Gewaarschuwd

Het is vandaag vrijdag 20 november; dat is geen nieuws. Ook niet dat ik op maandag 9 november in ‘Development’ schreef:

‘Ik wilde vandaag wel eens weten hoe het met het NPI is. Toevallig stuitte ik op een tekst die ik verrassend helder en duidelijk vond, met veel details, over de geschiedenis van deze instelling voor organisatieontwikkeling. Te vinden op een blijkbaar verlaten website van de “Association for Social Development”.’

In zijn commentaar op 11 november reageerde Ad van der Hulst:

‘Dag Michel,
ik lees je blog zo dat het net lijkt of NPI en ASD hetzelfde zijn. Dat is niet zo. De ASD is een internationaal gezelschap van professionals die zich laten inspireren door Steiner en Lievegoed.’

Die suggestie had ik natuurlijk niet willen wekken. Maar ja, het kan zo overkomen. En wat het NPI betrof was ik echter niets wijzer geworden, zoals ik berichtte:

‘Dan maar snel naar de website van het NPI zelf. Maar helaas, daar is niets meer. “Diese Domain ist konnektiert. Es sind jedoch keine Inhalte hinterlegt.”’

Op 12 november 2009 19:02 wist Ad van der Hulst dit met het volgende aan te vullen:

‘In 2005 was er ook nog aanbod vanuit het NPI via folder en website. Daarna heb ik het NPI vooral beleefd als een naam-netwerk van een aantal mensen dat voor eigen last en rekening werkte. Het naam-netwerk kwam tot uitdrukking in een npi-mailadres of een npi visitekaartje. Meer kan ik je er niet van melden.
Groet Ad’

Eerder had Adri Benschop in de eerste reactie op 9 november 2009 22:04 geschreven:

‘Ik ben benieuwd hoe dit wordt vervolgd. Overigens sta ik weer versteld van je bronnenonderzoek.’

Ja, benieuwd was ik ook. Intussen heb ik meer bronnenonderzoek gepleegd en ben ik heel wat te weten gekomen. Dus daar ga ik vandaag over schrijven. Ik heb al een bericht gemaakt vandaag, maar deze kan er nog wel bij; dat was niet zo’n vrolijk bericht, onder de titel ‘Geschorst’ – dit nieuwe bericht is net zo min vrolijk. U bent vast gewaarschuwd.

Zoekend naar meer informatie op het wereld wijde web over het NPI, kwam ik terecht op deze ‘NPI-Impuls’ (de oorspronkelijke toegang tot deze website is trouwens hier):

‘NPI-impuls beoogt:
– het denken over mens, economie en samenleving te stimuleren.
– de vitaliteit van de samenleving te bevorderen met ideeën en projecten.
– een impuls te geven tegen onverschilligheid.

NPI-impuls is een initiatief van:
– NPI instituut voor organisatieontwikkeling
– Stichting Klaverblad – Fonds voor Maatschappij Ontwikkeling.

Beide organisaties zijn geworteld in de wijsheidstraditie van de antroposofie, waarin mens-zijn en humaniteit centraal staan. Zij benaderen de werkelijkheid op niet-instrumentele wijze.

De activiteiten van NPI-impuls in 2006:
Een reeks thema-bijeenkomsten met inspirerende sprekers, waarbij de nadruk ligt op ontmoeting, uitwisseling en dialoog.
Het organiseren en wereldkundig maken van de Klaverbladprijs 2007. Een prijs van 10.000 euro voor een maatschappij-vernieuwend project.’

Merkwaardig dat er meteen onder staat:

‘NPI-impuls 2006 is geïnspireed op het werk van Richard Sennett. Richard Sennett is professor aan de London School of Economics. Volgens ons geeft hij een scherpe en treffende analyse van deze tijd. De cultuur van het nieuwe kapitalisme, met zijn nadruk of flexibiliteit en het korte-termijn-denken, verwaarloost de mens. Sennett zwemt tegen de stroom in, met zijn bespiegelingen op de mens in de huidige constellatie.

De uitdaging van onze eeuw ligt volgens hem in het accepteren van het feit dat de mens een sociaal wezen is.’

Zou Richard Sennett een antroposoof zijn? Ik ken hem niet. Lievegoed wordt in ieder geval niet genoemd. Vervolgens worden op dezelfde webpagina drie mensen voorgesteld. De eerste, ‘Thieu Besselink M.Sc (1977) – Researcher European University Institute’, blijkt een groot aanhanger van deze Sennett te zijn, want hij:

‘is verbonden aan het Europees Universitair Instituut in Florence en schrijft zijn proefschrift bij Richard Sennett over het karakter van autoriteit in onze samenleving.’

De website is bijna vergeven met deze Sennett; kijk alleen maar naar ‘Wie is Richard Sennett’ en ‘Publicaties’. De andere twee mensen die hier voorgesteld worden, zijn ‘Sido van der Meulen – Voorzitter Stichting Klaverblad’ en ‘Frank Verborg (1956) – Bestuur NPI’. Zij stellen zich achtereenvolgens zo aan de lezer/bezoeker voor:

‘Sido van der Meulen – Voorzitter Stichting Klaverblad

Studeerde bedrijfseconomie in combinatie met wijsbegeerte en psychologie om beter te begrijpen waarom mensen in organisaties veelal maar een fractie van hun potentieel realiseren. Met deze vraag in het achterhoofd ontdekt hij dat er iets grondig mis is met gebruikelijke problem-solving aanpak van consultants als hij wordt gevraagd om als adviseur/opleider/coach bij te dragen aan innovatieprocessen. Hoe het ook kan ontdekt hij in de jazzband waarin hij met collega’s speelt. Spelenderwijs creëren en dialoog voeren is een kunst die geleerd moet worden. Ook in bedrijven kun je heel goed jamsessies organiseren als je kunt werken met de paradox dat je zowel discipline nodig hebt als de vrij vloeiende creativiteit van het individu. Zo stuur je jezelf en elkaar naar de grootst mogelijke eenheid in verscheidenheid. Zijn jongste initiatief www.4perspectives.nl laat zien hoe op deze manier ontdekkingsreizen georganiseerd kunnen worden naar de nog relatief onontgonnen grensgebieden tussen enerzijds organisatie en individu en anderzijds organisatie en omgeving. Zeer lucratieve en spannende tochten die en passant duidelijke maken hoe universeel moderne organisatie-vraagstukken zijn en hoe individueel hun oplossing.

Als voorzitter van Stichting Klaverblad gaat zijn belangstelling uit naar initiatieven waarin indidividuen zich verenigen om iets te bereiken zonder in te leveren op hun individu-zijn. Zijn devies is: één perspectief is geen perspectief. Twee perspectieven vormen een polariteit. Drie perspectieven maken beweging mogelijk en met vier perspectieven in wisselwerking kom je tot de kwintessens.’

Frank Verborg (1956) – Bestuur NPI

is sinds 1991 adviseur bij het NPI. Daarvoor studeerde hij filosofie en theologie in Utrecht en was een aantal jaren directiesecretaris in de gezondheidszorg. Als adviseur werkt hij in Nederland, Duitsland en Oostenrijk. Hij studeerde af op het waarheidsbegrip bij Heidegger en Levinas en is lid van de International Society for the Psychoanalytic Study of Organizations (ISPSO). Hij begeleidt leidinggevenden bij veranderingsprocessen in organisaties en bij het ontwikkelen van hun stuurkracht. In zijn adviespraktijk combineert hij aandacht met directheid. Zijn motto: “zonder standpunt kun je niet sturen” en “zaken veranderen alleen als er iemand is, die zich er druk om maakt”. Frank is een hartstochtelijk lezer en onderzoekt de psychologie van leiderschap.’

Deze website ‘NPI-Impuls for innovation of society’ gaat ongeveer tot 2006. Zo staat bij ‘Programma’ de datum van:

‘Vrijdag 29 september 2006
Leiderschap met een gezicht
verslag van de dag >>>’

En het forum kent maar vier onderwerpen, met in totaal zes reacties. Dat is dus ook geen groot succes geworden. Ga ik naar de pagina met ‘Links & Partners’, staan daar bovenaan als ‘Initiatiefnemers’:

‘NPI, Intituut voor organisatie-ontwikkeling
Stichting Klaverblad’

Maar geen van beide websites werken nog. Niet alleen die van het NPI niet, netzomin die van Klaverblad. Dan maar naar de genoemde personen gezocht. Sido van der Meulen heb ik terug kunnen vinden bij het eerder genoemde ‘4Perspectives’ te Hilversum:

‘4Perspectives is een bureau voor marktgerichte organisatieontwikkeling. Het is onze kracht én onze passie om organisaties op organische wijze te helpen transformeren naar een nieuwe tijd.’

Sido van der Meulen staat hierbij vermeld:

‘Vijf adviseurs die vanuit verschillende disciplines en ervaringsachtergronden, samenwerken om hun gezamenlijke droom te realiseren om wezenlijke groei en vernieuwing te helpen ontvouwen’.

En hier stelt hij zichzelf voor:

‘Sido van der Meulen
Jazz-improvisator, Puntig, Econoom

Ik studeerde bedrijfseconomie in combinatie met wijsbegeerte en psychologie om beter te kunnen begrijpen waarom mensen in organisaties veelal maar een fractie van hun potentieel realiseren. In de 25 jaar die ik werkzaam ben geweest als bedrijfseconoom, organisatieadviseur, opleider, trainer en coach in veranderingsprocessen ben ik altijd een pionier geweest op het gebied van zelfsturing, authenticiteit en leiderschap binnen organisaties. Organisatieontwikkeling gaat bij mij hand in hand met persoonlijke ontwikkeling.

Mijn kracht is vraagstukken van mensen doorzichtig en hanteerbaar te maken zonder deze van hen af te nemen. “Begeef jezelf vrijwillig in het wespennest om ter plekke jouw authentieke antwoord te vinden aan de hand van wat de situatie vraagt.” Het co-creëren van gezamenlijke ontdekkingsreizen binnen organisaties is helemaal mijn “ding”. Dit betekent mensen uitdagen zich toe te leggen op wat zij duurzaam het beste kunnen en waar zij energie van krijgen. Dan ontstaan “dancing companies”!

“Wat mij opvalt is je bevlogenheid en je onnavolgbare creatieve talent om netelige kwesties in een groter perspectief te plaatsen.”’

Bij het ‘Spiritueel Ondernemers Netwerk’ schrijft hij onder zijn ‘Profielgegevens’:

‘Heb veel geleerd bij/van Steiner, Krishnamurti, Lievegoed, Hans Knibbe, Niek Brouw, mijn dierbaren, klanten en collega'’s.’

En ook dit:

‘Wat is je website?
http://www.4perspectives.nl
extra website
http://www.joinup.nl’

Bij deze tweede organisatie staat hij inderdaad ook vermeld. Weer zo’n adviesbureau. Nu ook met Manfred van Doorn, om maar iemand te noemen die in antroposofische kringen niet onbekend is. Onder ‘Publicaties’ worden nog twee artikelen van Sido van der Meulen opgevoerd.

Maar dan nu Frank Verborg. Die stond vermeld als bestuurslid van het NPI. Het meest recente wat ik van hem heb kunnen vinden is zijn bijdrage aan het IPMA-NL jaarcongres op 17 november 2009, ‘Complexiteit in de greep’, afgelopen dinsdag dus. ‘Congres met een feestelijk tintje’ heet het ook op de website. Hij was daar een van de sprekers.

‘“De mens is de meest complexe factor in het project”, zo betogen Frank Verborg en Sven Withofs in hun bijdrage aan het congresnummer van Projectie. “Hoe beheers je die als projectleider? Te vaak verschuilen we ons daarbij achter systemen en procedures, waardoor we het contact verliezen met elkaar en met de realiteit. Anders dan technische systemen die binair (aan/uit) zijn, beschikken mensen nu eenmaal over vele gedragsvariaties.” In ontspoorde projecten zoals de Amsterdamse Noord-Zuidlijn wordt volgens hen terecht gewezen op de samenwerkingsproblemen tussen projectpartijen. “Maar de oplossing daarvoor richt zich nog steeds eenzijdig op systeemingrepen; vaak beperkt tot het opnieuw beleggen, benoemen en beschrijven van verantwoordelijkheden en taken. Ze gaan voorbij aan de complexiteit die ontstaat doordat mensen niet binair reageren (aan/uit; ja/nee). Wat ontbreekt, is een concrete gedragsanalyse van de individuen die in of rondom de projectorganisatie zorgden voor vertraging, budgetoverschrijdingen en missers. De systeemaanpak schiet altijd te kort zolang het gedrag van mensen ‘in de systemen’ buiten beschouwing blijft. Effectieve sturing van projecten vraagt echter om projectleiders en opdrachtgevers met een postinstrumentele mindset; mensen die niet alleen de vraag stellen wat gaat er mis, maar vooral: bij wie?”’

Over hemzelf staat er dit:

‘Frank Verborg is sinds 1992 adviseur en partner bij NPI instituut voor Organisatieontwikkeling. Vanaf 1996 is hij voorzitter van het bestuur van NPI. Frank studeerde Filosofie en Theologie en specialiseerde zich daarna in de psychologie van leiderschap en gedragsverandering in organisaties.

“Als organisaties of projecten in de knel komen ontbreekt het aan adequate sturing. De vis stinkt vanaf de kop.”

Frank adviseert topmanagers in Nederland, Duitsland en Oostenrijk. Hij is als docent verbonden aan een privé-universiteit in Wenen.’

Gek genoeg vond ik op internet nog een ‘Sponsorbrochure’ (zie onder Archief in het menu links) van Driekant Ambachtscentrum in Zutphen (‘De tweede ronde’; er staat niet bij uit welk jaar, het zou zelfs uit de jaren negentig kunnen zijn), waar bijna helemaal achteraan als een van de ‘Aandeelhouders’ wordt genoemd:

‘Stichting Klaverblad,
Frank Verborg’

Ik kwam een opmerkelijk artikel tegen van Elma Drayer in Trouw, over en met hem, ‘Het christelijk geloof is een goudmijntje’, van 25 augustus 2005:

‘Ze studeerden ooit theologie, maar wat hebben zij eraan in hun huidige bestaan, vlak bij of ver van de kansel? Vandaag: Frank Verborg (1956), organisatieadviseur.’

‘Mijn priesterwens ging op de middelbare school verloren. Het celibaat stond in de weg. Later ben ik toch theologie gaan studeren. Vooral de filosofische kant trok me aan. Levinas en Heidegger werden grote inspiratiebronnen. Veel theologiestudenten maakten een geloofscrisis door. Heb ik nooit gehad. Bij mij gaan veranderingen geleidelijk. Op de universiteit heb ik geleerd de godsdienst van mijn jeugd bij de tijd te brengen. Op een moderne manier de oude beelden en waarheden te beleven. Daar heb ik de waarde van traditie pas goed begrepen.

Aanvankelijk wilde ik pastoraal werker worden. Maar ik besefte gaandeweg dat ik niet in een kerk wilde werken waarin ik geen bisschop kon worden. Niet dat ik dat ambieerde, maar het onderscheid tussen gewijde en niet-gewijde geestelijken beviel me steeds minder. Ik wilde geen tweede garnituur zijn. Dat bleek een gelukkige gedachte. Medestudenten die wél pastoraal werker werden, liepen daar inderdaad tegenaan.

Bijna was ik aangenomen als volwassenencatecheet. Op het allerlaatste moment hield de bisschop mijn benoeming tegen. Omdat ik samenwoonde met mijn hervormde vriendin. Ik weet nog hoe woedend ik was, hoe teleurgesteld. Jammer dat kerkmensen die het voor het zeggen hebben, zich op zulke bijkomstigheden profileren. En niet op de essentie.

Uiteindelijk kwam ik bij een adviesbureau terecht. Ik begeleid leidinggevenden als hun organisatie moet veranderen. Nee, ik zou niet zeggen dat ik nu toch een soort pastor ben. Daar hoort voor mij verkondiging bij. Advieswerk is wel een vorm van hulpverlening.

Mijn bureau schrijft geen dikke rapporten. Wij gaan met de opdrachtgever op de bok zitten. Ik heb daarbij veel aan mijn studie. Als je bijbelexegese doet, moet je je openstellen voor het onbekende. Dat doe je bij een organisatie ook. In mijn studie heb ik geleerd vragen te stellen, te luisteren met een derde oor. Ik vraag me altijd af: wat is de geest, de spirit van dit bedrijf? Die drukt zich uit in heel concrete zaken.

Het is een antroposofisch adviesbureau. Of ik antroposoof ben? Ik zeg altijd: ik ben al katholiek. Ik bid, ga soms naar de kerk. Aan mijn kinderen merk ik dat ze moeite hebben om ernaartoe te gaan. De liturgie spreekt ze niet aan. Ze vervelen zich. Ik verveelde mij nooit.’

En ten slotte dit, op de website van het eerder al genoemde ISPSO:

‘Frank Verborg – From 1991 till now I am at NPI. In my work as consultant I am talking with people encouraging them the right thing to do, strengthening their capacity to change the organizational environment, to interact with others, by developing themselves. I do this in al kinds of organizations; profit and non-profit. NPI instituut voor Organisatieontwikkeling is a consultancy firm with a developmental approach. We do not write big reports, but help people to catch the fishes by themselves. We were founded in 1954. From 1996 till 2003 I was managing partner and chairman of NPI. I got my professional training as consultant in the NPI.

At ISPSO I hope to get in contact with people with whom I can explore and share knowledge in psychoanalysis and organizational development.

The last four years I am reflecting and writing on the following themes.’

En dan volgen onder andere enkele auteurs. – Goed, dit zijn lange uitstapjes. Maar ze gaan straks veel zeggen. Eerst nog deze vondst. Bij deze website van het NPI vond ik dus niets meer, schreef ik op 9 november. Maar wel op deze, met de extensie .eu, en als grote kop ‘NPI Consultancy’:

‘Vanaf 1 december 2009 kunt u hier de nieuwe website van NPI vinden
NPI instituut voor organisatieontwikkeling
Valckenboschlaan 8
3707 CR Zeist
Tel: +31-30-6920044
Fax: +31-30-6912770
info@npi.eu’

Dus slechts een tijdelijke dip van het NPI? Dat is de vraag. Want nu komt het. Op internet vond ik dit ‘dossier BH1943’:

‘LJN BH1943

GERECHTSHOF AMSTERDAM, Sector civiel recht, Nevenzittingsplaats Arnhem, zaaknummer 200.004.046, arrest van de vijfde civiele kamer van 26 augustus 2008 inzake

de stichting Stichting Klaverblad, Fonds tot Bevordering van Maatschappij Ontwikkeling, gevestigd te Zeist, appellante, procureur: mr. G.M. van Voorst Sr,

tegen: de stichting Stichting tot Bevordering der Sociale Pedagogie, gevestigd te Zeist, geïntimeerde, procureur: mr. W.H. Rypkema.

1. Het geding in eerste aanleg

Voor het geding in eerste aanleg verwijst het hof naar de inhoud van het vonnis van 27 februari 2008 dat de voorzieningenrechter van de rechtbank Utrecht tussen appellante (hierna ook te noemen: Klaverblad) als gedaagde in conventie, eiseres in reconventie en geïntimeerde (hierna ook te noemen: NPI) als eiseres in conventie, gedaagde in reconventie heeft gewezen; van dat vonnis is een fotokopie aan dit arrest gehecht.

2. Het geding in hoger beroep

2.1 Klaverblad heeft bij exploot van 18 maart 2008, hersteld bij exploot van 31 maart 2008, NPI aangezegd van voornoemd vonnis van 27 februari 2008 in hoger beroep te komen met gelijktijdige dagvaarding van NPI voor dit hof.’

Vervolgens krijg je een heleboel juridisch jargon, dat moeilijk zomaar te begrijpen is. Verderop, onder 2.4, wordt het al iets duidelijker. Daar gaat het om een eerdere zitting op 4 juli 2008:

‘Daarbij heeft Klaverblad akte verzocht van het feit dat zij haar eis in reconventie in eerste aanleg aldus wil aanvullen dat zij vordert dat NPI wordt veroordeeld om binnen twee weken na betekening van het te wijzen arrest, subsidiair nadat het arrest onherroepelijk is geworden, mee te werken aan het ongedaan maken van de eigendomsoverdracht d.d. 29 april 2008 van het pand aan de Valckenboschlaan 8 te Zeist met aanhorigheden tegen restitutie van de betaalde koopsom en tot oplevering aan Klaverblad in de staat waarin het zich ten tijde van de eigendomsoverdracht op 29 april 2008 bevond, vrij van huren, lasten en bezwaren (behoudens haar eigen huurovereenkomst), met veroordeling van NPI om alle daaraan verbonden kosten en belastingen voor haar rekening te nemen, alles op straffe van een dwangsom van € 25.000,-- per dag voor elke dag dat NPI in verzuim is om aan die veroordeling te voldoen.’

Onder 3.2 gaat het verder:

‘NPI heeft voornoemd vonnis van de voorzieningenrechter van de rechtbank Utrecht op 27 februari 2008 laten betekenen met sommatie van Klaverblad om binnen twee weken aan het vonnis te voldoen. Bij dit vonnis, dat uitvoerbaar bij voorraad is verklaard, is Klaverblad in conventie veroordeeld om een deskundige aan te wijzen als bedoeld in artikel 3 van de tussen partijen opgemaakte akte van juni 1995 met opdracht om mee te werken aan een waardebepaling van het pand aan de Valckenboschlaan 8 te Zeist, op straffe van een dwangsom van € 600.000,--. Klaverblad heeft hieraan voldaan, waarop de aangestelde deskundigen bij taxatierapport van 28 maart 2008 de bedoelde waarde hebben vastgesteld op € 1.150.000,--.

3.3 Vervolgens heeft NPI Klaverblad gesommeerd om op straffe van de contractueel bepaalde boete (30 % van de waarde van het pand aan de Valckenboschlaan 8) mee te werken aan de eigendomsoverdracht van het pand. Klaverblad heeft onder protest van gehoudenheid en onder voorbehoud van alle rechten aan deze sommatie voldaan en meegewerkt aan de eigendomsoverdracht van het pand op 29 april 2008. De op het pand ten gunste van NPI rustende hypotheek is vervallen en de hypothecaire inschrijving terzake is doorgehaald.

3.4 Klaverblad heeft daarop bij exploit van 21 mei 2008 een bodemprocedure tegen NPI aangespannen tot ongedaanmaking van de eigendomsoverdracht van voornoemd pand.’

Hoe het ook precies zit: het gaat om de verkoop van het pand in Zeist en twee partijen die daar in alle hevigheid om strijden: het NPI en Klaverblad. De details laat ik voor wat ze zijn, en ga over naar de uitspraak van de rechter op 26 augustus 2008, onder ‘6. De beslissing’:

‘Het hof, recht doende in hoger beroep: vernietigt het tussen partijen in conventie gewezen vonnis van de rechtbank Utrecht van 27 februari 2008 en doet opnieuw recht; wijst de vorderingen in conventie van NPI alsnog af; veroordeelt NPI in de kosten van de eerste aanleg in conventie en van het hoger beroep, tot aan deze uitspraak aan de zijde van Klaverblad voor wat betreft de eerste aanleg begroot op € 1.162,94 en voor wat betreft het hoger beroep begroot op € 2682,-- voor salaris van de procureur en op € 251 voor griffierecht; bekrachtigt het tussen partijen in reconventie gewezen vonnis van de rechtbank Utrecht van 27 februari 2008.’

Het gaat om bedragen en belangen van formaat. En eindeloze juridische procedures. Hoe verhoudt zich dit tot wat de betrokkenen aan eerlijke en integere intenties eerder in deze bijdrage ventileerden? Kennen antroposofen dan geen andere oplossingen?