Toegevoegde waarde

Meteen na de ‘derde dinsdag in september’ kon een kind op zijn vingers natellen dat hier herrie van zou komen: het plan van de staatssecretaris van Financiën om complementaire behandelvormen nu toch met 19% btw te gaan belasten. In mijn bericht hierover met de titel ‘Herrie’ haalde ik de weblog van Aertjan Grotenhuis op de website van NRC Handelsblad aan. Zijn bijdrage ‘Alternatieve artsen moeten toch btw betalen’ had toen vier reacties gekregen. Inmiddels zijn dit er al 25 geworden. De vijfde reactie, van Xavier Beijering, is bepaald humoristisch, maar maakt wel duidelijk waar het probleem zit. In de achttiende reactie op de daarop volgende donderdagmiddag, van Ed Brink, worden de argumenten tegen elkaar afgewogen:

‘De huidige regering zegt aandacht voor het milieu en ecologie te hebben. Ze wil zelfs de belastingen vergroenen. Als de regering dit echt wil dan vraagt dit juist een stimulering van de complementaire geneesmethoden. Bij deze methoden staat het milieu en energiehuishouding van de patiënt centraal. Er worden voornamelijk natuurlijke materialen gebruikt en [de middelen, MG] zijn vergeleken met de reguliere zorg goedkoop in het gebruik.

Met name in de Verenigde Staten worden complementaire geneeswijzen juist gedoceerd aan de belangrijkste universiteiten en vele vooraanstaande ziekenhuizen hebben een aparte complementaire afdeling om de patiënt meer in zijn totaliteit te kunnen behandelen.

Waarom? Omdat het allemaal onzin is? Omdat het niet bewezen is dat het werkt? Integendeel! Steeds meer onderzoek laat zien dat complementaire geneesmethoden wel degelijk effecten sorteren. Het kan juist de gezondheidszorg bevorderen en zelfs de totale uitgaven aan de gezondheidszorg verlagen. Er zijn vele argumenten om de complementaire zorg juist te bevorderen in plaats van af te straffen met een btw heffing.

De complementaire zorg is voor de huidige machtstructuur in de gezondheidszorg met name de farmaceutische industrie eerder een bedreiging omdat de middelen die gebruikt worden niet te patenteren zijn en dus voor grote winsten niet interessant. Hun grote lobby en sympathie wordt groots gebruikt om de complementaire geneesmethode in diskrediet te brengen. Als er maar hard genoeg geroepen wordt dat het niet bewezen is, dan blijft een ieder het geloven, ook al zijn er genoeg onderzoeken die het tegendeel bewijzen (o.a. kan onderzoek bekeken worden op http://www.VHAN.NL).

Nederland blijkt in Europa het land dat het minst gebruik maakt van de complementaire zorg. Het is zeer de vraag of dit een verdienste is. We lopen juist ernstig achter in de ontwikkeling van de complementaire zorg. De financiële mogelijkheden om onderzoek te doen is zo goed als nul. De btw verhoging lijkt de zoveelste poging van de anti-complementaire zorg lobby om de zorg de das om te doen.

Een ander aspect van de voorgenomen btw belasting is dat vele mensen vooral met een laag inkomen gepakt worden. Als uiteindelijk uit nood een complementair werkende arts wordt geraadpleegd, moeten de meeste mensen sowieso al een flinke eigen bijdrage leveren omdat de kosten niet volledig te verzekeren zijn. De kosten zullen nu voor hen nog groter worden. Een extra verzwaring van de uitgaven van een kwetsbare groep die door de meestal chronische klachten al meer geld kwijt zijn aan hun zorg. Zij moeten extra betalen terwijl ze daarbij de onkosten van de totale gezondheidszorg juist verlagen door minder gebruik te maken van de reguliere zorg.’

Iemand die zelf chronisch ziek is, maakt zich boos als als tegenargument Sylvia Millecam weer van stal wordt gehaald:

‘Dat is nu al 5 jaar het paradepaardje van de tegenstanders van alternatieve geneeswijzen! In die 5 jaar tijd is er blijkbaar niet veel misgegaan bij de alternatieve artsen! Realiseer je, dat er per jaar 3.000 mensen sterven door medische missers! Dat zijn er dus, sinds de dood van S. Millecam, al 15.000! Daarover hoor je niets, want die zijn regulier behandeld. En wat over de 180.000 mensen in Nederland, die blijvende gezondheidsschade hebben ten gevolge van de medische behandeling, noem je dat effectief? En wist je dat Sylvia Millecam bewust koos om niet regulier behandeld te worden omdat een vriendin met een soortgelijke ziekte regulier behandeld was, en op een vervelende manier gestorven? Daarover hoor je niets! En denk je nou echt, dat mensen met een verkoudheid naar een alternatieve arts gaan? Verkoudheden gaan vanzelf over, mensen gaan meestal pas naar een alternatief arts als er op een gangbare manier niets aan hun klacht te doen is, dus dat zijn meestal de meest moeilijke gevallen!’

Dit alles maakte dat Aertjan Grotenhuis afgelopen donderdagavond op dit onderwerp terugkwam, met een nieuw bericht onder de titel: ‘Kamer lost schot voor de boeg’. Hij schreef naar aanleiding van de felle discussie die over de alternatieve btw is ontstaan:

‘De Tweede Kamer waarschuwt staatssecretaris Jan Kees de Jager. (...) Als de staatssecretaris niet wil toegeven, komt het tot een confrontatie met de Kamer in een spoeddebat.

Wat de btw-heffing over de diensten van alternatieve artsen betreft, hebben GroenLinks (Jolande Sap) en de VVD (Johan Remkes) het voortouw. Zij willen de behandeling van het Belastingplan 2009 niet afwachten maar wensen meteen een debat met de staatssecretaris. PvdA-woordvoerder Paul Tang, wist de gemoederen vanmorgen nog te sussen. Hij wil De Jager eerst nog de kans geven zijn redenen voor de btw-verzwaring uiteen te zetten voordat het tot een debat komt. Die kans krijgt de staatssecretaris nu, maar wel onder de dreiging van het debat.’

Tot op dit moment zijn hierop 18 reacties verschenen. En de discussie gaat nog steeds door. Ook Jan Willem Nienhuys, de nieuwe hoofdredacteur van de website van de Vereniging tegen de Kwakzalverij, mengt zich in het debat. Met de bekende opvatting:

‘De Vereniging tegen de Kwakzalverij steunt het plan om alle alternatieve geneeskunde onder de btw te laten vallen en de privileges van dokters op te heffen. Maar in de visie van de VtdK is dit slechts een begin. De bewezen effectieve geneeskunde moet helemaal losgemaakt worden van andere behandelwijzen. Zie >hier< de volledige visie van het bestuur van de Vereniging tegen de Kwakzalverij.

In mijn eigen woorden anders samengevat: het plan is helemaal niet om de acupunctuur duurder te maken. Er zijn heel veel acupuncturisten die toevallig geen arts zijn en die precies even goed zijn in de toediening van dit soort placebogeneeskunde. De prijzen daarvan gaan helemaal niet omhoog. Het plan is om de ongelijkheid op te heffen: gelijke diensten, gelijke belastingtarieven.’

Zo kan het nog erg interessant gaan worden: vorig jaar wilde de politiek zich niet uitspreken over de waarde van complementair, maar alleen over de belastingmaatregel. Lees je echter de volledige visie van de bestuur van de Vereniging tegen de Kwakzalverij, zoals de link van Nienhuys aangeeft, dan zie je dat het op deze manier niet alleen een gepolitiseerde kwestie hoeft te blijven, maar ook een echt inhoudelijke kan worden. Men heeft daar waarschijnlijk niet in de gaten dat het tij begint te keren – of juist wel, omdat men de zaak begint te verliezen en het pleit kan worden beslecht; dan is dit een laatste wanhoopsdaad – en dat deze actie daarom sterk in hun nadeel kan gaan werken. Het bestuur schrijft namelijk:

‘De Vereniging tegen de Kwakzalverij (VtdK) ziet elke vermenging van alternatieve geneeskunde met reguliere geneeskunde als ongewenst. De reguliere geneeskunde vindt dat alle behandelingen op deugdelijk onderzoek moeten berusten of in elk geval natuurwetenschappelijk aannemelijk behoren te zijn. De alternatieve geneeskunde bestaat per definitie uit behandelingen en diagnostische methoden die op zijn best placebogeneeskunde zijn. Bewijzen dat die beter werken dan een geloofwaardig placebo zijn er niet.

De alternatieve artsen proberen hun gebrek aan deugdelijke bewijzen op allerlei manieren te maskeren. De zes belangrijkste alternatieve artsenorganisaties (samen nog geen 900 artsen en tandartsen) hebben zelfs een “position paper” (te verkrijgen via de websites van VHAN en ABNG-2000) opgesteld, waarin ze betogen dat hun activiteiten eigenlijk gezamenlijk een specialisme vormen, vergelijkbaar met dat van een internist, chirurg of huisarts. Zij protesteren tegen het plan, omdat zij er terecht een ondermijning in zien van hun bewering dat ze meer doen dan wat elke lekentherapeut, of die nu acupuncturist of magnetiseur is, ook kan en doet.’

Haar visie op het belastingplan 2009 besluit zij door dit gegeven opnieuw op de spits te drijven:

‘De VtdK steunt het plan van “Aanpassing btw-vrijstelling medische diensten”, maar hoopt dat dit slechts een eerste serieuze stap is op weg naar de totale scheiding van enerzijds geneeskunde die in deugdelijk wetenschappelijk onderzoek bewezen is en anderzijds alle andere behandelwijzen. Een veel belangrijker stap zou zijn dat de verzekeringen niet meer aan koppelverkoop doen, dat wil zeggen dat zij ophouden in aanvullende verzekeringen reguliere en alternatieve behandeling als een geheel aan te bieden.

Het minuscule groepje bekende alternatieve artsen en tandartsen (circa 1350 personen, nog geen 2% van het totaal) maakt luidruchtig bezwaar tegen het intrekken van hun privileges, maar de VtdK hoopt dat de overheid en het parlement zich daardoor niet laten intimideren.’

Bij het eerstgenoemde weblogbericht was ook deze reactie:

‘inderdaad wordt het tijd dat het electoraat, het kiezersvolk nu opstaat tegen dit onrecht. Gelukkig dat er al een Patiënten Platform Complementaire Geneeskunde is opgericht, waar direct 9 patiëntenverenigingen bij zijn aangesloten: http://www.ppcg.nl. Onder het kopje nieuws is voor ons een voorbeeldbrief voor onze volksvertegenwoordigers. Die zullen wel voor ons willen opkomen tegen dit onchristelijke voornemen van “staatsman” Jan Kees de Jager.’

Het loont inderdaad de moeite om naar dat Patiënten Platform Complementaire Geneeskunde te gaan.

‘Complementaire gezondheidszorg omvat onder meer homeopathie, acupunctuur, antroposofische gezondheidszorg, natuurgeneeskunde en manuele therapie. Deze wordt verleend door artsen en andere zorgverleners, naast reguliere zorg of in plaats daarvan. Ieder jaar gebruiken meer dan 1,5 miljoen mensen in Nederland enige vorm van complementaire gezondheidszorg.’

Op de nieuwspagina is dit te lezen:

‘Het PPCG heeft een persbericht uitgestuurd en een brief naar de Vaste Kamercommissie van Financiën en VWS gestuurd om bezwaar te maken tegen de voorgenomen maatregel om BTW te heffen op de consulten van complementair werkende artsen. Klik op brief aan de Vaste Kamer Commissie om de brief te lezen. Het persbericht treft u hieronder aan. U treft onder aan het persbericht een voorbeeldbrief aan die u kunt downloaden als u ook een signaal wilt afgeven.’

Dat dit succes heeft, blijkt ook uit de weblog van Aertjan Grotenhuis, waar hij op zijn bericht van afgelopen donderdag nog een bijzondere, want politiek gevoelige reactie kreeg, namelijk van het Tweede-Kamerlid van GroenLinks, Jolande Sap. Haar reactie van gisteravond luidt als volgt:

‘Het kabinet is met Prinsjesdag opnieuw gekomen met het plan om BTW te gaan heffen over alternatieve medische diensten. Een plan dat veel maatschappelijke ophef veroorzaakt. Mijn mailbox loopt over van de post van artsen en patiënten die deze kabinetsmaatregel onacceptabel vinden. Terecht!

Mijn voorganger Kees Vendrik heeft bij het Belastingplan van vorig jaar, toen het kabinet voor het eerst met dit plan kwam, de BTW-heffing op deze belangrijke zorg met succes weten te voorkomen. Kamerbreed is zijn motie aangenomen, die het kabinet vraagt om voorjaar 2008 met een herzien voorstel te komen. Uitdrukkelijk hebben we het kabinet gevraagd om dit in overleg met de sector te doen. Dat is allemaal niet gebeurd. In de laatste drukke week voor het zomerreces kwam het kabinet met een uitstelbriefje: Kamer wacht maar tot Prinsjesdag. En tot onze verbijstering ligt nu opnieuw hetzelfde voorstel op tafel dat leidt tot veel duurdere zorg en tot een bijna onmogelijke opdracht aan complementaire artsen om een gescheiden boekhouding bij te houden.

Wij willen nu snel een brief van het kabinet met uitleg over deze gang van zaken. En we willen hierover een debat met de minister van Volksgezondheid en de staatssecretaris van Financiën. Dit is niet iets wat je eventjes tussendoor regelt bij het Belastingplan. Bij deze wil ik een oproep doen aan mijn collega’s in de Tweede Kamer: laten we opnieuw gezamenlijk optrekken om dit kabinetsplan snel van tafel te halen. Laten we onze rug recht houden!

Jolande Sap, Tweede Kamerlid GroenLinks’