Zelfkennis

De eerste foto van zaterdagochtend 18 september 2010 is geschoten vanuit de rijdende metro, opnieuw op weg naar het centrum van Parijs, het Île de France. Vandaar dat de Eiffeltoren er wat scheef bij staat...

Een jaar geleden, op 16 januari 2010, maakte ik in ‘Zajonč en Scharmer’ melding van de presentatie van de Nederlandse vertaling van hun beider boeken op 8 maart in Amsterdam, respectievelijk ‘Meditatie’ en ‘Theorie U’, in aanwezigheid van de beide auteurs (zie daarover ook ‘Speeltoestellen’ op 18 januari 2010). Een kort verslag ervan had ik op 10 maart 2010 in ‘Boekenvreugd’. Op 5 mei 2010 kwam ik met ‘In the air’ terug op Otto Scharmer: een uitvoerig openingsartikel van hem stond in het meinummer van Info3 (in het Duits vertaald dus). Ook stelde ik zijn ‘Presencing Institute’ voor. Ten slotte kon ik op 15 september 2010 in ‘Door het dal’ dankzij een uitvoerige bijdrage van Froukje Wirtz nogmaals aandacht aan ‘Theorie U’ besteden.

En dan is er nu weer iets nieuws van Otto Scharmer. Eergisteren schreef André Meiresonne op zijn Zinboek-weblog over ‘Ken u zelve (Otto Scharmer)’:

‘“Ken u zelve” stond boven de poort van de tempel van Delphi. Het is van alle tijden. En actueler dan ooit. Dat was mijn indruk na een gesprek dat ik had met Dr Otto Scharmer van MIT (Massachusetts Institute of Technology).

Voor het NIVOZ vroeg ik hem wat zijn belangrijkste advies is voor iedereen die les geeft – leerkrachten en docenten. Je kunt het bekijken op de site van het kind. En hieronder lees je een samenvatting in zijn eigen woorden.

“A profound process of learning is not about filling an empty barrel called ‘student’ with knowledge. The learning process is basically about igniting a flame. That flame is the deeper humanity within us, the knowledge that I already bring when I am growing up, when I am being born.

The most important knowledge is not just knowledge about the world, but knowledge about yourself, self knowledge.

In adult populations self knowledge is the most difficult to teach and yet the most important one to attend to and also the most appreciated from the side of the learners. There is a deep hunger for that. The younger generations coming in are much more open for that deeper self knowledge than we would have been a generation ago.

Self knowledge can not be taught from outside. You can only make the learner become aware of what they already know. What is new in this century, is that people wake up to that level of inquiry and interest and knowing, way before we used to when we grew up.

In finding out who I really am, much is about reflecting – and by moving out into the world. By having deep emerging experiences with different ‘pockets’ of society – particularly the underprivileged, the voiceless, the powerless. As I connect to them I become part of the social field, that is opening up my deeper capacities of empathy, of feeling, of attending. That’s the real source of entrepreneurship, of innovation, and also of cohesion in society.

Another aspect that I am focusing on is the Open Will, with learning by doing. People across all cultures very naturally connect to this. I think it is much more important today than it was a generation or two ago, because the learning is through doing it, not just through theoretical models.

One practice I am using myself when I work with groups or with teams is that, every evening before going to sleep, I try to put myself into the service of that community, of these people. Just to align your own attention with the purpose, helping these groups or individuals to connect with their deeper capacity of creating and of making a difference.”’

Zoals de trouwe bezoekers hier vast zullen weten, want André Meiresonne is vaker ter sprake gekomen, houdt hij ook nog een ander weblog bij (meerdere eigenlijk, heel mooie, zoals ‘Wandel mee met André’, ‘KIKKE KIEKJES’ en ‘stille filmpjes’, maar mij gaat het om die ene andere), namelijk die onder zijn eigen naam. Daarop plaatste hij al op 9 februari ‘In gesprek met Otto Scharmer (Theorie U)’:

‘Maandag 7 februari jl gaf Otto Scharmer – bekend van Theorie U, en het gelijknamige boek dat hij een jaar geleden in Amsterdam presenteerde – een Masterclass op de conferentie “Elk kind is een belofte” van de stichting Duurzaam Leren.

Voor het NIVOZ en het kind stelde ik hem één brandende vraag: “Wat is het beste advies dat U kunt geven aan iemand die elke dag staat voor de klas staat?” Hier is zijn antwoord, bescheiden, verrassend en indringend – en niet alleen relevant voor leerkrachten, maar voor iedereen die dagelijks met mensen werkt: Otto Scharmer – De 6e conferentie Duurzaam Leren from 21/12 PRODUCTIES on Vimeo.’

Het mooie is dat hij eveneens eergisteren de vrijwel complete tekst heeft uitgeschreven en eronder geplaatst. Het meeste weet u nu al, maar toch geef ik graag ook de uitvoerige versie:

‘Dr Otto Scharmer (MIT) on learning and learning environments

Sustainable Learning Conference, February 7, 2011, Den Haag, NL

The greatest advice I can give is something I have come to learn in my own learning process: every profound process of learning is not about filling an empty barrel called “student” with knowledge until it is full. The learning process is basically about igniting a flame. Igniting a flame and using that, you could almost say a sacred source, of wandering, of questioning, of aspiring to know. Of grasping something larger than just myself, to nurture that, to hold the space for that and to partner with that sacred force of learning. That flame is the deeper humanity within us, the knowledge that I already bring when I am growing up, when I am being born.

I do a lot of advanced knowledge creation and work with younger and senior leaders, institutions and organizations and what I really do... Is not just knowledge about the world, but the most important is knowledge about yourself, self knowledge. It is that dimension of knowledge, knowing who you are, as a human being, and what the difference is you want to make in the world.

In adult populations self knowledge is the most difficult to teach and yet the most important one to attend to and also the most appreciated from the side of the learners. I experience this across sectors in society and cultures all over the world. There is a deep hunger for that. I also experience that with twenty-somethings at MIT. The younger generations coming in are much more open for that deeper self knowledge than we would have been a generation ago. I think it goes deeper and deeper into the student generation that now is attending the schools.

If I have any core competence than it is being a teacher – that is what I am feeling a little comfortable to talk about, based on my own experience. So how do you operate as a teacher? Self knowledge can not be taught from outside. You can only make the learner become aware of what they already know. That’s really the essence of self knowledge and the deeper work of learning in leadership in all institutions today. Because I know a few people from the younger generations... I think what is new in this century, is that people wake up to that level of inquiry and interest and knowing, way before we used to when we grew up. I think that’s the cutting edge of learning.

So how do you attend to all these different biographies, to helping people to explore context that can help to become aware of who you really are and what is the main mechanism there? One of the main mechanisms I am using, in finding out who I really am – much is about reflecting – is by moving out into the world. By having deep emerging experiences with different “pockets” of society – particularly the underprivileged, the voiceless, the powerless. As I connect to them I become part of the social field. That social field is opening up my deeper capacities of empathy, of feeling, of attending. It’s not just emotion – it’s how I connect to the larger social field around us. That’s the real source of entrepreneurship, of innovation, and also of cohesion in society that very often is about to break apart as we know – even here in Holland, which has always has been the role model for integration. We know it is already broken apart in other countries.

Another aspect that I am focusing on in my environments of adult learning is not only to help people to access to empathy but also to help people to open to the deeper capacities of will – the Open Will. The Open Will has to do with my hand, with the doing, with learning by doing. People across all cultures very naturally connect to this learning by doing. I think it is much more important today than it was a generation or two ago, because the learning is through doing it, not just through theoretical models. The open will also means having a deeper knowing of who you really are and the change that you want to bring about. So those are environments that if you want to create them as an educator, what you do is on the one hand you allow people to have deeper emerging experiences in society at special topics, you allow them to create experiments where they help, where they try to make a difference in society and you help them to create deeper reflective spaces.

One practice I am using myself when I work with groups or with teams is that, every evening before going to sleep, I try to put myself into the service of that community, of these people. Just to align your own attention with the purpose, helping these groups or individuals to connect with their deeper capacity of creating and of making a difference. That is what I have found useful and a little bit my own experience.’

Nu ik het toch heb over André Meiresonne, kan ik het niet nalaten ook even op het volgende te attenderen. Herinnert u zich ‘Negenhonderd’ op 29 januari en ‘Wikkelgoed’ van twee dagen later: daarin kwamen op het einde de uitbarstingen van zonne-energie en hun eventuele invloed op massale revolutionaire sociale bewegingen ter sprake. Alsof die erupties met elkaar in verband staan. De erupties in het Midden-Oosten en noordelijk Afrika zijn nog niet van de baan, integendeel. Lees bijvoorbeeld ‘Er broeit iets in Marokko: #feb20’. En wat stond er gisteren in Trouw? ‘Zonnestorm kan navigatie storen’, met de bekende foto en dit bijschrift:

‘Foto van de zon van 26 januari. Aan beide zijden van de zon is een eruptie zichtbaar.’

De tekst van het niet ondertekende artikel (het is van de redactie wetenschap) luidt:

‘De aarde krijgt donderdag te maken met de effecten van de zwaarste zonnestorm in jaren. De kans is groot dat gps-systemen in bijvoorbeeld auto’s en op mobiele apparatuur met storingen te maken krijgen. Ook dreigen problemen met het radioverkeer in de luchtvaart. Dat liet een woordvoerster van de Nederlandse Onderzoekschool Voor Astronomie (NOVA) woensdag weten.

De afgelopen jaren is de zon niet erg actief geweest. De laatste keer dat de zon een grote wolk geladen deeltjes richting aarde schoot was in 2003. Toen viel in Zweden de elektriciteit uit en hielden navigatiesystemen van vliegtuigen ermee op.

Een zonnestorm bestaat uit protonen en elektronen die loskomen van de zon en met enorme snelheid de kosmos worden ingeslingerd. De deeltjes kunnen in de buurt van de polen de aarde bereiken en krijgen daar een elektrische lading.

Volgens de NOVA is de storm deeltjes die donderdag de aarde bereikt niet uit de allerzwaarste categorie, maar sterk genoeg om problemen met elektronische apparaten te veroorzaken. Het grootste risico daarop is in landen die dicht bij de Noordpool en bij de Zuidpool liggen.

Volgens de Belgische sterrenwacht bestaat de kans dat in West-Europa het noorderlicht te zien zal zijn. Nederlandse sterrenkundigen achten die kans klein. “Wellicht bij heel helder weer zal er iets te zien kunnen zijn”, aldus de woordvoerster van de NOVA.

Het kleureneffect van het noorderlicht ontstaat doordat de deeltjes van de zonnestorm door het aardmagnetisch veld worden afgebogen naar de polen. Daar dringen ze met hoge snelheid de atmosfeer binnen. De energie die daarbij vrijkomt, veroorzaakt de kleurenpracht.

In 2008 waarschuwde de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA voor een gat in het aardmagnetisch veld waardoor bij een volgende piek van zonneactiviteit er grote schade kan worden toegebracht aan het moderne leven op aarde met al zijn elektronica. Die piek is in 2012 of 2013.’