Parzival

AntroVista meldde gisteren het overlijden van Marieke Demon:

‘Marike Demon, kunstenares en heileuritmiste, is 13 december overleden op 56-jarige leeftijd. Ze heeft in Zeist als lerares euritmie veel cursussen gegeven en heeft met de kunstenaarsgroep Elckerlyc verschillende uitvoeringen verzorgd. Ze werkte als heileuritmiste in de Lievegoedkliniek en op Arta.

De afscheidsbijeenkomst is maandag 19 december om 12 uur in de Geertekerk, Geertekerkhof 23 te Utrecht (op loopafstand van het Centraal Station). Aansluitend condoleance.

Interview over haar werk bij Arta...

[Uit “ARTA Zingeving en verslaving: een verslag van 33 jaar ervaring”]’

Meteen daaronder, van dezelfde dag, het bericht ‘Bankier met idealen’:

‘De Boeddhistische Omroepstichting zendt op zondag 18 december om 23:35-24:10 uur op NED 2 een documentaire uit over Peter Blom, directievoorzitter van de Triodos Bank.

De uitzending wordt herhaald op zaterdag 24 december van 14:10-14:45 uur, eveneens op NED 2.

Peter Blom bij BOS...’

Roy Timmerman van BN/De Stem komt vandaag met ‘Duurzaamheid en passie staan centraal voor Peter Blom’:

‘Iedereen heeft de advertentie ongetwijfeld wel ergens zien hangen: “laten we van Fair Trade een pleonasme maken”. Een doordenkertje van de Triodos Bank, de bank die in 2009 door de Financial Times werd uitgeroepen tot “meest duurzame bank ter wereld”.

De Boeddhistische Omroep Stichting maakte voor het programma Profiel een portret van de personificatie van deze “groene bank”: directievoorzitter Peter Blom. In alles wat Blom doet en zegt, staan de woorden duurzaamheid en passie centraal, zo wordt duidelijk in deze documentaire van Dorothée Forma.

Al geeft hij zelf toe dat duurzaamheid inmiddels een leeg begrip aan het worden is. Het gaat volgens hem om het besef dat achter het woord zit. Dat de aarde eindig is, dat er grenzen zijn. “We gebruiken momenteel meer van de aarde dan dat deze zelf kan genereren. Dat houdt een keer op, er is een omslag nodig. Het is geen kwestie meer van willen, maar van moeten.”

Blom wil “financier van de verandering” zijn en met zijn bank bijdragen aan een betere wereld. Hij ziet overeenkomsten tussen de landbouw en de bancaire wereld waar verbinding en samenhang nodig zijn om succesvol te zijn. Iets dat programmamaker Forma mooi in beeld vangt wanneer ze tijdens een van zijn speeches de beelden versnijdt met Blom die op werkbezoek is bij een biologische boer. Het geld dat in zijn bank omgaat, is in de ogen van Blom onderdeel van een virtuele wereld, de bezoeken aan de boer brengen hem terug in de reële economie, waar het voedsel geproduceerd wordt en waar hij zich laat inspireren door de natuur.

Hij is net als de bank van oorsprong antroposofisch ingesteld, het gaat hem om de ontwikkeling van mens en natuur, niet alleen om de materiële wereld. Toch is het geen dogma binnen de bank, stelt hij. “Het is geen voorwaarde voor medewerkers. De bank was van oorsprong antroposofisch, maar gaat nu zijn eigen weg, al heeft deze filosofie de bank ook veel gebracht.”

Profiel – Peter Blom: Bankier met idealen, Nederland 2, 23.35 uur TV VANDAAG’

Vandaag op de boekenwebsite van NRC Handelsblad (eigenlijk een weblog, maar alla) ‘Parzival gaat over bezieling’:

‘Wekelijks verklaart een Bekende Nederlander in de Boekenbijlage van NRC Handelsblad de liefde aan een boek. Deze week filosoof Ad Verbrugge over Parzival van Wolfram von Esschenbach.

“Rond de eeuwwisseling las ik voor het eerst de Middeleeuwse ridderroman Parzival. Ik zat in een wat zoekende fase van mijn leven. In 1999 was ik gepromoveerd op een kritiek op het denken van de Duitse filosoof Martin Heidegger. Ik had de vrijheid genomen om literatuur te gaan bestuderen die buiten het gebied van mijn proefschrift lagen.

“In The Grail Legend, geschreven door de vrouw en een medewerker van psychoanalyticus Carl Gustav Jung, stuitte ik op Perceval, het heldenepos van Chrétien de Troyes. Zij dichtte in de twaalfde eeuw voor het eerst over deze tafelridder. Ik ben begonnen in Parzival, het dertiende eeuwse gedicht van de hand van Wolfram von Eschenbach, die zich door Chrétien liet inspireren. Het boek is recent nog in een herziene Nederlandse vertaling verschenen.

“Het boek sloeg in als een bom. Met Parzival las ik sinds tijden weer eens literatuur die me fundamenteel deed nadenken over de vraag wat menselijke bezieling is. Een bevredigend antwoord daarop kreeg ik voor het eerst tijdens mijn studie wijsbegeerte in Leiden. Toen ontdekte ik de Russische literatuur, met name Dostojevski, in wiens werk de vraag wat mensen voordrijft een belangrijke rol speelt. Bij Dostojevski was dat waanzin of hartstocht. ‘Wat is bezieling?’ was in 1999 ook de slotvraag van mijn proefschrift.”

U kunt het hele artikel hier lezen.’

En daar gaat het artikel inderdaad verder, maar niet nadat ik eerst onthul, zoals op 30 augustus 2008 in ‘Historie’, evenals op 18 juni 2010 in ‘Klassieker’, dat die recente herziene Nederlandse vertaling van Leonard Beuger is, verschenen bij Christofoor:

‘“In Parzival staat die vraag ook centraal. In de opening van het verhaal volg je de jonge Parzival die na de dood van zijn vader alleen bij zijn moeder Herzeloyde in het woud leeft. Herzeloyde wil haar zoon van de buitenwereld afschermen. Op een dag zet een groep ridders Parzivals hart in vuur en vlam en wil hij samen met hen de Heilige Graal vinden. Wat Parzival precies voortdrijft, wat hem overkomt en hoe hij zich innerlijk ontwikkelt, wordt in het boek breed uitgemeten en in sterke, droom-achtige beelden én metaforen beschreven.

“Door Parzival ben ik een liefhebber van sprookjes geworden, waarschijnlijk ook omdat ik ze vaak aan mijn kinderen voorlas. Ik ben gevoeliger geworden voor het spreken in symbolen. Dat gebeurt ook in Parzival. Op een gegeven moment hoort Parzival vogels zingen in een bos. Dat ontroert hem, zelfs in die mate dat zijn moeder besluit de vogels te laten doodschieten om haar zoon tegen de invloeden van buitenaf te beschermen. Dat is natuurlijk een tot mislukken gedoemde oplossing. In zo’n beeld zit veel waar ik hier helaas nauwelijks op in kan gaan.

“In mijn proefschrift deelde ik Heideggers opvatting dat veel van de psychologische termen geen recht doen aan wie de mens is. Tegelijkertijd ontwikkelde ik een kritiek op Heidegger en met behulp van Aristoteles ontwikkelde ik een alternatief. Ik realiseerde me ook toen al wel dat ik in de toekomst uit andersoortige bronnen diende te putten. Parzival is zo’n bron die ik daarna gevonden heb. Het bewaart een oorspronkelijke ervaring van het menselijk leven, nog niet zo sterk theoretisch gevormd door de moderne filosofie of psychologie.

“Dit soort symbolen maken het boek tot een gids, en tot een spiegel. Het laat je het leven op een andere manier ervaren. Dat van dergelijke ‘symbolen’ zo’n kracht uit kan gaan, heeft mij niet alleen als filosoof, maar ook als singer/songwriter geïnspireerd. Ik kwam er gek genoeg pas onlangs achter dat ik op mijn nieuwe cd Nightplane in de tekst van veel liedjes op zo’n beeldende manier werk.”

Wolfram von Eschenbach: Parzival. Christofoor, 293 blz. € 25,-‘

Toeval of niet, op AntroVista is naast de hierboven genoemde berichten ook deze advertentie van ‘Arme Heinrich’ te vinden:

‘Rudolf Steiner noemt vaak in één adem met de Parzival nog een ander werk uit dezelfde tijd, zij het van een heel ander kaliber: Der Arme Heinrich van Hartmann von Aue, een kort verhaal waarin een ridder melaats wordt, en alleen genezen kan worden wanneer een meisje haar leven voor hem offert.

Een verhaal dat sinds de negentiende eeuw Romantisch zou heten, maar in de dertiende eeuw als een exempel bedoeld was dat duidelijk wilde maken hoe de geest reëel werkt in het leven van de mensen, en hoe morele impulsen gezien kunnen worden als helende krachten in de samenleving. In onze tijd lees je het met verbijstering.

Anders dan Parzival is Arme Heinrich in ons land weinig bekend, wellicht eenvoudig omdat een vertaling uit het Middelhoogduits altijd ontbrak. Leonard Beuger heeft die nu gemaakt en, voorzien van een inleiding, uitgegeven in een keurig klein boekje (A6-formaat, 64 pag, hardcover, linnen bandje).

Verkrijgbaar via www.Boekwinkeltjes.nl of door te mailen naar leonard@moderndutch.nl

Prijs € 9,75, porto € 1,50.’

 

Update 16.35 uur:

Op de mediapagina 29 van NRC Handelsblad vandaag ook een aankondiging van ‘Groene bankier Blom’ (niet online), door dezelfde Hanneke Chin-A-Fo die we ook al tegenkwamen in ‘Meesterschap’ op 11 september van dit jaar. Zij kijkt kritischer naar het programma:

‘De Triodosbank is en vogue. Nu het woord duurzaamheid al weer versleten is en megabonussen taboe zijn, raakt groen bankieren het softe imago snel kwijt. De Boeddhistische Omroep zendt een profiel uit van Triodos-directievoorzitter Peter Blom, de groenste bankier van Nederland.

Blom is al ruim dertig jaar verbonden aan de bank en de stichting die eraan voorafging. Hij is succesvol bankier en ontzettend softe man in één. We zien hem bij klanten op een boerderij met koeien in de wei en varkens in de modder. We zien hem de zeilen van een catamaran hijsen en fietsend door het bos. We horen hoe tijdens een interview in zijn werkkamer (amethisten in de vensterbank) hoe hij zijn positie binnen de bank relativeert.

Het siert Blom dat hij altijd volstrekt zichzelf is, en er geen moeite mee heeft om voor biologisch-dynamische landbouw te pleiten met uitspraken als: “Alle planeetstanden hebben invloed op de aarde en daar moet je als boer mee leren werken.” Hij is antroposoof en kent “geen scheidslijn tussen werk en idealen”.

Documentairemaker Dorothée Forma stelt enkele kritische vragen, maar de bankier en zijn werk blijven onderbelicht. We zien hem niet in de boardroom, of in een stevige zakelijke onderhandeling, of twijfelen aan de duurzaamheid van een investering. Floris Deckers van Van Lanschot is de enige andere bankier die aan het woord komt. Voor de kritische consument van tegenwoordig was het beter geweest als we Blom wat meer echt aan het bankieren hadden gezien.’