Begeleiding

Een heerlijke voortdurende bron van informatie is De Stentor, waar ik dankbaar gebruik van maak. Zo ook vandaag. Maar eerste iets over De Stentor zelf, mede in het kader van een discussie die ik enige tijd geleden voerde met Ramon De Jonghe. Die ging over het mediagebruik van De Standaard Online, in België dus (dat was op 9 januari in ‘Bles’). Hoe wordt de inhoud van de krant georganiseerd, was daarbij de hamvraag. Bij De Stentor zit dat zo:

‘Uitgeverij De Stentor BV is uitgeefster van een van de grootste regionale ochtendbladen van Nederland; de Stentor. Dagelijks rollen er gemiddeld ruim 139.000 dagbladen van onze persen in Apeldoorn.

De totaal verspreide oplage inclusief meelezen bedraagt 194.540 exemplaren. De krant realiseert dagelijks een bereik van 427.000 lezers en is hiermee één van de grootste regionale dagbladen van Nederland (bron: NOM Print Monitor 2007-2008).

Onze dagbladen verschijnen onder de paraplunaam de Stentor. Dit zijn Apeldoornse Courant, Zwolse Courant, Deventer Dagblad, Veluws Dagblad, Sallands Dagblad, Zutphens Dagblad, Gelders Dagblad, Nieuw Kamper Dagblad en Dagblad Flevoland.’

Onder de noemer ‘Nieuwsbrenger met een duidelijke boodschap’ schrijft men over de naamgeving:

‘De Stentor is in de Griekse mythologie een heraut met een imposant stemgeluid. Vertaald naar het heden is de Stentor een nieuwsbrenger met een duidelijke boodschap.’

De krant kent een ruim verspreidingsgebied:

‘Het verspreidingsgebied loopt van Flevoland tot de Achterhoek en van noord-oost Overijssel naar de zuid-west Veluwe. De regionale edities spelen optimaal in op de wensen en behoeftes van de regionale lezers- en adverteerdersmarkt.’

Elders op de website gaat het over het ‘Regioportal de Stentor’:

‘Sinds eind 1996 heeft De Stentor een website: www.destentor.nl. In de loop van de jaren is de site regelmatig van uiterlijk en opzet veranderd.

De website is van een site met hoofdzakelijk nieuws uitgegroeid tot een regioportal, waar veel meer dan alleen nieuws wordt aangeboden, bijvoorbeeld informatie over onderwerpen in de regio en diverse servicerubrieken. Op deze regioportal vindt de bezoeker behalve nieuws uit de gedrukte De Stentor nieuws en informatie uit andere bronnen. Voor de bezoeker is duidelijk te zien van welke bron het nieuws afkomstig is.’

Goed, na deze achtergrondinformatie het nieuws van vandaag. Eerst het meest actuele, over de ramp in Haïti. Onder de kop ‘Allerlei acties’ werd vanochtend bericht wat er zoal in de regio Deventer wordt gedaan om geld op te halen. Bijvoorbeeld dit:

‘Op de Korte Bisschopstraat werd gisteren gecollecteerd voor giro 555. Het winkelend publiek werd gevraagd via een machtiging een bedrag toe te zeggen. Volgens de collecten was het aantal toezeggingen “groot”. Hoeveel er is opgehaald was nog niet te zeggen.

Leerlingen van leerlingen Pabo collecteerden in de hal van Hogeschool Saxion. Studenten, medewerkers en bezoekers gaven gisteren ruim vierduizend euro. De actie gaat nog door.’

Tevens worden drie scholen genoemd die op verschillende manieren geld inzamelen. Een daarvan is deze:

‘Ook vrije school de Kleine Johannes in Deventer voert actie. Het is onduidelijk of de biologische moeder en het zusje van één van de leerlingen nog leven. Inmiddels is 200 euro opgehaald en er komt nog meer. Zo houdt klas 5 woensdag 3 februari een markt met allerlei zelfgebakken lekkernijen.’

Dan komt het nieuws wel heel dichtbij. – Het andere nieuws dat De Stentor vandaag bracht in verband met vrijescholen was van geheel ander kaliber. Mieke Kleinleugenmors meldt onder de titel ‘Fusie vrije scholen’:

‘De bovenbouw van de vrije school De Berkel en de vrije school De IJssel in Zutphen gaan met ingang van het schooljaar 2010-2011 samen als één fusieschool.

Dat is het resultaat van een reorganisatie onder leiding van Nynke Gerritsma (rector De IJssel) en Co Huisman (interim-rector De Berkel). Voor De IJssel is de fusie noodzakelijk, licht Huisman, onderwijsspecialist uit Den Haag, toe. “Om de simpele reden, dat een school met drie- tot vierhonderd leerlingen te klein is om te bekostigen.” Het fusieproces is bijzonder verlopen, zegt hij. “Eigenlijk was het een fluitje van een cent. Op de twee scholen werd veel over elkaar gepraat, maar nooit met elkaar. Alle oneliners die ik over en weer hoorde waren gebaseerd op veronderstellingen. Vanaf het moment dat de docenten met elkaar in contact werden gebracht en het gesprek aangingen, wisten ze elkaar te vinden.” Nynke Gerritsma heeft dezelfde ervaring. “Wij denken in oplossingen in plaats van problemen en gaan ervan uit dat het allemaal kan. Het samengaan biedt een kans om een kwaliteitsslag te maken en dat zien de docenten ook.” Voorlopig blijven de twee locaties (Dieserstraat en Weerdslag) in gebruik. Doelstelling is de bovenbouw te concentreren op het Weerdslag, waar De Berkel staat. Nynke Gerritsma blijft in functie, maar niet als rector. De werving van een nieuwe rector voor de fusieschool is in een vergevorderd stadium. Huisman blijft betrokken tot 1 mei 2010.’

Dat is nog eens nieuws! Vooral wanneer beide genoemde scholen niet te vinden zijn op de lijst met websites van de Vereniging van vrijescholen. Hoe moet je dan aan je informatie komen? Dus niet alleen in de antroposofische gezondheidszorg wordt gefuseerd, maar ook in het antroposofische onderwijs. – Trouwens, over de Vereniging van vrijescholen gesproken: afgelopen dinsdag was de Nieuwjaarsconferentie, zoals ik een week geleden, op 14 januari, meldde in ‘Uitbuiten’. Daarover is op internet nog niets te vinden, maar dat verwacht ik ook niet meteen (hoewel het wel mooi zou zijn). De eigen pagina met ‘NIEUWJAAR CONFERENTIE 2010’ staat nog wel steeds op de website van de vereniging. Er is nu echter een nieuwe aankondiging bijgekomen, namelijk ‘VAKGROEPCONGRES VO’. Dat is best interessant, daarover wordt gemeld:

‘25 maart 2010, 9.30 tot 16.30 uur
Inclusief lunch
Deelnemers worden uitgenodigd via hun school. Inschrijven is niet noodzakelijk. Alle vrijescholen voor voortgezet onderwijs zijn lesvrij.

Vakgroepcongres voortgezet vrijeschoolonderwijs

Hoe laat jij de idealen van de vrije school in jouw werk terugkomen? Waarom geef jij les op jouw specifieke manier? We nodigen je van harte uit stil te staan bij deze elementaire vragen - en de drukte van alledag even te laten. Het vakgroepcongres op wil leraren van de vrijeschool een moment bieden voor vakinhoudelijke verdieping, ontmoeting met vakgenoten, en uitwisseling van ervaring en lesmateriaal. Zo kunnen wij elkaar inspireren door elkaars schoenen te passen.

Programma
De vakgroepen komen bijeen op verschillende schoollocaties. Steeds zal een verdiepende lezing plaatsvinden over jouw vakgebied, en de plaats daarvan in de maatschappij en binnen de vrije school. Daarna gaan de deelnemers in werkgroepen uiteen. Jouw school is vanwege deze dag lesvrij. Het congres begint om 9.30 en eindigt om 16.30 uur. Voor lunch wordt gezorgd. Een meer gedetailleerd programma per vakgroep wordt binnenkort op deze pagina geplaatst.

Locaties en route
Rudolf Steiner College
Vondelweg 87-89, Rotterdam Klik hier voor de route
Vakgroepen: Nederlands en wiskunde

De Stichtse Vrije School
Socrateslaan 24, Zeist Klik hier voor de route
Vakgroepen: Scheikunde, natuurkunde, biologie, geschiedenis, aardrijkskunde, economie, maatschappijleer

Geert Groote College
Fred. Roeskestraat 84, Amsterdam Klik hier voor de route
Vakgroepen: beeldende kunst en ambacht, musische kunst

De Vrije School Den Haag
Waalsdorperweg 12, Den Haag Klik hier voor de route
Vakgroepen: euritmie, lichamelijke opvoeding, Frans, Duits, Engels, praktische stroom’

Men zit niet stil, dat verwijt kan de vereniging niet gemaakt worden. Nog meer nieuws in verband met de vrijeschoolbeweging vond ik op de website van de Begeleidingsdienst van vrijescholen. Die was vernieuwd, meldde ik kort aan het eind van mijn bericht ‘Schermen’ op 29 juni 2009. Eerder, op 4 juni 2009 in ‘Voorkeurspartner’, schreef ik over de ‘Vacature Directeur Begeleidingsdienst’. Die moet inmiddels vervuld zijn, al blijkt dat niet uit de website van de Schoolbegeleidingsdienst. Daar staat nog altijd ‘Hans Boekhout Directie’, met als datum ‘Pagina laatst bijgewerkt: 02-09-2009 11:54’. Die is men dus vergeten bij te werken. Maar de pagina met ‘Downloads’ is wel bijgewerkt, op 14 januari namelijk. Met onder meer deze informatie:

‘De Begeleidingsdienst voor vrijescholen brengt regelmatig een nieuwsbrief uit onder de naam De Begeleider. Deze stuurt zij naar alle scholen die bij haar zijn aangesloten. Als u op De Begeleider klikt vindt u het laatst verschenen nummer.’

Als je dat doet, komt inderdaad nr. 1 van 2010 tevoorschijn. Met daarin op bladzijde 2 een interview met deze Hans Boekhout (en niet op bladzijde 3, zoals op de voorpagina aangekondigd staat. Of zou dit pdf-document de versie voor de drukker zijn, waarbij je de zaak dubbelzijdig moet voorstellen? Dan zou het wel kunnen kloppen). Hoe dan ook, het is interessant om een kijkje in de keuken te krijgen. Daarom tot slot van de berichtgeving vandaag over het vrijeschoolonderwijs volgt hier integraal dat interview door Joke van der Meij:

‘Bij het afscheid van Hans Boekhout als directeur:
“De moderne ouder vraagt om helderheid, impliciet of expliciet”

Directeur Hans Boekhout gaat per 1 januari van de prepensioenregeling gebruik maken. Dit wordt dus onze laatste redactievergadering. Net als ik ‘m wil voorstellen om daar enige aandacht aan te besteden in de krant rinkelt de telefoon. Hans neemt op. Een schoolleider aan de telefoon die iets wil weten over hoogbegaafdheid. Hans begroet hem hartelijk. Kent zijn relaties. Vraagt hoe het gaat. Is er direct bij met zijn aandacht. Wat is precies de bedoeling? Of de begeleidingsdienst de school wil helpen met een aanbod voor hoogbegaafde kinderen. Heeft de begeleidingsdienst een aanpak die past bij het vrijeschoolonderwijs? Hans schetst een overzicht van de huidige mogelijkheden. De school wil zich wel aanmelden als pilotschool bij nieuwe ontwikkelplannen op dit gebied. Hans belooft dat een consulent contact zal opnemen voor nader overleg.

Als hij de telefoon heeft neergelegd kijkt hij mij opgewekt aan: Kijk, dat is een school waar ze door hard werken in een paar jaar nu alles op orde hebben, voor de buitenwereld geëxpliciteerd. Aanbod gedocumenteerd, zorgstructuren in kaart gebracht, kwaliteit gewaarborgd. Rust in de tent. Daar is weer ruimte voor nieuwe projecten, eigen vragen over onderwijs. Daar moet het natuurlijk weer naar toe met de scholen.

Is dat de eigenlijke opgaven van onze begeleidingsdienst? Pedagogie en didactiek?

Hans: Dat kun je niet zo stellen. Kwaliteit waarborgen van de vrijeschool als beweging is minstens een even grote opgave, blijkt uit de praktijk, de vragen die wij van de scholen krijgen. Neem deze school. Zat tot voor kort net als 40% van de vrijescholen een paar jaar geleden midden in de hausse van inspectiekritieken. En naar mijn idee is die inspectiekritiek vaak terecht geweest. Inspectie laat ons zien dat de scholen onvoldoende expliciet zijn over aanbod en opbrengsten. Daarop hebben we de laatste jaren een antwoord gegeven door producten te ontwikkelen als het leerlingvolgsysteem, het vernieuwde kleutervolgsysteem, de map- sociaal emotionele ontwikkeling, boeken over taal en rekenen. Producten waarmee we de scholen systematisch en gestructureerd kunnen helpen hun aanbod te expliciteren. Dat is recentelijk een grote bijdragen geweest van de SBD aan de scholen.

Hoe zie jij de toekomst van de scholen?

Scholen zitten in een cruciale fase van hun bestaan. Slagen zij erin voldoende aantrekkelijk te blijven voor de hedendaagse ouders? Je kunt het niet met ideeen afdoen. Er moet een actualisering plaatsvinden zodat ouders het aanbod erkennen als een actueel aanbod, horend bij deze tijd. Expliciteren is een antwoord. Maar ook identiteit. We hebben de wetensschap nodig om de aannames die we hebben te onderzoeken en te onderbouwen. De moderne ouder vraagt om helderheid, impliciet of expliciet. Als je luistert naar de moderne ouders dan merk je: daar heerst latente ontevredenheid omdat de dingen onduidelijk zijn.

Wat raad je de scholen aan?

Zorg dat je de kwaliteit van de school inzichtelijk hebt en hoe je kunt aanwijzen hoe je daar op een ontwikkelende zin positieve manier aan de slag bent gegaan Dat is een positieve manier van handelen. Deze staat t.o.v. je laten verrassen door de inspectie waardoor je je overvallen voelt. Door met kwaliteitszorg aan de slag te gaan laat je je niet meer verrassen maar sta je zelf aan het stuur om te constateren, héé, daar gaat het niet goed, daar moeten we wat aan doen, want dat weet je zelf allang, een proactieve houding. Daarvoor is nodig dat je overzicht hebt over alle aspecten. En daarmee wordt eindelijk de functie van schoolleider en intern begeleider echt volwassen, als sturenden in de organisatie.

En welke rol speelt de Begeleidingsdienst voor vrijescholen hierin?

Een heel goed instrument hebben we daarvoor ter beschikking. Daarvan hebben verschillende scholen reeds kunnen profiteren. Het is ontwikkeld door Reinier Steinbuch, de Begeleidingsdienst voor vrijescholen en in samenwerking met de vrijeschool de IJssel in Zutphen. Het systeem analyseert alle werkprocessen in de school: hoe worden de perioden opgezet? Hoe worden de opbrengsten daarvan vastgesteld? Hoe ziet het traject leerlingenzorg eruit? Welke rol speelt de intern begeleider hierin? Is er eenduidigheid over het aannamebeleid, wie bewaakt het pestprotocol, de trendanalyses en dergelijke.

De scholen hebben in de naaste toekomst dus nog wel een slag te slaan. Wat zou jij de Begeleidingsdienst voor vrijescholen toewensen bij je vertrek?

De vraag is: hoe zorgen we ervoor dat ook in de toekomst binnen onze organisatie voldoende ontwikkeltijd beschikbaar blijft om dat te ontwikkelen wat vrijescholen van ons vragen. Dat is een prangende vraag geworden als gevolg van de nieuwe financiering. Ik juich de ontwikkeling toe dat er steeds weer scholen zijn die zich aanmelden als pilot voor ontwikkelprojecten. Zoals de schoolleider die zijn school zojuist spontaan aanbood voor het project hoogbegaafdheid. Zo ontstaan er samenwerkingsrelaties met win/win situaties; de scholen krijgen een passend antwoord op hun specifieke behoefte en de opbrengsten ervan kunnen door de begeleidingsdienst meegenomen worden naar andere scholen. Die kant moet het opgaan. Zo maak je elkaar binnen de schoolbeweging sterker. Daarin zie ik de Begeleidingsdienst een cruciale rol spelen.’