Goedgevigheid

Niks erachter zoeken dat deze foto een vreemde indruk maakt, hoor. Het is net als gisteren een sloot met diepe kleuren, die echter door een zekere overbelichting niet goed overkomen. Kan gebeuren.

Het wordt weer eens tijd voor economisch nieuws. Dat wordt vandaag direct geleverd door Triodos Bank. Die meldt op zijn website:

‘Triodos Groenfonds schort de uitgifte van aandelen tijdelijk op. Triodos Groenfonds belegt minimaal 70% van het fondsvermogen in door de overheid erkende groene projecten. Dit zijn projecten die een concrete bijdrage leveren aan het behoud en de bescherming van natuur en milieu. Het fondsvermogen van Triodos Groenfonds is in de afgelopen zes maanden met ruim 25% gegroeid van EUR 452 miljoen eind juni 2009 naar ruim EUR 570 miljoen eind december 2009. De sterke groei van het fondsvermogen overtreft het groeitempo van de verstrekte financieringen aan bijvoorbeeld duurzame energieprojecten en biologische landbouwbedrijven. Daarom heeft het fonds vandaag besloten om tot nader bericht geen aankooporders te accepteren.

Triodos Groenfonds heeft de status van groene beleggingsinstelling en kan daardoor gebruik maken van de fiscale groenregeling. Beleggen in het fonds levert particuliere beleggers een fiscaal voordeel op tot maximaal 2,5% boven op het fondsrendement. Met deze regeling stimuleert de Nederlandse overheid sinds 1995 investeringen die een concrete bijdrage leveren aan het behoud en de bescherming van natuur en milieu. Het fonds dient minimaal 70% van het vermogen in officieel erkende groen projecten te beleggen. Eind december 2009 was 74,5% van het vermogen in deze projecten belegd.

Triodos Investment Management ziet dat steeds meer mensen kiezen voor duurzaam beleggen. Door de grote instroom kunnen de beleggingsfondsen van Triodos een substantiële bijdrage leveren aan de verduurzaming van de samenleving. Zo zijn deze beleggingsfondsen niet alleen actief op het gebied van duurzame energie en biologische landbouw in Nederland, maar ook in bijvoorbeeld kunst en cultuur en duurzaam bouwen. Beleggingsfondsen als Triodos Meerwaardefonds, Triodos Renewables Europe Fund (dat investeert in duurzame energieprojecten in Europa), Triodos Cultuurfonds en Triodos Vastgoedfonds blijven open voor beleggers.

Over Triodos Investment Management

Triodos Investment Management BV is specialist in het ontwikkelen en beheren van duurzame beleggingsfondsen. Triodos Investment Management voert de directie over meer dan 20 beleggingsfondsen die elk in een ander duurzaamheidsthema investeren en verschillende rendement-risico profielen kennen. De fondsen richten zich op investeringen in duurzame energie, duurzaam bouwen, cultuur, microfinanciering in ontwikkelingslanden en beleggen in beursgenoteerde bedrijven volgens strikte duurzaamheidscriteria (SRI funds). De gezamenlijke Triodos beleggingsfondsen hebben een fondsvermogen van ruim EUR 1,5 miljard. Triodos Investment Management BV is een 100% dochter van Triodos Bank NV.

Triodos Bank NV is een onafhankelijke bank die staat voor duurzaam en transparant bankieren. De bank, opgericht in Nederland in 1980, plaatst aandacht voor mens en aarde niet tegenover een goed financieel rendement, maar is er van overtuigd dat deze elkaar op lange termijn juist versterken. Triodos Bank stond aan de wieg van de succesvolle fiscale stimuleringsregelingen voor groene, sociaal-ethische en culturele projecten. Triodos Bank lanceerde het eerste groenfonds, duurzaam vastgoedfonds en cultuur beleggingsfonds van Nederland. Triodos Bank heeft vestigingen in Nederland, België, het Verenigd Koninkrijk, Spanje en Duitsland.’

Ruim een week geleden meldde Triodos Bank ook nieuws, namelijk over biologische landbouw – dat valt nu mooi samen met de BioVak 2010, die vandaag zijn tweede en laatste dag beleeft. De titel van het bericht was ‘Samenwerkingsverband wil robuuste biologische landbouwsector’:

‘Biologische landbouw moet een zelfstandige en robuuste sector worden. Om dit te helpen realiseren gaat Triodos Bank haar samenwerking met marktpartijen verder intensiveren. Daartoe is op 12 januari in Den Haag een verklaring ondertekend, tijdens een bijzondere bijeenkomst van de Stuurgroep Marktontwikkeling Biologische Landbouw met minister Gerda Verburg van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV).

Doel van de samenwerking is het behartigen van de belangen van de biologische keten, in de context van een breed proces van verduurzaming van voedsel. De verklaring is naast Triodos Bank ondertekend door Centraal Bureau Levensmiddelenhandel (CBL), Federatie Nederlandse Levensmiddelen Industrie (FNLI), Vereniging Nederlandse Cateringorganisaties (VENECA), Land- en Tuinbouworganisatie Nederland LTO, Biologica, Rabobank en Vereniging Biologische Producenten (VBP) – die gezamenlijk de Task Force Marktontwikkeling Biologische Landbouw vormen, en de minister van LNV.

Triodos Bank maakt al sinds 2001 deel uit van de Task Force Marktontwikkeling Biologische Landbouw, die zich inzet voor een vraaggerichte benadering van de groei van de biologische sector. De afgelopen jaren is een sterke groei van de sector gerealiseerd, onder andere door het wegnemen van stagnerende factoren en het stimuleren van de vraag. Steeds meer consumenten vinden inmiddels de weg naar biologische producten en ook het aanbod in de traditionele levensmiddelenketens is aanmerkelijk vergroot.

De biologische sector speelt een belangrijke rol in de verduurzaming van de landbouwsector en de voedselproductie. Door te blijven innoveren en in de volle breedte verder te verduurzamen draagt de sector bij aan de integratie van de voedselproductie en biodiversiteit, waterkwaliteit, dierenwelzijn, natuur en landschap – en sociale en andere maatschappelijke functies.’

Juist vandaag verscheen in het economiekatern van NRC Handelsblad een recensie door Aernout Bouwman-Sie van twee boeken uit de financiële sector. Het ene, van president Stephen Green van de Britse bank HSBC, de grootste bank ter wereld, heet ‘Good Value, Reflections on Money Morality and an Uncertain World’, het andere hebben we al leren kennen op 14 november 2009 in ‘Omraming’, namelijk ‘Het nieuwe bankieren – de duurzame oplossingen van bankier Peter Blom’ door Tobias Reijngoud. In de recensie wordt eerst het Engelse boek besproken, om daarna over te schakelen naar het Nederlandse. Ik laat hier het tweede deel volgen:

‘Green vat de betekenis van Good Value heel letterlijk op. Iets wat goed is, zou economische waarde moeten krijgen. En zodra dat het geval is, doet de markt de rest. Want daar bepaalt de vrije keuze van het individu wat de waarde van het goede is.

De markt bepaalt de waarde van het goede. Voor directeur Peter Blom van de Triodos Bank moet dat een nachtmerrie zijn. In Het nieuwe bankieren, dat journalist Tobias Reijngoud op basis van gesprekken met de Nederlandse bankier schreef, stelt Blom net als Green dat de crisis een zeldzame kans is om structurele hervormingen door te voeren. Blom deelt ook de analyse van Green dat het huidige kapitalisme stuurt op de korte termijn en niet op de lange termijn. Maar Blom ziet weinig in de markt als de inspiratiebron voor het nieuwe kapitalisme. In tegendeel. De markt moet juist worden beteugeld.

Volgens Blom is de belangrijkste oorzaak van de economische crisis het loskoppelen van de relatie tussen economische en maatschappelijke waarden. De internationale financiële wereld staat zover af van de werkelijkheid, zegt Blom, dat de aandeelhouders van een bedrijf alleen nog maar geïnteresseerd zijn in een zo hoog mogelijk rendement. En niet meer in de maatschappelijke en sociale rol van een onderneming.

Om de onderneming weer haar maatschappelijk rol te geven, pleit Blom onder andere voor het buitenspel zetten van de aandeelhouders. De bestuurders hebben dan weer tijd en ruimte om een strategie voor de lange termijn uit te werken.

Blom is een voorstander van kleine banken. Hij vindt dat banken bestaan bij de gratie van de relatie met hun klanten. En die relatie kun je het beste onderhouden als je dat op kleine schaal doet.

Maar kleine banken hebben in de wereldomspannende financiële wereld weinig invloed.’

Heeft dit alles nog direct iets met antroposofie te maken? Indirect natuurlijk wel. De vaste lezer van deze weblog weet wel meer over de achtergrond van Triodos Bank en van Peter Blom. Maar ik heb nog een ander bericht dat die relatie wel direct legt. Het is afkomstig van de website ‘Egoisten’ van Michael Eggert en dateert van 6 januari. Het is, jawel, in het Duits, en misschien een beetje specialistisch. Dus voor de toegankelijkheid zou ik het eigenlijk moeten vertalen. Maar het is zo belangwekkend, dat ik het eerst maar eens zo breng. In Nederland hebben we ook van zulke antroposofische fondsen, denk bijvoorbeeld aan de Iona Stichting, maar die zijn lang zo groot niet als dit beroemde, ik mag wel zeggen ‘antroposofische’ fonds, waarvan je de invloed overal ter wereld tegen kunt komen. De titel van het bericht luidt ‘Software AG Stiftung’ (tussen twee haakjes, Michael noemt als bron FAS, maar daarmee zijn klaarblijkelijk eigenlijk alleen de initialen van de auteur weergegeven, want het medium is duidelijk de FAZ, de Frankfurter Allgemeine Zeitung):

‘Einer der grossen Geldgeber vieler freier, vor allem anthroposophischer Initiativen in Behinderten- und Altenarbeit, in Jugendhilfe, Förderung alternativer Wissenschaft, Medizin, Landwirtschaft und Umweltschutz ist die Software AG Stiftung. Deren Begründer, Peter M. Schnell, heute 71 Jahre alt, hatte vor 40 Jahren mit zwei Kollegen die Software AG gegründet, mit wenig Geld, aber einigen Software-Patenten. Heute ist dieses Unternehmen milliardenschwer und beschäftigt (FAS, 13.12.2009, Nr. 50, S. 49, “Asien bringt Pepp ins Portfolio”) 2000 Mitarbeiter.

Peter M. Schnell, der Anthroposoph und laut FAS Vater von zwei behinderten Kindern ist, hatte seine Anteile am Unternehmen schon 1992 fast vollständig in die Stiftung eingebracht, damit mit den “erheblichen Vermögenswerten heilsam in der Welt umgegangen” (FAS, dito) werden könne. Sich “mit Hunderten Millionen Euro ein bequemes Leben” zu machen, fände Schnell “schrecklich fad”.

Der Vermögensberater der Stiftung, Andreas Rachor, erwirtschaftet für die gemeinnützigen Zwecke jährlich 25 Millionen Euro – eine nahezu konstante Rendite, “abgesehen vom Horrorjahr 2008”. Im Gegensatz zu der Geschäftspolitik der Banken lehnt Schnell im Namen der Stiftung “Derivate ab, also abstrakt konstruierte Geldprodukte” (FAS, dito). Diese Haltung hat sich in der Finanzkrise bewährt. Die Stiftung bewahrt in ihrer Anlagepolitik auch andere ethische Vorbehalte: “Wir investieren nicht in Rüstung, nicht in die Tabakindustrie, nicht ins Glücksspiel”. Die Unterstützung des biologisch-dynamischen Landbaus verbietet natürlich auch Investments in Richtung Gentechnologie. Im Portfolio finden sich dagegen sehr wohl Aktien von BP, Total, Danone und Unilever, aber auch RWE. Trotz vieler Unkenrufe investiert die Software AG Stiftung in Aktien aus Asien, auch in Banken in Indien und Hongkong.

Projekte und Initiativen, die eine Förderung wünschen, können sich bei der Stiftung hier bewerben. 2007 hatte die Stiftung darüber nachgedacht, neben ihrem Engagement in der Kunsthochschule Alfter, “die deutsche Privatuniversität Witten/Herdecke zu übernehmen.” (Quelle) Heute ist sie einer der wichtigsten Gesellschafter der freien Universität (Quelle) und hat damit deren Insolvenz vermieden.’

Ook heel verhelderend inzake dit bericht zijn enkele reacties in het commentaargedeelte, wanneer de loftrompet wordt gestoken over de praktische werkzaamheid van de antroposofie en de economische kracht daarvan, zoals die uit het bovenstaande blijkt. Michael antwoordt dan Barbara die hem dat schreef (inderdaad dezelfde Barbara die ook hier regelmatig reageert):

‘Liebe Barbara,
auf so etwas zu berichten, kommt man ja meist durch einen Auftrag. Letztere habe ich seit zwei Jahren von keiner anthroposophischen Seite mehr bekommen – nach vielen Jahren konstruktiver Zusammenarbeit an einigen Stellen. Eigentlich komme ich auf solche Sachen immer über den Wirtschaftsteil der FAZ, keinesfalls durch Anstoss von Anthroposophen.’

Tsja, goede economisch nieuwsvoorziening over antroposofische initiatieven en organisaties, dat valt inderdaad niet mee. Daar ligt een terrein braak. Want heel wat geld gaat erin rond.