Dráken

Een nieuwe serie, na de paar foto’s, een week lang slechts, van de Wereldhavendagen. We gaan weer de stad in. We hebben helemaal in het begin Rotterdam gehad met een stadswandeling, en daarna de vrije natuur rondom de Reeuwijkse Plassen. Tijd om eens over de grens te kijken, het buitenland in. Men neme de Thalys en komt dan uit op het Garde du Nord te Parijs. Dit is op vrijdagmorgen 17 september 2010 tegen tienen in de ochtend. Daar zal het vervolg van deze serie zich voorlopig de komende tijd afspelen.

Soms krijg je het zomaar in de schoot geworpen. Overmorgen is het Michaël, de feestdag van de aartsengel. En nu blijkt juist vandaag Ad van der Hulst op zijn immer onvolprezen weblog ‘Adjustintime blog. Visie en tips ten aanzien van P&O, Lean, Six Sigma, GTD en Sociale kunst’ een draak bij de kraag gevat te hebben die er niet om liegt. Michaël is een drakenbedwinger, hebben we gisteren al kunnen lezen in ‘Reisgids’. Overigens vraag ik me in zo’n geval altijd af of het eigenlijk niet over Sint Joris gaat. Michaël heeft weliswaar een zwaard in de hand, maar is daar over het algemeen weinig actief mee. Hij lijkt meer met de weegschaal in zijn andere hand te doen. Nou ja, het is nog te vroeg voor een beschouwing over Michaël, dat kan beter overmorgen. Vandaag dus Ad van der Hulst met ‘STOP! Hier houdt die onzin op’:

‘Deze hartekreet in rijm wens ik veel leidinggevenden en beslissers toe als mantram voor moeilijke tijden. Ik wil schrijven over het doorgeven van drama, het meewerken aan aantoonbare onzin, het terugleggen van onmogelijke vragen en het daarbij behorende anarchisme. Ik doe dat door een paar voorbeelden van de laatste tijd hier weer te geven. De voorbeelden hebben te maken met de rol van formele en koude systeemmacht die soms samenhangt met externe partijen, zoals inspecties, maar soms ook zomaar vanuit de top van de eigen organisatie de kop opsteekt in de vorm van drama doorgeven.

Tegelijkertijd wil ik niet zeuren en zemelen over mensen, want dat gebeurt al genoeg. Dus daar gaat ie!

Voorbeeld 1

Kleine zorgorganisatie doet het helemaal goed. Cliënten en medewerkers aantoonbaar tevreden, financieel gezond, HKZ-gecertificeerd. De Inspectie voor de Gezondheidszorg heeft de organisatie in beeld en benoemt op basis van papieren onderzoek risico’s. De verbeterplannen dienen in elk geval te leiden tot het in dienst nemen van een orthopedagoog. De organisatie, die in haar missie heeft staan dat alles draait om ontmoeting en ontwikkeling, en graag haar overhead beperkt houdt, wil in gesprek om te leren en het verhaal menselijk te maken. Van belang is de criteria te kennen die normen vormen waarop de inspectie haar oordeel baseert. Dat doet de inspectie helaas niet. Zij inspecteert op basis van wat gebruikelijk is/verwacht mag worden in de sector. Wanneer je dat als organisatie niet weet, is er zowiezo sprake van een risico, zo is de stelling! Kortom, de organisatie heeft de keus om mee te gaan met deze vage lijnen en haar overhead uit te breiden zonder noodzaak of eens hardop te roepen: STOP! Hier houdt die onzin op.

Voorbeeld 2

Buitenschoolse opvang (BSO) is een belangrijke tak van sport. In de meeste gevallen vindt de opvang plaats in dezelfde scholen waar de kinderen overdag les krijgen. Ze spelen dan ook bij mooi weer op hetzelfde plein en op dezelfde speeltoestellen. Het onderwijs en de inspectie van de kwaliteit ervan behoren tot de taken van de landelijke overheid. De BSO hoort bij de gemeentelijke taken en derhalve is de gemeente gesprekspartner voor deze organisaties. Maar nu komt het. Dezelfde gebouwen, pleinen en speeltoestellen waar dezelfde kinderen op school en voor, tussen en na school spelen worden door twee verschillende clubs geïnspecteerd! De GGD doet het voor de gemeente en is het meest streng (en vraagt bijvoorbeeld om een pedagogisch, met PDCA doelen versierd, plan voor ieder kind!). De speeltoestellen worden om 15.00 uur spontaan zeer gevaarlijk en mogen daarom niet worden gebruikt! Wat mij betreft ook hier een mooi geval van: STOP! Hier houdt die onzin op.

Voorbeeld 3

Een Raad van Bestuur (RvB) van een organisatie stuurt in hoofdzaak op rendement. In de organisatie wordt gewerkt aan het verbeteren van processen en de ervaring is dat dit leidt tot aanzienlijke verbeteringen en besparingen. Door nadrukkelijker te gaan samenwerken met andere businessunits en conculega’s is een vruchtbare toekomst mogelijk. De RvB geeft naar aanleiding van cijfers de directeur opdracht om te snijden in de kosten, op zo’n manier dat ontslag onvermijdbaar is. De directeur geeft de opdracht door aan de teamleider die geacht wordt in drie dagen tijd een lijst op te stellen van namen en rugnummers van de mensen die eruit zullen moeten. Het verbeterproces kan ingevroren. Alle vertrouwen zal te paard vertrekken en slechts na lang aarzelen te voet weer terugkeren. Niet nodig en niet zakelijk op de langere termijn. Dus: STOP! Hier houdt die onzin op.

Het genoemde anarchisme en de genoemde moed kunnen alleen gebaseerd zijn op het persoonlijke lef om systeemproblemen te benoemen en daardoor zichtbaar te maken. Lef om met risico voor eigen stoel/positie/status/pensioen een stap te zetten naar anders en beter voor klant/cliënt en medewerker en dus ook voor de organisatie. Met dit lef kan er een appèl ontstaan aan de andere functionaris als mens om te zoeken naar de ruimte en de derde weg die er altijd is. Ik ben geen lijnmanager en heb derhalve geen recht van spreken. Daarom wens ik alle mensen die in deze wereld verantwoordelijkheid voor belangrijke zaken willen en durven te dragen toe, dat ze deze mantram toevoegen aan hun repertoire.

n.b. Alle voorbeelden komen uit mijn directe werkervaring, maar zijn niet terug te leiden tot concrete mensen of organisaties omdat het mij daar niet om gaat. En dat de inspectie ook soms waarde toevoegt zal ik niet ontkennen, toch zie ik meer in andere vormen ervan dan de vormen die ik nu tegenkom in mensenwerk.’

Nou, zijn dit dráken, of niet soms?

.