met een advies voor praktijkonderwijs tot en met vmbo-theoretische leerweg.
Ongeveer 55 % van de leerlingen binnen onze stichting krijgt bij het verlaten van de basisschool het advies havo of vwo (incl. gymnasium); dit percentage ligt ruim boven het landelijk gemiddelde van 40%.’
Er volgt een grafiek met ‘Doorstroming leerlingen klas 6 (groep 8) naar voortgezet onderwijs (2008 en 2009)’, maar die kan ik hier niet weergeven, en dat hoeft ook niet, u kunt hem zelf vinden. Ik was nog niet van mijn verbazing bekomen dat nu ook Athena met nieuws komt, of er drong een ander bijzonder gegeven door tot in mijn bewustzijn. Boven het eerste bericht stond namelijk een bekende foto, met de tekst: ‘vrijescholen, leren voor het leven’. Dat kwam me bekend voor. Had ik niet op 27 maart in ‘Pallas Athene’ over die andere overkoepelende schoolorganisatie geschreven, Pallas, en was ik in dat kader niet gestuit op de website ‘Leren voor het leven’. Die had ik als volgt geïdentificeerd:
‘Leren voor het leven is een initiatief van de 5 Limburgse scholen onder Stichting Pallas (overkoepelende organisatie van 15 vrijescholen in Zuidoost-Nederland) en de Vereniging Vrijeschoolonderwijs Limburg (VVL). Nu zitten we in de fase dat vrijescholen in andere regio’s zich aansluiten bij dit initiatief.’
Gauw naar die website, en inderdaad, daar vind ik diezelfde foto en tekst: ‘leren voor het leven’. Maar wat nu zo merkwaardig is, in het menu rechts kom ik ook hier ‘Recente nieuwsberichten’ tegen! Dat was eerder toch niet? Er staan in ieder geval vier items, met als bovenste ‘Limburger; 7 april 2010: Vrijeschool_gaat_uitbreiden_100407.pdf’. Dat artikel van Claire van Dyck kende ik nog niet. De titel luidt ‘Bernard Lievegoed School enige school in voortgezet onderwijs in Maastricht met wachtlijst’:
‘De vrije school in Maastricht breidt uit nu het aantal aanmeldingen voor het tweede jaar op rij het aantal beschikbare plaatsen overtreft. Voorlopig hanteert de Bernard Lievegoed School een wachtlijst.
Dit jaar meldden zich zo’n 200 leerlingen aan terwijl er, net als vorig jaar, maar plek is voor 110. Dat heeft de schoolleiding er toe gebracht 150 leerlingen toe te laten en twee extra brugklassen te starten. Nog deze week neemt de schoolleiding een besluit over doorgroeien naar 700 leerlingen, ervan uitgaande dat de trend van stijgend aantal aanmeldingen doorzet, zegt directeur Janny de Vries. „De school wil ingaan op de toenemende vraag die er leeft in de maatschappij naar vrijeschoolonderwijs. ”
BLS is de enige school in het voortgezet onderwijs in Maastricht met een wachtlijst. Waar andere scholen – als gevolg van demografische ontwikkeling – krimpen, breidt BLS uit. Als verklaring daarvoor noemt De Vries de onderwijssoort en de heterogene groepen.
De eerste twee jaar zitten de leerlingen van verschillende niveaus (vmbo, havo en vwo) bij elkaar in de klas. De vrijeschoolpedagogiek, gebaseerd op de antroposofie van Rudolf Steiner met veel aandacht voor kunstvormen, spreekt een steeds grotere groep ouders en kinderen aan, vermoedt De Vries.
De Bernard Lievegoed School telt op dit moment 410 leerlingen. Oorspronkelijk was de idee dat BLS niet groter zou worden dan 500 leerlingen om de kleinschaligheid waarin leerlingen gekend worden, te garanderen. „Je hoeft niet klein te zijn om kleinschalig te blijven. Het zit ’m in de manier waarop je omgaat met docenten en medeleerlingen. Die benadering verandert niet als we in vier jaar doorgroeien naar 700 leerlingen. De kwaliteit van onderwijs kunnen we garanderen.”
Bij toelating hanteert BLS aanvullende selectiecriteria, waarin het passen binnen vrijeschoolonderwijs en motivatie belangrijk zijn. Dat wordt getoetst in een intakegesprek met leerling en ouders. Vervolgens vindt er loting plaats.
De directeur voorziet wel problemen met de huisvesting na komend schooljaar, waarover ze met de gemeente in gesprek zal gaan.
De gemeente is uitgegaan van „verkeerde prognoses” (400 BLS-leerlingen in plaats van 500). En ook de internationale school, met wie BLS het gebouw deelt, groeit. Die verhuist pas in 2013 naar nieuwbouw van het United World College. De gemeente kon niet reageren.’
Interessante ontwikkeling. Niet alleen dat het vrijeschoolonderwijs in Limburg blijkbaar aanslaat, maar ook dat de twee andere koepels van vrijescholen – naast die van de Vereniging van vrijescholen; hoewel de vergelijking mank gaat, omdat deze twee koepels ieder een bestuurlijke eenheid vormen en als zodanig onderdeel zijn van de Vereniging van vrijescholen – nu met eigen nieuwsberichten komen. Nou moet ik zeggen, en dat heb ik hier al vaker geschreven, dat de nieuwsvoorziening van de Vereniging van vrijescholen regelmatig ronduit beroerd is. Soms is er een opleving, maar nu is het weer behoorlijk ingezakt. Zoals op de eigen weblog speciaal voor nieuws, waar het laatste bericht stamt van 13 januari. Dat schiet helemaal niet op. Net zo min als bij de sectie voor pedagogie binnen de Vrije Hogeschool voor Geesteswetenschap van de Antroposofische Vereniging, daar is het helemaal droevig gesteld. Ik verbaas me hier nu al een jaar over, maar er is blijkbaar geen hond die daar problemen mee heeft. Dan zal ik wel de enige zijn.
Goed, dus zowel Athena als Pallas komt met een eigen nieuwsvoorziening. Maar waarom legt Athena een link met een website die behoort tot Pallas, zoals ik eerder had geconstateerd? Zijn hier soms nieuwe ontwikkelingen gaande? Is er iets nieuws overkoepelends aan het ontstaan? Ik ben verder gaan zoeken en stuitte al snel op de website ‘Peripatos’ van Annemarie Sijens, waar ik het op 13 mei in ‘Interim’ nog over had. Daar staan twee nieuwe berichten onder ‘Nieuws’. Het eerste is ‘Aantal vrijescholen in basisarrangement stijgt snel’:
‘In 2006 haalden vrijescholen de pers omdat bijna de helft van de basisscholen van de inspectie het predikaat (zeer) zwak kreeg. De Vereniging van vrijescholen heeft hier voortvarend actie op ondernomen. Ze richtte de Taskforce “Zwakke scholen” op en formuleerde als doelstelling dat in 2011 alle vrijescholen een basisarrangement hebben, waarbij ten hoogste 5% van de vrijescholen tijdelijk buiten het basisarrangement valt. Uit de bijgevoegde grafiek blijkt een spectulaire kwaliteitsverbetering. Tussen 1 mei 2006 en 1 mei 2010 daalde het percentage (zeer) zwakke scholen in het basisonderwijs van 48% naar 8%. Het ziet ernaar uit dat vrijescholen hun ambitieuze doelstelling realiseren.’
En het tweede ‘Vacaturemelding bij Stichting Vrijescholen Athena’:
‘Scholen in het primair onderwijs hebben de komende jaren in toenemende mate behoefte aan professionals die zowel teams als individuen kunnen stimuleren bij het geven van uitstekend onderwijs en het realiseren van organisatie-doelstellingen. Om die reden is de bestuurder van Stichting Vrijescholen Athena op zoek naar een directeur die de vrijeschool in Emmen verder kan helpen groeien. Een combinatie met de vacature op de vrijeschool in Oldenzaal is mogelijk. Een uitgebreide vacaturebeschrijving is te vinden via de link vacature schoolleider.’
En daar heb ik zowaar nieuws te pakken! Want de link leidt naar ‘Basisschool De Stroeten* te Emmen (ca. 0,5 fte)’, waarbij de asterisk deze aanvullende informatie geeft:
‘Dit wordt binnenkort de naam van de school. Momenteel heet zij officieel nog Vrije School Michaël Emmen.’
Nu is Annemarie Sijens behalve ‘interim-directeur at Stichting Vrijescholen Athena’ (namelijk op deze vrijeschool Emmen, zoals ik op 13 mei schreef), maar sinds twee jaar ook ‘voorzitter bestuur at Begeleidingsdienst voor vrijescholen’, zoals uit haar publieke profiel op LinkedIn blijkt. Daar wordt trouwens ook gemeld dat ze eerder twee jaar directeur is geweest van een andere Athenaschool, ‘De kleine Johannes’ in Deventer (waarmee meteen het raadsel is opgelost over welke school ze het had in het bericht op 13 mei), en recenter tevens interim-directeur op ‘Vrije School Hoeksche Waard’ in de regio Rotterdam.
Nu spring ik even naar die Begeleidingsdienst voor vrijescholen, en alweer verbazing, want ook hier een link naar ‘Laatste nieuws’. Die nieuwsberichten zijn voor hier minder interessant, behalve de onderste:
‘Vrije school gaat uitbreiden
ONDERWIJS Bernard Lievegoed School enige school in voortgezet onderwijs in Maastricht met wachtlijst door Claire van Dyck.
MAASTRICHT – De vrije school in Maastricht breidt uit nu het aantal aanmeldingen voor het tweede jaar op rij het aantal beschikbare plaatsen overtreft. Voorlopig hanteert de Bernard Lievegoed School een wachtlijst. (Limburger; woensdag, 07 april 2010).’
Meer staat er niet. Maar dat hoeft ook niet, want dat weten we al. Het begint een beetje op een multimediale cross-over te lijken, op deze manier. Hoe het precies zit, ik weet het niet. Wordt men wakkerder voor elkaar, of ligt het toch anders? Wie het weet, mag het zeggen.
6 opmerkingen:
Reden om te juichen is er nog niet als je de inspectieverslagen bekijkt. http://tkrtp.owinsp.nl/PdfServlet;jsessionid=3103337411C83F37D767CE9344B37BAB?arr_id=75756&rSoort=R&schoolnaam=Vrijeschool+Meppel
Beste Anoniem,
Ik heb even dat bewuste rapport onder de link bekeken (dat kende ik nog niet). Maar als ik het algemene beeld bij de beschouwing op bladzijde 8 lees – er staat tegenwoordig op de eerste bladzijde waarschuwend: ‘Reproductie van het rapport zonder toestemming van de inspectie of de school/instelling vindt niet plaats anders dan in zijn volledige vorm’, dus ik zal me inhouden om dat gedeelte hier te citeren – dan zou ik geneigd zijn te zeggen dat er juist wél reden is om te juichen. Maar overtuig uzelf, lezer, of daar een negatieve of een positieve beoordeling wordt gegeven, door eenvoudig de link te volgen.
Na dat algemeen beeld op pagina 8 volgen meer dan twee pagina's toelichting op onderdelen die als onvoldoende zijn gewaardeerd.
Leerrendement onvoldoende, niet behalen doelen Nederlands en rekenen/wiskunde wordt niet verantwoord, leraren sturen te sterk, gebrek aan differentiatie, nauwelijks interactie tussen leerlingen, leerlingvolgsysteem voldoet niet, handelingsplannen voor leerlingen die extra hulp nodig hebben zijn niet altijd aanwezig, enz...
Dat is geen reden tot juichen. Het positieve is dat het voorbije jaar een verbetering is opgetreden, maar... die is echter nog niet solide merkt inspectie op.
Een dag zon maakt de lente nog niet.
De school scoort op de 36 gewaardeerde onderdelen 14 keer onvoldoende en 22 keer voldoende. Er is geen enkele keer de waardering 'slecht', maar ook geen enkele keer 'goed'.
Is dat een reden om te juichen? Is dat niet meer iets dat wordt gedaan bij grootse prestaties?
'Juist wel reden om te juichen' zegt veel over de reputatie die de antroposofische scholen hebben opgebouwd. Men is vaak al zo blij als een kind wanneer een school niet zwak tot zeer zwak zijn, maar net voldoende is. Toch een schril contrast met hoe de antroposofische school wordt geadverteerd. Zie op deze weblog een citaat uit een bericht van 30 mei 2010: 'De Michaëlschool is een bijzondere basisschool, namelijk een zogenaamde vrijeschool. De 160 leerlingen krijgen méér lesstof dan kinderen op een “gewone” school.'
Beste Anoniem,
Dank voor het attent maken op het feilen van deze vrijeschool, zoals uit de twee volgende pagina’s van het inspectierapport moet blijken. U vat de niet geleverde prestaties onbarmhartig samen. En u heeft een punt als u zegt dat er al gejuicht wordt als een school niet langer als slecht betiteld wordt, waarmee die nog niet goed of prima is. Maar toch...
Als ik die twee pagina’s van het rapport lees, komt er bij mij toch een ander beeld naar boven. Dat kan natuurlijk ook aan de Onderwijsinspectie liggen, die positief lijkt te willen formuleren en perspectief aan de school bieden. Ik heb die insteek op deze weblog ook wel eens naar voren gehaald: zij heeft er geen belang bij als een school wordt gesloten, beter is om voor verbetering van de resultaten te zorgen. Daar is men zich daar ongetwijfeld welbewust van. Ook dit kun je negatief uitleggen: namelijk dat de ‘zes-min scholen’ gewoon mogen doorgaan en dat dat op zichzelf een ongewenste zaak is. Maar dan denk ik aan mijn eigen schoolresultaten die zeker ook niet altijd zo geweldig waren, maar die me niet hebben tegengehouden te worden wie ik nu ben (overigens heb ik mijn lagere schooltijd op een Jenaplanschool doorgebracht, niet met onverdeeld genoegen, maar dat is een andere kwestie). Ook hier is weer veel tegen te zeggen; dit is geen goede vergelijking, ik weet het. Je hoeft in ieder geval geen genoegen te nemen met een kwaliteit van het schoolaanbod onder het gewenste niveau. Maar aan de andere kant: met alleen onbarmhartigheid in je oordeel over zo’n school maak je meer kapot dan je lief is, om een bekende reclame te parafraseren.
De eindconclusie van de inspectie luidt dat het basisarrangement wordt toegekend. De inspectie schrijft er ook bij wat dat inhoudt, namelijk dat zij ‘op dit moment geen reden meer heeft om het toezicht te intensiveren.’ Wat overblijft, is een basistoezicht: een ‘jaarlijkse risicoanalyse’ en mogelijkerwijs ook een ‘onderzoek in het kader van het Onderwijsverslag of een themaonderzoek of een vierjaarlijks bezoek.’
Dan nog een opmerking, een beetje buiten de orde: ik heb sterk de indruk dat u Ramon De Jonghe bent. Nu heb ik er geen enkel bezwaar tegen, als dat zo is, dat u zich in anonimiteit hult (dat jij je daarin hult, zou ik schrijven, indien dat het geval is). Het gaat mij om de argumenten en of je met elkaar kunt praten. Dat hebben Ramon De Jonghe en ik altijd gekund en dat waardeer ik zeer, ook al zijn onze visies of oordelen niet altijd eensluidend. Voor mij is er dus geen enkele reden voor anonimiteit. Het spijt mij zeer dat ik hier en daar op internet geluiden bemerk waarmee Ramon De Jonghe negatief wordt bejegend. Ik snap wel dat niet iedereen zijn mening leuk vind, maar dat is wat anders; die moet ook kunnen. Dat er blijkbaar een negatief imago om zijn naam hangt, betreur ik zeer.
Ik zie wel de ironie van de zaak. Want ik ben me ervan bewust dat ook de vrijeschool bij een bepaalde groep daarvoor vatbare mensen met een slecht imago wordt opgezadeld en dat je daar het liefst vanaf wilt. De werkelijkheid is echter een andere zaak; een algemeen geldend oordeel over de realiteit van het vrijeschoolonderwijs uitspreken is geen sinecure. Maar dat geldt dan tevens hier, waar het geen pas houdt om Ramon De Jonghe met eenzijdige oordelen te lijf te gaan. Is dat niet een authentiek bijbelwoord: wat gij niet wilt dat u geschiedt, doe dat ook een ander niet.
Maar goed, dat is dus eigenlijk buiten de orde. Maar ik wilde het toch wel graag even kwijt.
De vrijeschool in Meppel heeft in 2009 een basisarrangement gekregen van de Onderwijsinspectie. Net als op veel andere scholen met zo'n arrangement betekent dit niet dat alles op die scholen al in orde is. Maar volgens mij meldt het bericht op de site van Athena ook dat de kwaliteit van het onderwijs de komende jaren verder moet groeien.
De link naar basisschool de stroeten is er niet een om trots op te zijn. Zeer gemakkelijk wordt de identiteit van vrije school los gelaten. Als de brochure maatgevend is voor de toekomst heeft de vrije school weinig perspectief meer in Nederland.
De scholen hebben jaren lang verzuimd met een goed plan te komen welke voldoende aansluiting vindt bij de inspectie wijze en gooien nu dus de handdoek in de ring.
Een reactie posten