Metgezel

Op woensdag 18 augustus is sociaaltherapeut Johannes Krausen plotseling overleden. Bekend is hij van het boekje ‘Gesprek voeren met mensen die niet kunnen praten’ uit 1997, destijds uitgegeven door ‘Stichting onderzoek je eigen werk’ in Arnhem. Het boekje telt slechts 24 bladzijden, maar er staan heel essentiële dingen in:

‘Een werkplaatsleider van een bakkerij laat zien hoe hij een weg gaat in het vormgeven van die bakkerij door het gesprek aan te gaan met de diepgestoorde bakkers, die in eerste instantie niet praten. Met het gesproken woord stapt hij “hoger” in, trekt de anderen omhoog, en komt zo tot een gelijkwaardig gesprek. Verrassend is hoe voor de diepgestoorde mens, die een grote behoefte heeft aan dagelijkse zorg, een ontwikkelingsperspectief opent.’

Dit boekje is ook direct te downloaden van de website van De Vries & Partners (hier staat overigens dat het boekje uit 1996 stamt):

‘Een werkplaats in een instituut voor diepgestoorde mensen. Hoe geef je zo’n plek vorm als je de intuïtie hebt deze mensen als volwassen medewerkers serieus te nemen? Ook al kunnen ze niet of nauwelijks praten. In dit geval gaat het om de bakkerij. De werkplaatsleider laat zien hoe hij toch tot een gelijkwaardig gesprek komt. Daarbij opent zich een ontwikkelingsperspectief voor de diepgestoorde mens, die uitgaat boven de behoefte aan dagelijkse zorg. (hier te downloaden)

Deze publicatie is ook in het Duits verkrijgbaar: “Gespräche führen mit Menschen, die nicht sprechen können”, Verlag am Goetheanum, 1999. ISBN 3-7235-1059-0. De Engelse vertaling (Conversing with those unable to speak) kan ook gedownload worden.’

Dit boekje staat uiteraard ook op de website van Johannes Krausen zelf (onder ‘Meer informatie’, en dan ‘Publicaties’; dit is weer zo'n website waar je helaas niet direct naar door kunt klikken), of liever gezegd, van zijn eigen initiatief, ‘Woonproject Metgezel’ (de volgende tekst is te vinden onder ‘Diensten’, en dan ‘Wonen’):

‘Aan de Kanaaldijk te Koedijk staat een boerderij, “Metgezel” genaamd. In die boerderij woont Johannes met zijn kinderen, samen met vier mensen met nog te ontdekken mogelijkheden (ook wel eens genoemd: met een verstandelijk handicap). In en om de boerderij is veel ruimte en in die ruimte kan van alles gebeuren; binnenshuis is er een gezellige kolenkachel, er is een moestuin, een kruidentuin, er is een konijnenberg, een plek om te klussen en te knutselen, er is de kanaaloever om te vissen of te kanoën, afijn, te veel om op te noemen. Voor iedere deelnemer is een eigen kamer beschikbaar, enz.’

Maar juist op deze plek is wél direct door te klikken naar ‘Lees meer over het woonaanbod, klik hier...’:

‘De woonboerderij biedt een huislijke, warme omgeving aan waar de deelnemer, alleen of samen met de andere deelnemers (inclusief Johannes) kan koken, eten, de was doen etc. Ook het alleen of samen verzorgen van de moestuin en de dieren is mogelijk. Bij “Metgezel” wordt samengewoond en geleefd met het idee “ieder mens is anders maar gelijkwaardig aan de ander”. Leven doe je met elkaar, leren doe je van elkaar en hoe dat gaat is iedere keer weer een verrassing.

De uitdaging van de initiatiefnemer bestaat in het voeren van een gemeenschappelijk huishouden met de deelnemers onder gebruikmaking van gezichtspunten, die hij oorspronkelijk in het arbeidsproces ontwikkeld heeft. Dit “aanbod” doet een natuurlijk (impliciet) appèl op het maken van keuzes. De deelnemer kan leren zijn eigen verhouding te vinden tot, en een bijdrage leveren aan een hem/haar kenbaar en inzichtelijk sociaal netwerkwerk.

Metgezel biedt sinds vijf jaar dagactiviteiten aan op de boerderij “de Buitenplaats” te Eenigenburg. Het aanbod aldaar is geschikt voor mensen uit diverse doelgroepen. Op een locatie in Koedijk vindt het wonen plaats. Dit is bedoeld voor mensen met een grotere mate van zelfstandigheid.

Het is bij voorbaat niet uitgesloten dat deelnemers aan het wonen ook deelnemen aan de dagbesteding van Metgezel. Echter, het is de verwachting dat deze deelnemers op zoek zullen gaan naar dagbesteding, vrijwilligerswerk of een baan elders. Deze ontwikkeling, als uiting van groeiende zelfstandigheid van de deelnemer, zal vanuit Metgezel gestimuleerd en begeleid worden.’

Als je de website van Metgezel opent, krijg je in het menu links bij ‘Over Metgezel’ deze korte tekst voorgeschoteld:

‘Rik is een jonge man met een verstandelijke belemmering die lang thuis heeft gezeten omdat hij in schoolse zetting niet te hanteren buien vertoonde. Hij noemt de oorzaak daarvan zelf gespannenheid.

De werkbegeleider vraagt: “Hoe voelt dat dan?”
Rik: “Ik ben bang mijn houvast te verliezen.”
De werkbegeleider: “Help eens mee een gereedschap te vinden wat behulpzaam kan zijn om jezelf aan vast te houden, is dat de kruiwagen of is dat de schoffel?”
Rik weet het al: “Dat is de hak, waarmee ik wel eens elzen rooi.”

Hierboven is een voorbeeld verteld over hoe het in het werk toegaat.’

Daar vlak onder wordt de werkwijze onder woorden gebracht (onder het item ‘Johannes’):

‘De initiatiefnemer, Johannes Krausen (1953), begeleidt sinds 30 jaar mensen met een zorgvraag.

Zijn werkwijze:

“Iedere mens is volgens mij uniek en heeft in wezen alle hulpbronnen om zijn problemen op te lossen zelf beschikbaar.”
“Een probleem zie ik als een onafgemaakte oplossing.”
“Ik hou ervan om open en met humor naar anderen, mijzelf en de wereld te kijken. Die blik schept meestal nieuwe speelruimte.”
“Ik vind het geweldig om iemands kwaliteiten (opnieuw) inzetbaar te maken, zodat zijn of haar potentieel vollediger tot uiting kan komen.”
“Mijn grote passie is het werken met verhalen.”
“Ik word zelf geïnspireerd door iemand ‘eigenwijsheid’, de wijsheid die in alledaagse gebeurtenissen schuil gaat, de natuur, natuurvolken, stilte, en allerlei sprookjes en legenden.”’

Onder ‘Nieuws’ in het menu links is ook een item ‘Nieuwsbrief’ te vinden. Daarbij zit ook deze ‘Nieuwsbrief 18’ van ‘Augustus 2009, 7de jaargang’:

‘In de kleinste plas
spiegelt het heelal
-Chinese wijsheid-

Geachte lezer,

Deze week hebben wij afscheid genomen van Koen Siemerink; geheel volgens plan overigens want na het vertrek van zijn vriend Rik Roos was het voor Koen eens te meer duidelijk dat hij geen boer wilde worden. Als ik Koen goed heb begrepen wilde hij heel graag beroemd worden. Ik schoot toen in de lach en geef dat ook eerlijk toe; nu, achteraf, denk ik: “Dat wil ik ook, en wie eigenlijk niet?”

Een bijzondere moment van het afscheid is in woord en beeld vastgelegd en terug te zien op de webblog van Michiel Wijnberg. Zie verder op http://michielwijnbergh.blogspot.com

De beelden spreken volgens mijn volle overtuiging voor zich. Het opmerkelijke is dat de fotograaf (die de Triodos Bank gestuurd had) op het goede moment alert handelt.

En het is echt waar, zo wil ik wel, samen met Koen en alle andere werkers van Metgezel beroemd worden!

Veel plezier ermee,
Johannes Krausen’

Op de website van Triodos Bank, ‘Mijn geld gaat goed’, is ‘Werkproject Metgezel’ inderdaad officieel terug te vinden onder ‘Maatschappelijke projecten (Sociale economie)’:

‘Johannes Krausen is heilpedagoog en sociaal therapeut en biedt op Zorgboerderij Metgezel dagbesteding, naschoolse opvang en begeleid zelfstandig wonen aan mensen met een verstandelijke beperking. Sinds 1995 is hij werkplaatscoördinator geweest op Midgard. Vanuit daar heeft hij onderzoek gedaan en gepubliceerd naar de communicatie met zorgvragers. Sinds 2003 is Johannes Krausen voor zichzelf begonnen met het aanbieden van dagbesteding. Dit doet hij in samenwerking met boerderij De Buitenplaats te Eenigenburg, de Raphaëlstichting en Stichting Landzijde.’

Maar we zijn natuurlijk het meest benieuwd naar dat fotoverslag van Michiel Wijnbergh zelf, van vrijwel een jaar geleden, op 27 augustus. Wie herinnert zich die beelden niet, letterlijk en figuurlijk, onder de titel ‘Een goede baas’:

‘Koen is een jongen met het syndroom van down, ik schat hem een jaar of 20. Twee dagen per week brengt hij de dag door, nee, werkt hij bij Werkproject Metgezel, een soort zorgboerderij in het Noord Hollandse Eenigenburg. Op de dag dat ik bij Metgezel initiatiefnemer Johannes Krausen kom fotograferen voor Triodos Bank, is het de laatste werkdag van Koen. We voeren een kalf twee volle flessen melk, en daarna is het pauze. In de kantine wil Koen wat zeggen. Hij gaat staan, pakt uit zijn rugzak een in cellofaan verpakte fles Noord Hollandse kruidenbitter. “Omdat het de laatste dag is dat ik hier werk”. Dan een arm om de schouder van Johannes, en terwijl hij hem de fles in de handen duwt: “Je was een goede baas!”

Er moest bijkans een traantje worden weggepinkt. Prachtig. Nooit heb ik een welgemeender compliment horen uitdelen én zien ontvangen.’

Johannes wordt maandag 23 augustus om 12.00 uur begraven in Tuitjenhorn. Het afscheid in Metgezel is om 11.00 uur.