Bedoeld is: antroposofie in de media. Maar ook: in de persbak van de wijngaard, met voeten getreden. Want antroposofie verwacht uitgewrongen te worden om tot haar werkelijke vrucht door te dringen. Deze weblog proeft de in de media verschijnende antroposofie op haar, veelal heerlijke, smaak, maar laat problemen en controverses niet onbesproken.

vrijdag 30 januari 2009

Subcategorie

In verband met de discussie over identiteit en presentatie, is het nieuws van vandaag interessant, namelijk over wat Biologica doet. Biologica figureerde onlangs nog op deze weblog, op 21 januari in ‘Biologische vakbeurs’ en op 22 januari in ‘Biologisch succes’. Deze organisatie vertegenwoordigt het hele biologische veld, dus ook biologisch-dynamische landbouw en voeding. In haar eigen woorden:

‘Biologica is dé organisatie die zich actief inzet voor de ontwikkeling van biologisch in Nederland. Zo is Biologica op dit moment betrokken bij 15 onderzoeken ter verbetering van dierenwelzijn in de landbouw.’

Zij is gevestigd in Utrecht en moet het, behalve van overheidssteun, hebben van donateurs:

‘Januari is een tijd van vooruitzien. Biologica begint op een nieuw kantoor en kiest voor groei. Groei met ons mee en word dan donateur van Biologica. Wist u dat Barack Obama en zijn vrouw Michelle ook biologisch eten? Biologische landbouw is goed voor onze planeet en voor uw gezondheid.’

Op deze website wordt tevens de bd-landbouw gepresenteerd, onder de titel: ‘BD is ook bio’:

‘Biologisch-dynamische landbouw is een speciale vorm van biologische landbouw met nog hogere eisen aan b.v. diervriendelijkheid. Zie voor meer info “Wat is BD?”’

Klik je daarop, dan komt onder meer deze tekst tevoorschijn:

‘Biologisch-dynamisch (BD) is een subcategorie van biologisch, met extra hoge eisen. De BD-landbouw bouwt voort op de Landbouwcursus van Rudolf Steiner, de grondlegger van de antroposofie. Deze landbouwmethode heeft in de jaren ’20 aan de wieg gestaan van de biologische landbouw.’

Als ik vervolgens een uitstapje maak naar de website van de bd-vereniging, of beter gezegd van Demeter (want op die van de bd-vereniging staat helemaal niets nieuws), waar de bd-vereniging maar een onderdeel van blijkt te vormen, dan is ook hier helaas alleen oud nieuws te vinden. Het enige wat veranderd lijkt, is de toevoeging onder het item ‘Mensen’. Stonden hier lange tijd alleen Willy Schilthuis en Rudolf Steiner vermeld, nu zijn daar Reggy Waleson, Demeter-tuinder in Dronten, Jan Vrolijk, Demeter-veehouder in Oosthuizen, en Wim Vredevoogd, Demeter-pluimveehouder in Drempt, aan toegevoegd.

Maar die mensen ken ik toch? Jawel, dat zijn degenen die jaren geleden (begin 2001 om precies te zijn) in een paar Demeterfolders hebben gestaan, toen er nog campagne werd gevoerd voor een grotere naamsbekendheid van biologisch-dynamisch, onder de slogan: ‘100% Biologisch. 100% Dynamisch’. De eerste vroeg zich daarin af of een krop sla volwassen kon worden, de tweede stelde dat echte koeien horens hebben, terwijl de derde van mening was: ‘Alleen een kip die haar snavel houdt, kan een Demeter-ei leggen’. Kortom, zij spraken zich destijds uit over groente, koeien en kippen van Demeterkwaliteit.

Nu is er bij de laatste twee, dus Jan Vrolijk en Wim Vredevoogd, een kort stukje tekst toegevoegd. Een heuse actualisering. Zo staat er over Jan Vrolijk:

‘Sinds 2008 worden de koeien niet meer door Jan gemolken, maar door de kalveren. De kalveren blijven totdat ze tien maanden oud zijn bij de kudde. Ze groeien op de levenskrachtige melk en ruwvoer van het eigen bedrijf. Dat is nog eens kalfsvlees. Vrolijk vlees!’

Worden koeien nu door kalveren gemolken? Ik geef toe dat ik erniet veel verstand van heb. Dus wie weet wat er allemaal mogelijk is. En over Wim Vredevoogd staat er:

‘In 2008 is Wim gestopt met het zelf houden van legkippen. Wim begeleidt Demeter-pluimveehouders en teelt nog steeds kippenvoer op zijn eigen bedrijf. Verder richt hij zich helemaal op het verpakken en vermarkten van Demeter-eieren.’

Maar dit alleen als een terzijde. Hoewel, het zegt natuurlijk ook wat over identiteit en presentatie. Nu weer terug naar Biologica, die vandaag meldt een nieuwe huisstijl te krijgen met nieuwe accenten. In het persbericht wordt dit nader gemotiveerd:

‘Per 1 februari [update 20.25 uur: dit stond er vanochtend; inmiddels is de datum teruggebracht tot het reëlere 29 januari, want vermoedelijk was het bericht er gisteren al] heeft Biologica een nieuw, lentegroen logo. Het verbeeldt de groeikracht en innovatiedrang van “bio” in Nederland en van Biologica zelf. Het logo is het voertuig van een vernieuwde huisstijl, visueel èn inhoudelijk. De nieuwe huisstijl wordt in het komende halfjaar geleidelijk doorgevoerd. In juni komt Biologica met een vernieuwde website voor particulieren en professionals.

De unieke combinatie van kennis en innovatie (o.a. in kennisnetwerk Bioconnect) en publieksgerichte activiteiten (zoals Lekker naar de Boer, Week van de Smaak en Adopteer een Kip) typeert Biologica en wordt weerspiegeld in het nieuwe logo. Het eerste deel, “bio”, staat voor de menselijke maat, en “logica” voor het achterliggende, doordachte systeem van levende landbouw, handel, verwerking, verkoop en consumptie.

Inhoudelijk zal de vernieuwde huisstijl zich op een aantal manieren vertalen: publieksactiviteiten krijgen meer aandacht, de samenwerking met supermarkten, streekproducenten, gangbare gentechvrije boeren en maatschappelijke organisaties wordt verstevigd en de innovatieve tak, Bioconnect, wordt doorontwikkeld tot een voorbeeld van Europees formaat. Daarbij manifesteert Biologica zich in toenemende mate als een consumentgerichte ketenorganisatie; een groeiend aantal bedrijven en particulieren voelt zich thuis bij onze inspirerende campagnes. Leuk, lekker en bio!’

Een paar dagen geleden had Biologica nog ander nieuws te melden, dat hier zijdelings mee te maken heeft:

‘Vanaf januari 2009 brengt Whole Earth o.a. biologische frisdranken, pindakaas en koekjes naar Nederlandse supermarkten. Het merk wordt geïntroduceerd met een landelijk proefpanel en hanteert de term “organic” in plaats van “biologisch”.’

Dit was aanleiding voor Biologica om haar eigen overwegingen er meteen bij te geven:

‘Er is al jaren een discussie gaande over de beste term om biologische producten mee te verkopen, waarbij vooral marktaanbieders vaak zoeken naar nieuwe termen. Op het laatste Bio-Congres van Biologica pleitte Droes Prinsen van restaurantketen La Place nog voor de term “organic”. “Biologisch is een landbouwterm”, zei Prinsen. “Maak daar net als in de VS organic van: dat is veel sexyer.” Whole Earth voegt nu de daad bij het woord.

Ondertussen heet het keurmerk voor biologische producten nog steeds “EKO-keurmerk”, afgeleid van “ecologisch” – in jaren-zeventig spelling met k. In Engeland vindt men de term “organic” juist alweer achterhaald. De nieuwe directeur van de Soil Association – het Engels equivalent van Biologica – pleitte er enkele maanden geleden voor om de term “organic” af te schaffen, omdat hij teveel mensen zou afschrikken. In plaats daarvan zouden we de term “sustainable” moeten gebruiken. Ofwel “duurzaam”. Hoeveel Nederlandse consumenten zouden trouwens bij “organic vlees” denken aan orgaanvlees?

Het zijn vaak nieuwkomers in de biologische markt die bezwaren hebben tegen de oude termen. De vraag is dan of we hier te maken hebben met de frisse blik van de nieuwkomer, of de oude vooroordelen van de nieuwkomer. Misschien is het tijd om eens trots te worden op de term “biologisch”, en erop te vertrouwen dat nieuwe consumenten dat woord steeds meer associëren met lekker, gezond, en fris? Uit recent consumentenonderzoek door het LEI bleek dat supermarktklanten een positief beeld hebben bij “biologisch”.’

Maar sussend besloot Biologica haar bericht:

‘In elk geval is de aanpak van Whole Earth een interessant experiment.’
Update 20.30 uur: In dit verband is een kleiner, net zo recent bericht zeker het vermelden waard.
Bioboer worden? Check de Warmonderhof a.s. zaterdag!
Geen biologisch eten zonder biologische boeren. Aanstaande zaterdag vanaf 12.00 uur is het Open Dag op de Warmonderhof in Dronten. De opleiding tot biologisch-dynamische boer is een van de leukste opleidingen die er zijn. Van harte aanbevolen door Biologica.’

6 opmerkingen:

Anoniem zei

Als je niet goed bekend bent met landbouw in het algemeen en biologische landbouw en biologisch-dynamische landbouw in het bijzonder wordt het moeilijker om zaken naar waarde te schatten. Zo dus ook voor mij. Reformwinkels zijn al weer een beetje uit de tijd geloof ik of vergis ik me? Hier op Rotterdam-Zuid hebben er nooit veel gezeten. Zuid is in een aantal opzichten een uithoek. In het verleden ging ik heel soms wel naar de Waterloostraat in Kralingen om biologisch-dynamische producten aan te schaffen. Weet niet of die zaak nog steeds bestaat. Als je geluk hebt heeft zo’n winkelier daar kennis van zaken en kun je dan op natuurlijke en vrij directe wijze informatie inwinnen.

Heb de vertaling van de Landwirtschaflicher Kurs (GA 327) van Rudolf Steiner in mijn boekenkast staan, getiteld: Vruchtbare landbouw op biologisch-dynamische grondslag. De tijd is gekomen om die tussen drukke bedrijven door ook te gaan lezen en bestuderen, daarbij zal mijn aandacht óók naar de kosmische aspecten uitgaan die Steiner bij deze vorm van landbouw betrekt, want dat doet hij wel degelijk.

Anoniem zei

Eén van de problemen met artikelen van WikiPedia is dat ze nooit geautoriseerd zijn en de schrijvers ervan anoniem blijven, zelfs in de edit ruimte waartoe je toegang krijgt als je je geregistreerd hebt en mee kunt (her)schrijven, vallen de schrijvers van de stukken vaak niet te achterhalen.

In de hierboven gegeven WikiPedia artikelen “biologische landbouw“ en “biologisch-dynamische-landbouw“ wordt door de schrijvers, wie die ook zijn, ook weer gesuggereerd dat biologisch-dynamische lanbouw een subcategorie van biologische landbouw zou zijn. Dit inclusief een diskwalificatie van een deel van het gedachtegoed en de uitvoeringspraktijk van BD. Zo wordt gesuggereerd (zie artikel) dat BD weliswaar aan de wieg staat of een voorloper is van biologische landbouw, met positieve en bruikbare methoden, maar wordt daarnaast ook duidelijk gesteld dat BD tevens quasi-wetenschappelijke elementen draagt, waarvan de geldigheid en effectiviteit in de praktijk niet na te trekken valt of sterker nog: geen positieve, geen bevestigende onderzoeksresultaten heeft opgeleverd.

Kortom, BD de oudere broer bedoelt het goed, maar is voor een deel de weg kwijt en wordt door de jongere broer zowel erkentelijk als meewarig toch nog een plaats, een plekje onder de zon gegund en toebedeeld. Zo komt het over. Vraag: hoe spreekt de ‘oudere broer‘ zich hierover uit?

Het BD artikel eindigt met de slotzin: “Zowel aanhangers van biologische landbouw als wetenschappers zien dergelijke biologisch-dynamische methoden als onzin.“

Dit doet denken aan de positie waarin de antroposofische geneeskunde terecht is gekomen in de 21e eeuw. Maar daar ligt het in sommige landen nog een graad ernstiger: de omstreden preperaten mogen niet meer worden verhandeld in Nederland.

Anoniem zei

Precisering: in de beide WikiPedia artikelen wordt niet met zoveel woorden gezegd dat biologisch-dynamische landbouw een voorloper en (obscure) subcategorie van biologische landbouw zou zijn. Maar dat schuift wel in gedachten als je het blogbericht met de verwijzingen van Michel leest, de institutionele vervlechting van biologische en biologisch-dynamische onderzoeks- en opleidingsinstituten indachtig bent en vervolgens de WikiPedia artikelen bestudeerdt.

Zie wat dit betreft ook de verwijzingen naar de op ‘Antroposofie in de pers‘ al uitvoerig aan de orde gestelde instituten in de context van het WikiPedia artikel over Biologische landbouw en voeding.

Anoniem zei

...bestudeert...

Anoniem zei

De problematiek wordt inzichtelijker als je het artikel De hocus-pocus landbouw van de antroposofie (PDF-document) leest en bestudeerd. Bladzijde 20 t/m 24 van het tijdschrift Perspectief, nummer 1, 2002.

Zo wordt het artikel ingeleidt:

Hocus-Pocus. Dat vindt Wybren Verstegen (docent milieugeschiedenis aan de VU te Amsterdam). In een pagina groot artikel in Trouw van zaterdag 8 september 2001 reageert hij op een eerder artikel eveneens in Trouw (de Verdieping) van 28 juli. Daarin vertelt Roel van Duijn over zijn bezoek aan Loverendale èn zijn eerste kennismaking met dat bedrijf 33 jaar geleden. Daar hoorde hij indertijd van Matthias Guépin voor het eerst over het bestaan van kabouters. Voor Roel van Duijn betekende dat een keerpunt in zijn leven. Hij kwam toen zoals hij schreef “tot het besef dat de mensen de mentaliteit van deze kleine wezens nodig hebben om de natuur te hulp te schieten. Dat zou de basis van een nieuwe levenswijze voor de stadsbewoner moeten worden”. Zo ontstond in de zestiger jaren de kabouterpartij.

“Hoe is het mogelijk dat Roel van Duijn, voorman van de milieubeweging in Nederland, wegloopt met de onwetenschappelijke onzin van de antroposofisch georiënteerde biologisch-dynamische landbouw”, vraagt Wybren Verstegen zich vervolgens af op 8 september in Trouw. Voorts karakteriseert hij Steiner als doemdenker, beschrijft de BD-landbouw als niet van deze tijd, inefficiënt, als ideologische prietpraat over harmonie in de natuur, kosmische krachten en mistige ideeën over preparaten en magnetische krachten, enzovoort.

Jan Diek van Mansvelt en Jos Pelgröm klommen beiden in de pen. Slechts een gedeelte van het weerwoord van Jos Pelgröm werd door Trouw geaccepteerd. Dynamisch Perspectief plaatst beide reacties en verzocht Wybren Verstegen daarop te reageren, zie zijn repliek. Jan Diek en Jos besluiten de discussie.

Anoniem zei

...ingeleid...

Labels

Over mij

Mijn foto
(Hilversum, 1960) – – Vanaf 2016 hoofdredacteur van ‘Motief, antroposofie in Nederland’, uitgave van de Antroposofische Vereniging in Nederland (redacteur 1999-2005 en 2014-2015) – – Vanaf 2016 redacteur van Antroposofie Magazine – – Vanaf 2007 redacteur van de Stichting Rudolf Steiner Vertalingen, die de Werken en voordrachten van Rudolf Steiner in het Nederlands uitgeeft – – 2012-2014 bestuurslid van de Antroposofische Vereniging in Nederland – – 2009-2013 redacteur van ‘De Digitale Verbreding’, het door de Nederlandse Vereniging van Antroposofische Zorgaanbieders (NVAZ) uitgegeven online tijdschrift – – 2010-2012 lid hoofdredactie van ‘Stroom’, het kwartaaltijdschrift van Antroposana, de landelijke patiëntenvereniging voor antroposofische gezondheidszorg – – 1995-2006 redacteur van het ‘Tijdschrift voor Antroposofische Geneeskunst’ – – 1989-2001 redacteur van ‘de Sampo’, het tijdschrift voor heilpedagogie en sociaaltherapie, uitgegeven door het Heilpedagogisch Verbond

Mijn Facebookpagina

Translate

Volgers

Totaal aantal pageviews vanaf juni 2009

Populairste berichten van de afgelopen maand

Blogarchief

Verwante en aan te raden blogs en websites

Zoeken in deze weblog

Laatste reacties

Get this Recent Comments Widget
End of code

Gezamenlijke antroposofische agenda (in samenwerking met AntroVista)