Gierzwaluwen

Vorig jaar vierden we op deze dag de 85e sterfdag van Rudolf Steiner (zie ‘Stampen’). Dit jaar kom ik daarover niets tegen. We hebben de geboortedag onlangs ook zo uitbundig gevierd, dat iedereen misschien wel herdenkingsmoe is. Ik heb in ieder geval op dit moment geen nieuws dat hiermee verband houdt. Of het zou dit moeten zijn, ‘Lezing Rudolf Steiner 150 jaar’:

‘Wereldwijd wordt er in 2011 aandacht besteedt aan het 150e geboortejaar van Rudolf Steiner, Oostenrijks filosoof en schrijver met grote daadkracht. Hij was de maatschappelijk zeer betrokken grondlegger van de antroposofie en haar praktische toepassingen: de antroposofische gezondheidszorg, de vrijeschoolbeweging, de organische architectuur, de biologisch-dynamische landbouw, de sociale driegeleding, de kunsten.

Ed Taylor, auteur van een nieuwe biografie over Rudolf Steiner, zal op deze avond in Groningen een aantal thema’s belichten uit het leven en werken van deze markante persoonlijkheid, wiens levenspraktische denkbeelden van destijds niets van hun actualiteit ingeboet hebben. Sterker nog, zij bieden nieuwe perspectieven op de grote vraagstukken van de tegenwoordige tijd.

Locatie: Humanistisch Verbond, W.A. Scholtenstr. 2, Groningen

Datum: 8 april 2011

Aanvang: 20:00 uur

Tot: 22:00 uur’

Dat is pas over ruim een week. De zegetocht van Ed Taylor gaat voort, zou ik bijna zeggen. Blij toe dat er tegenwoordig nog iemand in het krijt treedt voor Steiner. Eh, ik bedoel een antroposoof in het krijt treedt. Want in Duitsland, Zwitserland en Oostenrijk hebben de niet-antroposofen het overgenomen, zo lijkt het wel. Maar dat is oud nieuws, dat weten de vaste lezers hier wel.

Nee, op deze dag kom ik ander nieuws tegen. Dat begon gisteren al met ‘Grootste Gierzwaluwkolonie De Warande dupe van dakrenovaties’:

‘De grootste Rotterdamse gierzwaluwkolonie aan De Warande (in de wijk Rubroek deelgemeente Kralingen) staat al jaren onder druk. Renovaties van woningen en daken pakken funest uit voor de vogels die veelal onder dakpannen broeden. Volgens landelijke schattingen zijn zo in de afgelopen 20 jaar 30% van de Gierzwaluwkolonies in Nederland verdwenen! Een Rotterdamse bewonersgroep trok zich het lot van de zwaluwen aan en houdt nu de kolonie nauwlettend in de gaten. Ook benaderden ze (deel)gemeente, aannemers en eigenaren om bij de renovaties rekening te houden met de nesten. Daarbij worden ze ondersteund door de Rotterdamse boswachters en het Rotterdams Milieucentrum. Onverwachts kregen de bewoners ook hulp van de leerlingen van het Steiner College. De leerlingen maakten er een heel project van.

Leerlingen

De lessen voor houtbewerking aan het Rudolf Steiner College staan deze weken volledig in het teken van de Gierzwaluw. De leerlingen zagen en timmeren er lustig op los. Het schoolgebouw van de Rudolf Steiner staat in de Rotterdamse wijk Rubroek en grenst aan de “Gierzwaluwkolonie De Warande”.

Scheve dakpannen

Met name de dakrenovaties in deze karakteristieke wijk in het centrum van Rotterdam zetten de kolonie de laatste jaren onder druk. De portiekwoningen in deze buurt stammen uit de jaren 41-42 van de vorige eeuw, gebouwd in de oorlogsjaren om de woningnood in Rotterdam te lenigen. De dakpannen zijn in de loop der tijd hier en daar flink scheef komen te liggen met risico’s op lekkages. De renovaties zijn dus hard nodig maar dit kan voor de beschermde gierzwaluw funest uitpakken. De gerenoveerde daken maken het voor de gierzwaluwen namelijk onmogelijk om nog onder de dakpannen te kunnen komen om daar hun jongen groot te brengen.

30% minder kolonies

Volgens landelijk schattingen zijn zo in de afgelopen 20 jaar 30% van de kolonies in Nederland verdwenen. Ook in de wijk Rubroek zijn in de afgelopen jaren al veel nestplaatsen verloren gegaan.

Bewoners

Sinds enkele jaren wordt de kolonie nauwgezet in de gaten gehouden door een kleine werkgroep waarbij buurtbewoners zich hebben aangesloten. De werkgroep komt voort uit de actieve groep vrijwilligers van het helaas pas opgeheven Rotterdamse Natuur in Kaart project (http://www.natuurinkaart.nl).

Eigenaren en beheerders van de huizen worden door de bewoners op de hoogte gebracht van de beschermingsmaatregelen voor deze vogels door middel van informatieavonden en flyers, dit alles mogelijk gemaakt door een kleine subsidie van de Nederlandse Vogelbescherming. Bij enkele huizenblokken zijn al speciale gierzwaluwdakpannen aangebracht tijdens de renovaties waardoor het de vogels weer mogelijk wordt gemaakt om onder de dakpannen te kunnen broeden.

Flora en faunawet

Dakpanfabrikanten hebben deze pannen standaard in het assortiment opgenomen sinds het door de Flora- en Faunawetgeving in 2010 verplicht is geworden om verloren gegane nestplaatsen te compenseren. Huiseigenaren zijn nu verplicht om bij renovaties rekening met de gierzwaluwen te houden, wat door de boswachters van Rotterdam Noord en de werkgroep nauwgezet in de gaten wordt gehouden.

Bij een huidige renovatie in de wijk heeft de eigenaar hier bewust rekening mee gehouden door de werkzaamheden voor het broedseizoen af te ronden en door de aannemer speciaal aangepaste dakpannen te laten plaatsen.

Bij renovaties in de wijk die voor 2010 werden uitgevoerd zijn helaas al vele nestplaatsen verloren gegaan. Ter compensatie worden nu gierzwaluwnestkasten gemaakt door de leerlingen van het aangrenzende Steiner College. Aan het einde van deze week hopen ze een 40-tal nestkasten afgemaakt te hebben. Het plan is om deze half april op te hangen, voordat de gierzwaluwen na hun lange tocht uit zuidelijk Afrika weer in ons land aankomen.

Meer informatie: Rotterdams Milieucentrum, tel. 010-465 64 96, info@milieucentrum.rotterdam.nl’

Dat was nieuws van gisteren, uit Rotterdam, een soort thuiswedstrijd voor mij dus. Het vrijeschoolnieuws van vandaag is minder opwekkend. De Provinciale Zeeuwse Courant meldt ‘Voortbestaan vrije school in Terneuzen onzeker’:

‘Het voortbestaan van de Rudolf Steinerschool in Terneuzen is onzeker. De vrije school aan de Händellaan, vooral bekend als De Zonneschool, wordt als gevolg van krimp met sluiting bedreigd.

De ouders van de 32 leerlingen zijn deze week door de schoolleiding over de penibele situatie geïnformeerd. Zij mogen nu in een enquête aangeven of zij hun kinderen volgend jaar naar een andere school laten gaan of in elk geval nog een jaar trouw blijven aan de Steinerschool. “Financieel gaat het nu nog wel, maar een realistische blik op de toekomst leert dat het heel moeilijk wordt om door te gaan. Zeker in het overwegend behoudende Zeeuws-Vlaanderen, waar veel mensen nog steeds het vooroordeel hebben dat kinderen op onze school maar mogen doen en laten wat ze willen”, zegt directeur Eefkje Kalden.

* Lees donderdag meer in de Zeeuws-Vlaamse editie.’

Slecht nieuws ook op de website van ‘De Limburger’. Deze meldt ‘Lokaal Vrije School vernield’:

‘De Vrije School Heerlen is opnieuw doelwit geweest van brandstichting. Een leslokaal is door het vuur volledig onbruikbaar geworden, waardoor een klas noodgedwongen in de bibliotheek bivakkeert.

Heerlen

Door onze verslaggeefster

Het gaat nog zeker twee maanden duren voordat de Vrije School in Heerlen weer gebruik kan maken van een leslokaal dat vorige week door brand verwoest werd, zegt de directeur van de school.

In de krant van donderdag leest u meer over dit onderwerp.’

Het wordt een gewoonte om spannend nieuws van tevoren op de website aan te kondigen. Nou ja, niet alleen spannend nieuws. Of toch? Ik kwam dit tegen op de website van het Noordhollands Dagblad, ‘Wit goud uit eigen kuil’:

‘Vijf maanden duurt de groei, vijf minuten het oogsten. Witlof kweken en witlof steken. Daar gaat het over.

Terwijl Nederland reikhalzend uitkijkt naar de eerste asperges, delft Piet Berkhout deze week zijn eigen witte goud. In zijn kuiltje aan het Westeinde in De Rijp. Onder zwart zeil, toegedekt met een fikse laag grond. Daaronder gaan zijn volgroeide witlofwortels schuil. Met hagelwitte kroppen erop. Als Berkhout de vork in de grond steekt, duiken ze plotseling op. Met lichtgroene buitenblaadjes aan de buitenkant, staan ze fier in het gelid tegen elkaar gerangschikt. Na vijf maanden absolute rust en duisternis zien ze het eerste voorjaarslicht. Berkhout manoeuvreert er omzichtig omheen, ontwijkt het kwetsbare lof en neemt voor de fotograaf een lading op de schop. Langer dan drie seconden blijft het plaatje niet intact. Want even zo snel valt de grond er tussenuit en ligt de oogst voor het oprapen in zijn achtertuin. Zie hier; kersverse witlof van de volle grond. Eigen kweek, geschoeid op biologisch dynamische leest waar geen enkel kunstmatig hulpmiddeltje aan te pas is gekomen. Alleen Koning Winter is er overheen gegaan, maar de vorst heeft geen schijn van kans gekregen.

Lees meer in Dagblad Waterland van donderdag 31 maart.’

Een nieuwsbericht in ‘Kliknieuws’ doet ook ophoren, want ‘Onrust in gemeente Boxmeer’:

‘Tussen het college en de oppositiepartijen van Boxmeer blijft het onrustig. Het college ontvangt met regelmaat kritiek op diverse beleidsplannen en voor de raadsvergadering donderdag zijn er door oppositiepartijen weer stevige vragen gesteld.

De PK kwam eerder met kritiek op het dossier van vrijeschool De Morgenster in Boxmeer en het CDA steunt het initiatief van de bewoners van Vierlingsbeek tegen sluiting van de bibliotheek. Ook de reactie van wethouder De Graaf op het einde van de Boxmeerse Adviesraad Ondernemers (BARO) leidt tot discussie bij diverse raadsleden.

De VVD zet nog een stap verder door zich openlijk af te vragen of het dagelijks bestuur van de gemeente Boxmeer niet zou moeten stoppen. “Wanneer er geen mentaliteitsverandering komt, moet het hierop uitdraaien”, aldus fractievoorzitter Herman Jan van Cuijk van de VVD. “Wij denken al langer dat het anders moet: het accent verschuiven naar luisteren en de open dialoog.”’

Dit verwijst terug naar wat ik op 18 februari 2010 meldde in ‘Uitblinker’ over de sluiting van vrijeschool De Morgenster:

‘Met ingang van het nieuwe schooljaar moet Vrije School De Morgenster in Boxmeer de deuren sluiten. Er hebben zich te weinig leerlingen aangemeld.

De vrije school kampt al jaren met een teruglopend leerlingenaantal. Er hebben zich in het laatste schooljaar onvoldoende leerlingen ingeschreven om op de teldatum van 1 oktober 2009 het bestaansrecht van de school te onderschrijven. In de vleugel waarin het onderwijs is gehuisvest zitten ook een peuterspeelzaal en een kinderopvang (BSO en dagopvang). De BSO en de kinderopvang willen een doorstart maken in de ruimtes waarin ze de afgelopen drie jaar hebben gewerkt en in hebben geïnvesteerd.’

Waaruit nu de kritiek van de ‘Progressieve Kombinatie’ (‘PK Boxmeer’ is een samenwerkingsverband uit 2002 van PvdA, GroenLinks en D66) bestaat op ‘het dossier van vrijeschool De Morgenster’ is mij niet duidelijk. Of heeft het te maken met het gebouw? Het ‘Boxmeers Weekblad’ meldde op 25 maart 2010 ook ‘Morgenster gaat dicht’:

‘Vrije School De Morgenster sluit vanwege gebrek aan leerlingen met ingang van komend schooljaar. Augustus heeft schoolbestuur Pallas het huurcontract van het schoolgebouw in het Weijerpark opgezegd.

Onderzocht wordt een doorstart van de peuterspeelzaal en kinderopvang/buitenschoolse opvang. Gemeente Boxmeer komt medio april met een voorstel over voortzetting van enkele activiteiten in de huidige huisvesting. Hierin worden afspraken met belanghebbenden – ook ouders en kinderen – meegenomen.’

Dan kun je welgevoeglijk aannemen dat de gemeente de eigenaar van het gebouw is. Dat is negen jaar geleden volledig gerenoveerd, zoals blijkt op de website van ‘Van den Braken Bouw’ in Horst en Oploo:

‘Vrije school De Morgenster, Boxmeer

Project: Intern renoveren en upgraden van een oud schoolgebouw.

Opdrachtgever: Stichting Pallas

Start bouw: februari 2002

Opgeleverd: augustus 2002

Bijzonderheden:

De vrije scholen werken vanuit het antroposofische gedachtegoed. Bouwkundig gezien wordt van een schoolgebouw verlangt dat de leerling zich thuis voelt in de schoolsituatie. Er dient zo veel mogelijk met natuurlijke materialen te worden gewerkt en indien mogelijk wordt er naar gestreefd (afge)ronde vormen te gebruiken. Voor ons bouwbedrijf was het een uitdaging samen met de opdrachtgever te zoeken naar niet alledaagse oplossingen voor dit probleem. In de lokalen houten lambrizeringen aangebracht en zijn de plafonds voorzien van een gebogen bekleding van Russisch Berken.’

De foto’s laten zien hoe mooi dat gedaan was. Zou er nog geen goede bestemming voor dit gebouw zijn gevonden? De onhoudbaarheid van deze school wordt pijnlijk geïllustreerd door een artikel op 12 september 2008 in ‘De Gelderlander’, met als omineuze titel ‘School met twee leerlingen’. Er staat niet bij wie het geschreven heeft. Dat begint zo:

‘Yuma uit Beugen en Yasha uit Sambeek  zingen samen met hun juf Mieke 't Hoen een liedje. De twee vierjarige kinderen zijn de enige leerlingen van vrije school De Morgenster in Boxmeer.

Zelf hebben ze daar geen moeite mee, maar de school zelf ziet het aantal kinderen liever stijgen omdat het voortbestaan van het vrije school-onderwijs in Boxmeer in gevaar is. Op de peildatum 1 oktober 2009 moet de school 23 leerlingen hebben. Omdat jonge aanwas onderweg is, blijft de school hoopvol.

Een kaars wordt aangestoken, de dag begint met een lied: “Lichtje, lichtje, ga nu schijnen, want we zijn er allemaal. Gouden zon en zilveren maan, alle kinderen gaan nu staan”. Het gebruik van de woorden “Allemaal” en “alle kinderen” doet in het geval van vrije school De Morgenster in Boxmeer een beetje vreemd aan.’

Een beetje? Dat is zeker Boxmeerse understatement...

.