Opheffingen

‘De nieuwe Digitale Verbreding, uitgave 11 van 13 oktober is uit!’

Zo roept de website van de NVAZ, de Nederlandse Vereniging van Antroposofische Zorgaanbieders, sinds gisteravond de bezoekers vrolijk toe. Eraan toevoegend:

‘Met heel veel nieuws en aankondigingen voor dit najaar. Klik voor het maandelijkse nieuws op de link hiernaast of hier. In het online tijdschrift De Digitale Verbreding is ook een samenvatting van het strategisch nieuws van de afgelopen periode opgenomen.’

Ga je daar naartoe, kan alle nieuwe kleurige vrolijkheid toch niet verhullen dat er ook een droeve ondertoon in zit. De redactie meldt namelijk:

‘In een brief aan leden en relaties heeft het bestuur van de NVAZ meegedeeld dat Adri Benschop de organisatie per 1 oktober als bureaudirecteur heeft verlaten. Dit houdt tevens in dat Adri Benschop geen deel meer uitmaakt van de redactie van De Digitale Verbreding.’

Dat wisten we al, sinds het bericht ‘Cowboys’ op 7 augustus. Maar treurig blijft het, nog maar twee jaar nadat de NVAZ haar startsymposium hield, waarover ik op 13 oktober 2008 berichtte in ‘Ontmoeting’. Het verslag hiervan, onder de titel ‘NVAZ-startsymposium: Verinnerlijking in de antroposofische zorg’, laat ik hier nog een keer volgen, speciaal voor de historische herinnering:

‘Goede geesten hadden zich verzameld onder een gelukkig gesternte. Zo leek het wel op 21 september in Leersum bij het startsymposium van de NVAZ. Niet in Antropia in Driebergen, zo legde directeur Adri Benschop uit, omdat daar de verbouwing nog gaande was. Dus werd conferentiecentrum Ginkelduin het alternatief. Een aparte, en tegelijk toch passende ambiance: een zaal waar op de muren Venetiaanse gevels waren geschilderd. Alsof we ons in gondels door het water begaven. Een mooi beeld voor de vliegende start van het NVAZ.

Want dat werd het, met sprekers zoals Hans Reinders, Ron Dunselman en Madeleen Winkler. Aan elkaar gepraat door Bert Vroon, die zich liet kennen als een bevlogen voorzitter van de NVAZ. Ook werden oude coryfeeën uitgeluid: Gerard Besten als voorzitter van het Heilpedagogisch Verbond en Huib van den Doel als voorzitter van de Federatie Antroposofische Gezondheidszorg.

De laatste gaf het verzamelde publiek een bijzondere boodschap mee: de geboortehoroscoop van de NVAZ. Deze kwam ter wereld bij de notaris te Haarlem op 27 december 2006 om kwart over elf ’s morgens. Het moet een hogere sterrenkunde zijn die de bijbehorende karaktereigenschappen tevoorschijn wist te toveren: levensbeschouwelijk ingesteld, met grote liefde voor kunst en religie, en belangstelling voor broederschap. Negatieve eigenschappen waren er natuurlijk ook: gemakzucht en egoïsme sprongen in het oog.

Maar ook professor Hans Reinders hield de aanwezigen een spiegel voor. Hij bekleedt sinds twee jaar de Bernard Lievegoed leerstoel aan de VU in Amsterdam. Men was gespannen wat zijn bevindingen zouden zijn, inmiddels bijna halfweg zijn opdracht voor vijf jaar. Hij maakte meteen duidelijk dat het wat hem betreft niet om verinnerlijking ván, maar ín de antroposofische gezondheidszorg gaat. In de zorg is het zaak om op een bewuste manier bij jezelf te zijn en verbinding te scheppen. Dat is geen toestand, maar een activiteit, beweging. Dit staat voor “goede zorg”, waarmee Reinders de “tegenwoordigheid van geest” aanhaalde die Pim Blomaard heeft geformuleerd. “Ontmoeting is beweging”, zo stelde Reinders onomwonden.

Ook Steiner werd door hem naar voren gehaald, met zijn begrip van “liefdevolle bewustwording”. Dat leidt niet tot vaststelling van, maar tot afstemming op de werkelijkheid. Dit bleek Reinders’ eigenlijke thema te zijn. Enerzijds gaat het in de zorg om “presentie”: aanwezigheid, tegenwoordigheid. Anderzijds om “representatie”: duidelijk maken en zich bewust worden door middel van beeld en taal. Dat is niet dezelfde tegenwoordigheid, kan dit ook niet zijn. Vaak is er nog een kloof tussen presentie en representatie, constateerde Reinders. Je kunt dit ook simpel vertalen in: men zegt iets heel anders dan wat men doet. Maar verinnerlijking en veruiterlijking horen bij elkaar als twee zijden van dezelfde medaille. Het is te hopen dat dit bloedinteressante, zorgvuldig opgebouwde betoog snel op schrift beschikbaar komt, want het is goud waard, niet alleen voor de antroposofische zorg.

Na deze wetenschappelijke verhandeling spraken Ron Dunselman en Madeleen Winkler een heel andere taal. Zij lieten zien wat de antroposofie voor de zorg kan betekenen en putten daarbij uit een jarenlange praktijkervaring. De antroposofie komt het meest overtuigend over als men uit zijn eigen concrete praktijk vertelt, blijkt elke keer opnieuw. Ron Dunselman richtte hierbij zijn aandacht op verschillende voorwaarden voor ontwikkeling, waarbij hij er zeven onderscheidde, die hij in het groot ook terugzag bij organisaties. Madeleen Winkler tot slot gaf zulke sprekende voorbeelden uit haar spreekkamer, dat het publiek er doodstil van werd, alsof de zaal moest slikken. Waarmee neem je eigenlijk waar wat er met de ander aan de hand is, was haar vraag. Daar zijn organen voor die men zich gewoonlijk niet bewust is, maar die je kunt activeren, onder meer door zo bewust en intensief mogelijk met de patiënt bezig te zijn.

Met deze bijdragen werd het startsymposium van de NVAZ niet alleen een vrolijke en gezellige bijeenkomst voor circa honderd mensen (dit hadden er natuurlijk veel meer mogen zijn), maar vooral ook een heel inhoudelijke. Nu was het centrale thema ook verinnerlijking, maar toch was dit verrassend. Het smaakt naar meer. Kan er niet ieder jaar in september zo’n startsymposium worden gehouden, om op te laden voor het nieuwe seizoen? Om met nieuwe kracht het dankbare, maar vaak o zo slopende werk in de zorg weer op zich te kunnen nemen.’

Adri Benschop blijft gewoon hieronder te volgen, via zijn fotoweblog. Maar u kunt ook met uw vragen bij hem terecht. Kijkt u maar eens naar zijn nieuwe website.

Nog even terug naar De Digitale Verbreding nr. 11 van 13 oktober. Tussen de vele berichten valt er eentje op, weer een historie die kan worden afgesloten. ‘Opheffing SAIG’ heet het. Het gaat over:

‘Opheffing Stichting Antroposofische Intramurale Gezondheidszorg
Opheffing Stichting Vrienden van de Zeylmans van Emmichoven Kliniek

Via deze weg informeren wij u over de opheffing van beide bovengenoemde stichtingen en over de vereffening van het resterende vermogen aan Stichting Bernard Lievegoed Fonds.

Een van de activiteiten waaraan wij in de afgelopen jaren onze steun hebben kunnen geven is het Centrum voor Integrale Geneeskunde (in oprichting), een initiatief binnen de Lievegoed Zorggroep. Het verheugt ons dat we door de vele schenkingen door donateurs aan onze stichtingen in staat waren dit kansrijke initiatief te ondersteunen.

Wij zijn onze donateurs zeer erkentelijk voor hun ondersteuning in de achter ons liggende jaren. Deze steun kwam al die jaren voort uit een warme betrokkenheid bij de Willem Zeylmans van Emmichoven Kliniek.

Vanwege de verwantschap in doelstellingen tussen onze beide stichtingen en die van onze rechtsopvolger zijn wij voornemens ons netwerk over te dragen aan het Bernard Lievegoed Fonds. Informatie over deze stichting en haar doelstellingen vindt u op www.lievegoedfonds.nl.

Dit fonds heeft primair een wetenschappelijke doelstelling, maar rekent ook het stimuleren en ondersteunen van plaatsen waar wetenschappelijk onderzoek in de praktijk getoetst dan wel gebracht wordt tot haar doelstellingen. Juist deze doelstelling sluit aan bij de doelstellingen van onze beide stichtingen.

Het feit dat het Bernard Lievegoed Fonds een goed functionerend bureau heeft onder leiding van zijn directeur Ted van den Bergh geeft een garantie van efficiënte en effectieve bureau-ondersteuning.

Met vriendelijke groet,
namens het bestuur Stichting Antroposofische Intramurale Gezondheidzorg en het Bestuur Stichting Vrienden van de Willem Zeylmans van Emmichoven Kliniek,

Paul Wormer,
Voorzitter’

Het is me wat allemaal. Het lijkt wel The Rise and Fall of Eras.