Schoolbegin

De scholen zijn weer begonnen! Nou ja, de meeste. De vakanties worden immers gespreid gehouden, ook in de zomer. Alleen de regio Zuid mag er nu nog een weekje van genieten. Hoe dan ook, de Vereniging van vrijescholen heeft de draad intussen alweer opgepakt. En hoe! Klaagde ik vroeger weleens over een gebrek aan informatie, heeft men dat op woensdag 18 augustus in één klap goedgemaakt. Op de nieuwspagina staat sindsdien namelijk ‘Het bestuur praat u even bij’:

‘In de eerste notitie waarin we schreven over de toekomst van de Vereniging van vrijescholen
(Vereniging), hebben we een perspectief voor de lange termijn geschetst. We zijn nu na drie jaar op het punt gekomen van keuzes. Keuzes over de plaats van de Vereniging tussen de scholen en samenhang met de organisaties voor kinderopvang. Keuzes over de positie tussen de andere organisaties rond de vrijescholen, zoals Hogeschool Helicon, Begeleidingsdienst voor vrijescholen, Antroposofische Vereniging in Nederland en de Pedagogische sectie, maar ook tussen organisaties buiten het vrijeschoolveld. Over die keuzes gaan we de komende periode met de leden spreken. Lees verder...’

Wat blijkt? Men heeft gewoon de informatievoorziening aan het bestuur en de schoolleiding van de vrijescholen openbaar gemaakt; dit is de achtste, gedateerd 27 juli:

‘De berichten van “Het bestuur praat U even bij...” behoren in een serie die we als bestuur schrijven vanaf onze benoeming, maart 2007.’

Een uitstekende zet! En waarom ook niet? Er staan toch geen dingen in die men in het algemeen niet zou mogen weten?

‘Onderstaande informatie geven we om u te laten zien wat vanuit onze bestuursvisie is en wordt gerealiseerd.’

Daarom geneer ik me ook niet om een groot deel van deze brief van zes kantjes over te nemen. Ik steek halverwege in, na het noemen van de voortgang van verschillende groepen, en ga door tot het einde. Bent u ook op de hoogte van allerlei zaken die hier al eerder op verschillende manieren aan de orde kwamen.

‘Algemene Ledenvergadering

Op 24 maart vond te Driebergen de eerste Algemene Ledenvergadering (ALV) van 2010 plaats. Van de 42 leden waren 17 aanwezig, zij vertegenwoordigden 156 van het totaal van 219 stemmen.

Deze ALV stond in het teken van de advies van de kristallisatiegroep, ingesteld in de ALV van december 2009, aan de Vereniging en de gevolgen van dit advies voor de regionalisering/bestuurlijke samenwerking, project identiteit en PR/communicatie. De kristallisatiegroep heeft een analyse gemaakt van de processen en projecten die door het bestuur de afgelopen jaren in gang zijn gezet, van de resultaten die zijn bereikt en van de processen en projecten die niet tot resultaat willen komen. Zij heeft in het licht van de continuering van het vrijeschoolonderwijs aangegeven voor welke keuzes de Vereniging nu staat. De Vereniging dient zich te richten op twee kerntaken, kwaliteit van scholen en dienend leiderschap op inspiratie, welke zijn uitgewerkt in adviezen op gebied van positionering, prioritering en structurering. De vergadering heeft het advies uitgebreid besproken, van kanttekeningen voorzien en aanvullingen gegeven. Het bestuur heeft van de leden instemming gekregen om op basis van dit advies te gaan handelen. Regionalisering, identiteit en PR/communicatie worden verderop in dit bericht besproken. Op de agenda stond ook de herverkiezing van het bestuur. Het bestuur is voor een tweede termijn van drie jaar verkozen. Voor uitgebreide informatie zie het verslag van deze ALV.

Bureau van de Vereniging

De personeelssamenstelling van het bureau van de Vereniging heeft inmiddels een aantal wijzigingen ondergaan. Per 1 juni heeft Pieter Verhage, coördinator ict-projecten, het bureau verlaten. Hij heeft aangegeven zijn bedrijf verder te willen ontwikkelen. Hij zal de Vereniging nog enige tijd ondersteunen tot dit gebied is ingevuld. Melania Korver is per 1 juli het bureau komen versterken in de functie van office manager. Tot haar taken hoort het secretariaat, op gebied van planning, structuur en vorm, tot een eenheid te brengen. Gerda van Heijst gaat de functie van ambtelijk secretaris vervullen, zij blijft de dagelijks verantwoordelijke voor het bureau.

Nog in te vullen blijft de functie pr/communicatie/website. We overwegen een proefproject te doorlopen waarbij we vanuit de praktijk de website laten beoordelen en ook kritisch kijken waar onze kansen in communicatie toenemen.

PR/communicatie en website/extranet

In de ALV van december 2009 is de besluitvorming om een nieuwe website in te richten uitgesteld en afhankelijk gemaakt van het advies van de werkgroep PR en communicatie. Deze werkgroep heeft in de ALV van maart 2010 haar advies gepresenteerd. Zij heeft allereerst een positioneringsstatement geformuleerd, waarin staat wat we bij de klanten over vrijescholen over het voetlicht willen brengen. Daaropvolgend zijn doel van de communicatie en doelgroepen vastgesteld en instrumenten benoemd. Op basis hiervan kan de website opnieuw worden ingericht en de functie communicatiemedewerker worden opgesteld. Het bestuur gaat dit nu uitwerken en komt in september met verdere invulling. Niet onvermeld mag blijven dat de werkgroep de Vereniging adviseert een naamsverandering van vrijescholen te overwegen.

Taskforce Zwakke Scholen

Schreven we in het vorige bericht nog over 12 zwakke vrijescholen. Inmiddels is dat aantal teruggebracht tot 3. Dat alles in een tijdbestek van een half jaar. De verwachting is dat in de tweede helft van het jaar alle zwakke scholen van de lijst gaat en dat ook het aantal zeer zwakke scholen, nu nog twee scholen, nogmaals halveert. Daarmee hebben de vrijescholen een niet geringe prestatie geleverd, waarvan melding wordt gedaan in het onderwijsverslag van het ministerie van OCW, De staat van het onderwijs, Onderwijsverslag 2008/2009 .

MichaëlConferentie

De MichaëlConferentie op 5 oktober a.s. wordt een bijzondere conferentie die afwijkt van de conferenties van afgelopen jaren. Bij de nieuwe opzet heeft het bestuur van de Vereniging van vrijescholen gekozen voor een nieuwe wijze van uitnodigen. De schoolleiders en leiding kinderopvang spelen straks een cruciale rol bij het tot stand komen van het deelnemersveld.

Op 5 oktober willen we de voortrekkers in het vrijeschoolonderwijs op de conferentie verenigen. De MichaëlConferentie wordt een ontmoetingsplatform voor maximaal 250 mensen. De dag moet eindigen met thema’s die door deelnemers aan de conferentie worden opgepakt, toegeëigend en in de loop van de tijd uitgewerkt. De MichaëlConferentie van 2010 is de opmaat van een ontwikkelingsproces met een spanningsboog van 10 jaar. We willen dan een grote conferentie voor 1000 mensen uit diverse maatschappelijke gebieden organiseren, waar het vrijeschoolonderwijs zich presenteert als een maatschappelijke factor van betekenis en waarbij het onderscheid t.o.v. het reguliere/overige onderwijs in al haar facetten zichtbaar wordt.

De uitnodigingsbrief is inmiddels aan de scholleiders en de leiding van deelnemers aan het platform kinderopvang verstuurd.

Project Kenniscentrum

Het positioneren van een kenniscentrum voor vrijeschoolonderwijs is een ingewikkelde vraagstelling. De kristallisatiegroep en het bestuur hebben geen eerste prioriteit toegekend aan dit project. Nodig voor verdere ontwikkeling van dit kenniscentrum zijn een nadrukkelijke saamhorigheid tussen de scholen, beeldvorming op de achtergrond en inhoud van het vrijschoolonderwijs en meer toegang tot het primair onderwijs en kinderopvang. Intussen wordt er gewerkt aan het verhelderen van voorwaarden om een kenniscentrum toekomstig te positioneren. Het APS is gevraagd haar visie in dezen te geven. Op verzoek van het bestuur heeft Tamara Čop een beperkt onderzoek op bestaande stukken uitgevoerd, wat geleid heeft tot een kort advies aan het bestuur. Ook is het kenniscentrum thema van overleg bij Helicon en de Begeleidingsdienst. In toenemende mate wordt zichtbaar dat in een samenhang van dusdanig kleine organisaties op antroposofische (educatieve) inspiratie samenwerking noodzakelijk is. Met onze internationale relatie, de European Council for Steiner Waldorf Education (ECSWE), wordt onderzocht waar samenwerkingsvormen mogelijk zijn en waar eventueel versnelde aansluiting gevonden kan worden.

Project Identiteit

In maart heeft Jan Alfrink, projectcoördinator Identiteit van vrijescholen fase 2, zijn conclusies en aanbevelingen gepresenteerd aan het bestuur. Het bestuur heeft deze overgenomen en voorgelegd aan de ALV van maart. De beschrijving van Wat is een vrijeschool, de opdracht voor fase 2, is niet tot stand gekomen. De projectcoördinator heeft in zijn gesprekken met belanghebbenden en in de regionale bijeenkomsten opnieuw kritiek ontmoet over procedure, afstemming en de vraag Wie is eigenaar? Hij heeft gezocht naar aanknopingspunten in de omgeving van scholen die het proces belemmeren. Zijn belangrijkste conclusie is dat borging, draagkracht en verantwoordelijkheid van scholen een belangrijke voorwaarden zijn voor afstemming en instemming over identiteit. Een goede schoolorganisatie is de basis voor het kunnen gaan werken aan identiteit, daar geeft hij aanbevelingen voor. In de ALV was begrip voor de conclusies en aanbevelingen maar ook ongeduld met name van VO-scholen die met ongeduld op dit op dit stuk zitten te wachten. Het moet toch mogelijk zijn dat in 2 A4tjes de identiteit wordt beschreven? klonk in de vergadering. Waarop is voorgesteld dat de platforms KO, PO en VO dit dan op korte termijn gaan uitwerken. Zij zijn deze uitdaging inmiddels aangegaan. De vragen, zie projectbeschrijving, voor te leggen aan de colleges en NOP, ouders/MR, schoolleiding, besturen van vrijescholen, en organisaties voor kinderopvang worden voorbereid en in fase drie rondgestuurd en om antwoord gevraagd.

Project 2010 (VO)

Project 2010 gaat haar laatste fase in. Het is in 2008 als een driejarig project gestart als vervolg op Project 2000. Project 2000 heeft zich vooral gericht op de omvorming naar scholengemeenschappen met vwo-havo-vmbo-t licentie. Bij Project 2010 gaat het om een kwaliteitsslag, om vernieuwing van leerplaninhouden en van onderwijskundige samenwerkingsvormen (met behoud van de nu gerealiseerde omvorming). Waarmee we een antwoord willen formuleren op de vragen van leerlingen in deze tijd.

In maart heeft een tweede bijeenkomst plaats gevonden met de projectleiders, het was een werkmiddag waar de nadruk lag op de afronding van het project. Centraal stonden de vragen: Wat waren de sterke en zwakke kanten in je project op school? Is het overdraagbaar? Hoe gaat het eindrapport eruit zien? Door elkaar kritische vragen te stellen over wat we in het eindrapport graag zouden willen lezen, ontstond er een open en werkzame sfeer. De middag heeft opgeleverd dat duidelijker is wat er in de eindrapportage moet komen te staan, ook om de projecten overdraagbaar te maken, één van de doelstellingen van het project. De eindrapportage zal in december worden afgerond.

Taskforce regionalisering/bestuurlijke samenwerking

In de ALV van maart is het advies van Ewout Cassee aan het bestuur over de volgende fase in de bestuurlijke samenwerking besproken. Daarin staat een stappenplan om het proces van samenwerking dat steeds stokt een juiste impuls te geven. Het uitgangspunt is van onderop te beginnen, vanuit de idee van samenwerking en niet met fusie als vertrekpunt. De Vereniging heeft in dit proces een stimulerende en faciliterende rol. De inbreng van Begeleidingsdienst van vrijescholen en Centrale Administratie wordt tot nu toe gemist. Het bestuur is na instemming in de ALV aan de slag gegaan met de uitwerking. De scholen zijn ingedeeld in vijf regio’s, per regio is geïnventariseerd welke clusters dan wel eenpitters er zijn, waar welke processen lopen, en waar de eerste stappen nog moeten worden gezet. Om het proces de nodige snelheid te geven komt er voor iedere regio een coördinator met opdracht die afgestemd is op de stand van zaken. Het beleid is dat in iedere regio binnen een tijdsbestek van een jaar samenwerking tot stand is gekomen. In Midden Nederland en Haarlem e.o. heeft dit inmiddels tot eerste afstemming geleid. In Midden Nederland zal begin september de coördinator aan het werk gaan. (...)

Ten slotte

Het bovenstaande laat zien dat de Vereniging op vele gebieden aan het werk is, dat veel personen, bestuur, coördinatoren, bestuursleden van scholen, schoolleiders, leraren en externen een groot aantal thema’s hebben opgepakt. De Vereniging heeft zich de afgelopen jaren ontworsteld aan het beeld van een organisatie waarin een duidelijke afstand beleefbaar werd tussen leden en bestuur, zeker in de ALV. We groeien naar een organisatie waar mensen die op allerlei niveaus in en rondom het vrijeschoolonderwijs en de pedagogiek vanuit de antroposofie werkzaam zijn, weer betekenis aan het verenigen willen geven. We willen in gesprek blijven, werken aan kwaliteit van scholen en identiteit van het onderwijs, aan de twee kerntaken die de Vereniging zich heeft gesteld.

Vooral samenwerken in regio’s, tussen alle werkgebieden vraagt om een gemeenschappelijke inspanning. We roepen een ieder op te ondersteunen in het perspectief van inhoud en strategie om te komen tot goed georganiseerd en sterk vrijeschoolonderwijs en kinderopvang.

Het bestuur van de Vereniging van vrijescholen
Christianne Verbraeken
Frans Ebskamp
Leo Stronks’