Getwitter

Bent u een van die vijf miljoen Nederlanders die wekelijks naar ‘Boer zoekt vrouw’ kijkt? Lees dan wat Richard Kok schrijft over ‘Boer Zoekt Vrouw arrangement bij Merlet in Schoorl’:

‘Restaurant Hotel Merlet in Schoorl speelt handig in op de televisiehit Boer Zoekt Vrouw. Eén van de deelnemende boeren verbleef onlangs met zijn gekozen partner in het Noord-Hollandse hotel. Wie op Twitter raadt om welke boer het gaat, kan een arrangement winnen. Daarnaast heeft het bedrijf een Boer Zoekt Vrouw arrangement bedacht.

De komende uitzending van Boer Zoekt Vrouw op 20 februari staat voor een deel in het teken van een bezoek aan Bergen en Schoorl. Eén van de boeren heeft zijn intrek genomen in een van de suites van Restaurant Hotel Merlet.

Merlet heeft twee dagen lang in het geheim een filmploeg van de KRO over de vloer gehad om het verblijf van de boer vast te leggen. De boer en zijn vriendin kozen voor een gastronomisch verblijf met een vijfgangendiner in het sterrestaurant en een verblijf in de duinensuite.

“Wij mogen niet naar buiten treden welke boer er bij ons heeft geslapen, maar wie het graag wil raden: Twitter naar @merlethotelrest en voorspel daarbij de naam van de boer en zijn vriendin. Een van de Twitteraars bieden wij een nachtje aan in dezelfde suite”, aldus Martin van Bourgonje, eigenaar van Restaurant Hotel Merlet.

Naar aanleiding van het bezoek en de gemaakte beelden heeft Merlet een Boer Zoekt Vrouw arrangement samengesteld. De mensen die naast een verblijf in een culinaire omgeving de boerderij willen verkennen, kunnen tercht bij de Noorderhoeve. “Zij zullen de gasten van Merlet inwijden in de geuren en geneugten van het boeren leven”, aldus Van Bourgonje.

De Noorderhoeve in Schoorl is een biologisch dynamische boerderij en levert de zuivel en groenten voor Restaurant Hotel Merlet. Boer Zoekt Vrouw is een ware hit op televisie. Wekelijks kijken rond de vijf miljoen mensen naar het programma.’

Dan naar het persbericht op de nieuwspagina van de Vereniging van vrijescholen van afgelopen zaterdag, ‘Ministerie van OCW complimenteert vrijescholen!’

‘Het aantal zwakke en zeer zwakke vrijescholen in het primair onderwijs blijft dalen. In een recent jaarlijks gesprek met de directie van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, waarin vertegenwoordigers van de Vereniging van vrijescholen de stand van zaken bespreken, wordt deze positieve ontwikkeling duidelijk bevestigd. De Vereniging heeft complimenten in ontvangst mogen nemen voor de sterke positie die de vrijescholen in het primair onderwijs op dit moment innemen. Deze herpositionering biedt een nieuwperspectief voor vrijescholen om te participeren binnen de huidige onderwijsdiscussie. Lees meer...’

De link leidt naar dit vervolg:

‘In 2006 heeft de Vereniging van vrijescholen in samenwerking met diverse deskundigen de Taskforce Zwakke Scholen opgericht met als doel een gezamenlijke aanpak te ontwikkelen om uiterlijk in 2011 het aantal zwakke en zeer zwakke vrijescholen in het primair onderwijs geminimaliseerd te hebben. Het geeft aan dat de taskforce zich een reëel en haalbaar doel gesteld heeft.

De voorzitter van de Vereniging van vrijescholen, Leo Stronks, is zeer verheugd over het succes van de taskforce en complimenteert de betrokken deskundigen en in het bijzonder de teams en directies van de vrijescholen in het primair onderwijs, die met grote inzet dit succes hebben gerealiseerd. Dit toont de vitaliteit en veerkracht van het vrijeschoolonderwijs. Wij zien dat deze inzet niet gepaard gaat met een aantasting van ons brede onderwijsaanbod.’

Overigens is hetzelfde persbericht ook op de weblog van de Vereniging van vrijescholen te vinden, onder dezelfde titel ‘Ministerie van OCW complimenteert vrijescholen!’

Gisteren schreef ik nog geheel onbevangen in ‘Dresden’ over het tijdschrift ‘Erziehungskunst’ dat een heel nummer te downloaden is. ‘Ik neem aan dat men dat niet elke maand doet, maar nu speciaal vanwege de jubileumfeestelijkheden’, voegde ik eraan toe. Nou, dan heb ik buiten de waard gerekend. Dat gebeurt wel degelijk elke maand bijna volledig (dus hier zal ik in de toekomst waarschijnlijk nog veel vaker gebruik van gaan maken). Ik noemde daarbij ook:

‘De uitgebreide boekbespreking door Johannes Kiersch van de Steiner-biografie van Heiner Ullrich die ik op 27 januari in “Punt” plaatste, en die ik op de Erziehungskunst-website had gevonden, heeft in een wat kortere en gewijzigde vorm ook een plek in dit februari-feestnummer gekregen.’

Die is echter zo veel helderder en begrijpelijker geformuleerd, dat die nu ook voor Nederlanders veel beter te volgen is. Omdat het over zo’n belangrijk onderwerp gaat, plaats ik deze bespreking nu hier ook. De titel luidt ‘Beruht Waldorfpädagogik auf Wissenschaft?’

‘Der Mainzer Erziehungswissenschaftler Heinrich Ullrich hat pünktlich zum Steiner-Jubiläumsjahr 2011 ein bemerkenswertes Buch über den Begründer der Waldorfpädagogik vorgelegt, »aus einer kritischen, aber nicht polemischen Außenperspektive«.

Ullrich scheut sich nicht, die kulturellen Wirkungen Steiners mit Sympathie zu würdigen, besonders die Waldorfpädagogik. Offensichtlich hat er seine früher vertretene, radikal kritische Sicht inzwischen revidiert. In einem Punkt jedoch bleibt er hart: Anthroposophie, das theoretische Fundament der Waldorfpädagogik und bis heute ihr wichtigstes Spezifikum, sei eine reine Glaubenssache, eine Art Rückfall in vorwissenschaftliche Formen des Weltverstehens. Ullrich stützt sich dabei auf die heute im akademischen Mainstream immer noch weit verbreitete Auffassung vom Wesen wahrer Wissenschaft, wie sie besonders deutlich von dem französischen Wissenschaftshistoriker Gaston Bachelard (1884-1962) vertreten worden ist.

Demnach trenne sich wirklich »wissenschaftliches« Denken durch einen »epistemologischen Schnitt« (coupure épistémologique) vom naiven Alltagswissen und erreiche durch Modellbildungen und quantitative Verfahren fortschreitend zuverlässigere Erkenntnis auf dem Wege der Abstraktion. Gegen diese einseitige Perspektive sind mehrere Einwände zu erheben. Ullrich vernachlässigt, dass Steiner sich immer wieder gegen eine schematisierende Fixierung seiner Begriffsbildungen gewehrt hat. Sein anthroposophisches Grundlagenwerk »Theosophie«, sagt Steiner, könne wie ein »Kochbuch« gelesen werden; damit aber sei sein eigentlicher Zweck, als Übungs- und Schulungsbuch zu wirken, völlig verfehlt.

Auch übergeht Ullrich mit seinem Argument kommentarlos bedeutende Entwicklungen in der Wissenschaftstheorie, die seinem extrem reduktionistischen Begriff von Wissenschaft entgegenstehen. Besonders ärgerlich ist es, dass er den Entdecker des Begriffs der »symbolischen Formen«, Ernst Cassirer, für seine Sicht der Dinge instrumentalisiert. Bekanntlich hat Cassirer gezeigt, dass die Erkenntnisweise der neuzeitlichen Wissenschaft, der theoretische Symbolismus, keineswegs die einzige »symbolische Form« ist, in welcher sich der Mensch bewusst dem Sinngehalt der Welt nähert; dass daneben Sprache und Mythos, aber auch die Künste, Ritual und Technik und möglicherweise weitere symbolische Formen als Modalitäten erkennender Weltbewältigung gesehen werden können. Ullrich übersieht, dass Steiner in dem schwierigen Prozess des Verstehens und Beschreibens »übersinnlicher« Wahrnehmungen alle symbolischen Formen für die bewusste Erfassung des zunächst begriffslos Geschauten einsetzt, auch den theoretischen Symbolismus. Auch zeigt ein unvoreingenommener Blick auf das Werk Cassirers, dass es diesem keineswegs primär darum zu tun war, den mythischen Symbolismus als vorwissenschaftliche Denkform zu diskreditieren, sondern vielmehr darum, seine aktuelle Funktion im Sozialleben der Gegenwart neben dem heute in Forschung und Praxis einseitig favorisierten Symbolismus des theoretischen Erkennens zu beschreiben. Wer das soziale oder gar das kulturelle Leben der Menschheit allein aus der Perspektive des theoretischen Symbolismus organisieren will, richtet Schaden an. Cassirer wusste das. Steiner hat nach dieser Einsicht gehandelt.

Damit kommen wir zum gewichtigsten Einwand: Befangen in der Einseitigkeit seines Arguments hat Ullrich, wie schon vor ihm die bekannten Waldorf-Kritiker Klaus Prange und Helmut Zander, die beiden zentralen methodologischen Texte, mit denen Steiner die Wissenschaftlichkeit seiner Anthroposophie untermauert hat, völlig übersehen: Steiners Vortrag auf dem Internationalen Philosophie-Kongress in Bologna im Jahre 1911 (GA 35) und sein Buch »Von Seelenrätseln« von 1917 (GA 21). Im »Bologna-Vortrag«, wie er heute oft genannt wird, stellt Steiner das Prinzipielle der von ihm entwickelten esoterischen Übungswege dar. Er beweist dort nicht die Faktizität übersinnlicher Gegebenheiten, zeigt aber, dass solche Gegebenheiten denkbar sind.

In »Von Seelenrätseln« beschreibt Steiner empirische Forschung, die von Sinnes­daten ausgeht, und anthroposophische »Geistesforschung« als zunächst völlig getrennte Diskursfelder, die aber im vermittelnden Bereich einer von beiden Seiten geförderten »Philosophie über den Menschen« zusammenfinden können. Was sich auf den Übungswegen der Anthroposophie als individueller Erkenntniszuwachs ergibt, bleibt bei Steiner überall offen. Steiner versteht seine Schilderungen als Hilfsmittel im Sinne von Reiseführern zu authentischer eigener Erfahrung. Was sich dem »Geistesforscher« zeigt, ist ebenso wenig vorhersehbar wie der neue Schmetterling oder die noch nirgendwo verzeichnete exotische Blüte, die der geduldige Biologe irgendwo im Urwald entdeckt. Sollte sich daraus schließen lassen, dass die irritierenden Aussagen Steiners über höhere Welten a priori als phantastischer Unsinn zu betrachten sind?

Worum es bei anthroposophischer Forschung geht, zeigt besonders einleuchtend das neue Buch des amerikanischen Quantenphysikers, Wissenschaftshistorikers und langjährigen Anthroposophen Arthur Zajonc über »Meditation als besonnenes Nachfragen«. Zusammen mit Parker J. Palmer zeigt Zajonc eindrucksvoll, wie sich aus verwandten Überlegungen neue Strategien für Forschung und Ausbildung an amerikanischen Hochschulen entwickelt haben. Offensichtlich haben wir allen Grund, die epistemologischen Ansätze Steiners weit über die Grenzen der anthroposophisch orientierten Lebenswelt hinaus ernst zu nehmen – und ihre Validität für die Praxis der Waldorfschulen bis zum eindeutigen Beweis des Gegenteils nicht in Frage zu stellen.

Literatur:

Heiner Ullrich: Rudolf Steiner. Leben und Lehre, München 2011;

Arthur Zajonc: Aufbruch ins Unerwartete. Meditation als Erkenntnisweg, Stuttgart 2010;

P. J. Palmer & A. Zajonc: The Heart of Higher Education. A Call to Renewal. Transforming the Academy through Collegial Conversations, San Francisco 2010’

Update 18.30 uur:

Ik kreeg net dit bericht binnen van de Groninger Gezinsbode, ‘Parcival College huldigt winnaar Leids Cabaret Festival Gijs van Rhijn’, en dat wil ik u natuurlijk niet onthouden:

‘De Groninger kleinkunstenaar Gijs van Rhijn won zaterdag het Leids Cabaret Festival. Hij zal dinsdag 15 februari door burgemeester Peter Rehwinkel worden gehuldigd op het Parcival College, de school waar Van Rhijn werkt als docent muziek en drama.

Gijs van Rhijn (1983) studeerde schoolmuziek aan het Noord Nederlands Conservatorium. Sinds 2003 werkt hij als docent muziek en drama op het Parcival College, een vrije school voor voortgezet onderwijs. Daarnaast volgde Van Rhijn de Theateropleiding Selma Susanna in Amsterdam. In 2010 studeerde hij af met zijn theatervoorstelling Lokroep. Zijn voorstellingen zijn toegankelijk, grappig, muzikaal en “schrijnend ontroerend”.

Van Rhijn won de 33ste editie van het Leids Cabaret Festival. Volgens de jury is hij een goed verhalenverteller die uitnodigt om te luisteren naar de verhalen uit zijn kleine wereld. Eerdere winnaars van het Leids Cabaret Festival zijn Sanne Wallis de Vries, Najib Amhali en Javier Guzman. De komende maanden gaat Van Rhijn op tournee door heel Nederland.

Rehwinkel zal Van Rhijn morgen om 12:15 uur toespreken. Vervolgens zal Van Rhijn door de vijfhonderd leerlingen van zijn school worden toegezongen.’