Nieuwe mensen

Wat gaat de tijd toch snel. Het is al bijna een jaar geleden (het was op 12 september 2009 in ‘De Haan’) dat ik expliciet aandacht schonk aan de biografieën van Nederlandse antroposofen op de website van de Antroposofische Vereniging. Toen waren er vijftien; het afgelopen jaar – ik weet niet wanneer precies – zijn er twee bijgekomen (hoewel die van Ita Wegman nog altijd oningevuld is): Daan van Bemmelen en Henriëtte Moulijn-Haitsma Mulier.

Om al dat Duits van de laatste dagen eens te doorbreken, volgt hier de interessante tekst van Freya Steffelaar-Moulijn over de laatstgenoemde:

‘Hester Henriëtte Jacoba Haitsma Mulier werd op 19 november 1877 geboren in het Friese Oldeboorn, de plaats waar haar vader burgemeester was. Na haar schooltijd op de Hogere Meisjesschool in Arnhem studeerde ze Nederlandse taal en literatuur aan de Universiteit Utrecht. In 1902 trouwde ze met de schilder en lithograaf Simon Moulijn. Hij opende haar de ogen voor de kunst en was zelf een overtuigd sociaaldemocraat. Vanuit de kunstenaarskolonie in Laren onderhielden ze veel contacten met gelijkgestemde kunstenaars uit Amsterdam. Tot hun vrienden in Laren behoorden ook de schilder Ferdinand Hart Nibbrig, wiens vrouw, Jo Hart Nibbrig-Moltzer, Rudolf Steiner gevolgd was bij zijn overstap van de Theosophische Gesellschaft naar de Anthroposophische Gesellschaft.

Toen haar beide zonen groter waren, legde Henriëtte Moulijn zich toe op activiteiten voor de sociaaldemocratische vrouwenbond. Zij hield er voordrachten over Karl Marx, moederschapsloon en het vrouwenkiesrecht. Na de Russische revolutie van 1917 en de in 1918 mislukte revolutie van de Nederlandse socialistenleider Troelstra keerde het echtpaar Moulijn het socialisme teleurgesteld de rug toe. Via haar vriendin Jo Hart Nibbrig had Henriëtte Moulijn al eerder kennis gemaakt met de antroposofie, maar het was de sociale driegeleding die haar uiteindelijk het sterkst raakte en haar deed besluiten om zich aan te sluiten bij de Anthroposophische Gesellschaft. Zij en haar man bezochten het eerste Goetheanum en konden Rudolf Steiner persoonlijk meebeleven.

Henriëtte Moulijn zocht steeds naar de brug tussen de aarde en de geesteswereld die in haar bewustzijn zo’n sterke plaats innam. Deze zoektocht kwam ook tot uitdrukking in haar gedichten, die de dichter Albert Verwey in zijn tijdschrift De Beweging publiceerde. Hij adviseerde haar om in haar gedichten geen vrij ritme te gebruiken, maar te kiezen voor een vastere vorm. Dit leidde er toe dat zij een vertaling maakte van de sonnetten van Shakespeare, die in 1923 uitkwamen. Enkele jaren daarna vertaalde zij de mysteriedrama’s naar het Nederlands. In 1928 verscheen De Poort van de Inwijding en in 1938 De Peiling der Ziel. De Commentaarbrieven bij de Mysteriedrama’s van haar vriendin Adelyde Content vormden hierop een aanvulling. Ook vertaalde zij de Zielenkalender.

Na de oprichting van de “Anthroposophische Vereeniging in Nederland” in het jaar 1923 werd zij hoofdredacteur van het Nederlandse nieuwsblaadje en schreef in die hoedanigheid tal van artikelen. Vanwege onenigheid met de voorzitter van de Nederlandse vereniging, F.W. Zeylmans van Emmichoven over de inhoud van het blad, legde zij haar redactiewerkzaamheden in 1931 neer en zegde kort daarop haar lidmaatschap van de vereniging op. Toen na de uitsluiting van Zeylmans in 1935 de “Nederlandsche Afdeeling” van de Allgemeine Anthroposophische Gesellschaft werd opgericht, sloot zij zich aan bij die groep.

Tot aan de Tweede Wereldoorlog was zij vaak op bezoek bij haar vriendin Jo Hart Nibbrig, die verhuisd was naar Dornach. Voor zij op 1 december 1948 overleed, vier weken na haar echtgenoot, maakte zij nog mee dat Spiegelingen, een band met gedichten van haar hand, werd uitgegeven. In die gedichten komen de nood van de oorlogsjaren en de hoop op “nieuwe mensen” tot uitdrukking.’