Budget

Afgelopen woensdag zijn op de website van het Goetheanum de gegevens geplaatst van het ‘Budget 2011’ (het wordt al op de homepage aangekondigd):

‘Liebe Mitglieder, Gönner und Freunde,

an dieser Stelle finden Sie unser Budget für das Jahr 2011 in unterschiedlichen Darstellungen.

Inhalte:

Budget 2011 Kommentar von Paul Mackay (kommt)

Budget 2011 klassische Ansicht

Budget 2011 Erfolgsrechnung

Budget 2011 Grafiken

Budget 2011 transparenz Ansicht

Für Fragen steht Ihnen Herr Benjamin Kohlhase-Zöllner gerne zur Verfügung.’

Het zijn een heleboel cijfers bij elkaar, waarbij je door de bomen algauw het bos kunt verliezen. In ieder geval blijkt uit de ‘Erfolgsrechnung’ op welke gebieden er bezuinigingen worden doorgevoerd; het totaalbudget is bijna vier en half miljoen minder dan in 2010. Het meeste wordt bespaard op personeelskosten: twee en half miljoen. Maar we moeten dus wachten op het commentaar van de nieuwe penningmeester Paul Mackay voordat we meer horen over de gedachten hierachter. Gek genoeg staat er niet bij in welke valuta de bedragen bedoeld zijn. Ik dacht eerst dat het om Zwitserse franken ging, maar omdat in 2010 het totaalbedrag 21 miljoen was (in 2011 teruggebracht tot ruim zestien en een half miljoen), moet ik concluderen dat het euro’s zijn. Dat leid ik af uit de tekst ‘Bijdrage aan de AAG’ (Allgemeine Anthroposophische Gesellschaft, oftewel Algemene Antroposofische Vereniging) uit het jaarverslag 2007 van de Antroposofische Vereniging in Nederland:

‘De ca 48.000 leden uit de hele wereld dragen met elkaar ruim € 3 miljoen bij aan een totaal exploitatie van de AAG van € 21 miljoen, wat dus niet meer is dan een krappe 14%.’

Dit haalde ik op 12 februari 2010 aan in ‘Aandeel’. De tekst uit het jaarverslag gaat meteen door met dit:

‘De overige inkomsten komen van legaten, instituutsbijdragen, eigen inkomsten van de hogeschool (onderzoek en conferenties); voorts uit opbrengsten uit recettes, algemene conferenties en een fors dividend van de Weleda Groep, waarin de AAG een meerderheidsbelang heeft. Desondanks wordt jaarlijks ingeteerd op de reserves. In 2007 is een adviestraject ingezet met als doel de transparantie te verhogen en tot een betere kostenbeheersing te komen. In 2008 wordt gewerkt aan een andere formele verhouding met de Weleda Groep.’

Waarmee we meteen op het volgende probleem gestuit zijn. Want dat is momenteel ook weer aan de gang. Niet toevallig begon ik op diezelfde 12 februari 2010 met berichtgeving over problemen rond de jaarvergadering van 2010. Er kwam namelijk massieve tegenstand tegen de handelwijze van het bestuur om Weleda-aandelen te verhandelen om tekorten te kunnen dekken. Het bestuur had bij aandelenuitgifte nieuwe aandelen eerst aangekocht en deze vervolgens tegen een hogere prijs aan een derde, niet-antroposofische partij, doorverkocht. Aanvoerder van deze tegenbeweging was belastingadviseur Benediktus Hardorp. Want hij stond geenszins alleen. Op de jaarvergadering diende hij met enkele antroposofische prominenten een motie in, waarin deze gang van zaken ten strengste werd afgekeurd. In vervolgberichten heb ik dit allemaal uit zitten spitten: in ‘Motie’ op 20 maart 2010, ‘Stil’ op 3 april, ‘Reëel’ op 8 april en ‘Druk’ op 17 april 2010. De jaarvergadering 2010 zelf van de AAG vond plaats op 27 en 28 maart 2010.

Afgelopen dinsdag 15 februari had ik in ‘Publiciteitskanalen’ het meest recente bericht over de oplossing die het bestuur gevonden meende te hebben om de financiële huishouding van Goetheanum en Algemene Antroposofische Vereniging weer vlot te trekken: de oprichting van een speciale ‘Goetheanum Stichting’ onder leiding van de aftredende penningmeester Cornelius Pietzner (zie ook ‘Stichten’ op 14 juli 2010, ‘Bezuinigen’ op 25 september en ‘Goetheanumwatcher’ op 4 december 2010). Maar ook dit voornemen is Benediktus Hardorp en vrienden niet welgevallig, lees ik nu op de website van ‘Info3’. Redacteur Felix Hau bericht over ‘Initiative kritisiert Investmentabsichten der “Goetheanum-Stiftung”’:

‘Im September 2010 wurde von dem derzeitigen Schatzmeister der Allgemeinen Anthroposophischen Gesellschaft (AAG), Cornelius Pietzner, eine Stiftung mit dem Zweck gegründet, dringend benötigte Finanzmittel für das Goetheanum zu beschaffen. Diese “Goetheanum-Stiftung” – juristisch unabhängig von der Anthroposophischen Gesellschaft – soll einerseits Spenden einwerben, anderseits durch die Kooperation mit einer intentional verbundenen, aber gewerblich operierenden Investmentgesellschaft, der Alterra AG, aus Differenzgewinnen gespeist werden, die die Alterra AG im “private equity”-Sektor generieren will. Im Klartext bedeutet das, es soll unter Nutzung des Namens und des Ansehens des Goetheanums ein möglichst niedrig verzinster Kapitalstock von 30 bis 50 Millionen Schweizer Franken von Investoren eingeworben werden, der dann, höher verzinst, anderweitig angelegt wird; der Differenzgewinn fließt in die Stiftung, beziehungsweise dem Goetheanum zu.

Vier prominente Mitglieder der Anthroposophischen Gesellschaft – Wolfgang Gutberlet, Dr. Benediktus Hardorp, Prof. Dr. Götz Rehn und Prof. Götz Werner – haben sich aus diesem Anlass zu einer “Initiativgruppe Namensschutz” zusammengetan und kritisieren die beabsichtigte Verquickung der Anthroposophischen Gesellschaft mit der Praxis des Investmentbankings. Gegenstand der Kritik ist auch die Übertragung des Namens “Goetheanum” auf die von Cornelius Pietzner gegründete Stiftung, die ohne eigentlich notwendige Zustimmung der Mitgliedschaft der AAG vorgenommen wurde und von den Initiativmitgliedern als Eingriff in de [‘den’ of ‘dem’?, MG] spirituelle und vermögensrechtliche Substanz der Gesellschaft verstanden wird.

Auf der am 16. April stattfindenden diesjährigen Mitgliederversammlung der AAG wird die Initiativgruppe einen entsprechenden Antrag stellen, der sich formal auf die Namensnutzung bezieht. In einem Info3 vorliegenden Entwurf des Antrages wird der Vorstand der AAG aufgefordert, “alles in seiner rechtlichen und sonstigen Macht Stehende zu tun, um die Übertragung des Goetheanum-Namens auf die Goetheanum-Stiftung (…) unverzüglich zurückzunehmen”. In der ausführlichen Antragsbegründung heißt es unter anderem mit Blick auf das beabsichtigte Equity-Geschäft: “Solche ‘Abschöpfungs-Ergebnisse’ stammen allerdings aus den Lebens- und Arbeitsleistungen zumeist nicht mit den Zielen des Goetheanums und der Anthroposophischen Gesellschaft verbundener Menschen. Sie werden ohne deren Kenntnis oder Einverständnis auf diese Weise für die anthroposophischen Ziele des Goetheanums verfügbar gemacht. Das dürfte anthroposophisch-sozialwissenschaftlich wie menschlich zweifelhaft sein.”’